مقاله ضرورت استاندارد و شرایط آن
تاریخچه
گذشته از پیشرفت تاریخی غیر مدون استاندارد در ایران اولین تشکیلات مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران با تصویب قانون اوزان و مقیاس ها در سال 1304 به لحاظ ضرورت تعیین ویژگی ها و نظارت بر کیفیت کالاهای صادراتی و وارداتی، ایجاد یک تشیکلات رسمی مورد توجه قرار گرفته و هسته اولیه تشکیلات سازمانی مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران به صورت اداره ای از وزارت بازرگانی وقت شکل می گیرد. در سال 1339 با تصویب قانون تأسیس مؤسسه استاندارد ایران، این مؤسسه کار خود را در چهار چوب هدف ها و مسئولیت های تعیین شده آغاز می نماید. مؤسسه در سال 1343 به عضویت سازمان بین المللی استاندارد ISO در آمده و این عضویت تا به امروز شکل به مؤثری ادامه دارد به گونه ای که در بیش تر کمیته های فنی بین المللی حضور فعال داشته و دبیرخانه بین المللی کمیته های فنی زیر در ایران مستقر است.
1 - دبیرخانه کمیته های فنی زیر در ایران مستقر است
2- دبیرخانه کمیته فرعی واژه شناسی اطلاعات و اسناد
3-دبیرخانه کمیته فنی شرینده ها ( مواد فعال سطحی)
موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران علاوه بر عضویت در سازمان بین المللی استاندارد با سازمان های زیر همکاری دارد:
1- … کمیسیون بین المللی الکتروتکنیک
2- … سازمان بین المللی اندازه شناسی
3- عهد نامه راجع به دفتر بین المللی اوزان و مقیاس ها
4- انجمن جهانی سازمان های تحقیقات صنعتی و تکنولوژی
مهمترین وظایف و مسئولیت های اداره کل استاندارد و تحقیقات صنعتی یزد
1-تعیین، تدوین و نشر استانداردهای ملی به عنوان تنها مرجع رسمی کشور باستثنای مواد داروئی ( تدوین استانداردهای داروئی به عهده وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی می باشد، تدوین استانداردهای انرژی هسته ای به سازمان انرژی اتمی واگذار گردیده است و جهت هماهنگی بهتر کارها وجود آمار دقیق استانداردها باید تماماً ثبت ملی شوند که این کار بر عهده مؤسسه استانداردی می باشد.)
2- انجام تحقیقات کاربردی به منظور تدوین استاندارد. بالا بردن کیفیت کالاهای تولید داخلی، کمک به بهبود روش های تولید و کارآیی صنایع
3- ترویج استاداردهای ملی
4- نظارت بر اجرای استاندارد های اجباری به منظور تأمین ایمنی و سلامت جامعه و حفظ منافع مصرف کننده و تولید کننده
5- کنترل کیفیت کالاهای صادراتی مشمول مقررات استاندارد اجباری و جلوگیری از صرور کالاهای نامرغوب به منظور فراهم نمودن امکان رقابت با کالاهای مشابه خارجی و حفظ بازارهای بین المللی.
6- کنترل کیفیت کالاهای وارداتی مشمول مقررات استاندارد اجباری به منظور حمایت از مصرف کنندگان و تولید کنندگان داخلی و جلوگیری از ورود کالاهای نامرغوب خارجی
7- ترویج سیستم بین المللی یکاها SI به عنوان سیستم رسمی اوزان و مقیاس ها در کشور و کالبیرده کردن وسایل سنجش ( با سلول های ثابت سنگین، با سلول های بسیار سبک، وسایل توزین سبک، ترازوهای مرغی، دیجیتالی و عقربه ای)
8- آزمایش و تطبیق نمونه کالاها با استاندارد مربوط اعلام مشخصات و اظهار نظر مقایسه ای و صدور گواهی نامه های لازم
9-تأیید صلاحیت شرکت ها و مؤسسات بازرسی کننده داخلی و خارجی ( سررویانس) و بازرسی کالا در مبدأ.
10- انگ گذاری و تعیین عیار فلزات گرانبها
11- تأیید صلاحیت مسئولین کنترل کیفیت کارخانجات تولیدی
12- نظارت برسلوهای شارژ گاز مایع و توزیع گاز مایع
« اهداف استانداردها»
ترفیع منافع جامعه
توسعه تجارت
انتقال و توسعه فن آوری
نحوه شکل گیری استانداردها
برآیند حقوق آگاهانه و منافع منصفانه طرفهای ذینفع تفاهم جمعی، که به تصویب سازمان رسمی آن نیز برسد.
استانداردهای ملی
ویژگی های کیفی، مشخصات عمل کردی و یا ایمنی محصول که با توجه به شرایط اقتصادی و تکنولوژی کشور و ملحوظ داشتن آخرین اطلاعات و دستاوردهای فنی براساس ضوابط مشخص تنظیم می شود. پس از تصویب در کمیته های ملی مربوط استاندارد ملی نامیده می شود. در حال حاضر حدود 5600 فقره استاندارد ملی تدوین گردیده است و تعداد زیادی از آن ها چندین بار تجدید نظر شده اند.
استاندارد اجباری
استاندارد هائیکه اجراء آنها به عرض قانون اجباری اعلام می گردد و تولید کنندگان و عرضه کنندگان موظفند محصولات خود را منطبق با استاندارد ملی زیربط تولید و ارائه نمایند.
استاندارد تشویقی
برای محصولی که با رعایت استاندارد ملی تولید یا عرضه گردد چنان چه اجرای استاندارد ملی مربوط اجباری نباشد پس ازکسب مجوز از موسسه می توان از علامت استاندارد به صورت تشویقی استفاده نمود.
علامت استاندارد ایران
واحدهای دارنده پروانه کاربرد علامت استاندارد ایران از مؤسسه، مجاز خواهند بود از علامت استاندارد ایران برای معرفی محصولات خود استفاده نمایند عدم رعایت ویژگی های استانداردهای اجباری مشمول پیگرد قانونی و ابطات پروانه کاربرد علامت استاندارد خواهد بود. کاربرد علامت استاندارد ایران نشانگر تعهد تولید کننده یا ارائه کننده محصول به رعایت ضوابط و موازین و استمرار انطباق مشخصات کالا با استاندارد ملی میباشد. تولید، تمرکز، توزیع و فروش کالاهای مشمول اجرای اجباری استاندارد با کیفیت پایین تر از استاندارد و یا بدون علامت استاندارد ایران ممنوع می باشد.
علائم استاندارد
علائم استاندارد در اجلاسیه مورخه23 دی 1358 به تصویب شورای عالی استاندارد رسید و همگی به استثنای یک مورد دارای کادر اصلی به صورت S است و میتواند هم گویای کلمه SAFETY ( ایمنی) و هم علامت اختصاری STANDARD (استاندارد) باشد. طرح های داخل کادر نیز به نحوی با موضوع کار ارتباط دارند و طرح داخل علامت اصلی کلمه (ایران) است و در صورت وارونه نمودن علامت، نام اختصاری مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران به زبان انگلیسی ISIRI مشاهده می شود.
علامت اصلی و کامل استاندارد ایران برای کالاهایی که ویژگی های آنها از هر حیث با استاندارد ملی ایران مطابقت داشته باشند و همچنین بر روی گواهینامه ها، اوراق و بسته بندی کالاهای استاندارد شده و مصنوعات مختلف بکار برده می شود.
علامتی که می توان در صورت لزوم با اضافه نمودن علامت یا شکل برای مقاصد مختلف استاندارد کالاها بکار برده می شود.
علامت استاندارد ایمنی فقط برای کالاهائی که از نظر ایمنی دارای اهمیت بوده و با استاندارد مربوط منطبق باشند، بکار برده می شود.
در موارد بسیار نادر و استثنایی که کالا از نظر فنی مواجه با اشکالاتی گردد بکار برده میشود.
علامت ویژه مصنوعات کالا با عیار 22
علامت ویژه مصنوعات کالا با عیار 18
علامت ویژه مصنوعات طلا با عیار 14
علامت ویژه مصنوعات نقره با عیار 90
علامت ویژه مصنوعات نقره با عیار 84
شبکه اطلاع رسانی
ایجاد شبکه اطلاع رسانی که بتواند اطلاعات به هنگام را در اختیار سطوح مختلف مدیران و کاربران قرار دهد در دنیای ارتباطات امروز امری لازم و ضروری میباشد. مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران با ایجاد شبکه اطلاع رسانی این امکان را فراهم نموده اسیت تا اقشار مختلف جامعه بتوانند اطلاعات مورد نیاز مرتبط با استاندارد را از این طریق در اختیار داشته باشند و این اداره کل با در اختیار داشتن یک خط اینترنت می تواند اطلاعات مورد نیاز کاربران را در بخش های مختلف صنعت در اختیار آنان قرار دهد. آدرس شبکه اینترنت مؤسسه www.IsiRi. org می باشد.
مزایای بکارگیری استاندارد:
دامنه کاربردی:
این استاندارد در کلیه سازمان های تولیدی، خدماتی، پژوهشی و آموزشی و… کاربر دارد.
« استاندارد 14000 ISO»
استاندارد خانواده 14000 ISO شامل استانداردهای بین المللی در رابطه با سیستم های زیست محیطی می باشد.
این استاندارد در سال 1996 میلادی توسط کمیته فنی 207 سازمان ایزو به وجود آمد. یک سیستم مدیریت زیست محیطی می تواند به عنوان بخشی از سیستم جامعه مدیریت به حساب آید. این سیستم شامل ساختار سازمانی، فعالیتهای طرح ریزی، تعریف مسئولیت ها. تعیین روشها و فرآیندها و همچنین در اختیار گیری منابع لازم برای تهیه، اجرا، بازنگری، حفظ خط مشی زیست محیطی سازمان است.
مزایای بکارگیری استاندارد:
دامنه کاربرد:
این استاندارد برای کلیه منابع کاربرد دارد.
« استاندارد 18001 ohsAs »
سری ارزیابی بهداشت حرفه ای ohsAs استانداردی واحد در پاسخ به نیاز فوری سازمان ها طراحی نموده و این استاندارد قابل ممیزی و اخذ گواهینامه می باشد که به دو بخش تقسیم شده است 18001 ohsAs که شامل مشخصاتی می باشد که براساس آنها گواهی کسب می شود و 18002 ohsAs که راهنمایی جهت پیاده سازی یک سیستم مدیریت بهداشت حرفه ای و ایمنی می باشد.
ساختار استاندارد 18001 ohsAs سازگار ب استانداردهای 1996: 14001 و 2000: 9001 ISO می باشد سازمان ها به راحتی بتوانند سیستم مدیریت کیفیت محیط زیست و بهداشت و ایمنی شغلی را با یکدیگر ادغام کرده و سیستم واحدی را ایجاد نمایند.
مزایای بکارگیری استاندارد:
دامنه کاربرد:
این استاندارد در کلیه سازمان های تولیدی و خدماتی دارای کاربرد می باشد.
« استاندارد 17025 ISO/IEC»
روند تخصصی شدن فعالیتهای موسسات و سازمان های تدوین کننده استاندارد و برآن می دارد تا نیازمندی های خاصی را جهت حصول اطمینان از کیفیت خدمات این نوع سازمان ها تدوین نمایند.
17025 ISO /IEC یکی از این استاندارد های تخصصی است که برای تشریح سیستم مدیریت کیفیت آزمایشگاهها تدوین شده است. این استاندارد که با همکاری کمیته بین المللی الکترونیک ( IEC) و سازمان بین المللی استاندارد ISO تهیه شده است. الزامات خود را در دو بخش سیستم مدیریت کیفیت و نیازمندی های فنی مطرح نموده است.
مزایای به کارگیری استاندارد:
دامنه کاربرد:
این استاندارد برای کلیه آزمایشگاههای ارائه دهنده خدمات اندازه گیری، تست، آزمون و کالیبراسیون ( آزمایشگاههای صنعتی) بدون توجه به تعداد پرسنل یا گستردگی محدوده فعالیتهای آن قابل کاربرد می باشد.
« استاندارد 16949 ISO/TS »
با وجود آنکه استانداردهای سری 9000 ISO به دلیل ماهیت مستقل خود، برای بسیاری از نهادها به عنوان پایه و اساس ساختن سیستم مدیریت کیفیت قرار گرفته، اما برخی از حوزه های، اقتصادی بخصوص، مانند صنایع خودرو که علاقه بیشتری بر برآورد شدن خواسته های کیفی خود دارند اقدام به تدوین الزامات ویژه نموده اند و اجرای این خواسته ها را برای تامین کنندگان خود الزام نموده اند.
امروزه سیستم کیفیت بر مبنای 16949 ISO/TSI را بهترین الگوی سیستم مدیریت کیفیت در جهان برای صنعت خودرو می باشد.
مزایای به کارگیری استاندارد:
-انطباق کامل با استاندارد 2000: 9001 ISO و قابلیت تلفیق بخصوص برای داده های تولیدی که هم برای صنعت خودرو و هم خارج از آن فعالیت می نمایند.
-قابلیت انطباق و سازگاری با استاندارد مدیریت، زیست محیطی 1400 ISO
- استقرار یک سیستم مدیریت کیفیت فرآیند گر که متضمن ایجاد بهبود مداوم در سازمان و حرکت به سمت مدلهای TQM و تعالی سازمان است.
- قابلیت انطباق سیستم با الزامات خودرو سازمان ایرانی
- استفاده از مزایای عمومی سیستمهای مدیریت کیفیت.
دامنه کاربرد:
این استاندارد برای سازمانهای تولید کننده و تأمین کننده قطعات خودرو تدوین شده است. این مشخصه فنی می تواند برای زنجیره تأمین خودروسازی نیز استفاده شود.
( پیمانکاران فرعی، قطعه سازان طرف قرارداد با خودرو ساز)
پایان نامه بررسی اثرات اقتصادی الحاق ایران به سازمان تجارت جهانی بر صنعت بیمه کشور
این پایان نامه با فونت نازنین سایز 14 تنظیم شده است، شما میتوانید بدلخواه تغییر دهید.
فصل اول – کلیات تحقیق
1-1) مقدمه 1
1-2) موضوع تحقیق 2
1-3-) هدف از انتخاب موضوع 2
1-4-) اهمیت و ارزش تحقیق 2
1-5) کاربرد نتایج تحقیق 3
1-6) فرضیات تحقیق 3
1-7) سابقه تحقیق 4
1-8) روش تحقیق 4
1-9) جامعه آماری 4
1-10) ابزار گردآوری دادهها 4
1-11) کلید واژهها 5
فصل دوم
بخش اول: سازمان تجارت جهانی
2-1-1) مقدمه 6
2-1-2) موافقتنامه عمومی تعرفه و تجارت (گات) 7
2-1-3) اصول اساسی گات 8
2-1-3-1) اصل عدم تبعیض و تعمیم اصل دولت کامله الوداد 8
2-1-3-2) اصل تثبیت و کاهش تعرفههای گمرکی از طریق مذاکرات متوالی 9
2-1-3-3) اصل مشورت 9
2-1-3-4) اصل حفاظتها 9
2-1-4) مذاکرات چند جانبه گات 10
2-1-5) ایجاد سازمان تجارت جهانی 12
2-1-6) تفاوتهای گات با سازمان تجارت جهانی 12
2-1-7) ساختار سازمان تجارت جهانی 14
2-1-7-1) کنفرانس وزیران 14
2-1-7-2) شورای عمومی 14
2-1-7-3) کمیتهها 15
2-1-7-4) دبیرخانه 15
2-1-7-5) رویه تصمیمگیری 15
2-1-8) اهداف و وظایف سازمان تجارت جهانی 16
2-1-9) مذاکرات تجاری پس از تأسیس سازمان تجارت جهانی 17
2-1-10) موافقتنامه عمومی راجع به تجارت خدمات 21
2-1-10-1) اقسام خدمات 22
2-1-10-2) اختلافات میان کالاها و خدمات 23
2-1-10-3) چهار شیوه معاملات بینالمللی خدمات 23
2-1-10-4) چگونگی اعطای حمایت در بخشها و خدمات 24
2-1-11) متن چارچوب موافقتنامه 25
3-1-12) تعهدات کلی 26
2-1-12-1) رفتار دولت کامله الوداد 26
2-1-12-2) شفافیت: تأسیس واحدهای تماس و پاسخگو 27
2-1-12-3) تأثیر متقابل صلاحیتهای مورد نیاز برای عرضه خدمات 27
2-1-12-4) مقررارت حاکم بر انحصارها، عرضهکنندگان انحصاری خدمات و سایر
رویههای بازرگانی محدود کننده 28
2-1-12-5) تعهدات آزادسازی 31
2-1-12-6) پرداختها و انتقالات 31
2-1-12-7) افزایش مشارکت کنندههای در حال توسعه 32
2-1-13) روند آزادسازی تجارت خدمات 33
2-1-13-1) چگونگی گنجاندن خدمات در نظام تجارت بینالملل 34
2-1-13-2) سابقه مذاکرات خدمات مالی در چارچوب موافقتنامه عمومی تجارت
خدمات 35
2-1-13-3) تعهدات خدمات مالی در مورد کشورهایی که اخیراً به سازمان تجارت
جهانی پیوستهاند: 36
2-1-14) عضویت در سازمان تجارت جهانی 37
2-1-14-1) مشکلات پیچیدگیهای الحاق به سازمان تجارت جهانی 38
2-1-14-2) نقش و وظیفه آنکتاد در پروسة الحاق 39
2-1-14-3) فرایند الحاق 40
2-1-15) سازمان تجارت جهانی و کشورهای در حال توسعه 43
2-1-16) ایران و سازمان تجارت جهانی 44
2-1-16-1) الحاق ایران به سازمان تجارت جهانی 4
2-1-16-2) مراحل هفتگانه عضویت ایران در سازمان تجارت جهانی 45
2-1-16-3) جنبههایی از تعارات حقوقی ایران، مقررات wto در صنعت بیمه 48
2-1-17) مزیتهای عضویت در سازمان تجارت جهانی 50
2-1-17-1 منافع حاصل از روتین به سازمان تجارت جهانی در بخش خدمات 50
2-1-18) چالشها و فرصتها در فرآیند جهانی شدن اقتصاد 52
بخش دوم- بیمه
2-2-1) مقدمه 57
2-2-2) تعریف واژه بیمه 58
2-2-3) تعریف بیمه 58
2-2-4) تعریف صنعت بیمه 58
2-2-5) تقسیمبندی انواع بیمه 59
2-2-6) تاریخچة بیمه 62
2-2-6-1) تاریخچة بیمه در ایران 64
2-2-6-2) جایگاه صنعت بیمه بعد از انقلاب اسلامی 65
2-2-7) نظریه بیمه و اقتصاد 67
2-2-8) تأثیر صنعت بیمه بر فعالیت اقتصاد کلان 67
2-2-9) تأثیر بر موازنه ارزی 69
2-2-10) بیمه و ایجاد اطمینان برای سرمایه گذاری در صنایع جدید 71
2-2-11) تضمین اجرای طرحهای سرمایهگذاری به کمک انواع بیمه 71
2-2-12) بیمه و صادرات 72
2-2-13) نقش پساندازی بیمه 75
2-2-14) مروری بر تحولات بیمه در ایران 77
2-2-15) بررسی شاخصهای ارزیابی فعالیت صنعت بیمه طی سالهای 1381-1350 89
2-2-15-1) وضعیت صنعت بیمه در جهان و در مقایسه با ایران 96
2-2-16) علتهای اساسی عدم توسعه بیمه در ایران 96
2-2-17) جایگاه صنعت بیمه در تجارت الکترونیکی 99
2-2-18) آزادسازی و خصوصیسازی صنعت بیمه 100
2-2-18-1) خصوصی سازی چیست؟ 101
2-2-19) ملاحظات سیاسی برای بازارهای در حال توسعه 103
بخش سوم- مطالعه موردی
2-3-1) مقدمه 107
2-3-2) تعهدات خاص 107
2-3-3) نحوة تنظیم جدول تعهدات 108
2-3-4) بررسی تعهدات سپرده شده در بخش خدمات بیمه در چند پروژة منتخب 108
2-3-5) تجربه چین در آزادسازی خدمات بیمه و الحاق به سازمان تجارت جهانی 111
2-3-5-1) صنعت بیمه چین 131
2-3-5-2) بیمه گران خارجی در چین 132
2-3-5-3) تأثیر توافق نامه WTO بر صنعت بیمه چین 133
2-3-5-4) اقدامات صنعت بیمه چین برای توافنامه WTO 134
2-3-5-5) نتیجهگیری 135
فصل سوم- روش تحقیق
3-1) مقدمه 138
3-2) نوع و روش تحقیق 138
3-3) جامعه آماری 139
3-4) اطلاعات آماری مورد استفاده در مدلهای Panel Data 141
3-5) مزایای استفاده از مدلهای Panel Data 142
3-6) روشهای تخمین مدلهای Panel Data 147
3-6-1) اثرات ثابت 149
3-6-2) اثرات تصادفی 150
3-7) آزمون اثرات ثابت 152
3-8) تصریح مدل جهت بررسی اثرات عضویت در سازمان تجارت جهانی بر روی صنعت
بیمه کشورهای در حال توسعه 153
تصریح مدل جهت بررسی اثرات عضویت در WTO بر روی شاخص نفوذ بیمهای
در کشورهای در حال توسعه 153
تصریح مدل جهت بررسی تأثیر عضویت در WTO بر روی حق بیمه سرانه کشورهای
در حال توسعه 154
تصریح مدل جهت بررسی تأثیر عضویت در WTO بر روی سهم کشورهای در حال
توسعه از کل بازار بیمة جهانی 154
3-9) روش استفاده از دادههای آماری مدلهای Panel Data 155
3-10) خلاصه و جمعبندی 155
فصل چهارم- تجزیه و تحلیل دادهها
4-1) مقدمه 157
4-2) آزمون فرضیهها 158
4-2-1) فرضیة فرعی شماره 1 158
آزمون برابری عرض از مبدأها 158
صحت آماری تخمین 158
تجزیه و تحلیل نتایج 159
4-2-2) فرضیه فرعی شماره 2 161
آزمون برابری عرض از مبدأها 161
صحت آماری تخمین 161
تجزیه و تحلیل نتایج 162
4-2-3) فرضیه فرعی شماره 3 163
آزمون برابری عرض از مبدأها 163
صحت آماری تخمین 163
تجزیه و تحلیل نتایج 164
فصل پنجم- نتیجهگیری و پیشنهادات
5-1) مقدمه 167
5-2) نتیجهگیری 167
5-3) رهنمودها 172
منابع و مأخذ
2) موضوع تحقیق:
بخش خدمات و تجارت آن در اقتصاد به دلیل تأثیراتی که بر فرآیند تولید، افزایش اشتغال و ایجاد فرصتهای جدید شغلی دارد از اهمیت ویژه ای بر خوردار است و طی دهه های اخیر اکثر کشورهای پیشرفته توجه خود را به تغییرات ساختاری در این بخش معطوف ساخته اند. با افزایش نقش خدمات در اقتصاد، بخصوص اقتصاد کشورهای پیشرفته و پیدا شدن مزیتهای رقابتی برای این کشورها در دهه 90 برای اولین بار بحث آزاد سازی تجارت خدمات در مذاکرات ادواری گات مطرح شد و پس از مذاکرات طولانی همزمان با تأسیس سازمان تجارت جهانی به پیدایش موافقتنامه عمومیتجارت و خدمات (GATS) انجامید که از اول ژانویه 1995 لازم الااجرا گردید. این موافقتنامه جامعه بین المللی را به وضع روز افزون و اجتناب ناپذیر موانع موجود در برابر مشارکت خارجی و حرکت به سوی آزاد سازی و مقرارت زدایی در بازار بیمه ای خود متعهد کرده است. به این ترتیب امروزه مشکل میتوان بازار داخلی را از رقابت بیمه گران خارجی مصون نگه داشت.
لذا با توجه به شرایط کنونی و موقعیت حساس ما، مسئله عضویت ایران در سازمان تجارت جهانی به عنوان موضوعی اساسی در چارچوب سیاستهای تجاری ایران قرار میگیرد.
1-3) هدف از انتخاب موضوع:
هدف از این پژوهش آنست که تأثیر پیوستن ایران به WTO بر صنعت بیمه بررسی شود. به این ترتیب که با پیوستن به این سازمان چه پارامترها و شاخصهایی در صنعت بیمه متأثر خواهد شد.
1-4) اهمیت و ارزش تحقیق
به جرأت میتوان گفت ورود به جامعه اقتصاد جهانی که در آن اقتصاد ملی بتواند از مزایای آن استفاده کند، عضویت در سازمان تجارت جهانی است. هم چنین در حالیکه جهانی شدن فرآیند مسلط در روند تحولات جهانی است، بومیگرایی، محلی گرایی و منطقه گرایی نیز در حال تشدید است.( اتحادیه اروپا، آسه آن و…) در چنین شرایطی برای برقراری ارتباط تجاری، کشور ما با محدودیت مواجه میباشد. چون کشورهای عضو WTO یا هر اتحادیه تجاری ملزم هستند در چارچوب موافقتنامه های سازمان و یا اتحادیه مربوط با کشورهای دیگر به همکاری اقتصادی بپردازند. در حال حاضر بخش غالب اقتصاد جهان را خدمات تشکیل میدهد. بخشهای خدماتی و تولیدی ارتباط و وابستگی متقابل و پویایی با هم دارند و با رشد و توسعه اقتصادی اهمیت این بخش به طور مستمر افزایش مییابد. و در نتیجه ضرورت که با شروع مذاکرات کشورهای برای الحاق به سازمان تجارت جهانی ( که ممکن است سالها به طول انجامد) به بررسی اثرات پیوستن به WTO بر بخشهای مختلف پرداخته و راهکارها و پیشنهادات لازم ارائه گردد.
1-5) - کاربرد نتایج تحقیق:
نتایج این تحقیق میتواند زمینه مناسبی را برای تصمیم گیرندگان صنعت بیمه در خصوص برخورد با فرآیند در حال تداوم جهانی شدن فراهم سازد. به گونه ای که صنعت فوق با برداشتن. موانع تجاری و قانونی، خود را با آهنگ گشودن دروازه های اقتصاد تطبیق دهه تا خدمات بیمه ای به طور کارا و با توان رقابتی بالا در برابر عرضه کنندگان خارجی این خدمات ارائه گردد. تنها در این صورت است که میتوان از این پدیدة جهانی به عنوان ابزاری برای توسعه اقتصادی و محرکی برای افزایش توان رقابتی بازار داخلی استفاده کرد.
1-6) - فرضیات تحقیق
فرضیه اصلی: عضویت ایران در سازمان تجارت جهانی باعث بهبود عملکرد صنعت بیمه میشود.
فرضیه فرعی 1: عضویت ایران در سازمان تجارت جهانی باعث افزایش شاخص نفوذ بیمه ای میشود.
فرضیه فرعی 2: عضویت ایران در سازمان تجارت جهانی باعث افزایش حق بیمه سرانه میگردد.
فرضیه فرعی 3: عضویت ایران در سازمان تجارت جهانی باعث افزایش سهم بازار صنعت بیمه از بازار جهانی حق بیمه میشود.
1-7) – سابقه تحقیق:
1- بررسی اثرات عضویت ایران در WTO بر روی صادرات فرش ، حسن ابراهیمی یزدی، دانشگاه شهید بهشتی.
2- ارزیابی اثرات عضویت ایران در WTO با تأکید بر کالاهای کشاورزی، منیژه محبی، دانشگاه علامة طباطبایی.
3- ارزیابی امکان استفاده از توانمندیهای صنعت بیمه ایران برای حمایت از بنگاههای تولیدی پس از ورود به WTO ، منیرالسادات میراحسنی، دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات.
1-8) – روش تحقیق:
در این پایان نامه روش تحقیق به صورت تحلیلی – توصیفی است که بر اساس مدلهای مبتنی بر اطلاعات Panel Data و با استفاده از نرم افزار Eviews صورت گرفته است.
1-9) – جامعه آماری:
جامعه آماری فاصله زمانی (2003- 1990) را در بر میگیرد و شامل 10 کشور در حال توسعة عضو سازمان تجارت جهانی میباشد. فاصله زمانی 2003-1990 به دو دورة زمانی 1994-1990 (سالهای قبل از عضویت) و 2003-1995 (سالهای بعد از عضویت) تقسیم شده است.
1-10)- ابزار گرد آوری داده ها:
داده ها و اطلاعات مورد نیاز به روش کتابخانه ای با استفاده از منابع، اسناد، کتب، مجلات و پایان نامه ها در کتابخانه بیمه مرکزی ایران، سازمان مدیریت و برنامه ریزی، مؤسسه پژوهشهای بازرگانی و چندی از دانشگاهها جمع آوری وبقیه به صورت جستجوی اینترنتی در سایتهای علمیاز جمله WTO و بانک جهانی گرد آوری شده اند.
بخش اول- سازمان تجارت جهانی
2-1-1) مقدمه:
سازمان تجارت جهانی نهادی بین المللی است که با قواعد تجاری بین المللی سروکار دارد. هدف این سازمان عبارتست از تسهیل تجارت بین کشورها از طریق ایجاد شرایط منصفانه و عادلانه برای رقابت. در راستای این هدف، سازمان تجارت جهانی کشورها را به مذاکره برای کاهش تعرفه ها و رفع سایر موانع تجارت ترغیب کرده و از آنها میخواهد قواعد مشترکی را در مورد تجارت کالاها و خدمات اجرا کنند که در ادامه در صفحات بعدی به طور کامل شرح داده است.
اعضای سازمان تجارت جهانی موظفند قوانین، مقررات و رویه های ملی خود را کاملاً با مفاد این موافقنامه ها هماهنگ سازند. هماهنگ شدن قواعد و مقررات کلیه کشورها دربارة تجارت کالا و خدمات باعث تسهیل تجارت میگردد. همچنین باعث میشود که مقررات ملی، موانعی غیر ضروری برای تجارت به وجود نیاورده و صادرات و واردات هیچ کشوری به وسیله ایجاد تعرفههای بالاتر و یا سایر موانع فرا راه تجارت دچار وقفه نگردد. هر چند پیوستن به سازمان جهانی تجارت ممکن است برای کشورها ضروری نباشد، ولی مزایا و فواید نظام چند جانبه تجاری که در سازمان جهانی تجارت و موافقتنامه های آن تبلور یافته است، فقط به اعضای این سازمان تعلق میگیرد.
تجربه تلخ ناشی از مشکلات جنگ جهانی دهه 1930، بی نظمیاقتصاد بین الملل طی جنگ های اول ودوم جهانی و برقراری محدودیتها و موانع تجاری، تعدادی از کشورهای جهان را در سال 1947 در هاوانا گرد هم آورد تا با اتخاذ سیاستهای لیبرالیستی و توسعه همکاری متقابل اقتصادی و تجاری اوضاع اقتصاد بین الملل را سروسامان دهند.
2-1-2) موافقتنامه عمومیتعرفه و تجارت ( گات) GATT
گات علامتی اختصاری است و موافقتنامه ای است دربارة تعادل امتیازات تعرفه ای بین کشورهایی که بیش از 95 درصد تجارت جهان به آنها تعلق دارد. گات به صورت یک موافقتنامه فراگیر حاکم بر تجارت بین المللی بوده و حاوی یک رشته مقررات ناظر بر کاهش موانع تجاری تعرفه ای برای سامان بخشی به روابط تجاری و مبادله ای میان کشورهاست ونیز عالیترین مرجع حل وفصل اختلافهای تجاری میان کشورهای عضو به شمار میرود.
به سخن دیگر موافقتنامة گات سندی است مرکب ار 38 ماده ( اصل موافقتنامه) ، چهار فصل و تعداد زیادی فهرست ضمائم مشتمل بر مشخصات هزاران قلم کالایی که در طول مذاکرات هشت گانه این سازمان از طرف کشورهای عضو، تعرفه گمرکی آنها تعدیل و کاهش یافته است.
این موافقتنامه دارای چهار فصل است و مفاد این موافقتنامه کشورهای عضو آن را متعهد میکند که تجارت چند جانبه ای را با حداقل موانع تجاری بین خودشان گسترش داده و تعرفه ها و سهمیههای وارداتی را کاهش داده و توافق نامه های امتیاز تجاری را لغو کنند.
این موافقتنامه در 30 اکتبر 1947 بین 23 کشور عمدتاً صنعتی طی قراردادی 34 ماده ای به امضاء رسید. این موافقتنامه به عنوان قراردادی موقتی در فصل چهارم منشور هاوانا ارائه شد که هدف اصلی آن تشکیل سازمان بین المللی بازرگانی بود. هر چند طرح تشکیل سازمان بین المللی بازرگانی که مهم تری رکن منشور هاوانا بود هیچ گاه عملی نشد ولی گات به هدف حذف موانع تجاری و آزاد سازی تجارت بین الملل موجودیت یافت به طوریکه در سال 1994 تعداد 124 کشور در آن عضویت یافتند و علی رغم تعداد اندک کشورهای در حال توسعة عضو در بدو تأسیس آن در حال حاضر حدود دو سوم اعضای این سازمان را کشورهای در حال توسعه تشکیل میدهند.
2-1-3) اصول اساسی گات
به منظور نیل به اهداف گات، اصول و مکانیسم هایی برای کشورهای متعاهد و عضو به شرح زیر در نظر گرفته شده است
2-1-3-1) اصل عدم تبعیض و تعمیم اصل دولت کامله الوداد (MFN)
به موجب این اصل هرگونه امتیاز، برتری و مصونیت اعطاء شده از طرف یکی از اعضاء به عضو دیگر بدون قید و شرط به سایر طرفهای متعاهد تعمیم داده میشود، نکتة قابل توجه این است که در اصل مذکور چندین استثناء از جمله موارد زیر مطرح شده است:
الف) در اصل 24 تشکیل اتحادیه های گمرکی و مناطق آزاد تجاری و انتظام هایی که موقتاً در دوران انتقال اقتصادی اتخاذ میگردد از این امر مستثنی شده اند. به عبارت دیگر امتیازهای تعرفهای که برخی از کشورهای عضو در تشکل های منطقه ای مانند اتحادیه های گمرکی و یا بازار مشترک به یکدیگر اعطاء میکنند، شامل اصل دولت کامله الوداد نبوده و به دیگران تسری داده نمیشود.
ب) اصل 35 مقرر میدارد چنانچه دو طرف متعاهد وارد مذاکرات مربوط به تبادل امتیازهای تعرفه ای با یکدیگر نشده باشند و هر یک از آنها هنگامیکه به عنوان طرف متعاهد پذیرفته شده اند به اجرای این امر رضایت نداده اند، مفاد موافقتنامه بین آن دو طرف اجرا نمیشود.
ج) سیستم ترجیحات تجاری تعمیم یافته (G.S.P) که از اطراف کشورهای پیشرفته فقط برای کشورهای در حال توسعه به تصویب رسیده است و به سایر کشورهای پیشرفته تسری داده نمیشود.
2-1-3-2) اصل تثبیت و کاهش تعرفه های گمرکی از طریق مذاکرات متوالی
در دوره های مختلف گات به منظور افزایش مبادلات تجاری سقف تعرفه های گمرکی کالاها تعیین میشود و از کشورهای عضو خواسته میشود تدریجاً نسبت به کاهش میزان تعرفه های گمرکی خود اقدام کنند.
به موجب این اصل تعرفه های گمرکی تنها وسیله حمایتی بوده و برقراری موانع شبه تعرفه ای و غیر تعرفه ای و مقداری ممنوع است.
بنابراین حمایت از تولیدات داخلی باید صرفاً با تغییر در میزان تعرفه های گمرکی انجام گیرد. کشورها تعهد میکنند از توسل به وضع مالیاتهای داخلی و یا مقرراتی که امتیازات حاصل از کاهش تعرفه های گمرکی را به صورت دیگری برقرار کند، خودداری نمایند.
این موارد شامل برقراری موانع شبه تعرفه ای مثل سود بازرگانی و یا موانع غیر تعرفه ای چون عوارض گمرکی، هزینه های گمرکی، حق ثبت سفارش، مالیاتهای داخلی و غیره است که معمولاً در جهت حمایت از تولیدات داخلی، ممانعت از ورود و مصرف کالاهای غیر ضروری و کسب درآمد بیشتر وضع میگردد.
2-1-3-3) اصل مشورت
هر نوع تغییر در تعرفه های گمرکی باید از طریق مذاکرات متناوب، مشاوره با کشورهای عضو صورت گیرد تا از وارد شدن خسارت به تجارت سایر کشورها جلوگیری شود. اگر این تغییرها با مشورت انجام نپذیرد و به تجارت سایر کشورها خسارت وارد شود، کشورهای خسارت دیده اقدامات جبرانی به عمل آورند.
2-1-3-4) اصل حفاظتها
برخی از موارد از حیطة قوانین و مقررات گات مستثنی شده اند. از جمله:
- تأسیس صنایع نو پا در کشورهای در حال توسعه از اصل دوم
-عدم تعادل در تراز پرداختهای کشورهای در حال توسعه از اصل دوم
- جلوگیری از واردات بی رویه به منظور حمایت از صنعت داخلی از اصل دوم
- کشاورزی و ماهیگیری از وضع سهمیه ها( اصل دوم)
- منسوجات و پوشاک از وضع سهمیه ها ( اصل دوم)
- اقداماتی که در رابطه با امنیت ملی، حفظ سلامت، ایمنی و اخلاق عمومیاتخاذ میگردد از اصل دوم.
- اتحادیه های گمرکی و مناطق آزاد تجاری از اصل دولت کامله الوداد.
- اعطاء یارانه به کالاهای اولیه صادراتی از ممنوعیت اعطاء یارانه به صادرات
2-1-4) مذاکرات چند جانبه گات
محور اساس موافقتنامه عمومیتعرفه و تجارت ، گات، بر اساس تشکیل جلسات میان اعضاء و حصول توافقهای دو جانبه و چند جانبه میان کشورها بوده است و بر اساس آن از سال 1947 تا سال 1995 جلسات گات طی هشت دوره مذاکرات برگزار شده است.
1-5) ایجاد سازمان تجارت جهانی
پس از هشت دور مذاکرات برای از بین بردن موانع تجاری، سازمان تجارت جهانی تأسیس گردید. دور اروگونه بسط کامل مقررات گات بود که در آن کشورهای عضو ملزم به ایفای تعهدات خود شدند و سازمان تجارت جهانی بر خلاف گات، قدرت اجرایی یافت. در این دور، مقررات آزادسازی از تجارت کالا فراتر رفت و سایر جنبه های تجارت بین المللی را نیز در برگرفت. در این دور موافقتنامه عمومی راجع به تجارت خدمات (GATS) و چند موافقتنامه دیگر نیز به سایر مقررات گات اضافه شد. ایجاد سازمان تجارت جهانی در آخرین سالهای قرن بیستم توأم با پیشرفتهای چشمگیر صنعت اطلاعات و مخابرات تحول عظیمیدر ارتباطات تجاری به وجود آورد. فن آوری تجارت الکترونیکی همراه با نگرش بین المللی دایر بر از بین رفتن مرزهای اقتصادی، به خصوص پس از فرو پاشی نظامهای بسته منطقه ای و ایجاد جغرافیای باز، جهانگرایی اقتصادی را موجب و باعث پدید آمدن دهکده جهانی گردید.
2-1-6) تفاوتهای گات با سازمان تجارت جهانی
گات در واقع مجموعه ای از قواعد و مقرراتی بود که هرگز از یک مبنای حقوقی به عنوان یک نهاد بین المللی بر خوردار نبود و به طور موقت شکل گرفته بود، در حالیکه سازمان تجارت جهانی یک نهاد بین المللی با ساختار سازمانی دائمیاست. در این خصوص گفته میشود که سازمان تجارت جهانی یعنی گات به اضافه خیلی چیزهای دیگر.
سازمان تجارت جهانی که از سال 1995 جایگزین گات شده است یک سازمان بین المللی است که علاوه بر موافقتنامه عمومیتعرفه و تجارت، در چارچوب موافقتنامه های متعدد دیگری بر حقوق و تعهدات اعضاء نظارت میکند. این سازمان علاوه بر تجارت کالا که در گات مورد نظر بود. تجارت خدمات و جنبه های تجاری مرتبط با مالکیت فکری را نیز تحت پوشش دارد.
از طرفی در سازمان تجارت جهانی نظام حل و فصل اختلافات وجود دارد که برای بررسی محدودیت زمانی تعیین شده و از این لحاظ از سرعت بیشتری نسبت به نظام حل و فصل اختلافات گات برخوردار است. در این نظام که جنبه خود کار دارد احتمال تأخیر و کار شکنی کمتر است. هم چنین یک نهاد برای فرجام خواهی و بررسی نظرات هیأت حل و فصل اختلافات نیز در سازمان تجارت جهانی وجود دارد.
در حال حاضر 148 کشور عضو سازمان تجارت جهانی هستند که بیش از 95 درصد تجارت جهانی را به خود اختصاص داده اند.
با توجه به مقررات خاص این سازمان در برخی موارد کشورهای عضو میتوانند تا 600 درصد بر کالاهای که از کشورهای غیر عضو وارد و کشورشان میشود تعرفه ببندند. به عبارت دیگر عضو نبودن در این سازمان به معنای انزوای بین المللی و ناتوانی از صادر کردن کالا به سایر کشورها است.
در سازمان تجارت جهانی از بدو تأسیس، با توجه به شکاف رفاهی بین کشورهای در حال توسعه و صنعتی امتیازاتی برای کشورهای در حال توسعه در نظر گرفته شده است.
برای نمونه در دور اروگوئه مقرر گردید از سال 1995 کشورهای صنعتی پنج سال فرصت برای هماهنگ سازی مقررات خود با قوانین WTO داشته باشند در حالیکه این مهلت برای کشورهای در حال توسعه ده سال تعیین گردید.
کشورهای در حال توسعه با توجه به اکثریتی که در WTO دارند و با هماهنگی و همکاری و افزایش توان علمی، فنی و اطلاعاتی خود میتوانند امتیازهای قابل توجهی در صحنه تجارت جهانی کسب نمایند
پایان نامه تاثیر تحصیلات زنان بر توسعه ی اقتصادی کشور
این پایان نامه با فونت نازنین سایز 14 تنظیم شده است، شما میتوانید بدلخواه تغییر دهید.
مقدمه 1
چارچوبی نظری تحقیق 3
فرضیهها 4
روش تحقیق 5
مشکلات و موانع 5
اصطلاحات و واژههای کلیدی 6
فصل اول
1-1) توسعه و مفاهیم 8
2-1) توسعه اقتصادی 17
3-1) مطالعه اجمالی عوامل موثر بر توسعه اقتصادی 19
4-1) بررسی وضعیت توسعهای ایران طی سالهای 1382 –137623
جداول و نمودارها 26
فصل دوم
1-2) مطالعه وضعیت گذشته و موجود تحصیلات زنان در ایران 28
جداول و نمودارها 40
فصل سوم
1-3) تأثیرتحصیلات زنان بر عامل فرهنگی-اجتماعی توسعه اقتصادی 44
2-3) تاثیر تحصیلات زنان بر عامل انسانی توسعه اقتصادی 59
الف) تأثیر کمی تحصیلات زنان بر عامل انسانی توسعه اقتصادی 63
A) وضعیت زناشویی و سواد 63
B ) باروری و سواد 64
C) سواد و تعداد فرزندان 65
D) سطح تحصیلات و تعداد فرزندان 66
ب) تأثیر کیفی تحصیلات زنان بر عامل انسانی توسعه اقتصادی 67
A) سواد و تعداد فرزندان فوت شده 68
B) سواد و تعداد فرزندان دارای مدرک دیپلم و بالاتر
3-3 ) تأثیر تحصیلات زنان بر عامل اقتصادی توسعه اقتصادی 69
جداول و نمودارها 81
فصل چهارم
خلاصه پژوهش و پیشنهاد
1-4) بررسی چالشها و موانع در مسیر توسعه آموزشی زنان ایران 96
2_4)بررسی فرضیه ها 102
3_4)پیشنهاد برای روش تحقیق در مطالعات بعدی 102
فهرست منابع 103
چارچوب نظری تحقیق:
در این تحقیق عامل تحصیلات زنان به عنوان متغیر مستقل در نظر گرفته میشود تا تاثیر آن بر توسعه اقتصادی به عنوان متغیر وابسته بررسی شود.
یافتههای تحقیق نشان داد که رابطه «مستقیمی» بین دو متغیر مستقل و وابسته وجود ندارد و این رابطه در خلال سه متغیر میانجی ظاهر میشود. متغیرهای میانجی بین تحصیلات زنان و توسعه اقتصادی به عنوان عوامل متأثر از تحصیلات زنان و موثر بر توسعه اقتصادی تعریف شوند که عبارتند از: 1) عامل فرهنگی – اجتماعی، 2) عامل انسانی و 3) عامل اقتصادی.
در بررسی متغیرهای میانجی جهت تسهیل درک ارتباطات، رویکردهای مختلفی به شرح زیر اتخاذ گردید:
فرضیهها:
فرضیه اهم: تحصیلات زنان که یک عامل تأثیر گذار بر توسعه اقتصادی است.
فرضیه فرعی (1): تحصیلات زنان با تأثیر بر عامل فرهنگی اجتماعی توسعه اقتصادی، روند توسعه اقتصادی را بهبود میبخشد.
فرضیه فرعی (2): تحصیلات زنان با کاهش کمیت عامل انسانی و افزایش کیفیت آن روند توسعه اقتصادی را بهبود میبخشد.
فرضیه فرعی (3): تحصیلات زنان با افزایش سهم زنان از بازار در کار و تأثیر بر عامل اقتصادی، روند توسعه اقتصادی را بهبود می بخشد.
روش تحقیق:
تحقیق حاضر حاصل ترکیب دو روش تحقیقی «کتابخانهای» و «میدانی" (پرسشنامهای) میباشد.
از روش کتابخانهای در سرتا سر تحقیق استفاده شده است. و در استخراج نتایج و یافتههای بخش کیفی عامل انسانی توسعه اقتصادی از اطلاعات پرسشنامهها بهره جستهایم.
مشکلات و موانع
اصطلاحات:
توسعه: وضعیت مطلوبی است که کلیه مولفه های اجتماعی و فرهنگی و اقتصادی در یک جامعه در جایگاه خود قرار گرفته و در سطح قابل قبولی از آنها بهره برداری می شود.توسعه در کلیه ارکان و زیرشاخه های اجتماع رخ میدهد.
توسعه اقتصادی:افزایش درآمد سرانه واقعی در یک کشور برای دوره ای طولانی همراه با افزایش شاخص های مصرف تولید و رفاه.
باز تعریف هویت اجتماعی:تجدید نظر و بازنگری زنان در نقش های تعریف شده بر اساس جنسیت و تواناییهای ذاتی هر جنس به نحوی که به جای تمرکز بر ویژگیهای ذاتی جنسیتی بر ویژگیهای اکتسابی انسانی توجه میشود.
کلیشه های جنسیتی : نقش های از قبل تعریف شده در جهت طبقه بندی جنسیتی جامعه به دو گروه بسیار متمایز زن و مرد.اساس این کلیشه ها معمولا مذهب و تفکرات و تعصبات سنتی و اجتماعی است.
تبعیضات اجتماعی: مزایا و امتیازاتی که اجتماع به سبب جنسیت صرف برای افراد قایل شده یا از آنها دریغ می نماید.
باروری ویژه گروههای سنی:این میزان از حاصل تقسیم تعداد موالید از هر گروه سنی زنان به تعداد زنان همان گروه سنی به دست می آید و معمولا برای هر 1000 زن محاسبه میشود.
میزان باروری کل: متوسط تعداد فرزندانی است که یک زن طی دوران بارداری به دنیا می آورد.
اشتغال: عبارت است از اختصاص سهمی از بازار کار به فرد به نحوی که ایجاد ارزش بازار و مبادلاتی نماید.
تولید ناخالص سرانه:از حاصل تقسیم تولید ناخالص داخلی به جمعیت کشور محاسبه می شود.
دستمزد کف:حداقل دستمزدی است که برای توجیه پذیزی اقتصادی کاری مورد انتظار است.
1-1) توسعه و مفاهیم آن
هر کشوری در راه توسعه تلاش می کند، زیرا توسعه هدفی است که اکثر مردم آن را ضروری می دانند. در حالیکه پیشرفت اقتصادی یکی از عوامل مهم توسعه است ولی تنها عامل نیست و دلیل آن این است که توسعه صرفاً پدیدهای اقتصادی نیست. توسعه نهایتاً باید علاوه بر جنبة مادی و پولی زندگی مردم سایر جنبهها را نیز در برگیرد. لذا باید به عنوان جریانی «چند بعدی» که مستلزم تجدید سازمان و تجدید جهتگیری مجموعة نظام اقتصادی و اجتماعی کشور است مورد توجه قرار گیرد. توسعه علاوه بر بهبود وضع درآمد و تولید ، آشکار متضمن تغییرات بنیادی در ساخت های نهادی و اجتماعی و اداری و نیز طرز تلقی عامه و در بیشتر موارد حتی آداب و رسوم و اعتقادات است. بالاخره توسعه اگر چه معمولاً بر حسب یک چارچوب ملی تعیین میشود ، مع ذالک تحقق وسیع آن می تواند موجب اصلاحات اساسی در نظام اجتماعی و اقتصادی بین المللی شود.
توسعه را باید جریانی چند بعدی دانست که مستلزم تغییرات اساسی در ساخت اجتماعی طرز تلقی عامة مردم و نهادهای ملی و نیز تسریع رشد اقتصادی، کاهش نابرابری و ریشه کن کردن فقر مطلق است. توسعه در اصل باید نشان دهد که مجموعة نظام اجتماعی، هماهنگ با نیازهای متنوع اساسی و خواستههای افراد و گروههای اجتماعی در داخل نظام، از حالت نامطلوب زندگی گذشته خارج شده و به سوی وضع یا حالتی از زندگی که از نظر مادی و معنوی «بهتر» است سوق مییابد. توسعه به معنای ارتقاءمستمر کل جامعه و نظام اجتماعی به سوی زندگی بهتر و یا انسانی تر است. اما چه چیز زندگی خوب را تشکیل میدهد؟ این سؤال به قدمت فلسفه و نوع بشر است و برای درک معنای«درونی» توسعه باید حداقل سه ارزش اصلی به عنوان پایة فکری و رهنمود عملی در نظر گرفته شود. این ارزش های اصلی عبارتند از: معاش زندگی، اعتماد به نفس و آزادی که نمایانگر هدف های مشترکی است که بوسیلة تمام افراد و جوامع دنبال میشود. این ارزشها به نیازهای اساسی انسان مربوط میشود و تقریباً در همه جوامع و فرهنگ و در تمام زمانها خود را متجلی میسازد: معاش زندگی، قدرت تامین نیازهای اساسی را شامل میشود. توضیح بیشتر اینکه کلیةمردم نیازهای اساسی معینی دارند که زندگی بدون آن غیرممکن خواهد بود. این نیازهای تداوم بخش زندگی بی چون و چرا شامل غذا، مسکن ، بهداشت و امنیت میشود. وقتی که یکی از آنها وجود نداشته باشد و یا عرضة آن کم باشد، حالت عقب ماندگی مطلق بوجود میآید. بنابراین، کارکرد اساسی تمام فعالیتهای اقتصادی، تأمین ابزار و وسایل برای تعداد هر چه بیشتر افراد، به منظور غلبه بر بیچارگی و بدبختی است، که از فقدان غذا، مسکن، بهداشت و امنیت ناشی میشود. می توان ادعا کرد که توسعة اقتصادی شرط لازم بهبود کیفیت زندگی است که خود همان «توسعه» است. بدون پیشرفت اقتصادی مداوم و پیوسته در سطح شخصی و اجتماعی ، تحقق توانایی بالقوة بشر امکان پذیر نخواهد بود. واضح است که شخص باید به قدر کافی داشته باشد تا بتواند زندگی بهتری داشته باشد. بنابراین ، درآمدهای سرانة در حال افزایش، امحاء فقر مطلق، امکانات بیشتر اشتغال و کاهش نابرابری درآمد شرایط لازم ، اما نه کافی ، برای توسعه است.
اعتماد به نفس، دومین جزء همگانی زندگی خوب است، احساس شخصیت کردن، عزت نفس داشتن و آلت دست قرار نگرفتن توسط دیگران برای مقاصد شخصیشان، تمام مردم و جوامع به دنبال نوعی اعتماد به نفس هستند. اگر چه ممکن است به طور صحیح آن را شخصیت ، مقام ، احترام، افتخار و استقلال بنامند. ماهیت و شکل اعتماد به نفس ممکن است از یک جامعه به جامعة دیگر و یا از یک فرهنگ به فرهنگ دیگر تغییر یابد. در هر حال با گسترش «ارزشهای نوین ساز» کشورهای توسعه یافته، بسیاری از جوامع در کشورهای جهان سوم ، که ممکن است قبلاً احساس عمیقی نسبت به ارزش های خود داشتهاند، به هنگام تماس با جوامعی که از نظر تکنولوژی و اقتصادی پیشرفتهاند از یک اغتشاش جدی فرهنگی رنج میبرند و علتش این است که رفاه ملی تقریباً به صورت معیار جهانی ارزش درآمده است. به دلیل اهمیتی که به ارزشهای مادی در کشورها توسعه یافته داده میشود امروز ارزش و اعتبار فقط به کشورهایی که دارای ثروت اقتصادی و قدرت تکنولوژیکی هستند- یعنی کشورهای «توسعه یافته» داده میشود و طبق نظر پروفسور گولت :"مسئله این است که توسعه نیافتگی گریبانگیر اکثریت جمعیت جهان است . تا زمانی که برای زمینههای غیر مادی ارزش قایل می شوند و بدان احترام می گذارند، امکان دارد که بدون داشتن احساس حقارت، فقیر بود. به عکس ، وقتی که رفاه مادی که یکی از عوامل ضروری زندگی بهتر تلقی می شود، کشورهایی که از نظر مادی «توسعه نیافته» هستند، مشکل میتوانند احساس اعتبار و شخصیت کنند." امروزه، کشورهای جهان سوم به منظور به دست آوردن اعتبار، که از جوامعی که در حالت «توسعه نیافتگی» خفت آورند زندگی می کنند دریغ میشود، به دنبال توسعه هستند، توسعه به عنوان هدف مشروعیت پیدا میکند، زیرا که یک طریقه مهم و شاید حتی چاره ناپذیر کسب ارزش باشد.
آزادی از قید بردگی، توانایی انتخاب داشتن است و آخرین ارزش همگانی که معنای توسعه را تشکیل می دهد. آزادی در اینجا به معنای آزادی سیاسی و یا ایدئولوژیکی نیست، بلکه مفهوم اساسی تر آزادی مورد نظر است که شامل رهایی از شرایط مادی از خود بیگانه کنندة زندگی و آزادی از قیود اجتماعی انسان نسبت به طبیعت، جهل ، بدبختی و نیز انسانهای دیگر، نهادها و باورهای جزمی شود، آزادی، دامنة انتخاب را برای جوامع و اعضای آن وسیع میکند و محدودیت خارجی را در راه حصول پارهای هدف های اجتماعی که ما آن را توسعه می نامیم به حداقل می رساند. در بررسی رابطة بین رشد اقتصادی و آزادی از قید بردگی، به این نتیجه می رسیم که فایدة رشد اقتصادی این نیست که ثروت خوشبختی را افزایش می دهد، بلکه ثروت دامنة انتخاب بشر را گسترش می دهد و ثروت انسان را قادر می سازد که کنترل بیشتری به طبیعت و محیط مادی خود به دست آورد، مثلاً از طریق تولید غذا، پوشاک و مسکن و همچنین به بشر امکان می دهد تا اوقات فراغت بیشتری داشته باشد و کالاها و خدمات بیشتری داشته باشد و یا اهمیت اینگونه خواستههای مادی را انکار کند و زندگی معنوی را برگزیند.
در مقام عملی اجتماعی، اقتصاد به مردم و اینکه چگونه به بهترین وجهی وسایل مادی آنان را فراهم کند و نیز چگونه به آنان کمک کند تا تمام نیروی بالقوة انسانی خویش را تحقق بخشند می پردازد. ولی این سؤال همیشگی که چه چیز یک زنگی خوب را تشکل می دهد، میرساند که اقتصاد باید با انتخاب ارزشها سر و کار داشته باشد. علاقة ما به ایجاد توسعه حاکی از یک انتخاب ارزشی ضمنی دربارة خوب (توسعه) و بد (توسعه نیافتگی) است. ولی «توسعه» ممکن است برای افراد مختلف معانی بسیار مختلفی داشته باشد. بنابراین، ماهیت و خصوصیت توسعه و معنای آن باید به طور دقیق روشن شود.
استراتژیهای توسعه اقتصادی که هدفشان افزایش تولیدات کشاورزی، ایجاد اشتغال و ریشهکن کردن فقر است، در گذشته اغلب شکست خوردهاند، زیرا اقتصاددانان و دیگر مشاورین سیاسی از بررسی اقتصاد به عنوان یک نظام اجتماعی به هم وابسته که در آن نیروهای اقتصادی و غیراقتصادی گاهی در جهت تقویت یکدیگر و گاهی در جهت مخالف یکدیگر همواره بر روی هم تأثیر می گذارند غفلت کردهاند.
می توان نتیجه گرفت که «توسعه» هم واقعیتی مادی است و هم حالتی ذهنی، که بر حسب آن جامعه از طریق ترکیب فرایندهای اجتماعی، اقتصادی و نهادی وسایلی را برای به دست آوردن زندگی بهتر تأمین می کند. اجزاء خاص این زندگی بهتر هر چه باشد ، توسعه در کلیه جوامع باید حداقل دارای سه هدف زیرین باشد:
اول امکان دسترسی بیشتر به کالاهای تداوم بخش زندگی، مانند غذا، مسکن، بهداشت و امنیت و توزیع گستردهتر این گونه کالاها و دوم افزایش سطح زندگی از جمله درآمد بالاتر، تأمین اشتغال بیشتر، آموزش بهتر و توجه بیشتر به ارزش های فرهنگی و انسانی ، یعنی تمام آنچه که نه فقط به پیشرفت مادی کمک میکند، بلکه احترام به نفس شخصی و ملی بیشتری نیز ایجاد می کند و سوم گسترش دامنة انتخاب اقتصادی و اجتماعی افراد و ملل از طریق رهایی آنان از قید بردگی و وابستگی، نه تنها نسبت به سایر افراد و کشورها، بلکه همچنین نسبت به نیروی جهل و بدبختی بشری.
1) توسعه اقتصادی
تعریف توسعه اقتصادی:
قبل از میان تعریف باید به چند نکته توجه کنیم، اول اینکه؛ «توسعه اقتصادی» معادل با «کل توسعه یک جامعه» نیست، بلکه تنها یک بخش یا یک بعد از کل توسعة یک جامعه را توسعه اقتصادی تشکیل می دهد و تنها یک بعد از توسعة ملل است، دوم اینکه؛ «توسعه اقتصادی» را نباید «استقلال اقتصادی» یکی دانست، بلکه حتی نباید آن را با «استقلال سیاسی» نیز اشتباه گرفت، زیرا شاید بتوان استقلال ملی و روند تحکیم ملی را با یکپارچگی احساسی مردم یک جامعه یا یک ملت به دست آورد، اما این به معنای آن نیست که کسب این هدف های غیر اقتصادی، ضرورتاً در توسعه اقتصادی دخیل هستند و سوم اینکه: توسعه اقتصادی لزوماً با «صنعتی شدن» یکی نیست، زیرا اینکه درصد زیادی از تولید یک جامعه در بخش ابتدایی تمرکز یابد، خود به خود علت فقر و عقب ماندگی نیست، بلکه، پایین بودن سطح «بازدهی تولید» در بخشهای اولیه و به ویژه در بخش کشاورزی باعث عقب ماندگی میشود و دلیل دیگر آن روابط متقابل بین بخشهای مختلف اقتصاد است که باعث میشود، سیاست های صنعتی شدن نه تنها ما را به توسعة اقتصادی نمیرساند، بلکه خود نیز در تنگناهای بسیاری قرار خواهد گرفت و همچنین توسعة اقتصادی پدیدهای بیش از کسب یک یا چند صنعت است.
حال با توجه به مقدمات فوق، می تون در تعریف «توسعه اقتصادی» بیان داشت که: «توسعة اقتصادی، فرایندی است که به موجب آن، درآمد واقعی سرانه در یک کشور و در دورانی طویلالمدت افزایش می یابد.» در توضیح بیشتر باید بیان داشت که توسعه یک فرایند یا جریان است زیرا عمل نیروهای معینی را در یک حلقه علت و معلولی و به هم پیوسته و در طول زمان در بر میگیرد و پدیدهای طولانی مدت است زیرا آنچه از نظر توسعه اهمیت دارد، افزایش دائمی درآمد واقعی است نه صرفاً افزایش آن در کوتاه مدت، نظیر آنچه در یک دوره تجاری رخ میدهد. وقتی افزایش درآمد واقعی سرانه را به عنوان شاخص نرخ توسعة اقتصادی انتخاب می کنیم، به هر حال باید از تغییرات توسعة اقتصادی به صورت افزایش رفاه اقتصادی یا به معنی پیشرفت اقتصادی یک جامعه بهبود وضعیت رفاهی افراد جامعه، که ناشی از دگرگونی و تحول در بنیادهای اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، عملی و فرهنگی جامعه است و دستیابی به غایات مطلوب نوسازی اقتصادی فراهم می آید.
3) تأثیر تحصیلات زنان بر عامل فرهنگی – اجتماعی توسعه اقتصادی
تحولات فرهنگی، دگرگونیهای عرصه اقتصاد و مشارکت زنان در سطوح آموزشی و درآمد زایی سبب تعدد گروهها و گسترش روابط اجتماعی زنان میشود و موجب تأثیر عمیق این فرآیند هم در نهادهای جامعه و هم در افزایش آگاهی زنان تحصیل کرده و شاغل میشود. تحصیلات عالی و آموزش زنان موجب کسب ارزشها، نگرشها و برداشتهای جدید میشود به نحوی که اکنون گروههای وسیعی از زنان به فرودستی غالب نقشها و هویتهای سنتی زنانه در بستر پدرسالار وقوف یافتهاند. و ساختارهای سنتی خانواده که وجه مشخصه آن اقتدار نهادی شده مردان در واحد خانواده است، در دهههای اخیر با افزایش تحصیلات، آموزش، آگاهی و سهم اشتغال زنان با دگرگونیهای اساسی مواجه شده است
زنان تحصیل کرده با وقوف بر میزان توانائیها، دانش و مهارتهایشان به تفکر در زمینه «چرایی» این نقشها نهادینه شده پرداختهاند و از آنجا که اساس و پایه این نقشهای کلیشهای نه ویژگیهای اکتسابی و مهارتی ، بلکه ویژگیهای ذاتی و مادرزادی افراد است، در صدد کنار زدن کلیشههای جنسیتی برآمدهاند. بستر قانونی و سیاسی بستة ایران در این زمینه موجب تعمیق تفکر زنان و تشدید اراده و جزمیت آنان در اثبات «خود» گردیده است، قانون مدنی ما بر وجود کانون خانوادگی گرم و آرامی تاکید دارد که اساس آن بر اقتدار شوهر و پدر استوار است. این امر نقشهای «زنانه» و «مردانه» را در خانواده و اجتماع تشدید می کند. نقش مادری و کارهای خانگی بر عهدة زن – که عمدتاً جهان قابل تفکر زنان را درونی و کوچک می نماید و آنانرا از تفکر باز و پویا منع میکند- و کار خارج از خانه بر عهدة مرد است و مرد نانآور خانواده محسوب میشود. به رسمیت شناختن اقتدار مرد در خانواده و وظیفه نانآوری که قانون بر عهدهاش گذارده است در حیطه اشتغال نیز موقعیت ممتازی برای مرد فراهم می کند. مجموعه این سیاستگذاریها، از طرفی روابط سنتی و مرد سالارانه را در خانواده تحکیم می کند و از طرف دیگر موقعیت زن را هم در بعد مادی و هم در بعد فعالیت اجتماعی تضعیف می کند چرا که حوزههای عمومی و خصوصی دنیاهای جداگانهای نیستند بلکه جنبههایی از یک نظام اجتماعی و فرهنگی واحدند: مسلماً زنی که بینش صحیح اجتمای نداشته باشد در نقش مادر هم ضعیف و بی تاثیر ظاهر میشود.
در دهههای اخیر، بهرهمند شدن بیشتر زنان از تحصیلات دانشگاهی که منجر به اشغال سهم بیشتری از بازار کار می شود، ارزشهای جدیدی را در حوزة خانواده ایجاد کرده و باعث دگرگونی مناسبات خانوادگی و ارتقای جایگاه اقتصادی و اجتماعی زنان و ایجاد هویتهای جدید برای آنها شده است. در این میان اگر چه جامعه و سیاستگذاران ظاهراً به تحصیلات و کار زنان ارج می نهند، این ارج نهادن در عمل چندان دیده نمیشود و زنان تحصیل کرده غالباً به سمت شغلهای مهم راه نمییابند. از سوی دیگر، ارزش مهمی که برای زنان برجسته میشود همان ارزش مادری و همسری است. در نتیجه با وجود آنکه بیشتر زنان تحصیل کرده و شاغل به نقشهای اجتماعی جدید خود ارج مینهند، هویت اجتماعی جدید آنها با موانعی مواجه میشود که «فرهنگ سنتی» و «قوانین» بر سر راهشان قرار داده است. این مسئله باعث میشود که فعالیت اجتماعی، اقتصادی فرهنگی و سیاسی زنان در خارج از خانه مهم تلقی نشود و ارزش آنها کماکان با نقشهای مادری و همسری سنجیده شود. با این حال مادران و زنان تحصیل کرده خواهان ارزش نهادن دولت، جامعه و خانواده به فعالیت اجتماعی و اقتصادی شان و تعاریف جدیدی از کلیشههای سنتی و تبعیض آمیز هستند که مبتنی بر همکاری زن و شوهر در انجام امور خانه و تربیت زنان با کمک و نه استثمار زنان زیرا دیگر «زیست جهان» زنان ایرانی زیست جهانی سنتی نیست و نابرابرهای قانون و عرفی میان زن و مرد طبیعی و جاودانه تصور نمیشود. زنان ایرانی رفته رفته در سطوح وسیع به کامل و با اندیشی در موقعیتها و هویتهای اجتماعی سنتی خود پرداخته اند و قدم به مرحله بلوغ اجتماعی میگذارند. چنین آگاهی و بلوغ و مشارکتی تنها می تواند با تحصیلات تکامل یافته برای خود آنها و جامعه ثمرات ارزشمندی داشته باشد.
در زمینه تأثیر تحصیلات بر ذهنیات زنان از تعریف نقشهای خود و مقاومت آنان در برابر کلیشههی جنسیتی و تبعیضات اجتماعی به توضیح الگویی که توسط دو تن از متخصصین ایرانی (باقر ساروخانی و مریم رفعت جاه) ارائه شده است می پردازیم.
سؤال اصلی در این تحقیق این است که از میان عوامل متعدد جامعه شناختی، کدام یک نقش بیشتری در تأمل زنان درباره هویتهای اجتماعی و کلیشهها یا ردهبندیهای جنسیتی دارد؟ میزان موافقت یا مخالفت زنان با ردهها و کلیشههای جنسیتی متأثر از کدام عوامل اجتماعی است، آیا منابع فرهنگی یعنی تحصیلات و ارزشها و نگرشهای جدید زنان را بیشتر به مقاومت در برابر کلیشههای جنسیتی توانا می سازد یا منابع مادی؟
3) تأثیر تحصیلات زنان بر عامل انسانی توسعه اقتصادی
رویکرد این تحقق در این بخش رویکردی بر مبنای زاد و ولد یا جمعیتی است.
در رویکرد جمعیتی توجه عمدتاً بر نیروی انسانی تولید شده توسط خانوادهها متمرکز است و بر آن هستیم که تاثیر تحصیلات زنان (مادران) را بر ویژگی های نیروی انسانی تولید شده دریابیم چرا که به قول پروفسور فردریک هاربیسون :
« منابع انسانی، پایه اصلی ثروت ملتها را تشکیل می دهند. سرمایه و منابع طبیعی عوامل تبعی تولیدند. در حالی که انسانها عوامل فعالی هستند که سرمایهها را متراکم می سازند و از منابع طبیعی بهرهبرداری می کنند. سازمانهای اجتمای، اقتصادی و سیاسی را می سازند و توسعه ملی را پیش می برند. به وضوح کشوری که نتواند مهارت و دانش مردش را توسعه دهد و از آن در اقتصاد ملی به نحو موثری بهره بردی کند، قادر نیست هیچ چیز دیگری را توسعه بخشد.» بنابراین با علم به درجه اهمیت نیروی انسانی به عنوان یکی از عوامل توسعه اقتصادی، جهت بررسی تأثیر تحصیلات زنان بر ویژگیهای آن، دو رویکرد کمی و کیفی را در نظر میگیریم. روش تحقیق در بخش کمی عمدتاً کتابخانهای بوده و از آمار و اطلاعات سنوات گذشته بر ای تائید فرضیهها بهره گرفته می شود.
در بخش کیفی به دلیل عدم وجود منابع اطلاعاتی کافی اقدام به انجام تحقیق میدانی (با ابزار پرسشنامه) گردیده است. جامعه آماری در این بخش دانشجویان دانشکده امور اقتصادی در نظر گرفته شدهاند که جمعیت نمونه به شرح زیر معادل 96 نفر برآورده شده است:
که در رابطه فوق پارامترها به شرح زیر توضیح داده میشود:
z = مقدار متغیر نرمال واحد متناظر با سطح اطمینان
p= براورد نسبت صفت متغیر
q= 1-p
d= اشتباه مجاز : تفاوت میانگین جامعه و میانگین نمونه
سطح اطمینان یا Z در رابطه معادل 95/0 در نظر گرفته شده است
pq= یا واریانس به میران حداکثر معادل فرض شده است.
تفاوت میانگین جامعه و نمونه معادل 1/0 در نظر گرفته شده است.
الف) تأثیرکمی تحصیلات زنان بر عامل انسانی توسعه اقتصادی
رشد بیرویه جمعیت یکی از مشکلات کشورهای در حال توسعه از جمله ایران است. افزایش جمعیت بطور مستقیم بر وضعیت اقتصادی- اجتماعی تأثیر می گذارد و سبب ایجاد بحران در بخش های مختلف از جمله مسکن، فضاهای آموزشی، امکانات بهداشتی و درمانی، از بین رفتن منابع طبیعی، کاهش درآمد سرانه و بیکاری می شود و از طرف دیگر ارتباطی متقابل بین عوامل اقتصادی – اجتماعی و رشد جمعیت که عمدتاً متاثر از موالید یابه عبارتی باروری است وجود دارد. از جمله شاخصهای اجتماعی که تأثیر تعیین کنندهای بر روی باروری دارد، تحصیلات است، فرضیه این بخش از تحقیق عبارت است لذا این که: «تحصیلات زنان میزان موالید را کاهش میدهد و به عبارتی دیگر تحصیلات با بخش کمی زاد و ولد رابطه معکوس دارد.»
اگر منابع کشوری محدود فرض شوند و آن را به یک قرص نان تشبیه کنیم، مسلماً هر چه افراد بیشتری از این قرص نان تغذیه کنند. برش باریکتری به آنها اختصاص می یابد، با کاهش افرادی که از این منابع استفاده میکند، برش نان تخصیص یافته به هر یک بزرگتر شده، امکان استفاده هر نفر از میزان بیشتری از منابع به وجود می آید. در مفاهیم اقتصادی این قرص نان کلیه منابع قابل بهرهوری و وجود در اقتصاد مانند تغذیه، بهداشت، درمان، آموزش، امنیت و . . . هستند و آن چه که از آن به برش از قرص نان تعبیر کردیم با واژه «رفاه» تعریف میشود
پروژه طراحی قفل الکترونیکی با میکرو کنترلر
این پایان نامه با فونت نازنین سایز 14 تنظیم شده است، شما میتوانید بدلخواه تغییر دهید.
چکیده :
در این پروژه پیرامون طراحی نرم افزار ساخت یک قفل الکترونیکی با استفاده از میکرو کنترلر AVR(ATMEGA8) مطالبی چند به میان آمده است این قفل توانایی این را دارد که توسط سه نفر و با سه رمز رقمی متفاوت مورد استفاده قرار گیرد .میکرو AVR رمز را از یک صفحه کلید ماتریسی دریافت می کند و پس از نمایش برروی صفحه نمایشگر LCD پس از مقایسه با رمز موجود در حافظه در صورت صحیح بودن رله ای را برای یک ثانیه فعال می کند و قفل باز می گردد هر یک از این کاربرها به راحتی می توانند رمز مورد نظر خود را تغییر دهند و رمز دیگری را جایگزین آن کنند .
یک رمز 5 رقمی نیز به عنوان رمز SUPERVISER تعریف شده است که در صورتی که یکی از کاربرها رمز خود را فراموش کرد می تواند با وارد کردن آن سه رمز دیگر را صفر کند و کاربرها می توانند با مراجعه دوباره رمز مورد نظر خود را وارد کنند و پیغام های میکرو نیز در هر مرحله با توجه به کلید فشار داده شده بر روی صفحه نمایشگر LCD نمایش داده می شود .
در این پروژه در معرفی به نحوه کار با میکرو کنترلر AVR پرداخته شده است و سپس طراحی مدار و نرم افزار قفل آمده است که در آن نحوه عملکرد مدار ، نقشه شماتیک مدار معرفی زیر برنامه ها و در نهایت مجموعه متن نرم افزار بیان گردیده است .
مقدمه :
مختصری راجع به AVR
زبانهای سطح بالا یا همان HLL (HIGH Level Language) به سرعت در حال تبدیل شدن به زبان برنامه نویسی استاندارد برای میکرو کنترلرها (MCU) حتی برای میکروهای 8 بیتی کوچک هستند زبان برنامه نویسی C و BASIC بیشترین استفاده را در برنامه نویسی میکروها دارند ولی در اکثر کاربردها کدهای بیشتری را نسبت به زبان برنامه نویسی اسمبلی تولید می کنند .
ATMEL ایجاد تحولی در معماری جهت کاهشی کد به مقدار مینیمم را درک کرد که نتیجه این تحول میکروکنترلرهای AVR هستند که علاوه بر کاهش و بهینه سازی مقدار کدها به طور واقع عملیات را تنها در یک کلاک سیکل توسط معماری RISC انجام می دهند و از 32 رجیستر همه منظوره استفاده می کنند که باعث شده 4 تا 12 بار سریعتر از میکروهای مورد استفاده کنونی باشند .
تکنولوژی حافظه کم مصرف غیر مدار شرکت ATMEL برای برنامه ریزی AVR ها مورد استفاده قرار گرفته است در نتیجه حافظه های FLASH و EEPROM در داخل مدار قابل برنامه ریزی (ISP) هستتد میکرو کنترلرهای اولیه AVR دارای 1 و 2 و3 کیلوبایت حافظه FLASH و به صورت کلمه 16 بیتی سازماندهی شده بودند .
AVR ها به عنوان میکرو RISC با دستورات فراوان طراحی شده اند که باعث می شود حجم کد تولید شده کم و سرعت بالاتری بدست آید .
خصوصیات (ATMEGA 8)
خصوصیات جانبی
خصوصیات ویژه میکروکنترلر
2.7V تا 5.5 برای (ATMEGA 8L)
4.5V تا 5.5 برای (ATMEGA8)
0MHZ تا 8MHZ برای (ATMEGA 8L)
0MHZ تا 16MHZ برای (ATMEGA8)
23 خط ورودی / خروجی قابل برنامه ریزی
28 پایه PDIP و 32 پایه TQFP و MLF
پایان نامه اثر تغییر پارامترها بر پایداری دینامیکی و تداخل PSS ها
این پایان نامه با فونت نازنین سایز 14 تنظیم شده است، شما میتوانید بدلخواه تغییر دهید.
چکیده
فصل اول – مقدمه
1-1- پیشگفتار...................................................................................................... 4
1-2- رئوس مطالب ............................................................................................. 7
1-3- تاریخچه ...................................................................................................... 9
فصل دوم : پایداری دینامیکی سیستم های قدرت
2-1- پایداری دینامیکی سیستم های قدرت........................................................... 16
2-2- نوسانات با فرکانس کم در سیستم های قدرت ............................................ 17
2-3- مدلسازی سیستمهای قدرت تک ماشینه ...................................................... 18
2-4- طراحی پایدار کننده های سیستم قدرت (PSS) ......................................... 23
2-5- مدلسازی سیستم قدرت چند ماشینه............................................................ 27
فصل سوم: کنترل مقاوم
3-1-کنترل مقاوم ................................................................................................. 30
3-2- مسئله کنترل مقاوم....................................................................................... 31
3-2-1- مدل سیستم............................................................................................. 31
3-2-2- عدم قطعیت در مدلسازی........................................................................ 32
3-3- تاریخچه کنترل مقاوم................................................................................... 37
3-3-1- سیر پیشرفت تئوری................................................................................ 37
3-3-2- معرفی شاخه های کنترل مقاوم................................................................ 39
3-4- طراحی کنترل کننده های مقاوم برای خانواده ای از توابع انتقال ...................... 45
3-4-1- بیان مسئله................................................................................................ 45
3-4-2- تعاریف و مقدمات................................................................................... 46
3-4-4-تبدیل مسئله پایدارپذیری مقاوم بهیک مسئله Nevanlinna–Pick ........ 50
3-4-5- طراحی کنترل کننده................................................................................. 53
3-5- پایدار سازی مقاوم سیستم های بازه ای ....................................................... 55
3-5-1- مقدمه و تعاریف لازم................................................................................... 55
2-5-3- پایداری مقاوم سیستم های بازه ای........................................................... 59
3-5-3- طراحی پایدار کننده های مقاوم مرتبه بالا................................................. 64
فصل چهارم : طراحی پایدار کننده های مقاوم برای سیستم های قدرت
4-1- طراحی پایدار کننده های مقاوم برای سیستم های قدرت ............................ 67
4-2- طراحی پایدار کننده های مقاوم به روش Nevanlinna – Pick ............... 69
برای سیستم های قدرت تک ماشینه ...................................................................... 69
4-2-1- مدل سیستم............................................................................................. 69
4-2-2- طرح یک مثال......................................................................................... 71
4-2-3 – طراحی پایدار کننده مقاوم به روش Nevanlinna – Pick................. 73
4-2-2- بررسی نتایج........................................................................................... 77
4-2-5- نقدی بر مقاله.......................................................................................... 78
4-3- بررسی پایداری دینامیکی یک سیستم قدرت چند ماشینه ............................ 83
4-3-1- مدل فضای حالت سیستم های قدرت چند ماشینه................................... 83
4-3-2- مشخصات یک سیستم چند ماشینه.......................................................... 86
4-3-3-طراحی پایدار کننده های سیستم قدرت.................................................... 90
4-3-4- پاسخ سیستم به ورودی پله...................................................................... 93
4-4- طراحی پایدار کننده های مقاوم برای سیستم های قدرت چند ماشینه ......... 95
4-4-1- اثر تغییر پارامترهای بر پایداری دینامیکی................................................. 95
4-4-2- مدلسازی تغییر پارامترها به کمک سیستم های بازه ای............................ 101
4-4-3-پایدارسازی مجموعهای ازتوابع انتقال به کمک تکنیکهایبهینه سازی........ 105
4-4-4- استفاده از روش Kharitonov در پایدار سازی مقاوم............................ 106
4-4-5- استفاده از یک شرط کافی در پایدار سازی مقاوم..................................... 110
4-5- طراحی پایدار کننده های مقاوم برای سیستم قدرت چندماشینه (2)............. 110
4-5-1- جمع بندی مطالب................................................................................... 110
4-5-2-طراحی پایدار کننده هایمقاوم بر اساس مجموعهای از نقاط کار.............. 111
4-5-3- مقایسه عملکرد PSS کلاسیک با کنترل کننده های جدید....................... 113
4-5-4- نتیجه گیری............................................................................................. 115
فصل پنجم : استفاده از ورش طراحی جدید در حل چند مسئله
5-1- استفاده از ورش طراحی جدید در حل چند مسئله ...................................... 121
5-2- طراحی PSSهای مقاوم به منظور هماهنگ سازی PSS ها ....................... 122
5-2-1- تداخل PSSها ...................................................................................... 122
5-2-2- بررسی مسئله تداخل PSSها در یک سیستم قدرت سه ماشینه .............. 124
5-2-3- استفاده از روش طراحی بر اساس چند نقطه کار در هماهنگ ...................... 126
انتخاب مجموعه مدلهای طراحی ........................................................................... 127
5-2-4-مقایسهعملکرد دو نوع پایدار کننده به کمک شبیه سازی کامپیوتری.......... 130
5-3- طراحی کنترل کننده های بهینه ( فیدبک حالت ) قابل اطمینان برای سیستم قدرت 132
5-3-1) طراحی کننده فیدبک حالت بهینه ........................................................... 132
تنظیم کننده های خطی ........................................................................................ 133
5-3-2-کاربرد کنترل بهینه در پایدار سازی سیستم های قدرت چند ماشینه......... 134
5-3-3-طراحی کنترل بهینه بر اساس مجموعهای از مدلهای سیستم .................... 136
5-3-4- پاسخ سیستم به ورودی پله .................................................................... 140
فصل ششم : بیان نتایج
6-1- بیان نتایج .................................................................................................... 144
6-2- پیشنهاد برای تحقیقات بیشتر....................................................................... 147
مراجع.................................................................................................................... 148
ضمیمه الف – معادلات دینامیکی ماشین سنکرون................................................. 154
ضمیمه ب – ضرایب K1 تا K6 ........................................................................... 156
ضمیمه پ – برنامه ریزی غیر خطی...................................................................... 158
-1- پیشگفتار:
افزایش روز افزون مصرف انرژی الکتریکی، توسعه سیستم های قدرت را بدنبال داشته است بطوریکه امروزه برخی از سیستم های قدرت در جغرافیایی به وسعت یک قاره گسترده شده اند. به موازات این توسعه که با مزایای متعددی همراه است، در شاخه دینامیک سیستم های قدرت نیز مانند سایر شاخه ها مسائل جدیدی مطرح شده است. از جمله این مسائل می توان به پدیده نوسانات با فرکانس کم، تشدید زیر سنکرون (SSR)، و سقوط ولتاژ اشاره کرد.
پدیده نوسانات با فرکانس کم در این میان از اهمیت ویژه ای برخوردار است و در بحث پایداری دینامیکی سیستم های قدرت مورد توجه قرار می گیرد. بروز اغتشاش های مختلف در شبکه، انحراف سیستم از نقطه تعادل پایدار را به دنبال دارد، در چنین وضعیتی به شرط اینکه سنکرونیزم شبکه از دست نرود، سیستم با نوسانات فرکانس کم به نقطه تعادل جدید نزدیک می شود. هنگامی که یک ژنراتور به تنهایی کار می کند، نوسانات با فرکانس کم به دلیل میرایی ذاتی به شکل نسبتاً قابل قبولی میرا می شوند. اما کاربرد برخی از المان ها مانند تحریک کننده های سریع، با اثر دینامیک قسمت های مختلف شبکه ممکن است باعث تزریق میرایی منفی به شبکه شود، به طوریکه نوسانات فرکانس کم شبکه به شکل مطلوبی میرا نشده و یا حتی از میرایی منفی برخوردار شوند. بدیهی است افزایش میرایی مودهای الکترومکانیکی سیستم در چنین وضعیتی می تواند به عنوان یک راه حل مورد استفاده قرار گیرد. بر این اساس پایدار کننده های سیستم قدرت (PSS) بر اساس مدل تک ماشین – شین بینهایت طراحی شده و در محدوده وسیعی به کار گرفته می شوند. از دید تئوری کنترل، پایدار کننده های فوق در واقع یک کنترل کننده کلاسیک با تقدیم فاز[1] می باشد که بر اساس مدل خطی سیستم در یک نقطه کار مشخص طراحی می شوند.
همراه با پیشرفت های چشمگیری در تئوری سیستم ها و کنترل، روش های جدید برای طراحی پایدار کننده های سیستم قدرت ارائه شده است، که به عنوان نمونه می توان به کنترل کنده های طرح شده بر اساس تئوری های کنترل تطبیقی، کنترل مقاوم، شبکه های عصبی مصنوعی و کنترل فازی اشاره کرد [5-1]. در همه این روش ها سعی بر اینست که نقایص موجود در طراحی کلاسیک مرتفع شده به طوریکه کنترل کننده به شکل موثرتری بر پایداری سیستم و بهبود میرایی نوسانات اثر گذارد.
روش های کنترل مقاوم، که در این پایان نامه مورد توجه است به شکل جدی از اوایل دهه هشتاد (1980) مطرح شد و خود به شاخه های متعددی تقسیم می شود. قبل از هر توضیحی درباره کنترل مقاوم نخست به بیان مفهوم عدم قطعیت در مدل
می پردازیم. در کنترل کلاسیک طراحی بر اساس مدل مشخصی از سیستم صورت
می گیرد. مدل سیستم تنها یک تقریب از دینامیک های واقعی سیستم است. حذف دینامیک های سریع به منظور ساده سازی، تغییر مقادیر پارامترهای مدل به دلایل مختلف از منابع ایجاد عدم قطعیت در مدل سیستم ها می باشد. بنابراین بدلیل وجود چنین عدم قطعیت هایی در مدلسازی ، اهداف مورد نظر طراح ممکن است توسط کنترل کننده های طرح شده بر اساس مدل تحقق نیابند.
به منظور رفع این مشکل در کنترل مقاوم بر اینستکه عدم قطعیت های حائز اهمیت موجود در مدل، در طراحی کنترل کننده لحاظ شوند. معمولاً مدلسازی عدم قطعیت در اکثر شاخه های کنترل مقاوم خانواده ای از سیستم ها را بوجود می آورد، حال کنترل کننده مقاوم بایستی چنان طرح شود که برای هر یک از اعضاء این خانواده اهداف مورد نظر در طراحی برآورده شود.
موضوع این پایان نامه طراحی پایدار کننده های مقاوم برای سیستم های قدرت است، به قسمی که پایداری سیستم در محدوده وسیعی از تغییر پارامترها و تغییر شرایط نقطه کار تضمین شود. در این راستا ابتدا به مطالعه اثر تغییر پارامترها بر پایداری
سیستم های قدرت تک ماشینه و چند ماشینه پرداخته می شود. سپس دو روش طراحی کنترل کننده های مقاوم تشریح شده، و در مسئله مورد مطالعه به کار گرفته می شوند. سرانجام ضمن نقد و بررسی این روش ها، یک روش جدید برای طراحی PSS ارائه می شود. در این روش مسئله طراحی پایدار کننده مقاوم به مسئله پاردار کردن مجموعه ای از مدل های سیستم در نقاط کار مختلف تبدیل می شود. این مسئله نیز به یک مسئله استاندارد بهینه سازی تبدیل شده و با استفاده از روش های برنامه ریزی غیر خطی حل می گردد. سرانجام کارایی روش فوق در طراحی پایدار کننده های مقاوم برای یک سیستم قدرت چند ماشینه در دو مسئله مختلف (اثر تغییر پارامترها بر پایداری دینامیکی و تداخل PSS ها) تحقیق شده و برتری آن بر روش کلاسیک به اثبات می رسد.
1-2- رئوس مطالب :
بخش بعدی این فصل به بررسی تحقیقات انجام شده در زمینه طراحی پایدار
کننده های مقاوم سیستم های قدرت اختصاص داده شده است.
در فصل دوم نخست به بیان مفاهیم اساسی در پایداری دینامیکی، و تشریح پدیده نوسانات با فرکانس کم در سیستم های قدرت پرداخته می شود. مدلسازی سیستم تک ماشینه به منظور مطالعه پدیده نوسانات با فرکانس کم، و روش طراحی PSS به کمک این مدل در قسمت های بعدی این فصل صورت می گیرد. در بخش آخر فصل نیز مدلسازی سیستم های قدرت چند ماشینه و نکات مربوط به آن مورد بررسی قرار می گیرد.
در فصل سوم ابتدا صورت مسئله کنترل مقاوم به طور کامل تشریح می شود. سپس به تاریخچه کنترل مقاوم و سیر پیشرفت برخی از شاخه ای آن پرداخته می شود. در پایان فصل طی دو بخش جداگانه به توضیح روش های - Pick Nevanlinna و Kharitonov که در ادامه مورد استفاده قرار می گیرند، می پردازیم.
طراحی کنترل کننده مقاوم با استفاده از روش - Pick Kharitonov برای سیستم قدرت تکماشینه و نقد و بررسی یک مقاله در این زمینه در ابتدای فصل چهارم (بخش (4-2)) صورت می گیرد. در بخش (4-3) پس از بدست آوردن معادلات فضای حالت برای سیستم های قدرت چند ماشینه، به بررسی پایداری دینامیکی یک سیستم سه ماشینه در نقاط کار مختلف و طراحی PSS در یک نقطه کار ناپایدار می پردازیم. در بخش (4-4) اثر تغییر پارامترها بر پایداری این سیستم مطالعه شده و روش Kharitonov جهت طراحی پایدار کننده های مقاوم مورد استفاده قرار می گیرد. در بخش (4-5) به ارائه یک روش جدید که با الهام از روش Kharitonov شکل گرفته است، می پردازیم. سپس این روش به منظور طراحی یک کنترل کننده مقاوم که در محدوده وسیعی از تغییر شرایط نقطه کار پایداری سیستم را تضمین می کند، به کار گرفته می شود.
در فصل پنجم ابتدا روش فوق در حل مسئله تداخل PSS ها مورد استفاده قرار
می گیرد. سپس به طراحی کنترل کننده های فیدبک حالت بهینه بر اساس مجموعه ای از مدلهای سیستم، و پاره ای نکات در این زمینه می پردازیم.
فصل ششم نیز به یک جمع بندی کلی از پایان نامه و بیان نتایج اختصاص داده شده است.
1-3- تاریخچه
بررسی همه کارهای انجام شده در جهت بهبود پایداری دینامیکی سیستم های قدرت حتی به صورت مختصر، به دلیل مطالعات و تحقیقات متعددی که در این زمینه صورت گرفته است، گزارش مفصلی را طلب می کند.در این زیر بخش ضمن اشاره مختصر به شاخه های مهم تحقیق، کارهای انجام شده بر اساس شاخه کنترل مقاوم را مرور خواهیم کرد.
با بروز نا پایداری دینامیکی در سیستم های قدرت تحقیقات گسترده ای در این زمینه آغاز شد. مفاهیم اساسی پایداری دینامیکی برای ژنراتور سنکرون متصل به شین بینهایت، اولین بار توسط Demello و Concordia به شیوه ای زیبا در سال 1969 بیان شد [6]. در این مقاله با معرفی مفاهیم گشتاورهای سنکرون کننده و میرا کننده اثر پارامترهای مختلف سیستم و شرایط نقطه کار بر پایداری دینامیکی ماشین سنکرون تشریح شده، و بدنبال آن با استفاده از تئوری جبران فاز به طراحی PSS پرداخته شد. به دلیل اهمیت این مطالب در فصل دوم، به طور مفصل به بررسی پایداری دینامیکی سیستم های قدرت خواهیم پرداخت.
در مرجع [7] اثر دینامیک ماشین های سنکرون یک سیستم قدرت چند ماشینه بر پایداری دینامیکی ماشین i ام این شبکه بررسی شده است. حاصل این مطالعه چند توصیه مفید در طراحی PSS برای ماشین های سنکرون در سیستم های چند ماشینه می باشد.
همچنین از آنجایی که پایدار کننده های سیستم قدرت بر اساس مدل تک ماشین – شین بینهایت طراحی می شود، هماهنگ سازی این پایدار کننده ها در سیستم های قدرت چند ماشینه اجتناب ناپذیر است. بدین منظور روش های مختلفی (مانند
روش های طراحی ترتیبی و افزایش پهنای باند PSSها) در جهت هماهنگ سازی PSS ها ارائه شده است. [13-8] .
از دیگر مسائل مورد مطالعه در زمینه پایداری دینامیکی سیستم های قدرت، تعیین بهترین محل برای نصب PSS در شبکه های بزرگ به منظور بهبود میرایی یک مود خاص شبکه می باشد. این موضوع که هم اکنون نیز در رأس تحقیقات قرار دارد در مراجع [8 و 14] مورد بررسی قرار گرفته است .
همگام با توسعه تئوری های کنترل روش های پایدار سازی سیستم های قدرت نیز بهبود یافت. از اوائل دهه 1970 کاربرد کنترل بهینه در بهبود پایداری دینامیکی به طور چشمگیری افزایش یافت. در مرجع [1] روش طراحی پایدار کننده با استفاده از تئوری کنترل بهینه به سیستم های قدرت چند ماشینه می باشد.
اگر چه استفاده از روش های کنترل بهینه[2] مورد استقبال فراوان محققان دانشگاهی قرار گرفت و مقالات متعددی در جهت توسعه این روشها در پایدار سازی سیستم های قدرت انتشار یافت، اما هرگز به شکل جدی در صنعت برق مطرح نشد. گذشته از مشکلات اجرایی استفاده از روش های کنترل بهینه در عمل، نقص اصلی این روش ها بی توجهی به مسئله عدم قطعیت های[3] مختلف موجود در مدل سیستم می باشد [18]. تغییر پارامترهای سیستم، صرفنظر از دینامیک های سریع و دینامیک های مدل نشده فرکانس بالا در مدلسازی ، از مهمترین منابع ایجاد عدم قطعیت در مدل سیستم ها
می باشد. چشم پوشی از عدم قطعیت های مختلف موجود در مدل ممکن است، نتایج گمراه کننده ای را به دنبال داشته باشد، به طوریکه اهداف مورد نظر در کنترل با به کارگیری کنترل کننده طرح شده بر اساس مدل سیستم، در سیستم واقعی تحقق نیابد.
در ادامه این زیر بخش کارهای انجام شده در جهت بهبود پایداری سیستم های قدرت که بر مبنای تئوری کنترل مقاوم شکل گرفته است را توضیح می دهیم.
بررسی استحکام پایداری[4] با استفاده از مفاهیم مقادیر تکین[5] ماتریس ها (که عمدتاً بر قضیه Nyquist تعمیم یافته استوارند) به منظور تحلیل پایداری دینامیکی سیستم های قدرت، اولین بار در سال 1984 به کار رفت [19]. Chan و Athans در این مقاله ابتدا با استفاده از گشتاورهای سنکروه کننده و میرا کننده یک مدل ماتریس تابع انتقال (s) G برای سیستم قدرت ارائه کردند. سپس با مدلسازی عدم قطعیت های ناشی از دینامیک های مدل نشده مودهای پیچشی شافت ژنراتور، تغییر مقادیر گشتاورهای سنکرون کننده و میرا کننده بدلیل تغییر شرایط نقطه کار، و تغییر در دینامیک های تحریک کننده های[6] سیستم به صورت عدم قطعیت های ضرب شوند به تحلیل پایداری سیستم پرداختند. این مقاله بیشتر جنبه تحلیل داشته و توصیه های مفیدی را در طراحی کنترل کننده های مقاوم به دنبال ندارد.
Ohtsuka و همکارانش در سال 1992 از تئوری کنترل در طراحی کنترل فیدبک حالت برای یک توربوژنراتور استفاده کردند [20]. آنها با استفاده از یک روند ماتریس گین فیدبک حالت را چنان طراحی کردند که نرم تابع انتقال حلقه بسته سیستم
می نیمم شود. مهمترین مزیت این روش بهبود پایداری و قابلیت بالا در دفع اغتشاش است. اشکال اصلی آن نیز افزایش مقادیر گین های فیدبک حالت نسبت به گین های بدست آمده از روش کنترل بهینه می باشد.
در مرجع [3]، Chow و همکارانش روش طراحی کنترل کننده های مقاوم را به منظور طراحی PSS مقاوم برای یک سیستم تک ماشینه بکار بردند. در این مقاله مقدار راکتانس خط انتقال بین ژنراتور سنکرون و شین بینهایت قطعی نبوده و عامل ایجاد عدم قطعیت در مدل سیستم می باشد. مهمترین مزیت این روش مقاوم بودن پایداری در برابر تغییرات راکتانس خط انتقال است. عیب این روش، بالا بودن مرتبه PSS مقارم می باشد.
در مرجع [21] تئوری Nevanlinna - Pick به منظور طراحی پایدار کننده مقاوم برای سیستم قدرت تک ماشین شین بینهایت به کار گرفته شده است. در ادامه بحث ضمن توضیح مفصل این تئوری به نقد و بررسی این مقاله نیز در انتهای بخش (4-2) خواهیم پرداخت.
این پایان نامه با فونت نازنین سایز 14 تنظیم شده است، شما میتوانید بدلخواه تغییر دهید.
مقدمه
در طول حداقل 200 سال گذشته، کاربرد واژه انفجار متداول بوده است. در زمانهای قبل از آن این واژه به تجزیه[1] ناگهانی مواد و مخلوطهای انفجاری با صدای قابل توجهی نظیر «رعد» اطلاق شده است. این مطلب از دیرباز شناخته شده است که انفجار تجزیه سریع مقدار معینی ماده است که به محض رخداد یک ضربه یا گرمایش اصطکاکی اتفاق میافتد. بنابراین تجزیه این مواد در شرایط مناسب میتواند بصورت ساکت و آرام رخ دهد.
کلمه انفجار[2] از نظر فنی به معنی انبساط ماده به حجمی بزرگتر از حجم اولیه است. آزاد شدن ناگهان انرژی که لازمه این انبساط است. غالباً از طریق احتراق سریع، دتونیشن[3] (که در فارسی همان انفجار معنی میشود)، تخلیه الکتریکی با فرایندهای کاملاً مکانیکی صورت میگیرد. خاصیت متمایز کننده انفجار، همانا انبساط سریع ماده است. به نحویکه انتقال انرژی به محیط تقریباً بطور کامل توسط حرکت ماده (جرم) انجام میشود. در جدول زیر مقایسهای بین چند فرآیند آزادسازی انرژی انجام شده است:
چگالی انرژی (Watt/cc) |
سرعت سوخت، شدن مواد (g/sec) |
فشار (atm) |
ماده |
10 |
1 |
1 |
شعله استیلن |
106 |
103 |
2000 |
باروت تفنگ |
1010 |
106 |
400000 |
دتونیشن یک ماده منفجره قوی |
جدول (بالا) مقایسهای بین سه فرایند آزاد سازی انرژی
برای شعله تقریباً هیچ انتقال جرمی به اطراف رخ نمی دهد در حالیکه نیروی پیشرانش یک اسلحه قادر به راندن گلوله است و یک ماده منفجره قوی[4] هر چیز در تماس با خود را تغییر شکل داده و یا ویران میکند. قدرت منهدم کننده این مواد را «ضربه انفجار»[5] نامیده میشود که مستقیماً با حداکثر فشار تولید شده مرتبط است. توجه کنید که در جدول (بالا)، هیچگونه توصیفی از محل رخداد (تونیشن ماده منفجره قوی ارائه نشده است. این بدان معناست که فرایند دتونیشن از محدودیتهای فیزیکی مستقل است.
با توجه به مطالب بالا واضح است که دتونیشن تنها یکی از انواع حالات پدیده انفجار است بعبارت دیگر واژه دتونیشن تنها باید به فرآیندی اطلاق شود که در طی آن یک «موج شوک»[6] انتشار یابد.
متاسفانه بعلت قفرلفات مناسب فنی در زبان فارسی، دتونیشن به معنی عام انفجار ترجمه میشود و بنابراین در ادامه این مبحث برای پرهیز از اشتباه و رسا بودن مطلب همان واژه دتونیشن را به کار برده خواهد شد.
سرآغاز تحقیقات اخیر بر روی دتونیشن به سالهای 45-1940 م. که «زلدویچ» و «ون نیومان» هر یک به طور جداگانه مدل یک بعدی ساختار امواج دتونیشن را فرمولبندی کردند باز میگردد، گرچه یک مدل واقعی سه بعدی تا اواخر سال 1950 م به تاخیر افتاد.
پدیده دتونیشن
دتونیشن یک واکنش شیمیائی «خود منتشر شونده»[7] است که در طی آن مواد منفجره اعم از مواد جامد، مایع، مخلوطهای گازی، در مدت زمان بسیار کوتاه در حد میکروثانیه. به محصولات گازی شکل داغ و پرفشار با دانسیته بالا و توانا برای انجام کار تبدیل میشود. فرض بگیرید قطعهای از مواد منفجره، منفجر گردد. به نظر میرسد که همه آن در یک لحظه و بدون هیچ تاخیر زمانی نابود میگردد. البته در واقع دتونیشن از یک نقطه آغازین شروع شده و از میان ماده بطرف انتهای آن حرکت میکند. این عمل بخاطر آن آنی بنظر میرسد که سرعت رخداد آن بسیار بالاست.
از نظر تئوری دتونیشن ایدهال واکنشی است که در مدت زمان صفر (با سرعت بینهایت) انجام شود. در اینحالت انرژی ناشی از انفجار فوراً آزاد میشود اصولاً زمان واکنش بسیار کوتاه یکی از ویژگیهای مواد منفجره است. هر چه این زمان کمتر باشد، انفجار قویتر خواهد بود. از نظر فیزیکی امکان ندارد که زمان انفجار صفر باشد. زیرا کلیه واکنشهای شیمیائی برای کامل شدن به زمان نیاز دارند.
پدیده دتونیشن با تقریبی عالی مستقل از شرایط خارجی است و با سرعتی که در شرایط پایدار[8] برای هر ترکیب، فشار و دمای ماده انفجاری اولیه ثابت است منتشر میشود. ثابت بودن سرعت انفجار، یکی از خصوصیات فیزیکی مهم برای هر ماده منفجره میباشد در اثر دتونیشن، فشار، دما و چگالی افزایش مییابند. این تغییرات در اثر تراکم محصولات انفجار حاصل میگردند.
پدیدهای که مستقل از زمان در یک چارچوب مرجع حرکت میکند. «موج» نامیده میشود و ناحیه واکنش دتونیشن، «موج دتونیشن»[9] یا موج انفجار نامیده میشود. در حالت پایدار این موج انفجار بصورت یک ناپیوستگی شدید فشاری که با سرعت بسیار زیاد و ثابت VD از میان مواد عبور میکند توصیف میشود واکنش شیمیائی در همسایگی نزدیک جبهه دتونیشن[10] است که باعث تشکیل موج انفجار میشود. این موج با سرعتی بین 1 و تا 9، بسته به طبیعت فیزیکی وشیمیائی ماده منفجره حرکت میکند. این سرعت را میتوان با استفاده از قوانین ترموهیدرودینامیک تعیین نمود. عواملی که در سرعت انفجار نقش دارند عبارتند از: انرژی آزاد شده در فرآیند، نرخ آزاد شدن انرژی، چگالی ماده منفجره و ابعاد خرج انفجاری.
یک مدل ساده برای این پدیده مطابق شکل زیر از یک «جبهه شوک»[11] و بلافاصله بدنبال آن یک ناحیه انجام واکنش که در آن فشارهای بسیار بالا تولید میشود، تشکیل شده است. ضخامت ناحیه واکنش در انفجار ایدهآل صفر است و هر چه انفجار بحالت ایدهال نزدیکتر باشد. ضخامت این ناحیه کمتر است. نقطه پایان این ناحیه، محل شروع ناحیه فشار دتونیشن[12] است.
این پایان نامه با فونت نازنین سایز 14 تنظیم شده است، شما میتوانید بدلخواه تغییر دهید.
نفت خام 1
مقدمه 2
2 ـ واحد ارزیابی نفت خام 3
چگالی ( دانسیته ) 4
مقایسه دانسیته هیدروکربتهای مختلف در درجه حرارت ثابت 5
روش ASTM 5
شرح آزمایش 6
3 ـ 2 ـ فشار بخار رد (RVP) 6
روش 7
دستگاه اندازه گیری RVP 7
شرح آزمایش 7
نقطه اشتعال ـ نقطه آتش گیری 7
روش 92 ASTMD 8
شرح آزمایش 8
محاسبه 9
کربن باقیمانده پس از سوختن 9
الف ، کندراتسون روش ASTM D189 10
شرح آزمایش 10
ب ـ رمزباتوم ASTM D524 11
شرح آزمایش 11
نقطة دود 11
روش 12
نقطه ریزش 12
روش ASTM D97 13
شرح آزمایش 13
نقطه انجماد 13
روش 14
روش آزمایش 14
ترکیبات گوگرد دار 14
مقدمه 14
تعیین مقدار گوگرد در فرآوردهای نفتی : روش ASTM D 262 15
تعیین مرکاپتان روشن uop 163 16
اسیدیته : روش ASTM D 664 17
ـ ویسکوزیته 18
عدد اکتان 19
عددستان 20
ستان 21
3 ـ 17 ـ عدد دیزل 21
اندازه گیری نمک در نفت خام 22
مقدمه 22
روش 3230 ASTM 22
شرح آزمایش 23
محاسبه 24
3 ـ 19 ـ اندازه گیری آسفالتین 25
مقدمه 25
روش IP 26
شرح آزمایش 26
اندازه گیری واکس ( موم ) 27
روش 237 IP 28
4 ـ بررسی و تجزیه مواد نفتی از نظر تقطیر 28
4 ـ 1 ـ تقطیر ASTM : 29
روش 86 D ASTM 29
تقطیر در شرایط اتمسفر و خلاء 33
اجزاء لازم برای تقطیر در شرایط خلاء 36
نمونه برداری از نفت خام 37
روش راه اندازی دستگاه و انجام آزمایش 38
Blending 43
تقطیر میکرو : روش 2892 ASTM D 44
تقطیر سنگین ( روغن گیری ) : 45
روش 2892 ASTM D 45
دستگاه تقطیر روغن های نفت خام 47
دستگاههای کروماتوگرافی 48
مقدمه 48
کروماتوگرافی گاز 48
PIONA 49
PONA روش 139 : ASTM D 49
این پایان نامه با فونت نازنین سایز 14 تنظیم شده است، شما میتوانید بدلخواه تغییر دهید.
بخشی از مقاله
مقدمه:
سیستم های حرارتی خورشیدی نقش مهمی در انرژی خورشیدی دارد، استفاده از دستگاه های خورشیدی سابقه طولانی دارد، گفته شده است ارشمیدس تقریباً در سال 214 قبل از میلاد از آینه مقعر برای داغ کردن آب استفاده کرده است. سیستم های حرارتی امروزی نیز کم هزینه ترین کاربرد انرژی خورشیدی را دارد.
حرارت خورشید استفاده از حرارت انرژی خورشید را توجیح می کند. بنابراین تعداد متفاوتی از دستگاه های فنی وجود دارد که اضافه بر گرم کردن فضا، داغ کردن آب یا فرآیندهای صنعتی سیستم های انرژی خورشیدی را می توان برای سرمایش یا تولید برق با کارخانه های تولید برق خورشیدی مورد استفاده قرار داد. قسمت های عملیاتی اصلی عبارتند از:
چون این حیطه های عملیاتی خیلی دور از دسترس هستند، این بخش فقط جنبه های مهم آبگرمکن های خانگی خورشیدی و استخرهای خورشیدی را با سیستم های دارای صفحات خورشیدی بسته و باز مورد بحث قرار می دهیم. بخش های زیر به کاربرد بعضی کمیت های ترمودینامیک در توضیح اصول نیاز دارد. جدول 1-3 مهمترین پارامترها، علائم آنها و واحدهایشان را نشان می دهد.
بخشی از متن :
انرژی نو
در این جا انرژی های تجدید پذیر را به منظور بررسی، به عنوان های زیر دسته بندی نموده و در صفحات بعد بطور مختصر با توجه به فراوانی آنها در ایران عزیز، به شرح برخی آنها می پردازیم:
انرژی زنده یا انرژی زیست توده
سوخت زنده
انرژی باد
انرژی خورشید
انرژی زمین گرمایی
انرژی هیدروالکتریک
انرژی هیدروژین
انرژی اقیانوسی
جایگاه انرژی خورشیدی در تأمین الکتریسیته
از جمله سؤال های که در رابطه با انرژی با آن موجه هستیم این است که وضعیت انرژی در چند دهه آینده چگونه خواهد شد اقتصادی ترین منبع انرژی کدام است و آیا خورشید می توان به عنوان منبع انرژی با حرفه اقتصادی مطرح شود. نیاز به انرژی بوضوح بر همگان آشکار است و این نیاز به مرور با افزایش پیشرفت های تکنولوژیکی و جمعیت جهان بیشتر مشهود است آمارهای موجود نشان دهنده این ایست که مصرف انرژی در دنیا به نحوی است که به ازای هر 14 سال میزان تقاضا دو برابر می گردد و تا کنون فقط برای انرژی الکتریکی در هر 10 سال تقریباً تقاضا دو برابر شده و این رشد میزان تقاضا در کشورهای در حال توسعه با شتاب بیشتری همراه بوده و تقریباً به ازای هر 7 سال دو برابر شده است. به طور مثال در اواخر دهه 1980 واردات نفت کشور آمریکا به حدود 7 میلیون بشکه در روز رسید که تقریباً دو برابر (3/1 میلیون بشکه در روز) واردات آنها در سال 1980 بود این در حالی است که مقدار نفت مصرفی برای تولید الکتریسیته در آمریکا حدود 4% اکثریت مصرفی در آمریکا را در بر می گیرد و 52% انرژی الکتریکی در آمریکا از ذغال سنگ تولید می شود. با اینکه اکثریت منابع تأمین الکتریسیته در آمریکا از ذغال سنگ استفاده می گردد اما قوانین مصوب در رابطه با محیط زیست به جهت ریزش باران های اسیدی ناشی از آلودگی سوزاندن ذغال سنگ و گرم شدن سطح زمین، آلودگی آب های سطح زمین و ... مشکلاتی را در صنعت ذغال سنگ آمریکا به وجود اورده است و به همین سبب انتظار می رود که مصرف نفت و گاز طبیعی که نسبت به ذغال سنگ نسبتاً تمیزتریباشد افزایش یابد ولی سوزاندن این مواد نیز سبب ایجاد آلودگیهای کربنی سولفوری می گردد افزایش روز افزود جمعیت و پیشرفت های تکنولوژی که سبب ارتقاء سطح زندگی گردیده است عاملی است که سبب افزایش تقاضا برای الکتریسیته خواهد شد. اگر نگاهی به میزان تقاضای تأمین الکتریسیته از منابع موجود در دنیا از سال 1960تا 1990 مورد بهره برداری قرار گرفته است بیاندازیم مشاهده می کنیم که مورد بهره برداری از منابع مختلف در تأمین انرژی الکتریکی در جهتی است که بیشتر از منافع فسیلی استفاده شده است.
جدول نشان دهنده در زیر بعد این مطلب است که نفت و گاز سهم بسزایی در ت/دمین الکتریسیته دارند و آمارهای موجود از سال 1974 مقدار انرژی حاصل از منابع فسیلی گشف شده و به ثبت رسیده اعم از زغال سنگ، نفت و گاز را 15 10×1/7 کیلو وات ساعت برآورده نموده است.
جدول 1-1- بهره برداری از منابع انرژی مختلف برای تأمین انرژی الکتریکی در سال های مختلف (واحد 1. B. BTV)
اگر نرخ اثر تقاضای الکتریکی را با توجه به جدول فوق 5 درصد در نظر بگیریم مقدار نیاز به انرژی که در سال 1987 تقریباً 14 10×2/1 کیلو وات ساعت بود در سال 2001 میلادی به دو برابر یعنی 14 10×4/2 رسیده است.
بدیهی است که با توجه به این کارها به این منابع چندان هم نمی توان متکی بود و از طرف دیگر از نظر اقتصادی هماستفاده از آنها به صرفه نخواهد بود در حالیکه در همین آمار گیری مقدار انرژی تشعشعی قابل جذب خورشید را تقریباً 100 برابر انرژی حاصل از منافع فسیلی موجود برآورد نموده است. بنابراین باید توجه بیشتری به انرژی خورشیدی در تأمین الکتریسیته شود حال با توجه به این نیازها منابع انرژی و مشکلات محیطی ناشی از سوخت های فسیل جدیت بیشتری برای یافتن منابع انرژی کم خطرتر را می طلبند هم اکنوندر دنیا مراکز تحقیقاتی بزرگی جهت دسترسی به انرژی های مطلوب تر در حال تحقیق و بررسی می باشد مطالعات و بررسی های انجام شده منجر به استراتژی های کوتاه مدت و بلند مدت برای تأمین الکتریسیته شده است که در این استراتژی ها انرژی خورشیدی نقش بسیار مهمی را ایفا می کند زیرا انرژی خورشیدی عملاً بدون محدودیت و آلودگی قابل دسترسی است و سطح زمین به مقدار 27 10×7 کیلو وات ساعت از انرژی خورشیدی را در سال دریافت این مطلب است که مصرف سوخت های فسیلی جهت تأمین انرژی الکتریکی کاهش و منابع تأمین انرژی الکتریکی با استفاده از انرژی خورشیدی افزایش می یابد که این منابع عبارتند از:انرژی حرارتی خورشید، فتوولتائیک (نورولتی)، ژئوترمال (زمین گرمایی) انرژیو بیوگاز و ... .
در این سیستم های نورولتی یکی از بهترین روش ها انرژی تجدید شونده است که در هم نقاط با شرایط اب و هوایی مختلف قابل استفاده هستند. این سیستم ها قابل استفاده در بیابان جنگل های بارانی و در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه
می باشد سیستم های نورولتی به سیستم هایی اطلاق می شود که نور را مستقیماً به الکتریسیته تبدیل می کنند. این سیستم ها هم اکنون اکثراً به صورت مستقل از شبکه برق سراسری مورد استفاده قرار می گیرند ولی برای کاربردهایی که دور از منابع برق می باشند و به سبب نیاز و حداقل نگهداری توانایی بالا، عدم نیاز به سوخت و عدم ایجاد آلودگی قابل گسترش و نصب در هر نقطه کارآیی بسیار بالایی دارند و تقریباً 97% از سیستم های نورولتی که در سال 1990 به فروش رفته است برای کاربردهای خارج از شبکه تهیه شده اند. یک سیستم نورلتی عبارتند از:
1- ماژول های خورشیدی
2- باطری
3- شارژ الکترولر
4- مصرف کننده ها
ماژول های خورشیدی
ماژول ها یا صفحات خورشیدی که اصلی ترین قدرت یک سیستم نورلتی را تشکیل می دهند وظیفه تبدیل نور به الکتریسیته را دارند صفحات خورشیدی از اتصال یک سری سلول خورشیدی که به صورت موازی و سری به هم متصل می شوند شکل
می گیرد. سلول های خورشیدی که وظیفه تبدیل نور به الکتریسیته را به عهده دارند.
که مواد نیمه هادی ساخته می شوند و انواع مختلف ان عبارتند از:
1- سلول خورشیدی از مواد سیلیسکونی تک کریستال
2- سلول خورشیدی از مواد سیلیسکونی چند کریستال
3- سلول خورشیدی از مواد سیلیسکونی بی شکل
4- سلول خورشیدی از مواد سیلیسکونی
در اینجا سلول خورشیدی از مواد سیلیسکونی چند کریستال مورد نظر می باشد.
یک صفحه خورشیدی از نوع MA 36/45 که در آن 36 سلول خورشیدی با هم سری شده اند و دارای مشخصات زیر می باشند نشان داده شده است.
مقاله شبکه توزیع و انتقال برق تا مصرف
شبکه قدرت از تولید تا مصرف 1
محدودیت تولید 1
انتقال قدرت 1
توزیع و مصرف قدرت 1
آرایش ترانسفورماتورهای قدرت 2
اجزاء یک پست انتقال یا فوق توزیع 2
ضرورت اتصال به زمین – ترانس نوتر 2
تانک رزیستانس 3
ضرورت برقراری حفاظت 3
انواع سیستمهای اورکارنتی 4
سیستم حفاظت اورکارنتی فاز به زمین 4
حفاظت باقیمانده یا رزیجوآل 5
هماهنگ کردن رله های جریانی زمان ثابت 5
اشکال رله های با زمان ثابت 5
رله های اورکانت زمان معکوس 6
انواع رله های جریانی با زمان معکوس و موارد استفاده هر یک 6
کاربرد رله های جریانی 7
رله های ولتاژی 7
حفاظت فیدر خازن 7
رله اتومات برای قطع و وصل بنکهای خازنی 8
حفاظت فیدر کوپلاژ 20 کیلوولت 9
حفاظت فیدر ترانس 20 کیلوولت 9
حفاظت جهتی جریان 9
حفاظت R.E.F 10
رله های نوترال 10
حفاظت ترانسفورماتور قدرت 10
رله بوخهلتس 11
رله های ترمیک یا کنترل کننده درجه حرارت ترانس 12
رله دیفرنسیال 13
چند نکته در رابطه با رله دیفرنسیال 16
رله دیفرنسیل با بالانس ولتاژی 17
رله بدنه ترانس 17
حفاظت جریانی برای ترانسفورماتور 18
رله های رگولاتور ولتاژ 18
رله اضافه شار 20
حفاظت باسبار 21
نوع اتصالی های باسبار 22
خصوصیات حفاظت باسبار 22
انواع حفاظت باسبار 22
حفاظت خط 23
نکاتی در خصوص رله های دیستانس 25
نوسان قدرت و حفاظت رله دیستانس در مقابل آن 27
رله دوباره وصل کن 29
کاربرد رله دوباره وصل کن 31
ضد تکرار 32
رله واتمتریک 33
رله مؤلفه منفی 36
سنکرون کردن 39
رله سنکرون چک 41
رله سنکرونایزینگ ( سنکرون کننده ژنراتورها ) 43
رله فرکانسی – رله حذف بار 44
سیستم اینتریپ و اینترلاک 46
پایان نامه طراحی خودرو برقی خورشیدی
بخش اول : نحوه تأمین انرژی و عملکرد خودروی برقی
مقدمه 2
فصل اول: خصوصیات خودرو برقی
1-1 تعریف خودرو برقی 3
1-2 تاریخچه تولید خودرو برقی 4
1-3 انواع موتورهای الکتریکی و مقایسه آن 6
1-3-1 موتورهای الکتریکی جریان مستقیم 7
1-3-2 موتورهای الکتریکی جریان متناوب 8
1-4 باتری های قابل استفاده در خودروی برقی 10
1-5 سیستم های تولید و انتقال نیروبرای خودرو های الکتریکی تولید انبوه 15
1-5-1 خودرو برقی با موتورجریان مستقیم dc 17
1-5-2 خودروی برقی با موتورجریان متناوب ac 19
1-5-3 خودروهای دو منظوره 21
1-6 مشکلات تحقیقاتی و نتیجه گیری 24
فصل دوم: سیستم انتقال قدرت و محاسبه توان مورد نیاز
2-1 تأثیر وزن در خودروی برقی 25
2-1-1 تأثیر وزن بر شتاب 26
2-1-2 تأثیر وزن در شیب ها 26
2-1-3 تأثیر وزن بر سرعت 27
2-1-4 تأثیر وزن بر مسافت طی شده 27
2-1-5 توزیع وزن 27
2-2 نیروی مقاومت هوا 28
2-3رانندگی در جاده 31
2-3-1 توجه به تایر های خودرو 32
2-3-2 محاسبه نیروی مقاومت غلتشی یک خودرو 34
2-4 تجهیزات انتقال قدرت 34
2-4-1 سیستم های انتقال قدرت 35
2-4-2 تفاوت مشخصات موتور الکتریکی وموتور احتراقی 36
2-4-3 بررسی دنده ها 39
2-4-4 جعبه دنده اتوماتیک و دستی 40
2-4-5 سیستم های انتقال قدرت و سیال های سبک یا سنگین برای روان کاری 40
2-5 مشخصات خودروهای برقی 42
2-5-1 توان و گشتاور 43
2-5-2 محاسبه گشتاور لازم خودرو 46
2-5-3 محاسبه گشتاور خروجی موتور 46
2-5-4 مقایسه منحنی های گشتاور لازم وگشتاورخروجی موتور 47
فصل سوم: طراحی سیستم انتقال قدرت پیکان برقی تبدیلی
3-1مشخصات کلی خودروی درون شهری پیکان برقی 49
3-1-1 شتابگیری مناسب 49
3-1-2 سرعت میانگین پیشینه 49
3-1-3 تأثیر شیب 50
3-1-4 برد 50
3-2 محاسبه توان مورد نیاز خودرو 50
3-2-1 محاسبه نیروی شتابگیری 51
3-2-2 نیروی حرکت در شیب 53
3-2-3 نیروی مقاومت غلتشی 53
3-2-4 نیروی مقاومت هوا 53
3-2-5 نیروی مقاومت وزش باد 54
3-2-6 رسم منحنی گشتاور و توان 54
3-3 طراحی قطعات مورد نیاز سیستم انتقال قدرت 58
3-3-1 فلایول 58
3-3-2 بوش نگهدارنده فلایول 61
3-3-3 محاسبه فلنج پوسته 63
3-3-4 طراحی شاسی زیر موتور 64
بخش دوم: نحوه تأمین انرژی و عملکرد خودروی خورشیدی
مقدمه 68
فصل اول : سلولهای خورشیدی
1-1 توضیحات کلی 72
2-1 بازدهی سلول 73
3-1 انواع سلولهای سیلیکونی 73
4-1 فناوریهای تولید 74
1-4-1 Screen printed
5-1 مکانیزم کارکرد سلولهای خورشیدی 74
1-5-1 نحوه کارکردن سلولهای خورشیدی(فتوولتاییکpv)
2-5-1 سیلیکون در سلولهای خورشیدی 76
3-5-1هنگامی که نور به سلولهای خورشیدی برخورد می کند 80
فصل دوم: طراحی بدنه و شاسی
1-2 مقدمه 81
2-2 بارهای وارده به شاسی 83
1-2-2 بارهای استاتیکی 83
2-2-2 بارهای دینامیکی(مربوط به سیستم تعلیق) 83
3-2-2 نیاز مندیها 83
4-2-2 انواع شاسیها 84
5-2-2 فرم فضایی 84
6-2-2 مواد به کار رفته در شاسیها 85
7-2-2 مونوکوکهای کامپوزیتی 86
8-2-2 جای راننده 86
فصل سوم: ناحیه خورشیدی
1-3 مقدمه 87
2-3 بررسی عوامل گوناگون 87
1-2-3 خنک نگهداشتن ناحیه 87
2-2-3 چیدن سلولها 87
3-2-3 اتصال داخلی سلولها 88
4-2-3 پوششها 88
3-3 حفاظ سلولها 88
1-3-3 فناوریها 89
4-3 تکسچرد کردن و ضد انعکاس کردن پوشش AR 89
5-3 طراحی ناحیه سلولهای خورشیدی و زیر ساخت آن برای یک مدل کوچکتر 90
1-5-3 وضعیت الکتریکی ناحیه پانل خورشیدی 93
2-5-3 نکات استنتاجی 96
6-3 نتایج بدست آمده برای یک نمونه ناحیه خورشیدی 96
1-6-3 مشخصات ناحیه 96
فصل چهارم: تحلیل آیرودینامیکی
1-4 مقدمه 97
2-4 طراحی پیکره اصلی 97
1-2-4 قوانین مسابقه 97
3-4 نحوه طراحی با توجه به قوانین مسابقه 97
4-4 نحوه طراحی برای دراگ پایین 99
5-4 نحوه طراحی برای یک پایداری مناسب 101
6-4 نیازهای اضافی توان خورشیدی 102
7-4 نحوه طراحی ناحیه خورشیدی 103
8-4 ساختن شکل اصلی به صورت تجربی 106
9-4 تحلیل طراحی 106
10-4 خواندن نقشه ها برای CFD 107
11-4 نتایج CFD 108
12-4 طراحی دوباره براساس CFD 110
13-4 نتایج CFD از تحلیل دوم 110
14-4 نتایج بدست آمده در مورد شکل و ترکیب بدنه 110
فصل پنجم : سیستم های مکانیکی
1-5 مقدمه 112
2-5 سیستم رانش 114
1-2-5 بررسی عملکرد سیستم رانش 115
2-2-5 انواع مکانیزمها 115
3-2-5 انواع سیستمهای انتقال قدرت 117
3-5 سیستم تعلیق 118
1-3-5 معایب 118
2-3-5 مزایا 118
3-3-5 رفتارهای دلخواه از تعلیق 119
4-3-5 اجزا 119
5-3-5 انواع سیستم تعلیق 119
4-5 ترمزها 121
1-4-5 انواع ترمزها 121
2-4-5 مشکلات 122
3-4-5 توضیح 122
5-5 چرخ ها و تایرها 122
1-5-5 انواع چرخها 122
2-5-5 تایرها 124
3-5-5 تأثیر عوامل مختلف بر مقاومت غلتش تایرها 124
فصل ششم : موتور
1-6 انواع موتور 126
1-1-6 القاییAC 126
2-1-6 مقاومت متغیر 126
3-1-6 DC جارو بک شده 126
4-1-6 DC بدون جاروبک 127
5-1-6 موتورهای چرخ 127
غزال ایرانی 128
چکیده غیر فارسی 139
منابع 140
منابع داخلی و مزیت رقابتی:
منابع و تواناییهایی که میتواند منجر به مزیت رقابتی شود، در هر کار و فعالیتی متفاوت است و حتی میتواند در حول زمان متغیر باشد.
بطور کلی منابع و تواناییهای داخلی سازمان به چهار دسته کلی تقسیم میشوند که عباتند از :
منابع مالی، فیزیکی، انسانی و سازمانی، در اصل توانائیها و منابع جزء عوامل قوت سازمانی شمرده میشوند که میتواند به مزیت رقابتی تبدیل شوند در صورتی که سه شرط زیر تحقق یابد:
1- منابع و تواناییها با ارزش باشند.
اینها اجازه میدهند که شرکت از فرصتهایش بهرهبرداری کند و با تهدیدها را خنثی کند. برای مثال شرکت سونی توانسته است که توانایی طراحی، ساخت وفروش وسایل الکترونیکی خود را توسعه دهد. این توانایی برای سهامداران خارجی مثل فروشندگان با ارزش است.
2- منابع و تواناییها منحصربه فرد باشند.
اگر یک سازمان، تنها سازمانی باشد که از یک توانایی برخوردار است در این صورت آن توانایی منبع مزیت رقابتی برای آن سازمان میباشد، ولی اگر سازمانهای متعددی یک منبع و یا توانایی مشخص را دارا باشند، در این صورت آن سازمانها، مشابهت در رقابت دارند و هیچ کدام مزیتی بر دیگری ندارد.
3- منابع و تواناییها به سختی قابل تقلید باشند.
شرکتهای رقیب با تقلید از یک منبع و یا توانایی موجب زیان شرکت پیشتاز میشوند. اگر در ایجاد سودآوری مزیت شرکت ماندگار باشد سود با ارزشتر خواهد بود. پس میتوان گفت که شرکتی میتواند از مزیت رقابتی بلندمدت استفاده کند که شرکتهای رقیب نتوانند از آن تقلید نمایند.
برای مثال مک دونالد، چندین سال است که رقبایش را بخاطر موقعیت بهتر منابع فیزیکی) و عملکرد با کیفیت بالای سیستم که محصول مناسب را با قیمت پایین تحویل میدهد. ( یک منبع سازمانی )، از صحنه بیرون کرده است.
یک شرکت برای بدست آوردن سود از یک منبع واحد و با ارزش، باید سازماندهی شود. برای مثال، زیراکس یک آزمایشگاه تحقیقاتی به نام پارک ( Park ) را ایجاد کرد که توانست در اواخر دهه 1960 و 1970 یک نوآوری شگفت انگیز در تکنولوژی پدید آورد که شامل کامپیوترهای شخصی، موسی، پرینترهای لیزری و نرم افزارهایی از نوع ویندوز بود. البته این شرکت سودی از این نوآوری نبرد، چرا که سازماندهی مناسب برای انجام اینکار را نداشت. برای مثال، ارتباطات ضعیف باعث شد که بیشتر مدیران شرکت زیراکس از کراهایی که مؤسسه تحقیقاتی پارک انجام میداد با خبر نشوند.
اگر یک منبع و یا توانایی با ارزش، منحصر به فرد و غیرقابل تقلید باشد و همچنین در بیشتر از یک عرصهکاری، کاربرد داشته باشد، شرکت دارای صلاحیت هستهای و یا صلاحیت اختصاصی است. شرکتهای مثل وال ـ مارت ودیسنی از جمله شکرتهایی هستند که از منابع مزیت رقابتشان در چند کار مختلف به بهترین شکل بهرهبرداری میکنند. کمااینکه دیسنی، صلاحیت اختصاصی در خلاقیت، نوآوری و تصویر کردن شخصیتهای کارتونی باارزش و منحصر به فرد در کتابها، فیلمها، گردشگاهها و تلویزیون دارد. بیشتر منابع و تواناییهایی که شرح داده شدهاند، ملموس هستند، آنها میتوانند دیده شوند، لمس گردند و یا اندازهگیری شوند. در بسیاری از شرکتها کلید مزیت رقابتی، ترکیب منابع و توسعه تواناییهایی است که به سختی قابل تقلید هستند برای مثال یک اختراع ثبت شده و انحصاری که محسوس میباشد ممکن است برای مدتی سود یک سازمان را فراهم کند، اما توانایی توسعه و معرفی سریع و دقیق محصولات جدید، نیاز به تلاشهای منابع دیگر است مثل بازاریاب ( تعیین نیاز و مشخص کردن آن )، مهندسین طراح و پیشگام ( خلق کالا و مشخص کردن مواد )، اجرا و بهرهبرداری ( ترتیب دادن مواد خام و تولید محصول ) و خیلی چیزهای دیگر، راه را برای تفلید کردن و اضهار عقیده نمودن رقبا مشکل میسازد. دیگر مثالهای منابع و تواناییهای ملموس، ایجاد رابطه حسنه با افراد ذینفع خارجی، اعتبارات سازمانی مناسب و شخصیت حقوقی خوش نام است. دیسنی سود فراوانی از نام خودش میبرد که این نشان دهنده صلاحیت هستهای آن است. مایکل آیزنرمدیر اجرایی آن میگوید: « ما اساساً یک شرکت اداری هستیم، نام دیسنی در همة جهان شناخته شده است، ما این نام را نگهداری، اصلاح و بهبود میدهیم و خواهان ترقی و ترفیع آن هستیم و با میل و رغبت برای آن تبلیغ میکنیم. وقت ماباید صرف بیم کردن این نام شود که هرگز فرونریزد، ما این نام را بدعت گذاردیم، پرورش دادهایم، آزمایش نمودهایم و باآن تجربه کرده ایم، اما هرگز آن را خراب نکردهایم. خیلیها از داخل و خارج سازمان سعی خواهند کرد که آن را خراب کنند اما ماباید مقاومت کنیم. نام دیسنی و محصولات آن همیشه باید باقی بماند. »
منابع مالی:
منابع مالی نیز میتواند مزیتی برای سازمان تلقی شود، اگر چه این منابع کمتر اتفاق میافتد که منحصربه فرد باشد. با این وجود جریان نقدینگی سالم، بدهی اندک، اعتبار بالا، دسترسی به سرمایههایی که بهره کم به آنها تعلق میگیرد و نیز وجهه اعتباری سازمان نقاط مثبتی است که میتوان به عنوان منابع انعطاف پذیر استراتژیک مورد استفاده قرار گیرد.
شرکتهایی که از نظر مالی در وضعیت مناسب قرار دارند در مواجهه با فرصتها و تهدیدات جدید بهتر میتوانند از خود واکنش نشان دهند و در مقایسه با رقبای خود که دچار محدودیتهای مالی فزاینده هستند، کمتر تحت فشار سهارمداران و افراد ذینفع قرار میگیرند. تحلیل مالی ابزرای است برای ارزیابی منابع مالی واحد تجاری و اینکه آیا این منابع با استراتژی سازمان تناسب دارد یا خیر، این موضوع به تفضیل در تجربه و تحلیل مالی آورده شده است.
تجزیه و تحلیل زنجیره ارزش:
مایکل پورتر چهار چوبی را بوجود آورد که آنرا زنجیرة ارزش مینامند. با برررسی سیتماتیک این زنجیرة ارزش میتوان فعالیتهای مختلف سازمان که ایجاد کنندة ارزش افزوده میباشند را مورد شناسایی قرار داد. به طور کلی تجزیه و تحلیل زنجیره ارزشی ممکن است برای شناسایی منابع و فرآیندهای کلیدی که نقاط قوت سازمان را نشان میدهند، جاهایی که احتیاج به بهبود دارد و فرصتهایی که امکان مزیت رقابتی را فراهم میکند مورد استفاده قرار گیرد.
زنجیره ارزش فرایندهای سازمانی را به فعالیتهای شخصی که برای مشتری ایجاد ارزش میکند، تفکیک مینماید. اولین تقسیمبندی فعالیت های اولیه یا اصلی می باشدکه به وظایف لجستیک داخلی یا مرزبانی درونی، تولدی ( فرایند عملیات ) لجستیک خارجی یا مرزبانی برونی، بازاریابی و فروش و خدمات بعد از فروش تفکیک میگردد.
سازمانها متعهد به انجام وظایفی هستند که فعالیت اصلی را حمایت کند این فعالیتهای پیشتیبانی در بالای فعالیتهای اصلی ( اولیه ) در شکل قرار گرفتهاند که به صورت ذیل توضیح داده میشود:
سازمان میتواند از راههای زیر مزیتهای رقابتی خود را توسعه دهد (1) مزیت رقابتی در هر یک از فعالیتهای اولیه و حمایتی. (2) از طریق ترکیب بهینه آنها. (3) از طریق ارتباط مناسب فعالیتهای درونی با محیط خارج. اثر تجمعی فعالیتهای زنجیره ارزشی و ارتباط آنها با محیط داخلی سازمان و محیط خارجی تعیین کننده قوت، ضعف و کارایی سازمان در مقایسه با رقبای آن میباشد.
نقاط قوت و ضعف داخلی:
نقاط قوت و ضعف داخلی در زمره فعالیتهای قابل کنترل سازمان قرار میگیرند که سازمان آنها را به شیوهای بسیار عالی یا بسیار ضعیف انجام میدهد. آنها در سایة فعالیتهای، (1) بازریابی، (2) امورمالی ( حسابداری )،(3) تولید ( عملیات )،(4) تحقیق و توسعهو سیستمهای،(5) اطلاعات رایانهای،(6) به وجود میآیند. یکی از فعالیتهای اصلی و ضروری مدیریت استراتژیک این است که نقاط قوت و ضعف دوایر و واحدهای سازمانی را شناسایی و آنها را ارزیابی کند. سازمانها میکوشند استراتژیهایی را به اجرا در آوردند که نقاط قوت داخی تقویت شود و ضعفهای داخلی بر طرف گردد.نقاط قوت و ضعف شرکت را در مقایسه با وضع شرکتهای رقیب تعیین میکنند. یکی از اطلاعات مهم این است که سازمان از نقاط قوت و ضعف نسبی خود، آگاه شود.
همچنین میتوان نقاط قوت و ضعف شرکت را بر اساس موجودیت و نه بر اساس عملکرد سازمان تعیین کرد برای مثال، داشتن منابع طبیعی یا شهرت دیرپا، از نظر کیفیت محصول، میتوانند به عنوان نقاط قوت به حساب آیند.نقاط قوت شرکت را میتوان برحسب دستیابی به هدفهای مورد نظر تعیین کرد. برای مثال شرکتی که میکوشد همیشه به مقدار لازم موجودی داشته باشد، گردش بسیار زیاد موجودیها نمیتواند به عنوان یک نقطه قوت به حساب آید.از راهههای بسیار زیادی میتوان عوامل داخلی سازمان را محاسبه کرد، مانند محاسبة نسبتها، تعیین میزان عملکرد و مقایسه این عوامل با میانگین صنعت یا دورههای گذشته همچنین میتوان برای بررسی عوامل داخلی مانند ورحیه کارکنان، کارایی تولید، اثر بخشی تبلیغات و میزان وفاداری مشتری از انواع تحقیقات پیمایشی استفاده کرد.
رابطه بین واحدهای وظیفهای سازمان:
مدیریت استراتژیک فرایندی است که به روابط متقابل بسیار زیاد نیاز دارد و در اجرای آن ایجاب میکند که بین مدیریت سازمان و مدیران دوایر و واحدهای بازریابی، امورمالی ( حسابداری )، تولید ( عملیات ) تحقیق و توسعه و سیستم اطلاعات رایانه هماهنگی اثر بخشی وجود داشته باشد.
موفقیت سازمان در گرو همکاری و همیاری مدیران و کارکنان همه دوایر و واحدهای سازمانی است تا دیدگاهها، نظرها، عقاید و اصلاحاتی را ارائه نمایند.
در اجرای مدیریت استراتژیک، مشارکت مدیران واحدهای وظیفهای مختلف در بررسی عوامل درونی سازمان به ماهیت تصمیماتی بستگی دار که در واحدهای وظیفهای دیگر سازمان گرفته میشود و اثرات باقوهای که آنها بر کل سازمان خواهند داشت. برای اینکه بتوان هدفهای بلند مدت و استراتژیها را تعیین کرد، آگاهی از روابط یاد شده در بالا از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است.
برای مثال، امکان دارد مدیران امورمالی بخواهند تعداد گزینهها یا راههای امکان پذیر را که در برابر مدیران عملیاتی وجود دارد محدود نمایند.
یکپارچگی استراتژی و فرهنگ:
شاید بتوان با تأکید بر فرهنگ سازمانی ( یعنی یک پدیده داخلی که در همة دوایر و بخش های مختلف سازمان رسوخ میکند ) روابط بین واحدهای وظیفهای سازمان را به بهترین شکل ممکن نشان داد. فرهنگ سازمانی Cultural products بدین گونه تعریف شده است: « الگویی از رفتار که در یک سازمان به وجود میآید، زیرا سازمان به تدریج میآموزد که برای حل مسائل خارجی، سازش با محیط و یکپارچه نمودن فعالیتهای داخلی چگونه عمل کند. الگویی که کارکردی خوب داشته، کسب اعتبار نموده است و میتوان به عنوان راهی درست به اعضای سازمان آموخت تا از همان زاویه و در همان قالب بیندیشید و احساس نمایند. » در تعریف فوق براین نکته تأکید میشود که هنگام تصمیم گیریهای استراتژیک نباید از اهمیت هماهنگ ساختن عوامل داخلی و خارجی سازمان غافل ماند.
فرهنگ سازمانی بر تصمیمات سازمان اثرات شگرف میگذارد و از این روبه هنگام بررسی عوامل درونی ( در اجرای مدیریت استراتژیک ) باید آن را مورد توجه قرار داد.
اگر سازمان بتواند در اجرای استراتژیها از نقاط قوت فرهنگ بهره گیرد ( مانند رعایت اصول اخلاقی یا پایبندی بسیار شدید به باورها و اعتقادات ) در آن صورت مدیریت میتواند هر نوع تغییری را به راحتی و بسیار سریع انجام دهد.فرهنگ از دو راه مهم مانع اجرای مدیریت استراتژیک میشود. نخست اغلب مدیران از اهمیت تغییراتی که در شرایط و محیط خارج سازمان رخ میدهد، غافل می مانند زیرا باورهای بسیار قوی آنها را نابینا میکند یا مانع از دید آنها میشود. دوم اگر فرهنگ خاصی در گذشته اثر بخش بوده است، واکنش طبیعی این است که حتی زمانی که، از نظر استراتژیک، تغییرات عمدهای رخ می دهد، بازهم خود را پایبند آن میدانند. یک فرهنگ سازمان باید تعهدی که افراد سازمان به یک هدف مشترک دارند تأیید و حمایت کند.
مدیریت:
مدیریت دارای 5 وظیفه اصلی است: 1- برنامهریزی. 2- سازماندهی. 3-ایجاد انگیزه. 4- تأمین نیروی انسانی. 5- اعمال کنترل.
برنامهریزی برای سازمان این امکان را به وجود میآورد که فرصتهای موجود در محیط خارجی را شناسایی و از آنها بهرهبرداری کند. و اثرات تهدیدات خارجی را به پایینتری حد ممکن برساند.
یک سازمان میتواند از مجرای برنامهریزی به پدیده هم افزایی ( Synery ) دست یابد زمانی هم افزایی وجود دارد که توان همة افراد، در قالب یک تیم، با هم جمع شود و هر کس بداند که در پی دستیابی چه چیزی است. هم افزایی یعنی 2+2=5 اگر هدفها تعیین و روابط مشخص باشند، کارکنان و مدیران میتوانند با همکاری در جهت نتیجههای مورد نظر گام بردارد. هم افزایی به مزایایی رقابتی قدرتمند میانجامد، فرایند مدیریت استراتژیک، به خودی خود، در سازمان، مسیری را میپیماید که به ایجاد هم افزایی میانجامد.برنامهریزی برای شرکت این امکان را به وجود میآورد که خود را با بازارهای در حال تغییر وفق دهد.
تقسیم کارها به مشاغل یا وظایف ایجاب میکند که مدیر شرح وظایف و شرایط احراز شغل را تهیه نماید. مدیر و کارکنان بدین وسیله از جزئیات کارهای خاصی که باید انجام شود، آگاه میگردند.ادغام وظایف و کارهای همانند در یک دایره باعث میشود که ساختار سازمانی، حیطة نظارت و زنجیره فرماندهی به وجود آید. اغلب تغییر در استراتژیها ایجاب میکند که ساختار سازمانی تغییر کند، زیرا پستهای جدیدی بوجود میآید، پستهایی حذف میشوند یا چند پست درهم ادغام میگردند.
مدیران منابع انسانی در تدوین و اجرای استراتژیها نقشهایی فعال و مبتکرانه برعهده میگیرند.
سازمانهایی که در صدد تجدید ساختارهای برآیند کارها را به گونهای در میآوردند که به کارکنان اجازه داده میشود در خانه خود بمانند و وظایف محوله را انجام دهند آنها در زمینه رهبری فعالیتهای چشمگیری مینمایند.
عواملی مانند کنترل قیمت، رکود، محدودیتهای تجارب خارجی، اعتصاب و خرابی دستگاه میتواند فرایند خرید را پیچیدهتر نمایند.
مقاله پرداخت یارانه در ایران و جهان
1 - مقدمه
2- تاریخچه پرداخت یارانه
1-2- تاریخچه پرداخت یارانه در ایران
2-2- تاریخچه پرداخت یارانه در جهان
3- هدف از پرداخت یارانه
1-3- تخصیص بهینه منابع
2-3- ثبات اقتصادی
3-3- توزیع عادلانه درآمد
4- مواردی که می بایست مشمول یارانه گردند
1-4- کالاهای حیاتی و استراتژیک
2-4- صنایع نوپا
3-4- کالاهای عمومی
4-4- صنایع با هزینه ثابت بالا
5-4- صنایع راکد
5- بررسی میزان کارایی یارانه پرداختی
6- یارانه پرداختی به حامل های انرژی در هر یک از بخش ها
7- طبقه بندی یارانه در حسابهای ملی
8- روش های پرداخت یارانه
1-8- روش های پرداخت یارانه از نظر مصرف کنندگان یارانه
2-8- روش های توزیع یارانه
3-8- روش های پرداخت یارانه از نظر مشمول یارانه بر واحد یا بهاء کالا
مقدمه
انسان های اولیه برای تغذیه خود از حیوانات و گیاهان استفاده می نمودند. آنها آتش را برای گرم کردن تعداد انسان ها و میزان منابع طبیعی در تعاون قرار داشت لذا انسان ها از نظر تهیه مواد غذایی و انرژی مورد نیاز مشکلی نداشتند.
پس از قرن هجدهم و با شروع انقلاب صنعتی تولید کننده از مصرف کننده جدا شده و پدیده ای بنام تولید انبوه ایجاد گردید. بدین ترتیب بیکباره میزان رفاه افزایش یافت و به تبع آن جمعیت شروع به ازدیاد نمود. جمعیت فوق تبدیل به بازار مصرف تولید کنندگان گردید. برای تولید در سطح انبوه نیاز به انرژی و منابع فراوان بود. بدین ترتیب همزمان با پیشرفت های فوق منابع جدید انرژی مانند نفت و گاز کشف گردید و به سرعت میادین نفتی افزایش یافت. لذا انرژی تبدیل به یکی از نیازهای اساسی و اولیه افراد گردید.
در علم اقتصاد توصیه می شود برای ایجاد عدالت اجتماعی همه افراد از حداقل رفاه برخوردار شوند. بدین ترتیب می بایست همه افراد بتوانند نیازهای اولیه خود را برطرف نمایند. لذا معمولاً در تمام کشورها نسبت به کالاهای اساسی یارانه پرداخت می شود.
با توجه به توضیحات ارائه شده با وقوع انقلاب صنعتی، انرژی به یک کالای اساسی تبدیل گردید. بدین ترتیب در اکثر کشورهای جهان برای ایجاد عدالت اجتماعی انرژی مشمول یارانه گردید. (البته میزان آن در کشورهای مختلف متفاوت میباشد.)در کشور ما نیز انرژی به عنوان یک کالای اساسی محسوب می گردد و مشمول یارانه نیز می باشد. با توجه به پایین بودن قیمت انرژی میزان مصرف آن بشدت افزایش یافته است و بدلیل محدودیت انرژی های فسیلی قیمت آن در سطح جهانی افزایش داشته است. بدین ترتیب دولت برای پوشش شکاف بین قیمت تمام شده و قیمت فروش انرژی به مصرف کنندگان هزینه بسیار زیادی به عنوان یارانه می پردازد که این امر موجب بروز مشکلات فراوانی در اقتصاد کشور گردیده است.
متاسفانه برخلاف تعریف ارائه شده برای یارانه در رابطه با انرژی یارانه پرداخت شده عادلانه به افراد نیازمند یارانه ارائه نمی گردد. بدین ترتیب علاوه بر اینکه هزینه زیادی توسط دولت پرداخت می گردد، اهداف اولیه پرداخت یارانه نیز برآورده نمیشود و همچنین به علت قیمت پایین انرژی میزان مصرف آن بشدت افزایش یافته و این امر موجب بروز مشکلاتی همچون آلودگی محیط زیست گردیده است.در چند سال اخیر دولت بدنبال تخصیص هدفمند یارانه می باشد. بدین منظور در این پایان نامه سعی می شود سیستم فعلی پرداخت یارانه انرژی مورد بررسی قرار گرفته و با توجه به مشکلات آن، روش جدیدی برای پرداخت یارانه انرژی پیشنهاد گردد. سپس روش پیشنهادی با استفاده از تکنیک سیستم در استامیک مدل شده و تاثیر روش فوق بروی پارامترهای کلان اقتصادی مورد بررسی قرار گیرد.
2- تاریخچه پرداخت یارانه
در ادامه تاریخچه پرداخت یارانه در ایران و سایر کشورهای جهان مورد بررسی قرار می گیرد.
1-2- تاریخچه پرداخت یارانه در ایران
در دوران صفویه نوعی تخفیف های مالیاتی و در دوران قاجار سیاست هایی در جهت توسعه زراعت که در آن دادن ران و مساعده به مستاجر پیش بینی شده بود را می توان از نخستین جهت گیری های حمایتی دولت دانست.
دخالت مستقیم دولت در عرضه و تقاضا مربوط به سال 1311 می شود که در آن زمان دولت اقدام به ساخت سیلو نموده و گندم های کشاورزان را به قیمتی بالاتر از قیمت بازار خریداری نمود. کل میزان پرداخت یارانه دولت بابت تفاوت خرید و فروش کالاهای اساسی تا سال 1351 معادل 1668 میلیون ریال بوده است. که این مقدار تنها حدود 4/1 درصد یارانه در سال 1354 می باشد. چرا که همزمان با افزایش قیمت نفت، درآمد عمومی افزایش یافت و به تبع آن تقاضا برای مصرف زیاد گردید.با توجه به عدم وجود مراکز صنعتی و صنایع زیر بنایی، دولت اقدام به واردات کالاهای اساسی نمود که این امر موجب زیان بسیاری از کشاورزان گردید. لذا دولت محصولات آنها را به قیمتی بالاتر از قیمت بازار خریداری نمود. در همین راستا به منظور تمرکز امور مربوط به پرداخت یارانه در مرداد ماه 1353 دولت اقدام به تاسیس و تشکیل صندوقی بنام «صندوق حمایت از مصرف کننده» نمود.
در زمینه فرآورده های نفتی در سال 1933 شرکت نفت ایران- انگلو محصولات تصفیه شده را در ایران به قیمت جهانی می فروخت در حالی که در سال 1994 قیمت داخلی این محصولات 2% قیمت جهانی آنها بود. در سال 1993 که تنها یک نرخ ارز حاکم بود و به همین سبب محاسبه معادل دلاری قیمت های داخلی آسان بود. بافرمن قیمت 13 دلار برای هر شبکه فرآورده پالایش شده، یارانه پرداختی معادل 5 میلیارد دلار برآورده شده است. در صورتی که در همین سال یارانه پرداختی برای دلار و غذا حدود 2/3 میلیارد دلار بوده است
2-2- تاریخچه پرداخت یارانه در جهان
پس از انقلاب صنعتی دو نظریه در رابطه با اقتصاد کلان مطرح گردید. نظریه کلاسیک و نظریه کنیز (Kinze).
گروه طرفداران نظریه کلاسیک معتقد می باشند که دولت می بایست کمترین دخالت را در اقتصاد داشته باشد و اقتصاد بر پایه عرضه و تقاضا استقرار گردد. نظریه کینز (Kinze) در مقابل نظریه کلاسیک ها قرار دارد.تا قبل از جنگ جهانی، اقتصاد حاکم بر غرب، اقتصاد کلاسیک بود. یعنی اقتصاد حاکم بر بازار، اما پس از جنگ جهانی بدلیل رکود و تورم بالا دولت در اقتصاد دخالت نمود.بدین ترتیب نظریه کینز (Kinze) طرفداران بیشتری یافت. به عنوان مثال طبق طرح برنان (Bernan) دولت آمریکا در سال 1984 کمک های مستقیمی به کشاورزان جهت جبران ما به التفاوت قیمت های بازار آزاد کالاهای فاسد شدنی نمود.
در حال حاضر یارانه یکی از اقلام مهم هزینه های دولت در کلیه کشورها- اعم از صنعتی و در حال توسعه و سوسیالیستی است. البته همانگونه که در حال حاضر جغرافیای اقتصادی کشورهای جهان گویای دسته بندی کشورها به پیشرفته صنعتی و در حال توسعه است ماهیت این یارانه ها انگیزه و نحوه پرداخت آن در هر یک از این کشورها تا حدود زیادی متفاوت می باشد.
3- هدف از پرداخت یارانه
دولت از پرداخت یارانه سه هدف عمده را دنبال می نماید که شامل تخصیص بهینه منابع، ثابت اقتصادی و توزیع عادلانه درآمدها می باشد. در ادامه هر یک از اهداف فوق مورد بررسی قرار می گیرد.
1-3- تخصیص بهینه منابع
شدت وابستگی اکثر سیستم های اقتصادی به انرژی تا آنجا است که دولت ها به میزان زیادی از این عامل در جهت سیاستگذاری به منظور دستیابی به اهداف برنامههای اقتصادی خود استفاده می کنند. در بسیاری از کشورها از متغیرهای مربوط به انرژی حتی به جهت اتخاذ سیاست های بلند مدت استفاده می شود. تجربیات کشورهای پیشرفته کنونی حکایت از آن دارد که این کشورها روند توسعه خود را با مواد اولیه و مواد انرژی زای ارزان قیمت آغاز کرده اند. این بویژه ادعایی است که در مباحث تجارت بین المللی همراه از طرف کشورهای در حال توسعه کنونی مطرح گردیده است. بدین معنی که کشورهای در حال توسعه مدعی هستند که سیستم تجاری بین المللی منافع لازم را برای آنها بدنبال نداشتند و یا اینکه حداقل براساس تئوریهای کلاسیک تجارت این منافع بین کشورها بطور متناسب توزیع نگردیده است.
فراهم کردن انرژی ارزان قیمت برای بخش های مختلف اقتصادی و با بخش های خاص همواره مکانیسمی جهت حمایت از این بخش ها در برنامه های اقتصادی بوده است.
2-3- ثبات اقتصادی
پرداخت یارانه و یا پیروی از سیاست قیمت ارزان در راستای بهبود شاخص های اساسی و اقتصاد و به منظور حفظ ثبات اقتصادی نیز مورد استفاده قرار می گیرد.
ثبات اقتصادی به معنای اشتغال کامل، ثبات قیمت ها، تراز پرداخت های خارجی و تعادل بین عرضه و تقاضا می باشد. برای ایجاد ثبات اقتصادی دولیت ابزارها و روشهایی را اتخاذ می نماید که به مجموعه آنها سیاست های پولی و مالی اطلاق میگردد. که یک نمونه از سیاست های پولی و مالی فوق بکارگیری یارانه در کوتاه مدت در جهت تثبیت قیمت ها می باشد و با استفاده از سیاست های سقف قیمت (حمایت از مصرف کننده) و سیاست های کف قیمت (حمایت از تولید کننده) میباشد.
3-3- توزیع عادلانه درآمد
توزیع عادلانه درآمد و حفظ عدالت اجتماعی از جمله اهدافی است که از پرداخت یارانه دنبال می گردد. در تمام اقتصادها حتی اقتصاد آزاد مبتنی بر بازار نیز توزیع درآمدها برای دولتمردان اهمیت داد. لذا نسبت به این موضوع دو دیدگاه وجود دارد:
1- نحوه توزیع درآمدها در بازار عوامل تولید یعنی تاثیرگذاری روی روش کسب درآمد.
2- توزیع مجدد درآمد و جابجایی درآمدها و ثروت.
البته برای توزیع ناهمگن درآمدها دلایلی وجود دارد که بصورت زیر می باشند:
1- بازار غیر رقابتی (انحصاری)
2- ارث
3- موقعیت های خانوادگی
4- ثروت و امکانات تحصیلی
یکی از ابزارهایی که برای توزیع مجدد درآمدها بسیار استفاده می گردد یارانه و پرداخت های انتقالی می باشد. با توجه به هدف فوق برای پرداخت یارانه، تعریف زیر را می توان ارائه نمود.
یارانه شامل پرداخت هایی رفاهی است که جهت چاره اندیشی نابرابری توزیع درآمد برنامه ریزی می گردد.
لذا با توجه به تعریف فوق یارانه باید به افرادی تعلق گیرد که درآمدشان از حد مشخصی پایین تر است.
- مواردی که مشمول یارانه می گردند
کالاهایی که می بایست مشمول یارانه گردند دارای ویژگی های ذیل می باشند.
1- کالا باید دارای ضریب اهمیت ویژه در سبد مصرفی خانوار باشد. تا بتواند انتقال درآمدی در جامعه را ایجاد نماید.
2- کالاهای تحت یارانه قرار گرفته بایستی در اختیار عوم و خصوصاً افرادیکه در مناطق محروم و نواحی روستایی زندگی می کنند قرار گیرد.
3- کالاهای انتخابی باید دارای کشش درآمدی پائین باشد. یعنی کالای پست یا ضروری برای طبقات کم درآمد جامعه باشد.
با توجه به ویژگی های کالاهای مشمول یارانه مواردی که مشمول یارانه می گردند بصورت ذیل می باشد.
1-4- کالاهای حیاتی و استراتژیک
از جمله مواردی که دخالت دولت در اقتصاد را توجیه پذیر و یا حتی الزامی میگرداند، زمانی است که تولید کالاهای حیاتی و استراتژیک مطرح می گردد. از جمله گندم، ذرت و غیره که حیات اقتصادی و زندگی معیشتی جوامع بدان بستگی زیادی دارد. لذا حمایت دولت (پرداخت یارانه) منطقی به نظر می رسد.
2-4- صنایع نوپا
در روند اقتصادی حمایت از صنایع نوپای داخلی و تولیدات صنعتی در مقابل تولید دیگر کشورهای صنعتی حائز اهمیت می باشد. بحث یارانه ها بدین لحاظ مطرح میگردد که اگر مکانیسم وزار بخواهد عمل نماید ممکن است قیمت های تعادلی آنقدر بالا باشند که در کوتاه مدت و حتی میان مدت صنایع نوپا قدرت رقابت خود را از دست دهند. لذا در موارد فوق، که صنایع نوپا قدرت رقابت را از دست میدهد، لزوم حمایت دولت عنوان می گردد.
3-4- کالاهای عمومی(Free-Rider Problem)
دولت می بایست تولید کالاهای عمومی را به عهده گیرد. کالاها و خدمات عمومی دارای دو ویژگی می باشند، اولاً مصرفشان قابل انحصار به فرد یا گروه خاصی نیست (مانند هوای تمیز و دفاع ملی)، ثانیاً مصرف فرد یا گروهی موجب کاهش مصرف دیگران نمی گردد.
4-4- صنایع با هزینه ثابت بالا
در صنایع مانند راه آهن یا جاده سازی که هزینه ثابت بالایی دارند و هزینه نهایی در ارتباط با یک مصرف کننده آن بسیار کم می باشد، تولید آن برای بخش خصوصی اقتصادی نمی باشد لذا لزوم یارانه و اعمال آن از طریق دولت الزامی به نظر می رسد.
5-4- صنایع راکد
دولت به بخش های اقتصادی که در حال رکود می باشند یارانه پرداخت می نماید. تا از حالت رکود اقتصادی خارج شوند.
6- یارانه پرداتی به حامل های انرژی در هر یک از بخش ها
چنانچه برای محاسبه یارانه انرژی، ارزش اقتصادی انرژی را معادل قیمت های صادراتی بدانیم، آنگاه می توان ادعا نمود که در بسیاری از سالها قیمت های فروش داخلی حتی کمتر از 10% ارزش اقتصادی آن بوده است. طبق نظر کارشناسان انرژی کشور، قیمت های تمام شده حامل های مختلف انرژی بصورت جدول (1) می باشد.
مقادیر مزبور قیمت هایی را نشان می دهد که در صورت دریافت آنها از مصرف کنندگان انرژی، بنگاهه های تولید کننده برای تداوم عرضه انرژی نیازی به دریافت یارانه از دولت نداشته و حتی قادر خواهند بود که ارزش ذاتی نفت خام و گاز طبیعی را که جزو منابع ملی و متعلق به تمامی نسلهای حال و آینده است، را به دولت بپردازند.
با توجه به قیمت های مندرج در جدول (1) و اختلاف آن با قیمت های فروش داخلی، می توان دید که سالانه مصرف کنندگان انرژی از یارانه ای بیش از 30 هزار میلیارد ریال برخوردار بوده اند. برای آنکه تصویر دقیقتری از حجم یارانه های اعطایی بدست آید، تنها اشاره می شود که حجم یارانه انرژی در سال 1375 حدود 31760 میلیارد ریال بوده (جدول 2) که 50% کل سرمایه گذاری کشور، 55% کل درآمد عمومی دولت، 6/1 برابر بودجه عمرانی و 59 برابر کسری بودجه در آن سال می باشد.
برآورد میزان یارانه حامل های انرژی در سال 1375.
7- طبقه بندی یارانه در حسابهای ملی
یارانه در حساب های ملی به دو دسته مستقیم و غیرمستقیم تقسیم می شود. پرداختهایی که بیشتر بصورت زیانکرد و عملیاتی و دریافت کنندگان آن کاملاً مشخص و دارای شخصیت حقوقی باشند، یارانه مستقیم نامیده می شوند.
از جمله این یارانه ها، جبران زیان کردهای موسسات و سازمان هایی که کالاها و خدمات زیر بنایی را جهت تامین منافع، تولید می کنند. بعلاوه جبران خسارت های اتفاقی و پیشگیری خسارات احتمالی در شمار همین نوع یارانه است. یارانه هایی که جنبه کالایی داسته و گیرندگان آن متعقدند غیر مستقیم می نامند. از جمله این یارانهها، آندسته یارانه هایی است که بابت تثبیت قیمت مصرف کننده و یا تضمین قیمت برای تولید کننده پرداخت می شود است این یارانه ها بیشتر جنبه تثبیت قیمت ها و توزیع مجدد درآمدها را دارد و امکان سوء استفاده در آنها بسیار زیاد است.
یارانه های مستقیم در عین حال شامل فروش کالاهای تجاری به قیمتی کمتر از قیمت خرید، هدایا و کمک های دولت از محل حساب جاری به شرکت های عمومی می شود. یارانه های غیرمستقیم کمک هایی است که براساس ارزش کالای تولید، صادر یا مصرف شده و نیروی کار و زمین بکار گرفته شده جهت تولید آن و یا به کالاهای صادراتی ویژه، جهت پائین نگهداشتن قیمت آنها تعلق می گیرد و به دو دسته کمک های بلاعوض کالاهای مصرفی و کالاهای تولیدی تقسیم می شود.
کمک های بلاعوض کالاهای مصرفی مانند یارانه کالاهایی از قبیل: روغن، شکر، نان، سمان، بنزین، قند، گوشت، مرغ و.. می باشد.
کمک های بلاعوض کالای تولیدی که عموماً از طریق فروش کالاهایی که موجب ازدیاد تولید شده و یا فروش مواد اولیه ارزان تر از قیمت بازار به تولید کننده صورت می گیرد از قبیل کود شیمیایی و نظایر آن.
مقدمه:
پیدایش بودجه از زبان فرانسه بود که یک کیسه چرمی بود که به آن باجت میگفتند بودجه عبارت است از برنامهریزی مالی یک حکومت (جامعه) برای آینده.
اگر بخواهیم عمر بودجه بدانیم تقریباً میتوان گفت که عمر آن کمتر از صدسال است به مرور زمان که زندگی اجتماعی بیشتر شد و انسانها تشکیل جوامع را دادند و حکومتها شکل گرفتند درنتیجه هرحکومت میبایست یک حاکم داشته باشد که این حاکم دو وظیفه مهم داشت که عبارتند بودند از:
1 - تأمین امنیت و عدالت درجامعه
2- حفظ حدود و ثفور و مرزهای آن جامعه
انجام این دو وظیفه هزینههای نسبتاً زیادی داشت که این هزینهها از محل املاک و مستغلات حاکم تأمین میشد اما به مرور زمان که جوامع پیشرفت کردند این هزینهها بیشتر شد و دیگر حاکم نمیتوانست این هزینهها را تأمین کند که دراین موقع اندیشمندان سیاسی مالیات را به عنوان یکی از راههای تأمین درآمد دولت پیشنهاد کردند و سیستم حکومت به سیستم حکومت سرمایهداری تبدیل شد. دراین زمان وظایف حکومتها از دومورد قبلی به چندین وظیفه تبدیل شد که عبارت بودند از: آموزش، بهداشت، جاده، تأمین اجتماعی، تهیه نیرو، ارتباطات، آب، برق و غیره.
انجام این وظایف هزینههای زیادی داشت درصورتی که حکومت درآمد زیادی نداشت یعنی نیازهای و مخارج زیاد بود ولی درمقابل درآمد و منابع کم بود و درنتیجه این مسئله باعث به وجود آمدن بودجه شد که دراین جا کار بودجه عبارت بود از برنامهریزی به طوری که به نحو احسنت از این منابع استفاده شود. زمانی که مالیات به عنوان راه برای تأمین درآمد بکار گرفته شد بعضیها با این امر مخالفت کردند به این دلایل:
1 - کم شدن قدرت خرید
2- کم شدن مصرف
3- کم شدن تولید
ولی به تدریج و به مرور زمان متوجه شدند که مالیات بهترین راه از میان راههای پیشنهادی برای تأمین درآمد دولت است.
تعریف بودجه:
بودجه دارای تعاریف بسیار زیادی است که این تعاریف با گذشت زمان بیشتر و بهتر و تکمیلتر شدند.
تعریف اولیه بودجه: بررسی دخل و خرج دولت
قانون محاسبات عمومی کشور چهارتعریف از بودجه ارائه کرده است که جدیدترین آن که درتاریخ 1/6/1366 تصویب شده است عبارت است از:
بودجه کل کشور برنامههای دولت است که برای یک سال مالی تهیه و حاوی پیشبینی درآمدها و سایر منابع تأمین اعتبار و برآورد هزینهها برای انجام علمیاتی که منجر به نیل سیاستها و هدفهای قانونی میشود و از سه قسمت به شرح زیر تشکیل میشود:
بودجة عمومی دولت که شامل اجزای زیر است:
الف ـ پیشبینی دریافتها و منابع تأمین اعتبار
ب ـ پیشبینی پرداختهایی که توسط درآمدها درسال مربوطه میتوانند انجام شوند.
بودجه شرکتهای دولتی و بانکها شامل پیشبینی درآمدها و سایر منابع
بودجه موسساتی که تحت عنوانی غیر از عناوین فوق در بودجه منظور میشود.
انواع بودجه:
1 - بودجه برنامهای
2- بودجه دستگاهی
بودجه برنامهای:
بودجهای که درآن ملاک اعتبار دادن و مبنای دادن اعتبار برنامهها هستند که به هربرنامه مقداری اعتبار تخصیص میشود.
بودجه دستگاهی:
مشخص کردن بودجه به طور مجزا برای هر وزارتخانهای را بودجه به صورت دستگاهی گویند که نحوة کار بدین شکل است که دستگاهها درهرناحیهای براساس ابلاغ بودجه، بودجهای را برای سال آینده پیشبینی میکنند و سپس در مرکز استان کارشناس بودجه، بودجه تمام نواحی و خود مرکز را جمعآوری میکند و به مجلس میفرستد.
یکسری موضوعات متشابه که درتمامی تعاریف بودجه دیده میشوند که عبارتند از:
عوامل بودجه:
1 - درآمد
2- هزینه
دولت ابتدا درآمد خود را مشخص میکند و سپس با توجه به میزان درآمدش اعتبارات دستگاهی مختلف را تصویب میکند که در کشور ما بیشتر درآمد ازطریق فروش نفت است و بودجه به عنوان یک ترازو است که اعتبارات را به عملیات تبدیل میکند.
روشهای کلی تأمین درآمد دولت:
1 - درآمد حاصل از مالیات
2- استقراض (قرض گرفتن): اوراق مشارکت، وام گرفتن
3- عملیات بانکی: درآمد مالی و پولی، انتشار اسکناس
4 - خالصهجات: کشاورزی، صنعتی، خدماتی
درآمد حاصل از مالیات:
امروزه اکثر کشورها تلاش میکنند بیشتر درآمد خود را از طریق مالیات کسب کنند چون بعضی از اقتصاددانان معتقداند که هرچه میزان بیشتری از درآمد دولت از راه مالیات باشد بیانگر پیشرفتهبودن آن کشور است.
درآمد حاصل از استقراض:
دولتها نیز مانند اشخاص دربعضی مواقع جهت تأمین درآمد خود اقدام به دریافت وام میکنند توجه کنید که وامگرفتن برای دولت درآمد نیست بلکه منبع تأمین اعتبار است زیرا که ناشی از بدهی است.
درآمد حاصل از عملیات بانکی:
دراین روش دولت از طریق انتشار اسکناس و همچنین دریافت بهره از طریق عملیات بانکی برای خود درآمد کسب میکند که البته لازم است جهت جلوگیری از بروز مشکلات اقتصادی از قبیل کم ارزش شدن پول تجزیه و تحلیل درستی از اوضاع و احوال اقتصادی به عمل آید.
4) درآمد حاصل از خالصهجات:
این نوع درآمد، درآمدی است که دولت از طریق فعالیتهای کشاورزی، صنعتی و خدماتی که انجام میدهد به دست میآورد.
مقاله مجموعه قوانین بورس اوراق بهادار
قانون تأسیس بورس اوراق بهادار
مادة 1: تعاریف زیر، ازلحاظ این قانون معتبر است.
1) بورس اوراق بهادار، بازار خاصی است که در آن داد وستد اوراق بهادار، توسط کارگزاران بورس، طبق این قانون انجام می گیرد.
2) اوراق بهادار، عبارت است از سهام شرکتهای سهامی، واریزنامه های صادراتی و اوراق مشارکت و اوراق قرضه صادر شده از طرف شرکتها و شهرداریها و مؤسسات و ابسته به دولت و خزانه داری کل، که قابل معامله و نقل و انتقال باشد.
3) کارگزاران بورس، اشخاصی هستند که شغل آنها دادوستد اوراق بهادار است و معاملات در بورس منحصراً توسط این اشخاص انجام می گیرد.
4) فهرست نرخها، سندی رسمی است که به منظور مشخص کردن اوراق معامله شده و تعداد آنها و قیمتهایی که دادو ستد این اوراق به آن قیمتها انجام یافته است، تنظیم و اعلان می شود.
مادة 2: ارکان بورس، عبارت است از : شورای بورس، هیأت پذیرش اوراق بهادار، سازمان کارگزاران بورس، هیأت داوری بورس.
مادة 3: شورای بورس، از اعضای زیر تشکیل می شود:
1)دادستان کل کشور یا معاون او
2) رئیس کل بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران یا قائم مقام او
3) معاون وزارت اقتصاد
4) خزانه دار کل
5) رئیس کانون بانکها یا نماینده او
6) رئیس اتاق صنایع و معادن ایران یا نمایندة او
7) رئیس اتاق بازرگانی تهران یا نمایندة او
8) رئیس هیأت مدیرة بورس
9) سه نفر شخصیت مالی و اقتصادی، به پیشنهاد وزرای دارایی و اقتصاد و تصویب هیأت وزیران، برای مدت سه سال، با امکان تجدید انتخاب آنان.
10) ریاست شورای مزبور به عهدة رئیس کل بانک مرکزی ایران و در غیاب او، به عهدة قائم مقام بانک مرکزی خواهد بود.
مادة 4: وظایف شورای بورس، به قرار زیر است:
1) تصویب آیین نامه ها و مقررات لازم برای اجرای این قانون
2)نظارت در اجرای این قانون و آیین نامه های مربوط و اعزام نمایندة ناظر در هیأت مدیره و هیأت پذیرش
3)تعیین یک نمایندة اصلی و یک نمایندة علی البدل برای عضویت در هیأت داوری
4) تجدید نظر نسبت به تصمیمهای هیأت مدیره، طبق مادة 10 و نسبت به تصمیمات پذیرش اوراق بهادار، طبق مادة 7 این قانون
تبصرة 1- نمایندگان شورای بورس، که برای چهار سال انتخاب می شوند، برای اجرای قوانین و مقررات نظارت می کنند و می توانند در جلسات هیأت مدیرة بورس و در جلسات هیأت پذیرش اوراق بهادار حضور یابند و نظر مشورتی خود را اظهار کنند و نیز می توانند نسبت به تصمیمات متخذه درهیأتهای مزبور اعتراض کنند و اعتراضات خود را به شورای بورس تسلیم نمایند.
تبصره 2- شورای بورس، حداکثر ظرف یک ماه ازتاریخ اعتراض، به موضوع رسیدگی می نماید و در صورتی که تصمیمات متخذه از طرف هیأت مدیره یا هیأت پذیرش را مخالف قوانین و مقررات تشخیص دهد، نسبت به لغو آنها اقدام خواهد کرد.
مادة 5: هیأت پذیرش اوراق بهادار، هیأتی است که به منظور اخذ تصمیم نسبت به رد یا قبول اوراق بهادار در بورس یا حذف آنها،تشکیل می شود.
این هیأت از اشخاص زیر تشکیل می گردد:
1)رئیس هیأت مدیرة بورس یا قائم مقام او
2)قائم مقام رئیس کل بانک مرکزی ایران
3)یک نفر کارشناس به نمایندگی کانون بانکها
4)یک نفر کارشناس به نمایندگی اتاق بازرگانی تهران
5)یک نفر کارشناس به نمایندگی اتاق صنایع و مهادن ایران
6)دو نفر حسابدار خبره به انتخاب شورای بورس
عضویت اشخاص مذکور در بندهای 3و4و5 مستلز تأیید شورای بورس می باشد. ریاست هیأت پذیرش، با قائم مقام رئیس کل بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران خواهد بود.
تبصره- مدت مأموریت اعضای هیأت پذیرش به استثنای اشخاص مذکور در بندهای 1و2 این مادة، سه سال است. ولی درپایان سال اول، دو نفر از اعضای مذکور در بندهای 3و4و5و6 به قید رعه، و در پایان سال دوم، سه نفر دیگر از عضویت هیأت خارج می شوند و جانشین آنان تعیین می گردد.
تجدید مأموریت اعضای هیأت پذیرش بلامانع است، لیکن هیچ یک از اعضای هیأت پذیرش به استثنای اشخاص مذکور در بندهای (1و2) نمی تواند بیش از دو دورة متوالی عضویت هیأت پذیرش را داشته باشد.
مادة 6: کلیة درخواستهای پذیرش اوراق بهادار توسط، هیأت مدیره، برای رسیدگی و اتخاذ تصمیم به هیأت پذیرش تسلیم می گردد و هیأت پذیرش مکلف است طبق مقررات آیین نامة مربوط، در کوتاهترین مدت به آنها رسیدگی و تصمیم خود را دائر به رد یا قبول، اعلام کند. نسبت به حذف اوراق بهادار از فهرست نرخها نیز به طریق فوق عمل خواهد شد.
مادة 7: تصمیمات هیأت پذیرش تا 10 روز از تاریخ اعلام به هیأت مدیرة بورس، طبق آیین نامه، قابل تجدید نظر در شورای بورس خواهد بود.
اشخاص ذیل می توانند نسبت به تصمیم هیأت پذیرش اعتراض و تقاضای تجدید نظر نمایند:
1)ناظر شورای بورس
2)نمایندة هیأت مدیرة بورس
3) اشخاصی که تقاضایشان رد شده و یا اوراق بهادار مربوط به آنان، از فهرست نرخها حذف گردیده است.
تصمیمات هیأت پذیرش، در مورد حذف اوراق بهادار ازفهرست نرخها، بلافاصله اجراء می شود و تقاضای تجدید نظر، مانع اجرای آن نیست.
مادة 8: بورس به وسیله سازمان کارگزاران بورس اداره می شود. سازمان مزبور، دارای شخصیت حقوقی خواهد بود.
مادة 9: سازمان کارگزاران بورس، به وسیلة هیأت مدیره ای به نام هیأت مدیرة بورس، اداره می شود که عدة اعضای آن در آیین نامة اجرایی معین خواهد شد.
اعضای مزبور در موقع تأسیس بورس، از میان کارگزاران مندرج در مادة 32 این قانون، و پس از آن از میان کارگزارانی که حداقل مدت سه سال، بلا انقطاع، به کارگزاری اشتغال داشته اند، انتخاب خواهند شد.
مادة 10: هیأت مدیرة بورس، وظایف زیر را به عهده دارد:
1)ادارة امور بورس
2)نمایندگی سازمان کارگزاران بورس در کلیة مراجع
3)رسیدگی به درخواست متقاضیان کارگزاری و صدور اجازه و اعلام تمام کارگزاران شاغل
4)تنظیم و اعلان فهرست نرخهای اوراق بهادار، بلافاصله پس از هر جلسه
5)نظارت بر حسن انجام تعهدات کارگزاران بورس نسبت به یکدیگر و اشخاص ثالث
6)رفع اختلافهای حرفه ای کارگزاران در بورس و رسیدگی و اتخاذ تصمیم نسبت به تخلفات آنان از مقررات بورس
7) تأمین انتظامات بورس و اخذ تصمیمهای انضباطی نسبت به کارگزاران و کارکنان بورس و سایر کسانی که در بورس رفت و آمد می کنند، طبق آیین نامة مربوط.
تبصره- کارگزاران بورس و مأموران آنان که به تنبیهات تعلیق یا اخراج محکوم شده باشند و متقاضیان کارگزاری و اشخاصی که تقاضای رفت و آمد آنان به بورس به هر عنوان رد شده باشد، می توانند از شورای بورس تقاضای تجدید نظر نمایند.
مادة 11: کارگزاران بورس، به دو دسته تقسیم می شوند:
دسته اول - اشخاص حقیقی که طبق مقررات این قانون، به کارگزاری بورس پذیرفته می شوند.
دسته دوم- موسسات مالی و اعتباری ایرانیانی که صلاحیتشان مورد تأیید بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران قرار گرفته باشد.
این مؤسسات وظایفی را که از حیث کارگزاری به عهده خواهند داشت به وسیلة نمایندگان خود انجام می دهند.
مادة 12: کارگزاران دسته اول و همچنین نمایندگان کارگزاران دسته دوم باید دارای شرایط زیر باشند:
1) تابعیت ایران
2) نداشتن پیشینة محکومیت کیفری مؤثر
3) داشتن حسن شهرت
4) داشتن لااقل بیست وپنج سال سن
5) داشتن لااقل مدت سه سال سابقة کارآموزی نزدیک یا چند کارگزار
6) گذراندن امتحان نظری و حرفه ای، بر طبق آیین نامه
7) اجازة هیأت مدیرة بورس
نسبت به کارگزاران دسته دوم( مؤسسات مالی و اعتباری) فقط رعایت بندهای 1و7 این مادة لازم است، ولی نمایندگان آنها باید دارای تمام شرایط یاد شده باشند.
مادة 13: کارگزارات باید برای جبران خسارتی که ممکن است از عملیات آنان متوجه طرفین معامله شود، به یکی از طرق ذیل، تضمین کافی نزد بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران بسپارند:
الف) سپردة نقدی یا ضمانت بانکی بدون قید و شرط
ب) وثیقة غیر منقول یا سهامی که مورد قبول شورای بورس باشد.
میزان تضمینی که باید سپرده شود، بر حسب ضرورت، هر چند مدت یک بار، توسط شورای بورس تعیین خواهد شد.
مادة 14: هیچ کارگزاری نمی تواند به شغل کارگزاری بورس اشتغال ورزد مگر آنکه نامش در لوحه کارگزاران بورس درج شده باشد.
مادة 15: کارگزاران دسته اول نمی توانند به طور مستقیم یا غیر مستقیم شغل دیگری غیر از کارگزاری بورس داشته باشد.
مادة 16: کارگزاران نمی توانند عملیات زیر را به نام خود یا اشخاص دیگر انجام دهند:
1) انتشار اوراق بهادار
2) قبول سپرده، مگر آنچه مربوط به اجرای حرفة ایشان باشد.
3) تنزیل اوراق تجاری از قبیل سفته و برات
کارگزاران دسته دوم، فقط در حدود مقررات قانون بانکی و پولی کشور و سایر قوانین مربوط، می توانند به عملیات مزبور اشتغال ورزند.
مادة 17: هیأت داوری بورس، که به طور دایم تشکیل می گردد، به اختلافات بین کارگزاران با یکدیگر و به اختلافات بین فروشندگان یا خریداران یا کارگزاران که از معاملات در بورس ناشی گردد، رسیدگی می کند.
این هیأت، از یک نفر نمایندة وزارات دادگستری، که از بین رؤسای شعب و یا مستشاران دیوان عالی کشور انتخاب خواهد شد و یک نفر نمایندة شورای بورس و یک نفر نمایندة مشترک اتاق صنایع و معادن ایران و اتاق بازرگانی تهران، تشکیل می شود.
وزیر دادگستری از بین قضات دیوان عالی کشور و شورای بورس، طبق بند 3 مادة 4 و اتاقهای مذکور مشترکاً هر یک، علاوه بر نمایندة اصلی خود، یک نفر را نیز به عنوان عضو علی البدل تعیین و معرفی می نمایند. عضو علی البدل در صورت غیبت عضو اصلی مربوط، در هیأت داوری بورس شرکت خواهد کرد.
ریاست هیأت داوری بورس، به عهده نمایندة وزارت دادگستری است.
مادة 18: در هیأت داوری بورس، رسیدگی به اختلافات، تابع تشریفات مقرر در آیین نامه مربوط خواهد بود. هر یک از طرفین اختلاف می توانند موضوع درخواست خود را به اطلاع هیأت داوری رسانده و تقاضای صدور رأی نمایند.
هیأت داوری بورس باید فی المجلس به موضوع اختلاف رسیدگی و رأی خود را اعلام نماید.
در صورتی که رسیدگی و اعلام رأی در همان جلسه ممکن نباشد، هیأت داوری باید حداکثر ظرف سه روز، رأی خود را صادر و اعلام کند. رأی انی هیأت لازم الاجراست و ادارة ثبت اسناد مکلف است که طبق مقررات راجع به اجرای اسناد رسمی، آن را اجرا کند.
مادة 19: در بورس، فقط اوراق بهادار مورد معامله قرار می گیرد که از طرف مؤسسات ایرانی صادر گردیده و مورد قبول هیأت پذیرش واقع شده باشد برای پذیرش اسناد خزانه و اوراق قرضة صادر شده از طرف دولت و درج آنها در فهرست نرخها، تقاضای وزیر دارایی کافی است.
فصل اول
مفهوم بازار
فصل دوم
برخی از ویژگی های کارکردی
فصل سوم
برخی از خصوصیات شهری
فصل چهارم
عناصر و فضاهای بازار
فصل پنجم
برخی از ویژگی های معماری بازار
تعریف واژه بازار
بازار به معنی محل خرید و فروش و عرضه کالاست. واژة بازار بسیار کهن است و در برخی از زبان ها کهن ایرانی وجود داشته است. بازار در فارسی میانه به صورت وازار و با ترکیب هایی مانند وازارگ ( بازاری) و وازارگان (بازرگان) به کار می رفته، و در پارتی به صورت واژار مورد استفاده قرار گرفته است. این واژة ایرانی به زبان برخی از سرزمین های که با ایران تبادلت بازرگانی داشتند مانند سرزمین های عربی، ترکی، عثمانی و برخی از کشورهای اروپایی، راه یافته است.
دهخدا اظهار داشته که بازار از واژة پهلوی واکار اخذ شده است. واژة فرانسوی بازار از پرتغالی گرفته شده و آنان این واژه را از ایرانیان گرفته اند. در زبان فارسی بازار به عنوان اسم مکان به معنی محل خرید و فروش کالاست و با وجود آن که این واژه امروزه بیشتر دربارة بازارهای دائمی، اصلی و قدیمی شهرهای کهن و تاریخی به کار می رود، در گذشته گاه به صورت ساده و گاه با پیشوند یا پسوندهایی به معنی مکان خرید و فروش به طور مطلق بوده است. واژة بازار در ادبیات فارسی مفهومی وسیع و گسترده دارد و به معی محل شلوغ و پر ازدحام، اعتبار و اهمیت اشخاص و غیره به کار می رفته است.
بازار در دوران اسلامی
شهرنشینی در دوران اسلامی گسترش یافت و بسیاری از شهرهای کوچک قدیمیتوسته یافتند و شماری شهر جدید در برخی از نواحی کشور به ویژه در نواحی مرزی یا ارتباطی ساخته شد. در بعضی از شهرهای جدید مانند کوفه و بصره فضایی باز برای بازار در نظر گرفتند که فروشندگان و کسبه ابتدای روز به آنجا می رفتند و بساط خود را در هر جا که می یافتند پهن می کردند و تا هنگام شب می توانستند در آنجا باشند. به عبارت دیگر فضایی به صورت بازارگاه در نظر گرفته می شد که جای ثابتی برای افراد وجود نداشت، اما به تدریج و پس از گسترش یافتن این شهرها، کم کم فضاهایی به صورت دکان های ساخته شده در بازار بنا گردید و بازاری دائمی در بخشی از شهر شکل گرفت.
بر پایة اطلاعات موجود درمنابع تاریخی، از اواخر قرن اول هجری به بعد در بسیاری از شهرهای جدید و کما بیش همه شهرهای قدیمی بازارهایی دائمی با فضاهای ساخته شده وجود داشت. در این نوع بازارها هرصنف در بخشی از راستة اصلی یا در یکی از راسته های فرعی جای داشت و هر نوع کالا در محل معینی عرضه می شد. هنگامی که حجج در سال 85 هـ ق شهر واسط را می ساخت، برای هر صنف در بازار راستة جداگانه ای در نظر گرفت. البته پیشینة راسته های تخصصی در بازار و استقرار پیشه وران هر صنف در کنار یکدیگر چه در ایران و چه در عربستان به پیش از اسلام می رسد.
قرن اول هجری، دوره ای درخشان در توسعة بازارهای شهری در ایران به شمار نمیآید، زیرا هیچ حکومت ایرانی قدرتمندی شکل نگرفته بود که بتواند ارکان زندگی و ساختار شهری را به نحوی مطلوب گسترش دهد. اما از قرن سوم به بعد به تدریج با روی کار آمدن حکومت های ایرانی و محلی برای ادارة کشور، فعالیت های اقتصادی و در پی آن توسعه و عمران شهری به صورت قابل ملاحظه ای رونق یافت. طاهریان، دیلمیان و سامانیان از نخستین حکومت های ایرانی بودند که اقدام هایی مؤثر برای پیشرفت کشور انجام دادند. در دورة غزنویان و سلجوقیان نیز به سبب وجود حکومت های مقتدر اقتصاد ملی شکوفا شد و فرهنگ و هنر ایرانی بیش از بیش مورد توجه قرار گرفت. در منابع تاریخی مربوط به قرن های چهارم تا ششم قمری مانند حدود العالم من المشرق الی المغرب، صوره الارض، المسالک و الممالک، تاریخ بخارا، راحه الصدور و آیه السرور، سفرنامه ناصر خسرو، مطالب فراوانی دربارة افزایش تولید انواع صنایع دستی در شهرها و حتی برخی از روستاهای بزرگ افزایش تولید انواع صنایع دستی در شهرها و حتی برخی از روستاهای بزرگ و صادرات آن به شهرهای کشورهای دیگر وجود دارد. برای مثال پارچه های کتانی کازرونی چنان شهرت داشت که تا مناطق دور دست جهان اسلام گاه تا ده دست خرید و فروش می شد بدون آنکه بسته های آن را باز کنند و تنها مهر و نشان کارگاه های کازرون کافی بود. همچنین گفته اند در شهر کوچک تون در قرن پنجم چهار صد کارگاه زیلو بافی وجود داشت.
بازارهای شهرهای بزرگ در این دوره بسیار توسعه یافتند. ناصر خسرو در هنگام سفر به اصفهان در قرن پنجم گفته است که در بخشی از بازار اصفهان، دویست طرف برای تبدیل پول یا پرداخت برای حضور داشتند و در بصره نیز صرافان نقشی مهمی در اقتصاد شهر ایفا می کردند.
در قرن هفتم در پی حمله مغول بسیاری از شهرها ویران شد و اقتصاد کشور دچار انحطاط شد. در دورة ایلخانان، با تدابیر برخی از وزرا و اندیشمندان ایرانی مانند خواجه رشید الدین فضل الله، اصلاحاتی در زمین های اقتصادی و اجتماعی صورت گرفت. خواجه رشیدالدین شهری کوچک به نام ربع رشیدی در نزدیکی تبریز ساخت که سی هزار خانه، هزار و پانصد دکان، بیست و چهار کاروانسرا، شماری مسجد، مدرسه، حمام، کارگاه رنگرزی، دارالضرب و کارگاه کاغذ سازی داشت.
در دورة تیموریان اقداماتی عمرانی در برخی نواحی کشور به ویژه نواحی شرقی صورت گرفت و بازارهای شهرهایی مانند سمرقند، بخارا، مرو، هرات و مشهد و بعضی از دیگر شهرهای بزرگ کشور گسترش یافتند و بناهای بیشماری شامل کاروانسراها.مسد و مدرسه در کنار آنها ساخته شد.
امنیت ایجاد شده در دورة صفویه و توسعة روابط خارجی ایران موجب گسترش بازرگانی خارجی و در نتیجه رونق تولید انواع محصولات شد. رونق داد و ستد داخلی و خارجی به رشد شهرنشینی و توسعة شهرها منجر شد و بازارهای شهرهای بزرگ ماند اصفهان، تبریز، مشهد، قزوین ساخته شد و شماری کاروانسرا در کنار هر کدام از بازارها برپا شد. شاه عباس اول دستور داد در سال 1011 میدان امان ( نقش جهان) و مسجد جامعی در جبهة جنوبی آن ساخته شود. سپس چند راسته بازار و شماری کاروانسرا در جبهة شمالی و پیرامون میدان ساخته شد. شاردن شمار کاروانسراهای اصفهان را در دورة صفویه هزار و هشتصد و دو باب ذکر کرده است که احتمالاً باید این رقم را شامل برخی از انواع دیگر فضاهای تجاری نیز دانست.
تبریز پس از اصفهان مهم ترین شهر کشور در دورة صفویه بود. اولیا چلبی در سال 1050 در زمان شاه صفی به شهر تبریز مسافرت کرده بود، شمار دکان های شهر را حدود هفت هزار باب، و کاروانسراها و خان ها را حدود دویست و هفتاد باب اظهار داشته است.
پس از صفویه اقدام های چندان مهمی در زمینة توسعة فضاهای شهری و بازارها صورت نگرفت و تنها در دورة کریم خان زند فعالیت های عمرانی مهی در شیراز انجام شد. در زمان کریم خان و به فرمان او بازاری بزرگ طراحی شده و تعدادی کاروانسرا در شیراز ساخته شد که اکنون از بناهای تاریخی ارزشمند آن شهر به شمار می آیند.
در دورة قاجار تهران به عنوان پایتخت کشور به سرعت توسعه یافت و بازار اصلی شهر که از دوره صفویه شکل گرفته بود، در امتداد محورهای عمده شهر که به دروازه های اصلی منتهی می شد، گسترش یافت و راسته ها و کاروانسراهای متعددی ساخته و به آن افزوده شد. همچنین مسجد جامع جدیدی در دورة فتحعلی شاه در مجموعه بازار بنا گردید. در این دوره اقدامات عمرانی اندکی در برخی از شهرهای بزرگ صورت گرفت و بازارهای اقدامات عمرانی اندکی در برخی از شهرهای بزرگ صورت گرفت و بازارهای این گونه شهرها توسعه ای معمول و متناسب با افزایش جمعیت شهر داشتند.
دو تحول مهم اقتصادی و یک تحول مهم شهری در دورة قاجار رخ داد که در روند توسعة بازارها تأثیر بسزایی بر جای گذاشت. نخست آن که مبادلات اقتصادی بین ایران و سایر کشورها به ویژه روسیه و کشورهای اروپایی در دورة قاجار منجر به ورود برخی از کالاهای خارجی به بازارهای ایران شد و در برخی از زمینه ها به تولید محصولات ایرانی آسیب وارد شد. برای مثال اوژن فلاندن از فراوانی کالاهای خارجی در تبریز و افتادن تجارت چیت و ماهوت و منسوجات ابریشمی به دست انگلیسی ها سخن گفته است. او دربارة کاشان اظهار داشته است که شمار کارگاه ها و کارخانه های نساجی شهر به سبب ورود کالاهای انگلیسی کاهش یافته بود.
در منابع ایرانی نیز به خسارت دیدن تولید کنندگان ایرانی در پی ورود کالاهای خارجی و تعطیل شدن برخی از مراکز تولیدی کشور اشاره شده است. صادرات بسیاری از کالاها نیز دچار بحران شد، برای نمونه اظهار شده است که صادرات تنباکوی اصفهان از سیصد هزار کیسه به پنج هزار کیسه کاهش یافته زیرا تجارت آن به دست عده ای از بازرگانان خارجی و مسیحی افتاده بود.
تحول دوم مربوط به تأسیس و راه اندازی تعدادی کارخانه مانند کارخانه باروت کوبی. اسلحه سازی، توپ سازی، ماهوت بافی، ابریشم تابی، کاغذ سازی. بلور سازی، صابون پزی، پنبه پاک کنی، نخ ریسی و چاپخانه بود که موقعیت شهری برخی از آنها بر تحول ساختار بازارها بی تأثیر نبود، زیرا برخی از آنها به سبب پاره ای از ملاحظات شهری، امنیتی و ارتباطی در بیرون بازار ساخته شدند و به این ترتیب نقش بازار به عنوان یگانه محور اصلی اقتصاد شهر به تدریج تضعیف شد. البته عدم حمایت حکومت از سرمایه گذاران و صنعتگران ایرانی موجب شد که آنان نتوانند در رقابت با تولید کنندگان خارجی از پیشرفت مناسب و شایسته ای برخوردار شوند.
تحول مهمی که در زمینه ساختار شهری در این دوره صورت گرفت و نقش بسیار مهم و تعیین کننده ای بر تحول بازارها بر جای گذاشت مربوط به ساختن معابر و خیابان های مستقیم است. از دورة قاجار ساختن خیابان مستقیم و طراحی شده به منظور ایجاد مسیری قابل استفاده برای راندن کالسکه و برگزاری مراسم و آیین های تشریفاتی رایج شد. خیابان باب همایون و خیابان ناصر خسرو از این گونه خیابان ها بودند.
استفاده از اتومبیل و اهمیت یافتن دسترسی سواره و تغییر نحوة تقسیم بندی قطعات زمین به پیدایش و شکل گیری خیابان هایی مستقیم در نواحی جدید شهری و سپس ایجاد خیابان های مستقیم در بافت قدیمی منجر شد و ابتدا نمادهای جدید شهری، اداری و حکومتی و سپس دکان ها و فضاهای تجاری درکنار خیابان ها ساخته شد و به این ترتیب ساختار بیشتر بازارها به صورت نوعی فضای ایستا تقریباً دچار ایستایی و رکود شد و راسته ها و فضاهای تجاری به صورت پراکنده یا متمرکز در کنار خیابان ها و در سراسر شهر گسترش یافت و بازارها غالباً به فضاهایی قدیمی و تاریخی تبدیل شدند و برخی از آنها که در شهرهای بزرگ و پرجمعیت قرار دارند همچنان فعال و پویا هستند و بعضی از آنها به ویژه بازارهای شهرهای کوچک و کم جمعیت به تدریج تهی از فعالیت، فرسوده و متروک شده اند.
نقش و کارکرد اجتماعی بازار
بازار مهم ترین محور و شاهراه ارتباطی در شهرهای قدیمی بود و بیشترین آمد و شد شهروندان در آن صورت می گرفت. به عبارت دیگر بازار مهم ترین کانال ارتباطی شهر بود که نه تنها مردم، کالاها و سرمایه ها در آن جریان می یافتند، بلکه اطلاعات، اخبار و آگهی ها نیز از طریق آن به اطلاع شهروندان می رسید، زیرا اطلاع رسانی توسط افراد و به صورت شفاهی انجام می شد و به همین دلیل بود که وقتی حکومت می خواست خبری را به اطلاع مردم برساند، غالباً عده ای که آنها را عموماً جارچی یا منادی می خواندند، آن خبر را ابتدا در بازار اصلی شهر جار می زدند، یعنی با صدای بلند به اطلاع مردم می رساندند. برای مثال در کتاب تاریخ بیهقی ( مربوط به قرن پنجم هجری) دربارة نحوة انتشار یک خبر چنین آمده است:
« اعیان نیشابور چون این سخنان بشنودند، بیارامیدند و منادی ببازارها برآمد و حال باز گفتند تا مردم عامه تسکین یافتند»
این نوع اطلاع رسانی به حکومت تنها اختصاص نداشت، بلکه در موارد مهم، مردم نیز با پرداخت مبلغی به یک یا چند نفر جارچی از این روش اطلاع رسانی استفاده می کردند.
هنگامی که شخص یا افرادی که مورد توجه و علاقه مردم بودند به شهری وارد میشدند، ورود آنها غالباً از سمت دروازة بازار بود که پس از عبور از بازار به عنوان مهم ترین راه ارتباطی شهر به مقصد خود می رفتند. در این مواقع مردم به استقبال می رفتند و در بازار تجمع می کردند و در برخی از موارد بازارها را می آراستند و جشن برپا می کردند. چنان که هنگامی که نماینده روم برای دیدن المقتدر، خلیفه عباسی، به بغداد رفت، بازارهای واقع در مسیر روم آراستند و مردم برای دیدن هیأت همراه او را در امتداد بازار تجمع کردند و فروش و کرایة دکان های آن بازار افزایش یافت. همچنین در وقت عبور شیخ ابی اسحاق شیرازی از علمای آن زمان که به سفارت از سوی خلیفه مقتدی عباسی به نزد ملکشاه و نظام الملک می رفت، اهالی ساوه به پیشواز او رفتند و هر کدام از پیشه وران و کسبه مقداری از کالایی را که داشتند نثار می کردند و هر چه او منع می کرد، آنان به کار خود ادامه می دادند.
در هنگام جشن های ملی و مذهبی بازاره را چراغانی و برای برپایی جشن آماده می کردند. چنان که حداقل تا پیش از قرن پنجم هجری هر سال در ایام نوروز به مدت جدود یک ماه بازاری در کنار دروازه جور در اصفهان تشکیل می شد و در آن مراسم، آیین ها و جشن های نوروزی و برخی از انواع بازی ها و سرگرمی ها برپا می شد و مردم در آن شرکت می کردند. گفته اند که عضدالدوله در ایام جوانی در اصفهان شاهد برگزاری مراسم نوروز در آنجا بود و به آن بسیار علاقه داشت. به همین سبب در هنگامی که به حکومت دست یافت در نیم فرسنگی شیراز، در محلی به نام سوق الامیر. شهرکی ساخت که مقدسی گفته نام آنجا کرد فنا خسرو بوده است. در آن شهرک در هر سال بازارگاه و جشنی برای خوش گذرانی و سرگرمی برپا می شد. وی دربارة این بازار چنین اظهار داشته است.
« فنا خسرو همان عضدوالدوله است که در نیم فرسنگی شیراز نقشة شهری بریخت بزرگ همانند سرخس و نهری بزرگ برای آن از یک مرحله راه کوهستان بشکافت تا از میان شهر بگذرد و هزینة بسیار بر آن نهاد. و هنوز از زیر خانة وی روان می باشد. پس پهلوی آن را به درازای یک فرسنگ باغ ساخت و پشم ریسان و بافندگان خز و دیبا و همه برکان را بدانجا برد، که امروز در آنجا کار می کنند. نبینی که نامش هنوز بر آن نوشته است پس جامعی برایش بساخت و فرماندهان او نیز در آنجا خانه و باغ های خوب بساختند. پس جشنی سالانه برقرار کرد که برای سرگرمی و فسق در آن گرد می آمدند. ولی اکنون پس از مرگ او سبک شده و بازار تهی گشته و شهر رو به ویرانی است. پادشاه و حکام هم هرگاه کسی را به کشور یا شهر خود دعوت می کردند، بازارها را می آراستند و مراسم جشن را در آنها برپا می کردند. در بسیاری از بازارها یا بازارگاه های گیلان و مازندران در هنگام سرگرم کننده و مسابقات ورزشی از جمله مسابقه کشتی گیری برپا می شد.
بازارها غالباً در هنگام عزاداری یا در ایام سوگواری به مناسبت های مذهبی یا در موارد خاص مانند فوت علمای دینی یا بزرگان شهر تعطیل می شد و در آن مراسم عزاداری بر پا می گردید. مجالس عزاداری غالباً در سراها و تیمچه ها تشکیل می شد و اصناف مختلف برای بهتر برگزار کردن آن با یکدیگر رقابت می کردند. از دورة صفویه به بعد همواره گروهی از اصناف هر سال، در دهة عاشورا، مجالس عزاداری و روضه خوانی در سراها و چهار سوهای بازار تشکیل می دهند. در بازار به عنوان یک فضای شهری مهم فضاهایی برای عرضة انواع غذاهای ساده و نیز غذاهای عالی وجود داشت و برخی از مردم برای میهمانی دادن دوستان خود در بعضی از مواقع از این فضاها استفاده می کردند. نادر میرزا در دورة قاجار در کتاب خود در این مورد چنین نوشته است: « به بازار تبریز چلوکباب پزند و این طعامی پاکیزه است و تبریزیان دوست دارند. هنگان یکدیگر را به بازار میهمان برند به چلوپرخانه» ساختار اجتماعی، جامعة ایرانی در گذشته به نحوی بود که مردم بر اساس روابط خویشاوندی، قومی، نژادی، مذهبی و برخی دیگر از انواع روابط اجتماعی به صورت گروه بندی های محله ای در کنار یکدیگر زندگی می کردند. هر یک از ساکنان شهر به یک محله تعلق داشت و در مواردی که میان افراد شهر مسألیه ای بروز می کرد، هر فرد نخست به منافع محله ای خود و همسایگانش و سپس به سایر اهالی شهر می اندیشید. در این حالت تنها بازار به عنوان نمادی شهری و اجتماعی نمایانگر همبستگی و یکپارچگی مردم شهر به شمار می آمد. افزون بر این، باید توجه داشت که اصناف و پیشه وران مهم ترین تشکیل اجتماعی، صنفی و سیاسی را در گذشته به وجود می آوردند و در برخی از دوره ها، در هنگام بروز بعضی از بحران های سیاسی و اجتماعی به صورت متشکل اقدام می کردند. یکی از روش های اعلام مخالفت بازاریان با کارها و اقدامات حکومت، تعطیل کردن بازار بود. در دو قرن اخیر در بسیاری از بحران های اجتماعی، بازاریان با بستن دکان های خود در بازار مخالفت خود را با برخی از فعالیت ها و تصمیم گیری های حکومت های مستبد اعلام می کردند، از جمله در جنبش تنباکو، انقلاب مشروطیت، نهضت ملی شدن صنعت نفت و انقلاب اسلامی بارها بازاریان با تعطیل کردن بازار مخالفت خود را با حکومت و عوامل استعمار اعلام کردند.
نقش و کارکرد اجتماعی بازارها به قدری بود که حتی اروپائیانی که برای مدت کوتاهی به ایران سفر می کردند، به خوبی متوجه آن می شدند. برای نمونه می توان به مادام کارلاسرنا اشاره کرد که دربارة بازار تهران در دورة قاجار چنین اظهار داشته است:
« بازار مرکز پر جنب و جوشی است که مردم در آنجا از اولین ساعات طلوع تا دم غروب به طور مداوم در حال حرکت و فعالیت هستند… بازار محل ملاقات و قرارهای عمومی است. آنجا مردم همچنان که دربارة مسایل و منافع شخصی و تجاری خود بحث و گفت وگو می کنند، دربارة مسایل عمومی و امور دولتی نیز به شور و تبادل نظر میپردازند به طور خلاصه باید گفت که بازار جای بورس و مجلس را یکجا گرفته است… اخبار، شایعات، تهمت زدن ها، نشر اکاذیب، جنجال ها، بدگویی ها و افشاگری ها همه از بازار سرچشمه می گیرد» بازارها به عنوان بناهای اقتصادی غالباً توسط بازرگانان یا اعیان و رجال و حکام و مسئولان شهری ساخته می شدند. چنان که در کتاب تاریخ یزد به احداث بازاری توسط داروغة شهر چنین اشاره شده است: « بر دروازة مهر یجرد بازاری نیکو مشتمل بر پنجاه دکان دو رویه در سال خمس و عشرین و شمانمائه، علی آقا که داروغة یزد بود ساز داد- که چون از دروازه بیرون می آیند مقابل بازار است، و تا در خان قپان که امیرزاده محمد درویش ساخته آن بازار اوست و امیرزاده شمس الدین محمد درویش ساخته آن بازار اوست، و امیرزاده شمس الدین محمد بن امیر جلال الدین چقماق سی دکان دیگر بدان منظم کرده و خیاطان و کجینه فروشان (کهنه فروشان) در آن بازار می نشینند و بازاری برونقست.»
شکل بازار: بازار را از لحاظ شکل فضای معماری آنها می توان به دو گروه طبقه بندی کرد: 1- بازار خطی 2- بازار متمرکز.
بازار خطی: بیشتر بازارهای ایرانی به ویژه بازارهای دائمی غالباً به شکل خطی هستند زیرا در امتداد راه ها و معابر شکل می گرفتند. بازارهای خطی به دو صورت ارگانیک
( یا غیر مستقیم) و طراحی شده ( یا مستقیم) بودند. بازارهای ارگانیک آن دسته از بازارها هستند که به تدریج در امتداد معابر ارگانیک و طراحی نشدة شهری شکل
می گرفتند و همراه با توسعة شهر، اندک اندک فضاهای جدیدی در امتداد آنها ساخته می شد. بازار تهران، بخش های عمده ای از بازار اصفهان، بخشی از بازار شیراز، بازار یزد و بخش هایی از بازار کرمان به صورت ارگانیک و طراحی نشده هستند، زیرا این شهرها غالباً از توسعة روستایی بزرگ یا شهری کوچک و ارگانیک شکل گرفته بودند و راه ها و معابر آنها در ادامة جاده ها و معابر مال رو و طراحی نشده توسعه یافتند و سپس به بازار تبدیل شدند.
شمار اندکی از بازارهای ایرانی یا به عبارت دقیق تر بخش هایی از بعضی از بازارهای ایرانی به شکل راهی مستقیم و طراحی نشده هستند. این نوع بازارها در زمانی پدید می آمدند که شخصی ( حاکم یا یکی از بزرگان شهر) تصمیم میگرفت یک راسته بازار بسازد. در این حالت طبیعی است که از یک یا چند نفر معمار برای طراحی راسته بازار و کاروانسراها استفاده میکردند و غالباً راسته بازار به صورت مستقیم طراحی و سپس ساخته میشد. بازار وکیل در شیراز، قسمتی از بازار اصفهان در جبهة شمالی میدان امام (نقش جهان)، بازار اراک از نمونه های بازارهای خطی طراحی شده هستند.
بازار متمرکز: ( به شکل میدان) بعضی از بازارهای ایرانی در فضایی متمرکز به شکل میدان تشکیل میشدند. بازارهای ایرانی در دو حالت به صورت متمرکز شکل می گرفتند. نخست، در حالتی که بازاری ادواری یا موقت به صورت بازارگاه و متمرکز در فضایی باز در کنار راه یا معبری پدید می آمد. دوم، در حالتی که یک میدان شهری یا ناحیه ای به شکل طراحی شده یا در مواردی به شکل ارگانیک و طراحی نشده به عنوان بازار نیز مورد بهره برداری قرار می گرفت.
دربارة حالت نخست باید اشاره شود که بسیاری از بازارهای ادواری و موقت در فضاهایی باز و شکل میدان گاه در کنار راه یا معبر یا در نزدیکی ورودی و دروازة سکونتگاه تشکیل می شدند و نحوة استقرار فعالیت ها و فضاها به دو صورت بود. گاهی اوقات پیشه وران و بازاریان در ردیف هایی منظم به شکل نوارهایی موازی مستقر می شدند و خریداران در هنگام حرکت در معابر خطی از بین فروشندگان و کالاهای عرضه شده عبور میکردند. اما در بعضی از مواقع فعالیت ها و فضاها به صورت کلمه ای و تقریباً نامنظم در سطح میدان مستقر می شدند.
در حالت دوم، بازار در پیرامون میدانی طراحی شده تشکیل می گردد. بازار میدان امام
( نقش جهان) در اصفهان، بازار میدان گنجعلیخان در کرمان، بازار میدان خان در یزد و سبزه میدان در تهران از نمونه های این گونه بازارها هستند. در بعضی از این میدانها، دکان ها در پیرامون میدان و در کنار فضای باز ساخته شده اند ( میدان امام در اصفهان)، در حالی که در برخی از آنها یک رواق ممتد در دور میدان ساخته شده و دکان ها در پشت رواق قرار داده شده اند(میدان خان یزد).
پوشش بازار
بسیاری از انواع بازارها مانند بازارهای ادواری، بازارهای دائمی و برخی از بازارچه های که در کنار معبر شکل میگرفتند، مسقف ساخته می شدند تا مردم در تابستان و زمسان از گرما و سرمای شدید و باد و باران و آفتاب در امان باشند.
پوشش برخی از بازارها در ساده ترین شکل با چوب یا حصیر و به شکل مسطح بود. بازار کوفه در ابتدا سایبان هایی از بوریا داشت. سپس خالدین عبدالله قسری( در اوایل قرن دوم هجری) قسمت هایی از بازار را نوسازی کرد و به بازرگانان کرایه داد. احمد بن ابی یعقوب دربارة بازار کوفه چنین گفته است:
« و بازارها از قصر و مسجد تا سرای ولید تا قلائین تا سراهای ثقیف و اسجع قرار داده شده و سایه بان هایی از بوریا داشت، تا دوران خالدین عبدالله قسری که بازارها را ساخت و برای هر صنفی از بازرگانان سرایی و دربندی قرار داد و کرایة آنها را به سپاهیان اختصاص داد».
بلاذری دربارة این بازار اشاره کرده است که خالد دکان هایی ساخت و سقف آنها را با گنبدهایی بلند از آجر و گچ پوشاند.
استفاده از چوب غالباً موجب شکل گیری پوشش های مسطح و صاف می شد، در حالی که استفاده از مصالحی مانند آجر و گچ به طور معمول منجر به شکل گیری پوشش های گنبدی شکل میشد، زیرا با این مصالح به تنهایی نمی توان سقف هایی مسطح در دهانه های بزرگ پدید آورد. بر اساس مهری که در شوش به دست آمده و یک سیلوی غلات را نشان می دهد، پیشینة کاربرد سقف های گنبدی شکل در ایران حداقل به هزارة چهارم پیش از میلاد می رسد.
برای پوشاندن دهانه های بزرگ مانند پوشش چهار سوها و تیمچه ها و گنبد و کاربندی استفاده می کردند و دهانه های بزرگ را با تویزه های متقاطع به سادگی میپوشاندند و از لحاظ زیبایی می توانستند ترکیب هایی بدیع پدید آورند. زیرا کاربندی روشی بود که امکانات فراوان و متنوعی برای زیبا سازی پوشش در برداشت.
روی سقف بازار را مانند سایر بناها غالباً با کاهگل می پوشاندند، سقف تیمچه ها و برخی از فضاهای مهم و ارزشمند مانند مسجد جامع و بعضی از مدرسه های علمیه را با آجر و ملات های مقاوم می پوشاندند. مقدسی دربارة پوشش بازار اصفهان در قرن چهارم هجری چنین اظهار داشته است:
«برخی بازارهایشان سرپوشیده و برخی سرگشاده است. جامع در بازاری زیبا است که ستون هایی گرد دارد. آتشگاهی (گلدسته) در سمت قبله به بلندی هفتاد ذراع از گل دارد که هنوز هیچ نفر سوده است»
بازار تاشکند
« در تاشکند، بازار عبارت از فضای وسیعی است. در حقیقت شهری است که میان شهر دیگر واقع شده باشد. سقف کوچه های بازار از نی پوشیده شده و به این واسطه شعال آفتاب و گرما در بازارها سرایت می کند. زمین بازار را متصلاً آب پاشی می کنند و شخص وقتی که داخل بازار می شود از گرد و خاک کوچه ها آسوده شده، یک نوع فرح بر او دست می دهد. ازدحام در بازارها زیاد است و همواره شترها دیده می شود که بار آنها مال التجاره بود.»
در بعضی موارد از سقف برخی از بناها بهره برداری می شد. برای نمونه می توان به رنگرزها اشاره کرد که در بسیاری از بازارها محصولات خود را پس از رنگ زدن در روی پشت بام خشک می کردند. همچنین شواهدی در دست است که گویا در موارد بسیار معدودی از سقف قسمتی از بازار برای مقاصد گذران فراغت یا برای خدمات رسانی استفاده می کرده اند. برای نمونه می توان به بازار شهر سمرقند در قرن چهارم هجری اشاره کرد که بر اساس متن کتاب حدود العالم من المشرق الی المغرب، در بالای بازار سمرقند جوی آب روان بود. متن مزبور چنین است:
« سمرقند شهری بزرگست و آبادان است و با نعمت بسیار و جای بازرگانان همه جهانست و او را شهر تانست و قهندزست و ربض است، و از بالای بام بازارشان یکی جوی آب روانست ز ارزیر، و آب از کوه بیاورده، و اندروی خانگاه مانویانست و ایشانرا نغوشاک خوانند و از وی کاغذ خیزدکی بهمه جهان به برند.»
در بسیاری از منابع تاریخی در هنگام توصیف خصوصیات کالبدی بازار غالباً به پوشش بازار اشاره شده، چنان که در مورد بازار اصفهان در کتاب نصف جهان فی تعریف الصفهان چنین نوشته شده است:
« بازارچه چهار سو نقاشی است که در کمال زیبایی ساخته شده و بسیار قریب به بازارچه قیصریه است و قدری از آن عریض تر اما طول آن چندان نیست….. و این بازارچه ها به غیر کاروانسرای تجارتی دیگر همه قسم دکان و متاعی در آن موجود است و در هر یک به کم و زیاد کاروانسرایی بارانداز و اشترخان دارد و این بازارها نیز هم طاق چشمه است و در اصفهان هیچ بازار چوب پوشی ندارد.»
اهمیت سقف راسته بازار در ایجاد فضای مطلوب برای عابران و خریداران چنان بود که در هنگام عمران، نوسازی یا گاهی اوقات در هنگام مرمت بازارها به مسقف نمودن راسته های بدون سقف اقدام می کردند. برای نمونه می توان، به مسقف شدن بخشی از بازار شیراز چنین اشاره شده است:
« تسقیف جمیع بازارهای شهر شیراز با آجر و گچ و تشکیل آنها بر سبیل بازار وکیل»
برخی از خصوصیات راسته بازار
طول راسته بازارها اندازة معین و مشخصی نداشت و اندازة آن به وسعت شهر و رونق اقتصادی بستگی داشت. طول راسته بازار در شهرهای کوچک در حدود چند صد متر و در شهرهای بزرگ به چند کیلومتر می رسید. عرض راستة اصلی بازار به طور متوسط بین چهار تا شش متر بود. عرض برخی از راسته های بازار پس از آن که شهر گسترش مییافت و جمعیت آن زیاد میشد، پاسخگوی حجم تردد در بازار نبود و به سادگی نیز نمی توانند عرض بازار را افزایش دهند، در نتیجه قسمت هایی از راسته بازار بسیار شلوغ میشد. همچنین عبور بعضی از بزرگان شهر به صورت سواره موجب اذیت مردم در راسته های کم عرض میشد. ابن بطوطه به شلوغی بازار خوارزم و فقدان فضای کافی برای عبور و مرور در آن بازار اشاره کرده است. همچنین مقدسی در قرن چهارم هجری از تنگی بازار شیراز شکایت کرده و گفته که دو چهار پا به سادگی نمی توانستند از کنار هم عبور کنند. در بسیاری از موارد با وضع قوانین و قواعد لازم سعی می کردند که رفت وآمد در بازار تسهیل شود اما در برخی از شهرها به ویژه در دوره هایی که حکومت هایی ضعیف و ناکار آمد قدرت را در دست داشتند، قواعد مربوط به عبور و مرور خوب اجرا نمی شد و در بیشتر اوقات حرکت در بازار به سختی صورت میگرفت. سفیر حکومت پروس در ایران (آلمان) در دورة قاجار دربارة نحوة تردد در بازار چنین اظهار داشته است:
« شترها و قاطرها و اسبها و الاغها با بار خود به اندازة کافی راه عبور از بازار را مسدود می کنند… اسب سواری در بازار هم جالب و تماشاشایی و در عین حال خطرناک است. خطرناک از این نظر که کف بازار صاف نیست و صرف نظر از پستی و بلندی و ناهمواری هایی که دارد در آن چاله و چوله های زیادی وجود دارد که هر لحظه در آن هنگامه و شلوغی بازار ممکن است پای اسب در آن برود و همواره با سوار خود سرنگون شود.»
تنها بعضی از بازارها دارای راسته های عریض و پهن بودند. دربارة بازار ری گفته اند که بسیار عریض بود و در قسمتی از بازار آن، نهری در وسط جریان داشت که در دو سوی آن درخت کاشته بودند.
در برخی موارد در شهرهایی که طراحی و سپس ساخته می شدند، بازارها را پهن می ساختند تا سپاهیان در هنگام برگزاری مراسم به صورت سواره بتوانند به راحتی از آن عبور کنند. دربارة شهر سرمن رأی چنین نوشته شده است:
« و راه های ورودی آن را از سر رستة وسیع بزرگ از همان خیابانی که از وادی ابراهیم بن ریاح آغاز می شود قرار داد، و در هر رسته ای دکان هایی بود مشتمل بر اصناف داد و ستدها و صنعت ها و خرید و فروش ها، پهنای هر رسته ای صد ذراع بود به ذراع سوداء تا هر گاه بخواهد در جمعه ها با سپاهیان و جمعیت های سواره و پیادة خود به مسجد آید، راه ورود به مسجد بر وی تنگ نگردد».
پایان نامه بورس و اوراق بهادار
فصل اول
مقدمه 1
تاریخچه 2
هدف بورس اوراق بهادار 3
فصل دوم
آشنایی با سازمان بورس اوراق بهادار و مفاهیم اولیه 6
ارکان بورس اوراق بهادار 6
نحوه تصمیم گیری در بورس 8
تا لار اصلی و فرعی در بورس 9
انواع تابلوها دربورس 10
قیمت ها در تالار اصلی و فرعی 10
سقف قیمت ها و کف قیمتها 10
بسته شدن نماد شرکت ها در تابلو بورس 11
انواع ارزشها 11
انواع سهام 11
ریسک و انواع آن 12
نحوه محاسبه ریسک 13
قیمت سهام 14
صرف سهام و کسر سهام 15
روش سرمایه گذاری دربورس 15
شاخص و انواع آن 15
پزیره نویسی سهام 16
افزایش سرمایه شرکت و روش های آن 16
روش های افزایش سرمایه 17
حق تقدم 17
فصل سوم
فرآیند سرمایه گذاری در بورس اوراق بهادار 20
فرآیند دریافت و اجرای سفارش 21
سفارش های خرید و فروش 21
تعیین کد معاملاتی برای مشتریان 22
نماد شرکت ها در بورس 25
تسویه حساب با مشتریان 26
دامنه مجاز تغییر قیمت ها و نحوه محاسبه حجم مبنا و قیمت پایانی روز 27
حجم مبنا 27
فصل چهارم
استراتژی های معاملات در بازار سرمایه 29
روش نموداری (تحلیل تفکیکی) 29
روش mpt 33
موج سواران و سفته بازان 34
محکومان به موفقیت 35
تحلیل بنیادی (روش فائد امتنال) 35
مراحل تحلیل بنیادی 35
عوامل موثر در محاسبه رتبه نقد شوندگی 38
بررسی نسبت های مالی 40
نسبت های نقدینگی 40
نسبت های کارآیی 41
نسبت های سود آوری 42
نسبت های سرمایه گذازی و اهرمی 43
درآمد متعلق به هر سهم 44
نسبت رشد سود هر سهم 47
جمع بندی نکات کلیدی 49
فهرست منابع 51
مقدمه
بازار مالی از 2بخش تشکیل شده است : بازار پول وبازار سرمایه دربازارپول اسناد خزانه، اوراق مشارکت وسپرده عرضه می شود واوراق بهاداری که سررسید آن کمتر از یک سال است معامله می شود .
بازار سرمایه اوراق بهاداری که سررسید آن بیشتر از یکسال است معامله می شود و از جمله این اوراق، سهام شرکتهای سهامی عام می باشد . از لحاظ مکانی بازار پول در بانکها و بازار سرمایه در بورس اوراق بهادار نماد پیدا می کند.
حیطه فعالیت بورس اوراق بها دار با معاملات مربوط به انواع اوراق بهادارهمانند سهام عادی ،سهام ممتاز ،اوراق قرضه و اوراق مشارکت مرتبط می باشد . بورس اوراق بها دار مکانیزمی را فراهم میکندتاازطریق آن سرمایه های اندک جامعه به سرمایه گذاریهای کلان اقتصادی تبدیل شود . این ابزار کارامد در کشورهای پیشرفته دارای قدمت طولانی ودرکشورایران دارای پیشینه کوتاه مدت است .
با توجه به اینکه بازار بورس اوراق بهادار رکن اصلی بازار سرمایه وبازارمالی است توسعه متناسب دو بخش اصلی اقتصاد از اهمیت وجایگاه ویژه ای برخودار است ودر صورت هرگونه اخلال در رشد وتوسعه بخش های مذکور ویا عدم توسعه متناسب آنها ،رشد وتوسعه اقتصادی دچار مشکل خواهد شد کشورهای توسعه یافته همواره دارای بخش مالی قدرتمندی شامل بازار مالی وبازار سرمایه می باشند .
عدم توسعه مناسب بازار سرمایه به عنوان زیر مجموعه مهمی از بخش مالی علاوه بر ایجاد فشار مضاعف بر سیستم پولی کشور ،باعث شده واحد های تولیدی و خدماتی از مزایای یک بازار سرمایه فعال و پویا محروم گردند .
تاریخچه :
در ایران شروع فعالیت رسمی بورس به سال 1346بر می گرددولی آغاز فعالیت رسمی آن ازسال 1368که همراه بااولین برنامه توسعه اقتصادی واجتماعی است شروع می شود
هدف بورس اوراق بهادار :
مهمترین هدف بازار سرمایه این است که با اجرای فرایند سالم سازی و شفافیت پس اندازکنندگانی که دارنده منابع مالی می باشند و هدف کسب سود و بازده معقول دارند را به اشخاص حقوقی و واحدهای اقتصادی که برای توسعه فعالیتهای خود نیاز به منابع مالی دارند پیوند دهد . اثر بورس اوراق بها دار در هر اقتصادی غیر قابل انکار است ومشارکت کنندگان در این بازار اعم از سرمایه گذاران و صادر کنندگان اوراق بها دار از مزیت های آن بهره مند می گردند .
از دیدگاه اقتصادی ، نقش بورس اوراق بهادار از چهار بعد قابل تامل است :
1- "جمع آوری سرمایه های جزیی و پراکنده ویک کاسه کردن آنها درجهت تجهیزمنابع مالی شرکتها "
انتشار سهام وفروش اوراق مشارکت یکی از مطمئن ترین راههای جمع آوری وجوه لازم برای سرمایه گذاری است . واحدهای تولیدی وتجاری به عوض استقراض ازنظام بانکی می توانند تحت ضوابطی از طریق انتشار سهام یا فروش اوراق مشارکت در بورس نیازهای مالی خود را تامین کنند .
2- توزیع عادلانه درآمد وایجاد احساس مشارکت"
با تقسیم مالکیت های بزرگ از طریق فروش سهام آنها در بورس اوراق بهادار ازدید اقتصاد کلان به هدفهای توزیع عادلانه تر درآمد ونیز احساس مشارکت در عموم افراد جامعه در فعالیتهای تولیدی و تجاری کمک زیادی می کند و توزیع مالکیت بین عموم افراد جامعه از دو قطبی شدن جامعه و ناآرامی های اجتماعی جلوگیری می کند.
3- ایجاد یک بازار رقابتی کامل"
در بازاررقابتی کامل تعداد زیادی خریدار و فروشنده به نحوی عادلانه تحت مکانیزم بازار یعنی عرضه و تقاضا به فعالیت می پردازند و هرکس می تواند آزادانه اوراق بها دار را خریداری ویا به فروش برساند .
4-"تخصیص مطلوب منابع " بورس اوراق بها دار با تعیین بهای رقابتی سهام به عنوان ابزار انتظامی اقتصاد ،مدیران غیر کارا و ضعیف را تنبیه و مدیران مبتکر و قدرتمند را تشویق می کند .
مزایای بورس اوراق بهادارازسه دیدگاه اقتصادکلان ،شرکتهای سرمایه پذیر ،سرمایه گذاران
1-" مزایای بورس اوراق بهادار ازدیدگاه اقتصادکلان "
-جمع آوری سرمایه های جزیی وپراکنده وانباشت آن برای تجهیز منابع مالی شرکتها
- بکارگیری پس اندازهای راکد درامر تولید وتامین مالی دولت وموسسات
- کنترل حجم پول ،نقدینگی وتورم از طریق انتشار سهام واوراق قرضه
- بورس به مثابه بازار رقابت کامل
- رشد تولید ناخالص ملی ،افزایش اشتغال وکمک به حفظ تعادل اقتصادی کشور
-فراهم نمودن توزیع عادلانه ثروت ازطریق گسترش مالکیت عمومی وایجاد احساس مشارکت عمومی
- افزایش درجه نقدینگی ثروت افراد
2-"مزایای بورس اوراق بهادار از دیدگاه واحدهای اقتصادی (شرکتهای سرمایه پذیر)
-سهولت در تامین مالی از طریق انتشار سهام وسایر اوراق بهادار
- افزایش اعتبار داخلی و خارجی و تامین مالی با به وثیقه گذاردن سهام شرکت در بازارهای مالی داخلی و خارجی
- تعیین ارزش بازار براساس قانون عرضه وتقاضا
- سهولت در تغییر ترکیب سهامداری وانتقال مالکیت
- بوجود آمدن دیدگاهی مطلوب درسرمایه گذاران با کاهش ریسک
واحدهای اقتصادی وامکان تامین مالی با هزینه کمتر
- برخورداری از مزایای خاص واعتباری مانند افزایش سقف تسهیلات بانکی وانتشار اوراق قرضه وبرخورداری از معافیت های مالیاتی
- تبیین چشم انداز فعالیت شرکت در آینده وارزیابی عملکرد شرکت
- ارتقاء سطح اعتماد عمومی و استفاده از مشارکت عمومی در توسعه شرکت
3-" مزایای بورس اوراق بها داراز دیدگاه سرمایه گذاران "
- خرید سهام و اوراق بهادار برای کسب بازده مناسب وپوشش در مقابل تورم
-اطمینان از گزینه سرمایه گذاری به دلیل شفافیت اطلاعات
- قابلیت نقدینگی اوراق بهادار وسهولت نقل وانتقال سهام واستفاده از معافیت های مالیاتی
-مشارکت درفرایند تصمیم گیری برای اداره شرکتها
-ایجاد یک بازار دائمی ومستمر که امکان سرمایه گذاری بلند مدت وکوتاه مدت رافراهم مینماید .
شرایط پذیرش شرکتها دربورس :
ارکان بورس اوراق بهادار :
1- شورای بورس :
شورای بورس عالی ترین مرجع تصمیم گیری دربورس است واعضا آن شامل : دادستان کل کشوری ،رئیس بانک مرکزی ،خزانه داری کل ،معاون وزیر اقتصاد ،نماینده اتاق بازرگانی وسه شخصیت اقتصادی است که برای مدت 4سال انتخاب می شوند .
وظایف آنها : نظارت به اجرای قانون ،تصویب آیین نامه ها وقوانین
2- هیئت پذیرش اوراق بهادار :
این هیئت وظیفه پذیرش یا رد شرکتهادربورس را دارد واعضاء آن شامل :رئیس هیوت مدیره بورس ،جانشین رئیس کل بانک مرکزی ، 2حسابدار مجرب وکارشناس اتاق بازرگانی است .
3- سازمان کارگزاران بورس :
اعضاءاین سازمان کارگزاران بورس هستندکه وظیفه آنها ایجاد شرایط وامکانات خرید یافروش اوراق بهادار است . اعلام قیمت های اوراق بهادار ،گردآوری اطلاعات برای مشتریان ونظارت برروابط بین مشتریان وکارگزاران از جمله وظایف آنها است .
4- هیئت مدیره بورس :
از جمله وظایف آن صدور پروانه کارگزاریها ،اداره کارهای بورس ،نظارت بر کارگزاران وکارمندان و اخذ تصمیمات قانونی درموردکارگذاریهااست . این هیئت هر ماه یکبارجلسه دارد .
5- هیئت داوری بورس :
اعضاءآن تشکیل شده اند از :نماینده وزارت دادگستری به عنوان رئیس ،نماینده شورای بورس ،نماینده اتاق بازرگانی . از جمله وظایف این هیئت رفع اختلاف بین کارگزاران بامشتری است .
6- روابط عمومی سازمان بورس :
نقطه ارتباط سازمان با مردم است و اطلاع رسانی وانتشار کتب و مجلات و...ازجمله وظایف آنها است .
وظایف مجمع عمومی فوق العاده :
افزایش یا کاهش سرمایه ، تغییر دراصول کلی شرکت و...
این مجمع زمانی تصمیماتش معتبر است که3/2 شرکت کنندگان به آن رای بدهند و مشروط به اینکه نصف سهامداران حاضر باشند .
مجمع عمومی عادی :
این مجمع شامل گرد همایی مدیران وسهامداران است که در آن مدیران وضعیت شرکت را گزارش می کنند . و سهامداران در مورد سوددهی و موارد دیگر تصمیم گیری می کنند وزمان آن توسط شرکتها در مطبوعات کثیر الانتشار اعلام می شود .
وظایف این مجمع شامل : انتخاب مدیران و بازرسان ،مشخص کردن مطبوعات کثیر الانتشار ، تقسیم سود و...
تصمیمات در این مجمع از طریق رای گیری صورت می پذیرد و سهامداران به نسبت تعدادسهامشان ،حق رای دارند وتصمیمات زمانی معتبر است که نصف بعلاوه یک به آن تصمیمات رای دهند .
طبق قانون شرکتها مهلت دارند تا 8ماه پس از تاریخ مجمع سود سهامداران را پرداخت نمایند . و این شود متعلق به سهامدارانی است که در تاریخ مجمع مالک سهام بوده باشند .
تالار اصلی و فرعی در بورس :
تالار اصلی ،تالاری است که شرکتهایی که توانسته اند خودراباقوانین بورس وفق دهندبه آنجاراه پیدامی کنند.
تالار فرعی ،تالاری است که شرکتها ابتدادرآن پذیرفته می شوند ودرآن تالار آزمایش می شوند واگرتوانستند خودراباقوانین تطبیق دهنددرتالاراصلی پذیرفته می شوند
انواع تابلوهادربورس :
درتالار تابلوی بزرگی به رنگ قرمز وجود دارد که اطلاعات این تابلو بدون تاخیر است وهرچه در همان لحظه خرید یا فروش می شود در تابلو ثبت میکند وتغییر قیمت رانشان میدهد .
درتالار بورس تابلوی دیگری وجود داردکه به اندازه تلویزیون است وبرروی دیوارهای تالار نصب می شود. اطلاعات این تابلوها دقیق است اما نسبت به تابلوی قرمز تاخیر دارد .
همچنین درگوشه و کنار تالار رایانه هایی وجود دارد که اطلاعات شرکتها بصورت دقیق در آنها وجود داردو جهت ارزیابی شرکتها از آنها استفاده می شود . ضمنا در تالار بورس تابلوهایی وجود دارد که اطلاعات مربوط به 50شرکت فعالتر در آن وجوددارد. این شرکتها از نظر درجه نقدینگی و حجم معاملات نسبت به سایر شرکتها وضعیت بهتری دارند در فصل های بعد توضیحات آن خواهد آمد .
یکی دیگر از تابلوهای بورس ،تابلوی عرضه وتقاضا است که کسانی که قصد فعالیت در بورس را دارند باید به این تابلو خیلی توجه کنند زیرا که رشد یا کاهش قیمت با عرضه وتقاضای سهام رابطه مستقیم دارد .
قیمتها درتالاراصلی وفرعی :
طبق قانون قیمت پایه هرسهم درتالاراصلی نباید کمتراز100تومان باشد امادرتالارفرعی می تواند کمتراز100تومان باشد .
انواع سهام :
1-سهام عادی :
که از تقسیم حقوق صاحبان سهام بر قیمت هر سهم به میزان 100تومان است و سهامداران به نسبت سهام خود مالک شرکت می شوند . شرکتها الزامی به پرداخت مبالغ سهام عادی ندارند اما سهامداران می توانند هرزمانی که بخواهند آن را بفروشند حال اگر شرایط بازار وشرکت مناسب باشد با قیمت بالا واگر شرایط بازار خوب نباشد باقیمت کمتر .
2- سهام ممتاز :
که این نوع سهام دارای سود معینی است که هر ساله شرکت پرداخت می کندمثلابه میزان 10%قیمت اسمی سهام و این نوع سهام را به عنوان جایزه و تشویق به افراد خاصی می دهند که البته این نوع سهام در ایران وجود ندارد .
3-اوراق مشارکت یا اوراق قرضه :
اوراقی که صادر کننده آن متعهد می شود اصل پول و سودرادرتاریخ معین پرداخت کند .
فرق سهام عادی با اوراق مشارکت : سهام عادی سند مالکیت شرکت است وصاحبان سهام در سودوزیان شرکت سهیم هستند ودرتصمیم گیریها درمجمع حق رای دارند اما اوراق مشارکت دارای سودمعین است و مالکان آن حق دخالت درتصمیمات شرکت را ندارند .
پایان نامه بررسی انواع ابزارهای مالی موجود در جهان برای جذب سرمایه های مردمی و رشد اقتصادی
این پایان نامه با فونت نازنین سایز 14 تنظیم شده است، شما میتوانید بدلخواه تغییر دهید.
فصل اول :
نوآوریهای ابزاری
فصل دوم:
نوآوری نهادی
فصل سوم:
نوآوری تکنولوژیکی
-2) ابزارهای مالی نوین در سیستم بانکداری
3-2-1) حسابهای ویژه جاری:Special checking Account
این نوآوری مالی در سیستمهای بین سالهای 60-1935 رخ داد. تا قبل از جنگ جهانی بانکهای تجاری فقط برای بنگاههای تجاری واحدها و مؤسسات دولتی و افراد ثروتمند، حساب جاری فراهم میکردند. در آن دوره بخش عمدهای از جمعیت فقیر بودند و توانایی پرداخت حداقل مقدار برای باز کردن حسابهای جاری (در سال 1930 حداقل مقدار موجودی تقریباٌ معادل 000/10 دلار امروز بود) نداشتند و از سوی دیگر افراد عاید بیشتر خریدهایشان را بصورت نقد انجام میدادند. اما پس از جنگ جهانی با رشد و افزایش درآمد و خریدهای افراد، انجام معاملات نقدی با مشکلات مختلف روبرو گردید و به همین دلیل میل شدیدی در بین افراد برای انجام پرداختهای خود بوسیلة چک (Check) ایجاد گردید. همین امر باعث گردید در اواسط دهه 1950 برای اولین بار برخی از بانکها حسابهای جاری که سقف موجودی نداشت را افتتاح کنند و بدلیل استقبال بیش از حد مردم در مدت زمان کوتاهی این گونه حسابها در سراسر جهان گسترش یافت.
1-2-2) گواهی سپرده certificate of deposit: CDs
پس از جنگ جهانی دوم بانکها سهم خود را از بازار مالی بطور قابل ملاحظهای از دست دادند بطوریکه در بین سالهای 60-1946 سهم بانکها از وجوه مؤسسات مالی خصوصی از 57 درصد به 39 درصد کاهش یافت و سهمشان از بازار مؤسسات سپردهگذاری از 82 درصد به 62 درصد کاهش پیدا کرد. دلیل عمدة کاهش سهم بانکها تأکید بیش از حد آنها بر روی سپردههای دیداری demand deposity بود. این سپردهها که همانند حسابهای جاری کنونی عمل میکردند در طول دوران جنگ توسط مردم مورد استقبال قرار گرفت زیرا در طول جنگ: 1) اقلام خرید کمیاب بود.
2) اکثر بنگاهها از مسیر اقتصادی بعد از جنگ نامطمئن بودند و ترجیح میدادند نقدینگی نگهداری کنند.
3) نرخ بهره در طول جنگ پایین بود.
اما با پایان یافتن جنگ و تغییر شرایط اقتصادی این دلایل منتفی گردید و نتیجتاٌ سپردههای دیداری با عدم استقبال شدیدی مواجه گردیدند.
بانکها در جستجو راه حل برای این مشکل ابتدا سپردههای بلندمدت بهره دار را معرفی کردند، اما این گونه سپردهها نیز با عدم استقبال مواجه گردید زیرا بنگاهها ترجیح میدادند که تراز پولی موقتشان را در اوراق بهادار کوتاه مدت که میتوانستند به راحتی در فرصت کوتاهی بفروشند، نگهداری کنند در حالیکه سپردههای بلندمدت بهره دار بایستی تا موقع سر رسید و یا حداقل 30 روز از تاریخ سپردهگذاری نگهداشته شوند، تا بدانها سود تعلق گیرد.
در سال 1961 بانک شهری [City Bank] (اولین بانک ملی شهر نیویورک) گواهی سپردة بانکی را منتشر کرد. گواهی سپرده اوراق بهاداری هستند که دارای تاریخ سر رسید و نرخ بهرة مشخص هستند. از آنجا که بازدة این گواهیها بر اساس نرخ بهره بانکی است معمولا نرخ بهره بیشتر نسبت به سایر اوراق قرضة کوتاه مدت دارند و به همین دلیل به سرعت مورد استقبال عموم مردم و بنگاهها قرار گرفت. مشتریان میتوانستند این اسناد را تا هر وقت تمایل داشتند نگهدارند و در صورت نیاز به خود و دیگری بفروشند.
این گواهیها و اسناد به سرعت و در زمان اندکی گسترش یافت و همکنون انواع مختلف این گواهیها در سطح جهان وجود دارد. بوسیلة این گواهیها سپردهگذاران به ابزاری مناسب و با درجة نقدینگی بالا دست پیدا میکنند و از سوی دیگر بانکها نیز میتوانند منابع مالی مورد نیاز خود را بدست آورند.
گواهی سپرده بانکی بر اساس معیارهای مختلف قابل طبقه بندی است. بر اساس مؤسسات منتشر کنندة این اسناد میتوان به چهار نوع گواهی سپردة بانکی اشاره کرد:
1) گواهی سپردة منتشر شده توسط بانکهای داخلی
2) گواهی سپردة منتشر شده به پول داخلی ولی خارج از کشور تزریق شده. بعنوان مثال بانکهای اروپایی نوعی گواهی سپرده به دلار منتشر میکنند و در اروپا به فروش میرسانند. (Euro CDs یا Euro dollar CDs)
3) گواهی سپردة منتشر شده توسط بانکهای خارجی فعال در کشوری (Yankee CDs) به پول داخلی همان کشور
4) گواهی سپردة منتشر شده توسط مؤسسات پس انداز وام و بانکهای پس انداز (thrift CDs)
همچنین گواهی سپردهها به دو دسته گواهی سپردة قابل معامله (Negotiable CDs)
و گواهی سپردة غیر قابل معامله (Non Negotiable CDs) تقسیم میگردند. منظور از گواهی سپردة قابل معامله، گواهیهایی هستند که قابلیت فروش در بازارهای ثانویه را قبل از تاریخ سر رسیدشان دارند و گواهی سپردة غیر قابل معامله گواهیهای هستند که این قابلیت را ندارند و بایستی از تاریخ سر رسید در دست خریدار اولیه باشد.
گواهی سپرده از لحاظ جریان درآمد آن نیز به دو دسته تقسیم میگردد: گواهی سپردههایی که به آنها بهره تعلق میگیرد که این بهره بصورت ماهانه یا فصلی یا سالانه توسط کوپنهای مجزا و یا در انتهای سر رسید اسناد پرداخته میگردد. این گونه گواهی سپرده تا سال 1977 بصورت نرخ بهرة ثابت [Fixed-coupon Interst Rote CDs) منتشر میشدند، اما از این سال به بعد با افزایش نرخ بهره و بی ثبات شدن آن ریسک نگهداری این اسناد افزایش یافت و لذا باعث کاهش تمایل خرید این اسناد گردید. در این سال نوعی گواهی سپرده با نرخ بهرة متغیر [rariable rate CDs] یا [Floating Rate of CDs] منتشر گردید. در این نوع اسناد نرخ بهره به شاخص دیگری وابسته است و با تغییر شاخص مذکور نرخ بهره نیز تغییر میکند، بعنوان مثال نرخ بهره به شاخص قیمت مصرف کننده یا حداقل نرخ بهرهای که بوسیلة بانک مرکزی تعیین میشود وابسته میگردد.
نوع دیگر گواهی سپرده از لحاظ جریان درآمدی گواهی سپردة بدون بهره [Zero coupon rate CDs] است که اولین بار در سال 1981 منتشر گردید. به این گونه اوراق هیچگونه نرخ بهرهای تعلق نمیگیرد ولی با تخفیف (به قیمت کمتر از ارزش اسمی) بفروش میرسد و نرخ بازده آن بستگی به تفاوت بین قیمت خرید و ارزش اسمی آن که در تاریخ دریافت میشود، دارد.
در نهایت میتواند انواع گواهی سپرده را بر اساس مدت سررسید آنها به صورت بلندمدت، میان مدت و کوتاه مدت تقسیم بندی کرد. بازدة گواهی سپرده به سه عامل بستگی دارد:
1) میزان اعتبار بانک منتشر کننده
2) تاریخ سررسید گواهیهای سپرده
3) میزان عرضه و تقاضای گواهیهای سپرده
3-2-3) براتهای وعده دار Bankers acceptances
براتهای وعده دار. اسنادی هستند که توسط افراد خاص در وجه بانک کشیده میشود و بانک میپذیرد در سر رسید نهایی مبلغ مندرج در آنرا بدون هیچ قید و شرطی بپردازد. این براتها در اثر معاملاتی از قبیل: واردات و صادرات کالا از کشور، معاوضه کالا بین دو بنگاه در داخل یا خارج از کشور ایجاد میگردند. این براتها در بازار پول (کوتاه مدت) قابل خرید و فروش است و توسط بانکهای مختلف منتشر میگردد.
1-2-4) کارتهای اعتباری: Credit Cards
کاربرد فناوریهای ارتباط الکترونیکی در بخش بانکداری، برای اولین بار در سیستمهای پرداخت بین بانکی و با استفاده از سیستم پرداخت Fed wire شروع گردید. در سال 1918 در آمریکا، 12 بانک فدرال رزرو حسابهای بانکی خود را با بکارگیری سیستم تلگراف اجارهای به هم متصل نموده و تسویه الکترونیکی حسابها را آغاز کردند.
کاربرد اولیه ارتباطات الکترونیکی در امور مالی، یکی از ویژگیهای پیشرو در ارتباطات اینترنتی را به نمایش میگذارد. این وسیله از آن جهت با اهمیت است که باعث کاهش فاصلهها شده است، به طوری که، دستورالعملهای مختصر تلگرافی برای تعدیل ترازهای بانک مرکزی، جایگزین ارسال فیزیکی پول و سکه گردید. این سیستمهای پرداخت الکترونیکی بین بانکی در دهههای گذشته توسعه یافتهاند. به عنوان نمونه، در کشورهای صنعتی از شبکههای تلفن اختصاصی، سیستمهای Giro به شکل الکترونیکی، و سیستمهای پردازشگر کامپیوتر مرکزی برای مدیریت کردن پرداختهایی با حجم و ارزش بالا استفاده میشود. فناوریهای کامپیوتری و ارتباطات الکترونیکی با این سیستمهای پرداختی مرتبط گشته و به گونهای روشن مکمل فعالیتهای بانکها گردیده است.
یکی دیگر از فناوریهای الکترونیکی بکار گرفته شده در سیستم بانکی، استفاده از کارتهای پلاستیکی به جای پول در مبادلات میباشد. برای اولین بار در سال 1970 میلادی یک مخترع ژاپنی به نام Arimura Kunitaka درباره نصب تراشه بر روی کارت پلاستیکی طرحی را ارائه نمود، ولی این طرح مورد توجه قرار نگرفت. در سال 1974 یک روزنامه نگار فرانسوی به نام Roland Moreno درابره سیستم الکترونیکی حافظه دار مستقل، اختراعی را به ثبت رساند. وی بیشتر بر روی جنبه عملیاتی و تواناییهای این وسیله متمرکز شده بود. این اختراع سرآغازی برای فعالیتهای وسیع بعدی در زمینه کارتهای هوشمند گردید.
در سال 1976، دو شرکت: Honeywell و Bull که در زمینه کامپیوتر فعالیت میکردند با همکاری شرکت موتورولا، اولین کارت الکترونیکی را که از یک حافظه ساده تشکیل شده بود، عرضه نمودند. با ادامه فعالیت شرکت فوق در سال 1979، اولین کارت هوشمند ریزپردازنده (میکروپروسسوری) ساخته شد. این کارت شامل دو تراشه: یکی حافظه و دیگری ریزپردازنده بود که با سیمهای مخصوصی با هم ارتباط داشتند. مشکل اصلی این کارتها قطع شدن سیمهای رابط بود و به همین دلیل فعالیت برای ساخت کارتی که دارای یک تراشه باشد، آغاز گردید.
انواع کارتهای بانکی
کارتهای بانکی از ابعاد مختلف به انواع گوناگونی تقسیم میگردند که ذیلا به طور خلاصه به چند نوع از آنها اشاره میگردد:
انواع کارت از جهت چگونگی تسویه
الف: کارتهای بدهکار (Debit Cards)
در این نوع از کارتها، حساب دارنده بلافاصله و یا با فاصله زمانی بسیار کم (مثلاٌ پایان همان روز معامله) بدهکار میگردد. این نوع از کارتها در دستگاههای نقطه فروش (P.O.S) و ماشینهای تحویلداری اتوماتیک (ATM) قابل استفاده است. استفاده از این کارت تنها در حد مانده حساب دارنده کارت میباشد. اضافه بر موجودی حساب نمیتوان نسبت به خرید کالا و خدمات اقدام نمود.
ب: کارتهای اعتباری (Credit Cards)
این نوع کارتها برای خرید کالا و دریافت پول نقد استفاده میشود. پول نقد را میتوان توسط این کارتها در خارج از کشور نیز دریافت نمود. این امر نیز مستلزم آن است که ارتباطات لازم در زمینه کارت بین کشورها و بانکهای آنان وجود داشته باشد.
در پایان هر ماه دارندگان کارت صورت حسابی بابت معاملات انجام شده توسط کارت آنان دریافت میدارند که کلیه خریدها و دریافتهای نقدی آن را با جزییات کامل ذکر نموده است. اگر دارندگان کارت بخواهند، میتوانند تنها بخشی از کل مبلغ استفاده شده را بپردازند و مابقی بدهی خود را به صورت قسطی طی چند ماه تأدیه نمایند. البته در این صورت باید بهره پول را نیز پرداخت کنند. عموماٌ در محاسبه این بهره در مورد پرداختهای نقدی، بهره از زمان دریافت پول محاسبه میگردد. اما در مورد خرید کالا و خدمات بانکها عموماٌ بهرهای را برای دارندگان کارت در نظر نمیگیرند، به شرط آنکه ظرف مدت 25 روز یا 30 روز (در بانکها و کشورهای مختلف متفاوت است) از تاریخ صورتحساب نسبت به باز پرداخت بدهی خود اقدام نماید. یکی دیگر از خدماتی که بانکها در اختیار دارندگان کارتهای اعتباری قرار میدهند، بیمه مجانی حوادث مسافرت است. این بیمه شامل حوادث و مرگ دارنده کارت، همسر و فرزندان وی میگردد.
ج: کارت هزینه (Charge Card)
کارتهای فوق نیز شبیه کارتهای اعتباری میباشند، با این تفاوت که این نوع کارتها حد اعتباری از پیش تعیین شده ندارند و از دارنده کارت انتظار میرود که با دریافت صورتحساب خود بدهی خود را تأدیه نماید. در این صورت هیچ گونه بهرهای به آنان تعلق نخواهد گرفت.
مزیت این نوع کارت امکان خرید کالا و خدمات بدون نیاز به حمل حجم عظیمی از پول است. نمونه این نوع کارتها آمریکن – اکسپرس (American-Express) و داینرز کلوب (Diners Club) است.
انواع کارت از جهت تکنولوژی مورد استفاده
کارتهای بانکی عموما از دو نوع تکنولوژی استفاده میکنند.
الف- کارت با نوار مغناطیسی (Magnetic Stripe Card)
این تکنولوژی هم اکنون در اکثر کارتهای بانکی جهان مورد استفاده قرار میگیرد.
در این روش، اطلاعات مربوط به دارندگان کارت به صورت کدهای مخصوص در نوار مغناطیسی که در پشت کارت تعبیه شده است قرار میگیرد که به این عمل رمزگذاری گویند. این کار توسط ماشینهای مخصوص که برای کد کردن اطلاعات در نوار مغناطیسی و همچنین حک کردن مشخصات بر روی کارت ساخته شدهاند انجام شده که به آنها ماشینهای حک کننده و رمزگذاری کننده گفته میشود.
نحوه استفاده از این اطلاعات بدین صورت است که دارنده کارت به فروشگاهها و مراکز تجاری مجاز مراجعه و کارت خود را از دستگاههای نقطه فروش (P.O.S) میگذراند. دستگاههای نقطه فروش از روی نوار مغناطیسی اطلاعات کارت را خوانده و آن را به مرکز بانک مخابره مینماید. این نوع از کارت در دستگاههای ATM نیز به همین نحو عمل مینمایند. هم اکنون موسسات بزرگ بین المللی همچون VISA و Master Card از این نوع تکنولوژی برای کارتهای خود استفاده مینمایند.
ب- کارت با تراشه الکترونیکی (Chip Card)
سالهاست که بر روی تراشههای الکترونیکی جهت حمل پول و انتقال آن به دیگران مطالعه و تحقیق میشود. با پیشرفت تکنولوژی و ارزانتر شدن این نوع از تراشهها، امکان تولید کارتهای حافظه دار به شکل اقتصادی هر روز بیشتر میشود. پروژههای آزمایشی در این زمینه به سرعت توسعه یافته و چند کشور استفاده از کارتهای حافظه دار را شروع کردهاند. البته استفاده از تراشه جهت مسائل ایمنی همچون تأیید صاحب اصلی کارت، سالهاست که در کشورهایی همچون فرانسه معمول است. همچنین کارتهای تلفن که کارتهای حافظه دار یکبار مصرف هستند چندین سال است که توسط شرکتهای تلفن در اختیار مشتریان قرار گرفته است.
کارتهای با تراشه الکترونیکی به چند گروه تقسیم میشوند:
1) کارتهای حافظه دار (Memory Chip Card)
در این نوع کارت، اطلاعات میتواند همچون کارتهای با نوار مغناطیسی نوشته و خوانده شود با این تفاوت که حجم اطلاعات نوشته شده میتواند چندین برابر باشد.
2) کارتهای با حافظه هوشمند (Inteligent memory chip card)
این نوع از کارتها امکان محافظت از اطلاعات در چد بخش مختلف، بررسی فرایندهای داخلی کارت، تأیید هویت دارنده کارت از طریق بررسی (Personal Indetification number) PIN وارد شده و امثال آن را دارد.
3) کارتهای با تراشه پردازنده (Processor Chip Card)
در این تراشهها موارد زیر گنجانده شده است:
- میکروپروسسور با تکنولوژی 8 بیتی که حفاظت و امنیت کارت را با الگوریتمهای Cryptographic در بالاترین سطح امکان پذیر میسازد.
تنها نوع سوم از کارتهای تراشه دار امنیت و حفاظت لازم جهت استفاده در امور مالی را دارا میباشد.
هم اکنون پروژههای زیر جهت استفاده از کارتهای تراشه دار در حال پیاده شده میباشند:
1- کیف الکترونیکی (Electronic Purse)
از این نوع کارت جهت خریدهای کوچک همچون خرید بلیط اتوبوس یا قطار، پول تاکسی یا پرداخت صورت حساب رستوران و امثال آن استفاده میشود. مزیت اصلی این کارت امنیت آن است.
کیف الکترونیکی میتواند هم در سیستمهای باز و هم بسته عمل نماید. در سیستمهای بسته مبلغی که از کارت برداشته میشود تنها میتواند به حساب یک موسسه خاص و یا چند مؤسسه که از نظر قانونی تحت یک پوشش قرار دارند منتقل شوند، در حالی که در سیستمهای باز موسسات متعددی که از نظر قانونی ماهیت جدا دارند میتوانند طرف این حساب قرار گیرند. این سیستم نیاز به یک سیستم پردازش مرکزی جهت تسویه اقلام دارد. از مزایای این کارت آسانی در پرداخت، عدم نیاز به حمل پول خرد، ریسک کم و پرداخت تضمین شده میباشد، چرا که در کیف الکترونیکی قبلاٌ پول پرداخت شده است. به دلیل انجام عملیات به شکل مستقل هزینههای مخابراتی به حداقل میرسد.
2- Mondex
مندکس یک نوع کارت هوشمند است که توسط بانک (National West Minister) معرفی گردیده است. این کارت جهت حذف پول کاغذی و سکه طراحی شده است. هدف این کارت ایجاد یک نوع استاندارد برای پول الکترونیکی است. این کارت از تکنولوژی کارتهای هوشمند استفاده کرده و در ATM، تلفنهای مخصوص، ترمینالهای نقطه فروش (POS) و کیفهای مندکس قابل استفاده است.
دارندگان این کارت میتوانند مستقیما از ATM، شعب بانکها و تلفنهای عمومی که آرم Mondex را دارند جهت باردار کردن کارت خود استفاده نمایند. تلفنهایی که با سیستم مندکس مجهز شده باشند میتوانند جهت خرید از داخل خانه یا اداره مورد استفاده قرار گیرند. تا 5 نوع ارز مختلف در این کارتها قابل ذخیره شده است که هر یک جداگانه عمل مینماید. با تلفنهای مندکس امکان انتقال پول از یک شخص به شخص دیگر در سراسر جهان امکان پذیر است.
تفاوت کارت مندکس با دیگر انواع کیفهای الکترونیکی در آن است که امکان انتقال منابع مالی از شخصی به شخص دیگر را امکان پذیر میسازد. این امر ازطریق تلفن و ی کیفهای مندکس انجام میپذیرد. از این نظر مندکس به هدف جایگزینی پول بسیار نزدیک شده است.
کیفهای مندکس بسیار شبیه یک ماشین حساب جیبی است و غیر از امکان انتقال پول از کارت به کارت، امکانات ذیل را نیز در اختیار دارنده کارت قرار میدهد:
- مانده کنونی کارت را نشان میدهد.
- آخرین ده معامله انجام شده را با نوع ارز و زمان آن و طرف معامله نشان میدهد.
- با وارد کردن یک کد 4 رقمی کارت قفل شده و تا زمانی که مجدداً این کد وارد نگردد کارت قابل استفاده نخواهد بود.
هم اکنون در انگلیس بانکهای Mid Land و West Minster متولی کارتهای مندکس میباشند. در شرق دور متولی این امر کشور هنگ کنگ و بانک شانگهای میباشد.
علاوه بر موارد ذکر شده کارتهای زیر که از نوع کارتهای تراشهدار میباشند در کشورهای ذیل الذکر مورد استفاده قرار گرفتهاند:
3- Danmount در کشور دانمارک
4- Ayantcard در کشور فنلاند
5- Chip card در اتریش
6- Berlin card در آلمان
در یک طبقه بندی کلی – کاربردهای زیر را میتوان برای این کارتها بیان نمود:
1) کاربردهای شناسایی
2) کاربردهای مالی
3) کاربردهای نگهداری اطلاعات
3-2-5) حسابهای Now: [Negotiable order of with drawel Account]
این حسابها، نوعی حسابهای جاری هستند که به ماندة آن بهره تعلق میگیرد (مشابه حسابهای پس انداز) در آمریکا از لحاظ تاریخی فقط بانکهای تاریخی حق انتقال سپردهها از طریق چک را داشتند و سایر مؤسسات اقتصادی فعال در بازار مالی آمریکا از لحاظ قانونی حق انتقال سپردهها را از طریق چک را نداشتند، این در حالی بود که این مؤسسات معتقد بودند که افتتاح حسابهای جاری به این موسسات میتواند بعنوان یک خدمت مکمل، سودآوریشان را افزایش دهد و منابع بیشتری جهت وامدهی در اختیار آنها قرار دهد.
در سال 1972 دادگاه سلطنتی به بانک پس اندازی در ایالت ماساچوست [Massuchusetts] اجازه داد که برای سپردهگذاریهای موجود در این بانک اسناد و براتهایی (drafts) (که بسیار شبیه چک بودند) صادر کند، بعبارت دیگر این موسسه قادر گردید تا سندی به صاحب حساب بدهد که با امضاء آن اجازه نقل و انتقال پول نقد یا اوراق بهادار از حساب خود به حساب دیگری داده شود. این اسناد یا براتها به شکل سفارش، بازگشتن و قابل انتقال و معامله بودند که بعنوان حسابهای Now شناخته شدند. در سال 1980 کنگرة آمریکا به تمام موسسات مالی (بجز اتحادیههای اعتباری) اجازة افتتاح حساب Now را داد و بدین ترتیب حسابهای Now در سراسر آمریکا گسترش یافتند.
در سال 1974 شرکتهای سرمایهگذاری پیشنهاد انتشار «اسناد حسابهای سهام» [Share draft accounts] را دادند. این اسناد به پس اندازکنندگان اجازه میداد که چکهایی بر مبنای حسابهای پس انداز کوتاه مدت و بلندمدت خود (که این حسابها در شرکتهای سرمایهگذاری سهام نامیده میشود) صادر کنند و مبالغ این چکها از حسابهای شرکت سرمایهگذاری در بانکهای تجاری پرداخت میگردد.
مقدار بهرة پرداختی به حسابهای Now تا سال 1983 دارای سقف مشخص بود که این سقف متناسب با نرخ بهرة حسابهای پس انداز تعیین میگردید. اما در سال 1983 با تغییر قوانین و مقررات حسابهای Super Now یا SNOW برای خانوارهای مصرف کننده ایجاد گردید. این حسابها هیچگونه محدودیتی در پرداخت نوع بهره نداشت و موسسات بسته به شرایط میتوانستند هر مقدار بهره به این حسابها پرداخت کنند. اما حداکثر مقدار موجودی این حسابها بایستی 500/2 دلار میبود.
در سالهای اخیر با اصلاح قوانین و مقررات تفاوت قانونی بین حسابهای NOW و SNOW از بین رفته است و کلیة این حسابها به شکل واحد در آمدهاند. امروزه مقدار زیادی از معاملات مصرفی خانوادهها از طریق این حسابها صورت میپذیرد.
مقاله ضرورت استاندارد و شرایط آن
تاریخچه
گذشته از پیشرفت تاریخی غیر مدون استاندارد در ایران اولین تشکیلات مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران با تصویب قانون اوزان و مقیاس ها در سال 1304 به لحاظ ضرورت تعیین ویژگی ها و نظارت بر کیفیت کالاهای صادراتی و وارداتی، ایجاد یک تشیکلات رسمی مورد توجه قرار گرفته و هسته اولیه تشکیلات سازمانی مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران به صورت اداره ای از وزارت بازرگانی وقت شکل می گیرد. در سال 1339 با تصویب قانون تأسیس مؤسسه استاندارد ایران، این مؤسسه کار خود را در چهار چوب هدف ها و مسئولیت های تعیین شده آغاز می نماید. مؤسسه در سال 1343 به عضویت سازمان بین المللی استاندارد ISO در آمده و این عضویت تا به امروز شکل به مؤثری ادامه دارد به گونه ای که در بیش تر کمیته های فنی بین المللی حضور فعال داشته و دبیرخانه بین المللی کمیته های فنی زیر در ایران مستقر است.
1 - دبیرخانه کمیته های فنی زیر در ایران مستقر است
2- دبیرخانه کمیته فرعی واژه شناسی اطلاعات و اسناد
3-دبیرخانه کمیته فنی شرینده ها ( مواد فعال سطحی)
موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران علاوه بر عضویت در سازمان بین المللی استاندارد با سازمان های زیر همکاری دارد:
1- … کمیسیون بین المللی الکتروتکنیک
2- … سازمان بین المللی اندازه شناسی
3- عهد نامه راجع به دفتر بین المللی اوزان و مقیاس ها
4- انجمن جهانی سازمان های تحقیقات صنعتی و تکنولوژی
مهمترین وظایف و مسئولیت های اداره کل استاندارد و تحقیقات صنعتی یزد
1-تعیین، تدوین و نشر استانداردهای ملی به عنوان تنها مرجع رسمی کشور باستثنای مواد داروئی ( تدوین استانداردهای داروئی به عهده وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی می باشد، تدوین استانداردهای انرژی هسته ای به سازمان انرژی اتمی واگذار گردیده است و جهت هماهنگی بهتر کارها وجود آمار دقیق استانداردها باید تماماً ثبت ملی شوند که این کار بر عهده مؤسسه استانداردی می باشد.)
2- انجام تحقیقات کاربردی به منظور تدوین استاندارد. بالا بردن کیفیت کالاهای تولید داخلی، کمک به بهبود روش های تولید و کارآیی صنایع
3- ترویج استاداردهای ملی
4- نظارت بر اجرای استاندارد های اجباری به منظور تأمین ایمنی و سلامت جامعه و حفظ منافع مصرف کننده و تولید کننده
5- کنترل کیفیت کالاهای صادراتی مشمول مقررات استاندارد اجباری و جلوگیری از صرور کالاهای نامرغوب به منظور فراهم نمودن امکان رقابت با کالاهای مشابه خارجی و حفظ بازارهای بین المللی.
6- کنترل کیفیت کالاهای وارداتی مشمول مقررات استاندارد اجباری به منظور حمایت از مصرف کنندگان و تولید کنندگان داخلی و جلوگیری از ورود کالاهای نامرغوب خارجی
7- ترویج سیستم بین المللی یکاها SI به عنوان سیستم رسمی اوزان و مقیاس ها در کشور و کالبیرده کردن وسایل سنجش ( با سلول های ثابت سنگین، با سلول های بسیار سبک، وسایل توزین سبک، ترازوهای مرغی، دیجیتالی و عقربه ای)
8- آزمایش و تطبیق نمونه کالاها با استاندارد مربوط اعلام مشخصات و اظهار نظر مقایسه ای و صدور گواهی نامه های لازم
9-تأیید صلاحیت شرکت ها و مؤسسات بازرسی کننده داخلی و خارجی ( سررویانس) و بازرسی کالا در مبدأ.
10- انگ گذاری و تعیین عیار فلزات گرانبها
11- تأیید صلاحیت مسئولین کنترل کیفیت کارخانجات تولیدی
12- نظارت برسلوهای شارژ گاز مایع و توزیع گاز مایع
« اهداف استانداردها»
ترفیع منافع جامعه
توسعه تجارت
انتقال و توسعه فن آوری
نحوه شکل گیری استانداردها
برآیند حقوق آگاهانه و منافع منصفانه طرفهای ذینفع تفاهم جمعی، که به تصویب سازمان رسمی آن نیز برسد.
استانداردهای ملی
ویژگی های کیفی، مشخصات عمل کردی و یا ایمنی محصول که با توجه به شرایط اقتصادی و تکنولوژی کشور و ملحوظ داشتن آخرین اطلاعات و دستاوردهای فنی براساس ضوابط مشخص تنظیم می شود. پس از تصویب در کمیته های ملی مربوط استاندارد ملی نامیده می شود. در حال حاضر حدود 5600 فقره استاندارد ملی تدوین گردیده است و تعداد زیادی از آن ها چندین بار تجدید نظر شده اند.
استاندارد اجباری
استاندارد هائیکه اجراء آنها به عرض قانون اجباری اعلام می گردد و تولید کنندگان و عرضه کنندگان موظفند محصولات خود را منطبق با استاندارد ملی زیربط تولید و ارائه نمایند.
استاندارد تشویقی
برای محصولی که با رعایت استاندارد ملی تولید یا عرضه گردد چنان چه اجرای استاندارد ملی مربوط اجباری نباشد پس ازکسب مجوز از موسسه می توان از علامت استاندارد به صورت تشویقی استفاده نمود.
علامت استاندارد ایران
واحدهای دارنده پروانه کاربرد علامت استاندارد ایران از مؤسسه، مجاز خواهند بود از علامت استاندارد ایران برای معرفی محصولات خود استفاده نمایند عدم رعایت ویژگی های استانداردهای اجباری مشمول پیگرد قانونی و ابطات پروانه کاربرد علامت استاندارد خواهد بود. کاربرد علامت استاندارد ایران نشانگر تعهد تولید کننده یا ارائه کننده محصول به رعایت ضوابط و موازین و استمرار انطباق مشخصات کالا با استاندارد ملی میباشد. تولید، تمرکز، توزیع و فروش کالاهای مشمول اجرای اجباری استاندارد با کیفیت پایین تر از استاندارد و یا بدون علامت استاندارد ایران ممنوع می باشد.
علائم استاندارد
علائم استاندارد در اجلاسیه مورخه23 دی 1358 به تصویب شورای عالی استاندارد رسید و همگی به استثنای یک مورد دارای کادر اصلی به صورت S است و میتواند هم گویای کلمه SAFETY ( ایمنی) و هم علامت اختصاری STANDARD (استاندارد) باشد. طرح های داخل کادر نیز به نحوی با موضوع کار ارتباط دارند و طرح داخل علامت اصلی کلمه (ایران) است و در صورت وارونه نمودن علامت، نام اختصاری مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران به زبان انگلیسی ISIRI مشاهده می شود.
علامت اصلی و کامل استاندارد ایران برای کالاهایی که ویژگی های آنها از هر حیث با استاندارد ملی ایران مطابقت داشته باشند و همچنین بر روی گواهینامه ها، اوراق و بسته بندی کالاهای استاندارد شده و مصنوعات مختلف بکار برده می شود.
علامتی که می توان در صورت لزوم با اضافه نمودن علامت یا شکل برای مقاصد مختلف استاندارد کالاها بکار برده می شود.
علامت استاندارد ایمنی فقط برای کالاهائی که از نظر ایمنی دارای اهمیت بوده و با استاندارد مربوط منطبق باشند، بکار برده می شود.
در موارد بسیار نادر و استثنایی که کالا از نظر فنی مواجه با اشکالاتی گردد بکار برده میشود.
علامت ویژه مصنوعات کالا با عیار 22
علامت ویژه مصنوعات کالا با عیار 18
علامت ویژه مصنوعات طلا با عیار 14
علامت ویژه مصنوعات نقره با عیار 90
علامت ویژه مصنوعات نقره با عیار 84
شبکه اطلاع رسانی
ایجاد شبکه اطلاع رسانی که بتواند اطلاعات به هنگام را در اختیار سطوح مختلف مدیران و کاربران قرار دهد در دنیای ارتباطات امروز امری لازم و ضروری میباشد. مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران با ایجاد شبکه اطلاع رسانی این امکان را فراهم نموده اسیت تا اقشار مختلف جامعه بتوانند اطلاعات مورد نیاز مرتبط با استاندارد را از این طریق در اختیار داشته باشند و این اداره کل با در اختیار داشتن یک خط اینترنت می تواند اطلاعات مورد نیاز کاربران را در بخش های مختلف صنعت در اختیار آنان قرار دهد. آدرس شبکه اینترنت مؤسسه www.IsiRi. org می باشد.
مزایای بکارگیری استاندارد:
دامنه کاربردی:
این استاندارد در کلیه سازمان های تولیدی، خدماتی، پژوهشی و آموزشی و… کاربر دارد.
« استاندارد 14000 ISO»
استاندارد خانواده 14000 ISO شامل استانداردهای بین المللی در رابطه با سیستم های زیست محیطی می باشد.
این استاندارد در سال 1996 میلادی توسط کمیته فنی 207 سازمان ایزو به وجود آمد. یک سیستم مدیریت زیست محیطی می تواند به عنوان بخشی از سیستم جامعه مدیریت به حساب آید. این سیستم شامل ساختار سازمانی، فعالیتهای طرح ریزی، تعریف مسئولیت ها. تعیین روشها و فرآیندها و همچنین در اختیار گیری منابع لازم برای تهیه، اجرا، بازنگری، حفظ خط مشی زیست محیطی سازمان است.
مزایای بکارگیری استاندارد:
دامنه کاربرد:
این استاندارد برای کلیه منابع کاربرد دارد.
« استاندارد 18001 ohsAs »
سری ارزیابی بهداشت حرفه ای ohsAs استانداردی واحد در پاسخ به نیاز فوری سازمان ها طراحی نموده و این استاندارد قابل ممیزی و اخذ گواهینامه می باشد که به دو بخش تقسیم شده است 18001 ohsAs که شامل مشخصاتی می باشد که براساس آنها گواهی کسب می شود و 18002 ohsAs که راهنمایی جهت پیاده سازی یک سیستم مدیریت بهداشت حرفه ای و ایمنی می باشد.
ساختار استاندارد 18001 ohsAs سازگار ب استانداردهای 1996: 14001 و 2000: 9001 ISO می باشد سازمان ها به راحتی بتوانند سیستم مدیریت کیفیت محیط زیست و بهداشت و ایمنی شغلی را با یکدیگر ادغام کرده و سیستم واحدی را ایجاد نمایند.
مزایای بکارگیری استاندارد:
دامنه کاربرد:
این استاندارد در کلیه سازمان های تولیدی و خدماتی دارای کاربرد می باشد.
« استاندارد 17025 ISO/IEC»
روند تخصصی شدن فعالیتهای موسسات و سازمان های تدوین کننده استاندارد و برآن می دارد تا نیازمندی های خاصی را جهت حصول اطمینان از کیفیت خدمات این نوع سازمان ها تدوین نمایند.
17025 ISO /IEC یکی از این استاندارد های تخصصی است که برای تشریح سیستم مدیریت کیفیت آزمایشگاهها تدوین شده است. این استاندارد که با همکاری کمیته بین المللی الکترونیک ( IEC) و سازمان بین المللی استاندارد ISO تهیه شده است. الزامات خود را در دو بخش سیستم مدیریت کیفیت و نیازمندی های فنی مطرح نموده است.
مزایای به کارگیری استاندارد:
دامنه کاربرد:
این استاندارد برای کلیه آزمایشگاههای ارائه دهنده خدمات اندازه گیری، تست، آزمون و کالیبراسیون ( آزمایشگاههای صنعتی) بدون توجه به تعداد پرسنل یا گستردگی محدوده فعالیتهای آن قابل کاربرد می باشد.
« استاندارد 16949 ISO/TS »
با وجود آنکه استانداردهای سری 9000 ISO به دلیل ماهیت مستقل خود، برای بسیاری از نهادها به عنوان پایه و اساس ساختن سیستم مدیریت کیفیت قرار گرفته، اما برخی از حوزه های، اقتصادی بخصوص، مانند صنایع خودرو که علاقه بیشتری بر برآورد شدن خواسته های کیفی خود دارند اقدام به تدوین الزامات ویژه نموده اند و اجرای این خواسته ها را برای تامین کنندگان خود الزام نموده اند.
امروزه سیستم کیفیت بر مبنای 16949 ISO/TSI را بهترین الگوی سیستم مدیریت کیفیت در جهان برای صنعت خودرو می باشد.
مزایای به کارگیری استاندارد:
-انطباق کامل با استاندارد 2000: 9001 ISO و قابلیت تلفیق بخصوص برای داده های تولیدی که هم برای صنعت خودرو و هم خارج از آن فعالیت می نمایند.
-قابلیت انطباق و سازگاری با استاندارد مدیریت، زیست محیطی 1400 ISO
- استقرار یک سیستم مدیریت کیفیت فرآیند گر که متضمن ایجاد بهبود مداوم در سازمان و حرکت به سمت مدلهای TQM و تعالی سازمان است.
- قابلیت انطباق سیستم با الزامات خودرو سازمان ایرانی
- استفاده از مزایای عمومی سیستمهای مدیریت کیفیت.
دامنه کاربرد:
این استاندارد برای سازمانهای تولید کننده و تأمین کننده قطعات خودرو تدوین شده است. این مشخصه فنی می تواند برای زنجیره تأمین خودروسازی نیز استفاده شود.
( پیمانکاران فرعی، قطعه سازان طرف قرارداد با خودرو ساز)
پایان نامه بررسی اثرات اقتصادی الحاق ایران به سازمان تجارت جهانی بر صنعت بیمه کشور
این پایان نامه با فونت نازنین سایز 14 تنظیم شده است، شما میتوانید بدلخواه تغییر دهید.
فصل اول – کلیات تحقیق
1-1) مقدمه 1
1-2) موضوع تحقیق 2
1-3-) هدف از انتخاب موضوع 2
1-4-) اهمیت و ارزش تحقیق 2
1-5) کاربرد نتایج تحقیق 3
1-6) فرضیات تحقیق 3
1-7) سابقه تحقیق 4
1-8) روش تحقیق 4
1-9) جامعه آماری 4
1-10) ابزار گردآوری دادهها 4
1-11) کلید واژهها 5
فصل دوم
بخش اول: سازمان تجارت جهانی
2-1-1) مقدمه 6
2-1-2) موافقتنامه عمومی تعرفه و تجارت (گات) 7
2-1-3) اصول اساسی گات 8
2-1-3-1) اصل عدم تبعیض و تعمیم اصل دولت کامله الوداد 8
2-1-3-2) اصل تثبیت و کاهش تعرفههای گمرکی از طریق مذاکرات متوالی 9
2-1-3-3) اصل مشورت 9
2-1-3-4) اصل حفاظتها 9
2-1-4) مذاکرات چند جانبه گات 10
2-1-5) ایجاد سازمان تجارت جهانی 12
2-1-6) تفاوتهای گات با سازمان تجارت جهانی 12
2-1-7) ساختار سازمان تجارت جهانی 14
2-1-7-1) کنفرانس وزیران 14
2-1-7-2) شورای عمومی 14
2-1-7-3) کمیتهها 15
2-1-7-4) دبیرخانه 15
2-1-7-5) رویه تصمیمگیری 15
2-1-8) اهداف و وظایف سازمان تجارت جهانی 16
2-1-9) مذاکرات تجاری پس از تأسیس سازمان تجارت جهانی 17
2-1-10) موافقتنامه عمومی راجع به تجارت خدمات 21
2-1-10-1) اقسام خدمات 22
2-1-10-2) اختلافات میان کالاها و خدمات 23
2-1-10-3) چهار شیوه معاملات بینالمللی خدمات 23
2-1-10-4) چگونگی اعطای حمایت در بخشها و خدمات 24
2-1-11) متن چارچوب موافقتنامه 25
3-1-12) تعهدات کلی 26
2-1-12-1) رفتار دولت کامله الوداد 26
2-1-12-2) شفافیت: تأسیس واحدهای تماس و پاسخگو 27
2-1-12-3) تأثیر متقابل صلاحیتهای مورد نیاز برای عرضه خدمات 27
2-1-12-4) مقررارت حاکم بر انحصارها، عرضهکنندگان انحصاری خدمات و سایر
رویههای بازرگانی محدود کننده 28
2-1-12-5) تعهدات آزادسازی 31
2-1-12-6) پرداختها و انتقالات 31
2-1-12-7) افزایش مشارکت کنندههای در حال توسعه 32
2-1-13) روند آزادسازی تجارت خدمات 33
2-1-13-1) چگونگی گنجاندن خدمات در نظام تجارت بینالملل 34
2-1-13-2) سابقه مذاکرات خدمات مالی در چارچوب موافقتنامه عمومی تجارت
خدمات 35
2-1-13-3) تعهدات خدمات مالی در مورد کشورهایی که اخیراً به سازمان تجارت
جهانی پیوستهاند: 36
2-1-14) عضویت در سازمان تجارت جهانی 37
2-1-14-1) مشکلات پیچیدگیهای الحاق به سازمان تجارت جهانی 38
2-1-14-2) نقش و وظیفه آنکتاد در پروسة الحاق 39
2-1-14-3) فرایند الحاق 40
2-1-15) سازمان تجارت جهانی و کشورهای در حال توسعه 43
2-1-16) ایران و سازمان تجارت جهانی 44
2-1-16-1) الحاق ایران به سازمان تجارت جهانی 4
2-1-16-2) مراحل هفتگانه عضویت ایران در سازمان تجارت جهانی 45
2-1-16-3) جنبههایی از تعارات حقوقی ایران، مقررات wto در صنعت بیمه 48
2-1-17) مزیتهای عضویت در سازمان تجارت جهانی 50
2-1-17-1 منافع حاصل از روتین به سازمان تجارت جهانی در بخش خدمات 50
2-1-18) چالشها و فرصتها در فرآیند جهانی شدن اقتصاد 52
بخش دوم- بیمه
2-2-1) مقدمه 57
2-2-2) تعریف واژه بیمه 58
2-2-3) تعریف بیمه 58
2-2-4) تعریف صنعت بیمه 58
2-2-5) تقسیمبندی انواع بیمه 59
2-2-6) تاریخچة بیمه 62
2-2-6-1) تاریخچة بیمه در ایران 64
2-2-6-2) جایگاه صنعت بیمه بعد از انقلاب اسلامی 65
2-2-7) نظریه بیمه و اقتصاد 67
2-2-8) تأثیر صنعت بیمه بر فعالیت اقتصاد کلان 67
2-2-9) تأثیر بر موازنه ارزی 69
2-2-10) بیمه و ایجاد اطمینان برای سرمایه گذاری در صنایع جدید 71
2-2-11) تضمین اجرای طرحهای سرمایهگذاری به کمک انواع بیمه 71
2-2-12) بیمه و صادرات 72
2-2-13) نقش پساندازی بیمه 75
2-2-14) مروری بر تحولات بیمه در ایران 77
2-2-15) بررسی شاخصهای ارزیابی فعالیت صنعت بیمه طی سالهای 1381-1350 89
2-2-15-1) وضعیت صنعت بیمه در جهان و در مقایسه با ایران 96
2-2-16) علتهای اساسی عدم توسعه بیمه در ایران 96
2-2-17) جایگاه صنعت بیمه در تجارت الکترونیکی 99
2-2-18) آزادسازی و خصوصیسازی صنعت بیمه 100
2-2-18-1) خصوصی سازی چیست؟ 101
2-2-19) ملاحظات سیاسی برای بازارهای در حال توسعه 103
بخش سوم- مطالعه موردی
2-3-1) مقدمه 107
2-3-2) تعهدات خاص 107
2-3-3) نحوة تنظیم جدول تعهدات 108
2-3-4) بررسی تعهدات سپرده شده در بخش خدمات بیمه در چند پروژة منتخب 108
2-3-5) تجربه چین در آزادسازی خدمات بیمه و الحاق به سازمان تجارت جهانی 111
2-3-5-1) صنعت بیمه چین 131
2-3-5-2) بیمه گران خارجی در چین 132
2-3-5-3) تأثیر توافق نامه WTO بر صنعت بیمه چین 133
2-3-5-4) اقدامات صنعت بیمه چین برای توافنامه WTO 134
2-3-5-5) نتیجهگیری 135
فصل سوم- روش تحقیق
3-1) مقدمه 138
3-2) نوع و روش تحقیق 138
3-3) جامعه آماری 139
3-4) اطلاعات آماری مورد استفاده در مدلهای Panel Data 141
3-5) مزایای استفاده از مدلهای Panel Data 142
3-6) روشهای تخمین مدلهای Panel Data 147
3-6-1) اثرات ثابت 149
3-6-2) اثرات تصادفی 150
3-7) آزمون اثرات ثابت 152
3-8) تصریح مدل جهت بررسی اثرات عضویت در سازمان تجارت جهانی بر روی صنعت
بیمه کشورهای در حال توسعه 153
تصریح مدل جهت بررسی اثرات عضویت در WTO بر روی شاخص نفوذ بیمهای
در کشورهای در حال توسعه 153
تصریح مدل جهت بررسی تأثیر عضویت در WTO بر روی حق بیمه سرانه کشورهای
در حال توسعه 154
تصریح مدل جهت بررسی تأثیر عضویت در WTO بر روی سهم کشورهای در حال
توسعه از کل بازار بیمة جهانی 154
3-9) روش استفاده از دادههای آماری مدلهای Panel Data 155
3-10) خلاصه و جمعبندی 155
فصل چهارم- تجزیه و تحلیل دادهها
4-1) مقدمه 157
4-2) آزمون فرضیهها 158
4-2-1) فرضیة فرعی شماره 1 158
آزمون برابری عرض از مبدأها 158
صحت آماری تخمین 158
تجزیه و تحلیل نتایج 159
4-2-2) فرضیه فرعی شماره 2 161
آزمون برابری عرض از مبدأها 161
صحت آماری تخمین 161
تجزیه و تحلیل نتایج 162
4-2-3) فرضیه فرعی شماره 3 163
آزمون برابری عرض از مبدأها 163
صحت آماری تخمین 163
تجزیه و تحلیل نتایج 164
فصل پنجم- نتیجهگیری و پیشنهادات
5-1) مقدمه 167
5-2) نتیجهگیری 167
5-3) رهنمودها 172
منابع و مأخذ
2) موضوع تحقیق:
بخش خدمات و تجارت آن در اقتصاد به دلیل تأثیراتی که بر فرآیند تولید، افزایش اشتغال و ایجاد فرصتهای جدید شغلی دارد از اهمیت ویژه ای بر خوردار است و طی دهه های اخیر اکثر کشورهای پیشرفته توجه خود را به تغییرات ساختاری در این بخش معطوف ساخته اند. با افزایش نقش خدمات در اقتصاد، بخصوص اقتصاد کشورهای پیشرفته و پیدا شدن مزیتهای رقابتی برای این کشورها در دهه 90 برای اولین بار بحث آزاد سازی تجارت خدمات در مذاکرات ادواری گات مطرح شد و پس از مذاکرات طولانی همزمان با تأسیس سازمان تجارت جهانی به پیدایش موافقتنامه عمومیتجارت و خدمات (GATS) انجامید که از اول ژانویه 1995 لازم الااجرا گردید. این موافقتنامه جامعه بین المللی را به وضع روز افزون و اجتناب ناپذیر موانع موجود در برابر مشارکت خارجی و حرکت به سوی آزاد سازی و مقرارت زدایی در بازار بیمه ای خود متعهد کرده است. به این ترتیب امروزه مشکل میتوان بازار داخلی را از رقابت بیمه گران خارجی مصون نگه داشت.
لذا با توجه به شرایط کنونی و موقعیت حساس ما، مسئله عضویت ایران در سازمان تجارت جهانی به عنوان موضوعی اساسی در چارچوب سیاستهای تجاری ایران قرار میگیرد.
1-3) هدف از انتخاب موضوع:
هدف از این پژوهش آنست که تأثیر پیوستن ایران به WTO بر صنعت بیمه بررسی شود. به این ترتیب که با پیوستن به این سازمان چه پارامترها و شاخصهایی در صنعت بیمه متأثر خواهد شد.
1-4) اهمیت و ارزش تحقیق
به جرأت میتوان گفت ورود به جامعه اقتصاد جهانی که در آن اقتصاد ملی بتواند از مزایای آن استفاده کند، عضویت در سازمان تجارت جهانی است. هم چنین در حالیکه جهانی شدن فرآیند مسلط در روند تحولات جهانی است، بومیگرایی، محلی گرایی و منطقه گرایی نیز در حال تشدید است.( اتحادیه اروپا، آسه آن و…) در چنین شرایطی برای برقراری ارتباط تجاری، کشور ما با محدودیت مواجه میباشد. چون کشورهای عضو WTO یا هر اتحادیه تجاری ملزم هستند در چارچوب موافقتنامه های سازمان و یا اتحادیه مربوط با کشورهای دیگر به همکاری اقتصادی بپردازند. در حال حاضر بخش غالب اقتصاد جهان را خدمات تشکیل میدهد. بخشهای خدماتی و تولیدی ارتباط و وابستگی متقابل و پویایی با هم دارند و با رشد و توسعه اقتصادی اهمیت این بخش به طور مستمر افزایش مییابد. و در نتیجه ضرورت که با شروع مذاکرات کشورهای برای الحاق به سازمان تجارت جهانی ( که ممکن است سالها به طول انجامد) به بررسی اثرات پیوستن به WTO بر بخشهای مختلف پرداخته و راهکارها و پیشنهادات لازم ارائه گردد.
1-5) - کاربرد نتایج تحقیق:
نتایج این تحقیق میتواند زمینه مناسبی را برای تصمیم گیرندگان صنعت بیمه در خصوص برخورد با فرآیند در حال تداوم جهانی شدن فراهم سازد. به گونه ای که صنعت فوق با برداشتن. موانع تجاری و قانونی، خود را با آهنگ گشودن دروازه های اقتصاد تطبیق دهه تا خدمات بیمه ای به طور کارا و با توان رقابتی بالا در برابر عرضه کنندگان خارجی این خدمات ارائه گردد. تنها در این صورت است که میتوان از این پدیدة جهانی به عنوان ابزاری برای توسعه اقتصادی و محرکی برای افزایش توان رقابتی بازار داخلی استفاده کرد.
1-6) - فرضیات تحقیق
فرضیه اصلی: عضویت ایران در سازمان تجارت جهانی باعث بهبود عملکرد صنعت بیمه میشود.
فرضیه فرعی 1: عضویت ایران در سازمان تجارت جهانی باعث افزایش شاخص نفوذ بیمه ای میشود.
فرضیه فرعی 2: عضویت ایران در سازمان تجارت جهانی باعث افزایش حق بیمه سرانه میگردد.
فرضیه فرعی 3: عضویت ایران در سازمان تجارت جهانی باعث افزایش سهم بازار صنعت بیمه از بازار جهانی حق بیمه میشود.
1-7) – سابقه تحقیق:
1- بررسی اثرات عضویت ایران در WTO بر روی صادرات فرش ، حسن ابراهیمی یزدی، دانشگاه شهید بهشتی.
2- ارزیابی اثرات عضویت ایران در WTO با تأکید بر کالاهای کشاورزی، منیژه محبی، دانشگاه علامة طباطبایی.
3- ارزیابی امکان استفاده از توانمندیهای صنعت بیمه ایران برای حمایت از بنگاههای تولیدی پس از ورود به WTO ، منیرالسادات میراحسنی، دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات.
1-8) – روش تحقیق:
در این پایان نامه روش تحقیق به صورت تحلیلی – توصیفی است که بر اساس مدلهای مبتنی بر اطلاعات Panel Data و با استفاده از نرم افزار Eviews صورت گرفته است.
1-9) – جامعه آماری:
جامعه آماری فاصله زمانی (2003- 1990) را در بر میگیرد و شامل 10 کشور در حال توسعة عضو سازمان تجارت جهانی میباشد. فاصله زمانی 2003-1990 به دو دورة زمانی 1994-1990 (سالهای قبل از عضویت) و 2003-1995 (سالهای بعد از عضویت) تقسیم شده است.
1-10)- ابزار گرد آوری داده ها:
داده ها و اطلاعات مورد نیاز به روش کتابخانه ای با استفاده از منابع، اسناد، کتب، مجلات و پایان نامه ها در کتابخانه بیمه مرکزی ایران، سازمان مدیریت و برنامه ریزی، مؤسسه پژوهشهای بازرگانی و چندی از دانشگاهها جمع آوری وبقیه به صورت جستجوی اینترنتی در سایتهای علمیاز جمله WTO و بانک جهانی گرد آوری شده اند.
بخش اول- سازمان تجارت جهانی
2-1-1) مقدمه:
سازمان تجارت جهانی نهادی بین المللی است که با قواعد تجاری بین المللی سروکار دارد. هدف این سازمان عبارتست از تسهیل تجارت بین کشورها از طریق ایجاد شرایط منصفانه و عادلانه برای رقابت. در راستای این هدف، سازمان تجارت جهانی کشورها را به مذاکره برای کاهش تعرفه ها و رفع سایر موانع تجارت ترغیب کرده و از آنها میخواهد قواعد مشترکی را در مورد تجارت کالاها و خدمات اجرا کنند که در ادامه در صفحات بعدی به طور کامل شرح داده است.
اعضای سازمان تجارت جهانی موظفند قوانین، مقررات و رویه های ملی خود را کاملاً با مفاد این موافقنامه ها هماهنگ سازند. هماهنگ شدن قواعد و مقررات کلیه کشورها دربارة تجارت کالا و خدمات باعث تسهیل تجارت میگردد. همچنین باعث میشود که مقررات ملی، موانعی غیر ضروری برای تجارت به وجود نیاورده و صادرات و واردات هیچ کشوری به وسیله ایجاد تعرفههای بالاتر و یا سایر موانع فرا راه تجارت دچار وقفه نگردد. هر چند پیوستن به سازمان جهانی تجارت ممکن است برای کشورها ضروری نباشد، ولی مزایا و فواید نظام چند جانبه تجاری که در سازمان جهانی تجارت و موافقتنامه های آن تبلور یافته است، فقط به اعضای این سازمان تعلق میگیرد.
تجربه تلخ ناشی از مشکلات جنگ جهانی دهه 1930، بی نظمیاقتصاد بین الملل طی جنگ های اول ودوم جهانی و برقراری محدودیتها و موانع تجاری، تعدادی از کشورهای جهان را در سال 1947 در هاوانا گرد هم آورد تا با اتخاذ سیاستهای لیبرالیستی و توسعه همکاری متقابل اقتصادی و تجاری اوضاع اقتصاد بین الملل را سروسامان دهند.
2-1-2) موافقتنامه عمومیتعرفه و تجارت ( گات) GATT
گات علامتی اختصاری است و موافقتنامه ای است دربارة تعادل امتیازات تعرفه ای بین کشورهایی که بیش از 95 درصد تجارت جهان به آنها تعلق دارد. گات به صورت یک موافقتنامه فراگیر حاکم بر تجارت بین المللی بوده و حاوی یک رشته مقررات ناظر بر کاهش موانع تجاری تعرفه ای برای سامان بخشی به روابط تجاری و مبادله ای میان کشورهاست ونیز عالیترین مرجع حل وفصل اختلافهای تجاری میان کشورهای عضو به شمار میرود.
به سخن دیگر موافقتنامة گات سندی است مرکب ار 38 ماده ( اصل موافقتنامه) ، چهار فصل و تعداد زیادی فهرست ضمائم مشتمل بر مشخصات هزاران قلم کالایی که در طول مذاکرات هشت گانه این سازمان از طرف کشورهای عضو، تعرفه گمرکی آنها تعدیل و کاهش یافته است.
این موافقتنامه دارای چهار فصل است و مفاد این موافقتنامه کشورهای عضو آن را متعهد میکند که تجارت چند جانبه ای را با حداقل موانع تجاری بین خودشان گسترش داده و تعرفه ها و سهمیههای وارداتی را کاهش داده و توافق نامه های امتیاز تجاری را لغو کنند.
این موافقتنامه در 30 اکتبر 1947 بین 23 کشور عمدتاً صنعتی طی قراردادی 34 ماده ای به امضاء رسید. این موافقتنامه به عنوان قراردادی موقتی در فصل چهارم منشور هاوانا ارائه شد که هدف اصلی آن تشکیل سازمان بین المللی بازرگانی بود. هر چند طرح تشکیل سازمان بین المللی بازرگانی که مهم تری رکن منشور هاوانا بود هیچ گاه عملی نشد ولی گات به هدف حذف موانع تجاری و آزاد سازی تجارت بین الملل موجودیت یافت به طوریکه در سال 1994 تعداد 124 کشور در آن عضویت یافتند و علی رغم تعداد اندک کشورهای در حال توسعة عضو در بدو تأسیس آن در حال حاضر حدود دو سوم اعضای این سازمان را کشورهای در حال توسعه تشکیل میدهند.
2-1-3) اصول اساسی گات
به منظور نیل به اهداف گات، اصول و مکانیسم هایی برای کشورهای متعاهد و عضو به شرح زیر در نظر گرفته شده است
2-1-3-1) اصل عدم تبعیض و تعمیم اصل دولت کامله الوداد (MFN)
به موجب این اصل هرگونه امتیاز، برتری و مصونیت اعطاء شده از طرف یکی از اعضاء به عضو دیگر بدون قید و شرط به سایر طرفهای متعاهد تعمیم داده میشود، نکتة قابل توجه این است که در اصل مذکور چندین استثناء از جمله موارد زیر مطرح شده است:
الف) در اصل 24 تشکیل اتحادیه های گمرکی و مناطق آزاد تجاری و انتظام هایی که موقتاً در دوران انتقال اقتصادی اتخاذ میگردد از این امر مستثنی شده اند. به عبارت دیگر امتیازهای تعرفهای که برخی از کشورهای عضو در تشکل های منطقه ای مانند اتحادیه های گمرکی و یا بازار مشترک به یکدیگر اعطاء میکنند، شامل اصل دولت کامله الوداد نبوده و به دیگران تسری داده نمیشود.
ب) اصل 35 مقرر میدارد چنانچه دو طرف متعاهد وارد مذاکرات مربوط به تبادل امتیازهای تعرفه ای با یکدیگر نشده باشند و هر یک از آنها هنگامیکه به عنوان طرف متعاهد پذیرفته شده اند به اجرای این امر رضایت نداده اند، مفاد موافقتنامه بین آن دو طرف اجرا نمیشود.
ج) سیستم ترجیحات تجاری تعمیم یافته (G.S.P) که از اطراف کشورهای پیشرفته فقط برای کشورهای در حال توسعه به تصویب رسیده است و به سایر کشورهای پیشرفته تسری داده نمیشود.
2-1-3-2) اصل تثبیت و کاهش تعرفه های گمرکی از طریق مذاکرات متوالی
در دوره های مختلف گات به منظور افزایش مبادلات تجاری سقف تعرفه های گمرکی کالاها تعیین میشود و از کشورهای عضو خواسته میشود تدریجاً نسبت به کاهش میزان تعرفه های گمرکی خود اقدام کنند.
به موجب این اصل تعرفه های گمرکی تنها وسیله حمایتی بوده و برقراری موانع شبه تعرفه ای و غیر تعرفه ای و مقداری ممنوع است.
بنابراین حمایت از تولیدات داخلی باید صرفاً با تغییر در میزان تعرفه های گمرکی انجام گیرد. کشورها تعهد میکنند از توسل به وضع مالیاتهای داخلی و یا مقرراتی که امتیازات حاصل از کاهش تعرفه های گمرکی را به صورت دیگری برقرار کند، خودداری نمایند.
این موارد شامل برقراری موانع شبه تعرفه ای مثل سود بازرگانی و یا موانع غیر تعرفه ای چون عوارض گمرکی، هزینه های گمرکی، حق ثبت سفارش، مالیاتهای داخلی و غیره است که معمولاً در جهت حمایت از تولیدات داخلی، ممانعت از ورود و مصرف کالاهای غیر ضروری و کسب درآمد بیشتر وضع میگردد.
2-1-3-3) اصل مشورت
هر نوع تغییر در تعرفه های گمرکی باید از طریق مذاکرات متناوب، مشاوره با کشورهای عضو صورت گیرد تا از وارد شدن خسارت به تجارت سایر کشورها جلوگیری شود. اگر این تغییرها با مشورت انجام نپذیرد و به تجارت سایر کشورها خسارت وارد شود، کشورهای خسارت دیده اقدامات جبرانی به عمل آورند.
2-1-3-4) اصل حفاظتها
برخی از موارد از حیطة قوانین و مقررات گات مستثنی شده اند. از جمله:
- تأسیس صنایع نو پا در کشورهای در حال توسعه از اصل دوم
-عدم تعادل در تراز پرداختهای کشورهای در حال توسعه از اصل دوم
- جلوگیری از واردات بی رویه به منظور حمایت از صنعت داخلی از اصل دوم
- کشاورزی و ماهیگیری از وضع سهمیه ها( اصل دوم)
- منسوجات و پوشاک از وضع سهمیه ها ( اصل دوم)
- اقداماتی که در رابطه با امنیت ملی، حفظ سلامت، ایمنی و اخلاق عمومیاتخاذ میگردد از اصل دوم.
- اتحادیه های گمرکی و مناطق آزاد تجاری از اصل دولت کامله الوداد.
- اعطاء یارانه به کالاهای اولیه صادراتی از ممنوعیت اعطاء یارانه به صادرات
2-1-4) مذاکرات چند جانبه گات
محور اساس موافقتنامه عمومیتعرفه و تجارت ، گات، بر اساس تشکیل جلسات میان اعضاء و حصول توافقهای دو جانبه و چند جانبه میان کشورها بوده است و بر اساس آن از سال 1947 تا سال 1995 جلسات گات طی هشت دوره مذاکرات برگزار شده است.
1-5) ایجاد سازمان تجارت جهانی
پس از هشت دور مذاکرات برای از بین بردن موانع تجاری، سازمان تجارت جهانی تأسیس گردید. دور اروگونه بسط کامل مقررات گات بود که در آن کشورهای عضو ملزم به ایفای تعهدات خود شدند و سازمان تجارت جهانی بر خلاف گات، قدرت اجرایی یافت. در این دور، مقررات آزادسازی از تجارت کالا فراتر رفت و سایر جنبه های تجارت بین المللی را نیز در برگرفت. در این دور موافقتنامه عمومی راجع به تجارت خدمات (GATS) و چند موافقتنامه دیگر نیز به سایر مقررات گات اضافه شد. ایجاد سازمان تجارت جهانی در آخرین سالهای قرن بیستم توأم با پیشرفتهای چشمگیر صنعت اطلاعات و مخابرات تحول عظیمیدر ارتباطات تجاری به وجود آورد. فن آوری تجارت الکترونیکی همراه با نگرش بین المللی دایر بر از بین رفتن مرزهای اقتصادی، به خصوص پس از فرو پاشی نظامهای بسته منطقه ای و ایجاد جغرافیای باز، جهانگرایی اقتصادی را موجب و باعث پدید آمدن دهکده جهانی گردید.
2-1-6) تفاوتهای گات با سازمان تجارت جهانی
گات در واقع مجموعه ای از قواعد و مقرراتی بود که هرگز از یک مبنای حقوقی به عنوان یک نهاد بین المللی بر خوردار نبود و به طور موقت شکل گرفته بود، در حالیکه سازمان تجارت جهانی یک نهاد بین المللی با ساختار سازمانی دائمیاست. در این خصوص گفته میشود که سازمان تجارت جهانی یعنی گات به اضافه خیلی چیزهای دیگر.
سازمان تجارت جهانی که از سال 1995 جایگزین گات شده است یک سازمان بین المللی است که علاوه بر موافقتنامه عمومیتعرفه و تجارت، در چارچوب موافقتنامه های متعدد دیگری بر حقوق و تعهدات اعضاء نظارت میکند. این سازمان علاوه بر تجارت کالا که در گات مورد نظر بود. تجارت خدمات و جنبه های تجاری مرتبط با مالکیت فکری را نیز تحت پوشش دارد.
از طرفی در سازمان تجارت جهانی نظام حل و فصل اختلافات وجود دارد که برای بررسی محدودیت زمانی تعیین شده و از این لحاظ از سرعت بیشتری نسبت به نظام حل و فصل اختلافات گات برخوردار است. در این نظام که جنبه خود کار دارد احتمال تأخیر و کار شکنی کمتر است. هم چنین یک نهاد برای فرجام خواهی و بررسی نظرات هیأت حل و فصل اختلافات نیز در سازمان تجارت جهانی وجود دارد.
در حال حاضر 148 کشور عضو سازمان تجارت جهانی هستند که بیش از 95 درصد تجارت جهانی را به خود اختصاص داده اند.
با توجه به مقررات خاص این سازمان در برخی موارد کشورهای عضو میتوانند تا 600 درصد بر کالاهای که از کشورهای غیر عضو وارد و کشورشان میشود تعرفه ببندند. به عبارت دیگر عضو نبودن در این سازمان به معنای انزوای بین المللی و ناتوانی از صادر کردن کالا به سایر کشورها است.
در سازمان تجارت جهانی از بدو تأسیس، با توجه به شکاف رفاهی بین کشورهای در حال توسعه و صنعتی امتیازاتی برای کشورهای در حال توسعه در نظر گرفته شده است.
برای نمونه در دور اروگوئه مقرر گردید از سال 1995 کشورهای صنعتی پنج سال فرصت برای هماهنگ سازی مقررات خود با قوانین WTO داشته باشند در حالیکه این مهلت برای کشورهای در حال توسعه ده سال تعیین گردید.
کشورهای در حال توسعه با توجه به اکثریتی که در WTO دارند و با هماهنگی و همکاری و افزایش توان علمی، فنی و اطلاعاتی خود میتوانند امتیازهای قابل توجهی در صحنه تجارت جهانی کسب نمایند
پایان نامه تاثیر تحصیلات زنان بر توسعه ی اقتصادی کشور
این پایان نامه با فونت نازنین سایز 14 تنظیم شده است، شما میتوانید بدلخواه تغییر دهید.
مقدمه 1
چارچوبی نظری تحقیق 3
فرضیهها 4
روش تحقیق 5
مشکلات و موانع 5
اصطلاحات و واژههای کلیدی 6
فصل اول
1-1) توسعه و مفاهیم 8
2-1) توسعه اقتصادی 17
3-1) مطالعه اجمالی عوامل موثر بر توسعه اقتصادی 19
4-1) بررسی وضعیت توسعهای ایران طی سالهای 1382 –137623
جداول و نمودارها 26
فصل دوم
1-2) مطالعه وضعیت گذشته و موجود تحصیلات زنان در ایران 28
جداول و نمودارها 40
فصل سوم
1-3) تأثیرتحصیلات زنان بر عامل فرهنگی-اجتماعی توسعه اقتصادی 44
2-3) تاثیر تحصیلات زنان بر عامل انسانی توسعه اقتصادی 59
الف) تأثیر کمی تحصیلات زنان بر عامل انسانی توسعه اقتصادی 63
A) وضعیت زناشویی و سواد 63
B ) باروری و سواد 64
C) سواد و تعداد فرزندان 65
D) سطح تحصیلات و تعداد فرزندان 66
ب) تأثیر کیفی تحصیلات زنان بر عامل انسانی توسعه اقتصادی 67
A) سواد و تعداد فرزندان فوت شده 68
B) سواد و تعداد فرزندان دارای مدرک دیپلم و بالاتر
3-3 ) تأثیر تحصیلات زنان بر عامل اقتصادی توسعه اقتصادی 69
جداول و نمودارها 81
فصل چهارم
خلاصه پژوهش و پیشنهاد
1-4) بررسی چالشها و موانع در مسیر توسعه آموزشی زنان ایران 96
2_4)بررسی فرضیه ها 102
3_4)پیشنهاد برای روش تحقیق در مطالعات بعدی 102
فهرست منابع 103
چارچوب نظری تحقیق:
در این تحقیق عامل تحصیلات زنان به عنوان متغیر مستقل در نظر گرفته میشود تا تاثیر آن بر توسعه اقتصادی به عنوان متغیر وابسته بررسی شود.
یافتههای تحقیق نشان داد که رابطه «مستقیمی» بین دو متغیر مستقل و وابسته وجود ندارد و این رابطه در خلال سه متغیر میانجی ظاهر میشود. متغیرهای میانجی بین تحصیلات زنان و توسعه اقتصادی به عنوان عوامل متأثر از تحصیلات زنان و موثر بر توسعه اقتصادی تعریف شوند که عبارتند از: 1) عامل فرهنگی – اجتماعی، 2) عامل انسانی و 3) عامل اقتصادی.
در بررسی متغیرهای میانجی جهت تسهیل درک ارتباطات، رویکردهای مختلفی به شرح زیر اتخاذ گردید:
فرضیهها:
فرضیه اهم: تحصیلات زنان که یک عامل تأثیر گذار بر توسعه اقتصادی است.
فرضیه فرعی (1): تحصیلات زنان با تأثیر بر عامل فرهنگی اجتماعی توسعه اقتصادی، روند توسعه اقتصادی را بهبود میبخشد.
فرضیه فرعی (2): تحصیلات زنان با کاهش کمیت عامل انسانی و افزایش کیفیت آن روند توسعه اقتصادی را بهبود میبخشد.
فرضیه فرعی (3): تحصیلات زنان با افزایش سهم زنان از بازار در کار و تأثیر بر عامل اقتصادی، روند توسعه اقتصادی را بهبود می بخشد.
روش تحقیق:
تحقیق حاضر حاصل ترکیب دو روش تحقیقی «کتابخانهای» و «میدانی" (پرسشنامهای) میباشد.
از روش کتابخانهای در سرتا سر تحقیق استفاده شده است. و در استخراج نتایج و یافتههای بخش کیفی عامل انسانی توسعه اقتصادی از اطلاعات پرسشنامهها بهره جستهایم.
مشکلات و موانع
اصطلاحات:
توسعه: وضعیت مطلوبی است که کلیه مولفه های اجتماعی و فرهنگی و اقتصادی در یک جامعه در جایگاه خود قرار گرفته و در سطح قابل قبولی از آنها بهره برداری می شود.توسعه در کلیه ارکان و زیرشاخه های اجتماع رخ میدهد.
توسعه اقتصادی:افزایش درآمد سرانه واقعی در یک کشور برای دوره ای طولانی همراه با افزایش شاخص های مصرف تولید و رفاه.
باز تعریف هویت اجتماعی:تجدید نظر و بازنگری زنان در نقش های تعریف شده بر اساس جنسیت و تواناییهای ذاتی هر جنس به نحوی که به جای تمرکز بر ویژگیهای ذاتی جنسیتی بر ویژگیهای اکتسابی انسانی توجه میشود.
کلیشه های جنسیتی : نقش های از قبل تعریف شده در جهت طبقه بندی جنسیتی جامعه به دو گروه بسیار متمایز زن و مرد.اساس این کلیشه ها معمولا مذهب و تفکرات و تعصبات سنتی و اجتماعی است.
تبعیضات اجتماعی: مزایا و امتیازاتی که اجتماع به سبب جنسیت صرف برای افراد قایل شده یا از آنها دریغ می نماید.
باروری ویژه گروههای سنی:این میزان از حاصل تقسیم تعداد موالید از هر گروه سنی زنان به تعداد زنان همان گروه سنی به دست می آید و معمولا برای هر 1000 زن محاسبه میشود.
میزان باروری کل: متوسط تعداد فرزندانی است که یک زن طی دوران بارداری به دنیا می آورد.
اشتغال: عبارت است از اختصاص سهمی از بازار کار به فرد به نحوی که ایجاد ارزش بازار و مبادلاتی نماید.
تولید ناخالص سرانه:از حاصل تقسیم تولید ناخالص داخلی به جمعیت کشور محاسبه می شود.
دستمزد کف:حداقل دستمزدی است که برای توجیه پذیزی اقتصادی کاری مورد انتظار است.
1-1) توسعه و مفاهیم آن
هر کشوری در راه توسعه تلاش می کند، زیرا توسعه هدفی است که اکثر مردم آن را ضروری می دانند. در حالیکه پیشرفت اقتصادی یکی از عوامل مهم توسعه است ولی تنها عامل نیست و دلیل آن این است که توسعه صرفاً پدیدهای اقتصادی نیست. توسعه نهایتاً باید علاوه بر جنبة مادی و پولی زندگی مردم سایر جنبهها را نیز در برگیرد. لذا باید به عنوان جریانی «چند بعدی» که مستلزم تجدید سازمان و تجدید جهتگیری مجموعة نظام اقتصادی و اجتماعی کشور است مورد توجه قرار گیرد. توسعه علاوه بر بهبود وضع درآمد و تولید ، آشکار متضمن تغییرات بنیادی در ساخت های نهادی و اجتماعی و اداری و نیز طرز تلقی عامه و در بیشتر موارد حتی آداب و رسوم و اعتقادات است. بالاخره توسعه اگر چه معمولاً بر حسب یک چارچوب ملی تعیین میشود ، مع ذالک تحقق وسیع آن می تواند موجب اصلاحات اساسی در نظام اجتماعی و اقتصادی بین المللی شود.
توسعه را باید جریانی چند بعدی دانست که مستلزم تغییرات اساسی در ساخت اجتماعی طرز تلقی عامة مردم و نهادهای ملی و نیز تسریع رشد اقتصادی، کاهش نابرابری و ریشه کن کردن فقر مطلق است. توسعه در اصل باید نشان دهد که مجموعة نظام اجتماعی، هماهنگ با نیازهای متنوع اساسی و خواستههای افراد و گروههای اجتماعی در داخل نظام، از حالت نامطلوب زندگی گذشته خارج شده و به سوی وضع یا حالتی از زندگی که از نظر مادی و معنوی «بهتر» است سوق مییابد. توسعه به معنای ارتقاءمستمر کل جامعه و نظام اجتماعی به سوی زندگی بهتر و یا انسانی تر است. اما چه چیز زندگی خوب را تشکیل میدهد؟ این سؤال به قدمت فلسفه و نوع بشر است و برای درک معنای«درونی» توسعه باید حداقل سه ارزش اصلی به عنوان پایة فکری و رهنمود عملی در نظر گرفته شود. این ارزش های اصلی عبارتند از: معاش زندگی، اعتماد به نفس و آزادی که نمایانگر هدف های مشترکی است که بوسیلة تمام افراد و جوامع دنبال میشود. این ارزشها به نیازهای اساسی انسان مربوط میشود و تقریباً در همه جوامع و فرهنگ و در تمام زمانها خود را متجلی میسازد: معاش زندگی، قدرت تامین نیازهای اساسی را شامل میشود. توضیح بیشتر اینکه کلیةمردم نیازهای اساسی معینی دارند که زندگی بدون آن غیرممکن خواهد بود. این نیازهای تداوم بخش زندگی بی چون و چرا شامل غذا، مسکن ، بهداشت و امنیت میشود. وقتی که یکی از آنها وجود نداشته باشد و یا عرضة آن کم باشد، حالت عقب ماندگی مطلق بوجود میآید. بنابراین، کارکرد اساسی تمام فعالیتهای اقتصادی، تأمین ابزار و وسایل برای تعداد هر چه بیشتر افراد، به منظور غلبه بر بیچارگی و بدبختی است، که از فقدان غذا، مسکن، بهداشت و امنیت ناشی میشود. می توان ادعا کرد که توسعة اقتصادی شرط لازم بهبود کیفیت زندگی است که خود همان «توسعه» است. بدون پیشرفت اقتصادی مداوم و پیوسته در سطح شخصی و اجتماعی ، تحقق توانایی بالقوة بشر امکان پذیر نخواهد بود. واضح است که شخص باید به قدر کافی داشته باشد تا بتواند زندگی بهتری داشته باشد. بنابراین ، درآمدهای سرانة در حال افزایش، امحاء فقر مطلق، امکانات بیشتر اشتغال و کاهش نابرابری درآمد شرایط لازم ، اما نه کافی ، برای توسعه است.
اعتماد به نفس، دومین جزء همگانی زندگی خوب است، احساس شخصیت کردن، عزت نفس داشتن و آلت دست قرار نگرفتن توسط دیگران برای مقاصد شخصیشان، تمام مردم و جوامع به دنبال نوعی اعتماد به نفس هستند. اگر چه ممکن است به طور صحیح آن را شخصیت ، مقام ، احترام، افتخار و استقلال بنامند. ماهیت و شکل اعتماد به نفس ممکن است از یک جامعه به جامعة دیگر و یا از یک فرهنگ به فرهنگ دیگر تغییر یابد. در هر حال با گسترش «ارزشهای نوین ساز» کشورهای توسعه یافته، بسیاری از جوامع در کشورهای جهان سوم ، که ممکن است قبلاً احساس عمیقی نسبت به ارزش های خود داشتهاند، به هنگام تماس با جوامعی که از نظر تکنولوژی و اقتصادی پیشرفتهاند از یک اغتشاش جدی فرهنگی رنج میبرند و علتش این است که رفاه ملی تقریباً به صورت معیار جهانی ارزش درآمده است. به دلیل اهمیتی که به ارزشهای مادی در کشورها توسعه یافته داده میشود امروز ارزش و اعتبار فقط به کشورهایی که دارای ثروت اقتصادی و قدرت تکنولوژیکی هستند- یعنی کشورهای «توسعه یافته» داده میشود و طبق نظر پروفسور گولت :"مسئله این است که توسعه نیافتگی گریبانگیر اکثریت جمعیت جهان است . تا زمانی که برای زمینههای غیر مادی ارزش قایل می شوند و بدان احترام می گذارند، امکان دارد که بدون داشتن احساس حقارت، فقیر بود. به عکس ، وقتی که رفاه مادی که یکی از عوامل ضروری زندگی بهتر تلقی می شود، کشورهایی که از نظر مادی «توسعه نیافته» هستند، مشکل میتوانند احساس اعتبار و شخصیت کنند." امروزه، کشورهای جهان سوم به منظور به دست آوردن اعتبار، که از جوامعی که در حالت «توسعه نیافتگی» خفت آورند زندگی می کنند دریغ میشود، به دنبال توسعه هستند، توسعه به عنوان هدف مشروعیت پیدا میکند، زیرا که یک طریقه مهم و شاید حتی چاره ناپذیر کسب ارزش باشد.
آزادی از قید بردگی، توانایی انتخاب داشتن است و آخرین ارزش همگانی که معنای توسعه را تشکیل می دهد. آزادی در اینجا به معنای آزادی سیاسی و یا ایدئولوژیکی نیست، بلکه مفهوم اساسی تر آزادی مورد نظر است که شامل رهایی از شرایط مادی از خود بیگانه کنندة زندگی و آزادی از قیود اجتماعی انسان نسبت به طبیعت، جهل ، بدبختی و نیز انسانهای دیگر، نهادها و باورهای جزمی شود، آزادی، دامنة انتخاب را برای جوامع و اعضای آن وسیع میکند و محدودیت خارجی را در راه حصول پارهای هدف های اجتماعی که ما آن را توسعه می نامیم به حداقل می رساند. در بررسی رابطة بین رشد اقتصادی و آزادی از قید بردگی، به این نتیجه می رسیم که فایدة رشد اقتصادی این نیست که ثروت خوشبختی را افزایش می دهد، بلکه ثروت دامنة انتخاب بشر را گسترش می دهد و ثروت انسان را قادر می سازد که کنترل بیشتری به طبیعت و محیط مادی خود به دست آورد، مثلاً از طریق تولید غذا، پوشاک و مسکن و همچنین به بشر امکان می دهد تا اوقات فراغت بیشتری داشته باشد و کالاها و خدمات بیشتری داشته باشد و یا اهمیت اینگونه خواستههای مادی را انکار کند و زندگی معنوی را برگزیند.
در مقام عملی اجتماعی، اقتصاد به مردم و اینکه چگونه به بهترین وجهی وسایل مادی آنان را فراهم کند و نیز چگونه به آنان کمک کند تا تمام نیروی بالقوة انسانی خویش را تحقق بخشند می پردازد. ولی این سؤال همیشگی که چه چیز یک زنگی خوب را تشکل می دهد، میرساند که اقتصاد باید با انتخاب ارزشها سر و کار داشته باشد. علاقة ما به ایجاد توسعه حاکی از یک انتخاب ارزشی ضمنی دربارة خوب (توسعه) و بد (توسعه نیافتگی) است. ولی «توسعه» ممکن است برای افراد مختلف معانی بسیار مختلفی داشته باشد. بنابراین، ماهیت و خصوصیت توسعه و معنای آن باید به طور دقیق روشن شود.
استراتژیهای توسعه اقتصادی که هدفشان افزایش تولیدات کشاورزی، ایجاد اشتغال و ریشهکن کردن فقر است، در گذشته اغلب شکست خوردهاند، زیرا اقتصاددانان و دیگر مشاورین سیاسی از بررسی اقتصاد به عنوان یک نظام اجتماعی به هم وابسته که در آن نیروهای اقتصادی و غیراقتصادی گاهی در جهت تقویت یکدیگر و گاهی در جهت مخالف یکدیگر همواره بر روی هم تأثیر می گذارند غفلت کردهاند.
می توان نتیجه گرفت که «توسعه» هم واقعیتی مادی است و هم حالتی ذهنی، که بر حسب آن جامعه از طریق ترکیب فرایندهای اجتماعی، اقتصادی و نهادی وسایلی را برای به دست آوردن زندگی بهتر تأمین می کند. اجزاء خاص این زندگی بهتر هر چه باشد ، توسعه در کلیه جوامع باید حداقل دارای سه هدف زیرین باشد:
اول امکان دسترسی بیشتر به کالاهای تداوم بخش زندگی، مانند غذا، مسکن، بهداشت و امنیت و توزیع گستردهتر این گونه کالاها و دوم افزایش سطح زندگی از جمله درآمد بالاتر، تأمین اشتغال بیشتر، آموزش بهتر و توجه بیشتر به ارزش های فرهنگی و انسانی ، یعنی تمام آنچه که نه فقط به پیشرفت مادی کمک میکند، بلکه احترام به نفس شخصی و ملی بیشتری نیز ایجاد می کند و سوم گسترش دامنة انتخاب اقتصادی و اجتماعی افراد و ملل از طریق رهایی آنان از قید بردگی و وابستگی، نه تنها نسبت به سایر افراد و کشورها، بلکه همچنین نسبت به نیروی جهل و بدبختی بشری.
1) توسعه اقتصادی
تعریف توسعه اقتصادی:
قبل از میان تعریف باید به چند نکته توجه کنیم، اول اینکه؛ «توسعه اقتصادی» معادل با «کل توسعه یک جامعه» نیست، بلکه تنها یک بخش یا یک بعد از کل توسعة یک جامعه را توسعه اقتصادی تشکیل می دهد و تنها یک بعد از توسعة ملل است، دوم اینکه؛ «توسعه اقتصادی» را نباید «استقلال اقتصادی» یکی دانست، بلکه حتی نباید آن را با «استقلال سیاسی» نیز اشتباه گرفت، زیرا شاید بتوان استقلال ملی و روند تحکیم ملی را با یکپارچگی احساسی مردم یک جامعه یا یک ملت به دست آورد، اما این به معنای آن نیست که کسب این هدف های غیر اقتصادی، ضرورتاً در توسعه اقتصادی دخیل هستند و سوم اینکه: توسعه اقتصادی لزوماً با «صنعتی شدن» یکی نیست، زیرا اینکه درصد زیادی از تولید یک جامعه در بخش ابتدایی تمرکز یابد، خود به خود علت فقر و عقب ماندگی نیست، بلکه، پایین بودن سطح «بازدهی تولید» در بخشهای اولیه و به ویژه در بخش کشاورزی باعث عقب ماندگی میشود و دلیل دیگر آن روابط متقابل بین بخشهای مختلف اقتصاد است که باعث میشود، سیاست های صنعتی شدن نه تنها ما را به توسعة اقتصادی نمیرساند، بلکه خود نیز در تنگناهای بسیاری قرار خواهد گرفت و همچنین توسعة اقتصادی پدیدهای بیش از کسب یک یا چند صنعت است.
حال با توجه به مقدمات فوق، می تون در تعریف «توسعه اقتصادی» بیان داشت که: «توسعة اقتصادی، فرایندی است که به موجب آن، درآمد واقعی سرانه در یک کشور و در دورانی طویلالمدت افزایش می یابد.» در توضیح بیشتر باید بیان داشت که توسعه یک فرایند یا جریان است زیرا عمل نیروهای معینی را در یک حلقه علت و معلولی و به هم پیوسته و در طول زمان در بر میگیرد و پدیدهای طولانی مدت است زیرا آنچه از نظر توسعه اهمیت دارد، افزایش دائمی درآمد واقعی است نه صرفاً افزایش آن در کوتاه مدت، نظیر آنچه در یک دوره تجاری رخ میدهد. وقتی افزایش درآمد واقعی سرانه را به عنوان شاخص نرخ توسعة اقتصادی انتخاب می کنیم، به هر حال باید از تغییرات توسعة اقتصادی به صورت افزایش رفاه اقتصادی یا به معنی پیشرفت اقتصادی یک جامعه بهبود وضعیت رفاهی افراد جامعه، که ناشی از دگرگونی و تحول در بنیادهای اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، عملی و فرهنگی جامعه است و دستیابی به غایات مطلوب نوسازی اقتصادی فراهم می آید.
3) تأثیر تحصیلات زنان بر عامل فرهنگی – اجتماعی توسعه اقتصادی
تحولات فرهنگی، دگرگونیهای عرصه اقتصاد و مشارکت زنان در سطوح آموزشی و درآمد زایی سبب تعدد گروهها و گسترش روابط اجتماعی زنان میشود و موجب تأثیر عمیق این فرآیند هم در نهادهای جامعه و هم در افزایش آگاهی زنان تحصیل کرده و شاغل میشود. تحصیلات عالی و آموزش زنان موجب کسب ارزشها، نگرشها و برداشتهای جدید میشود به نحوی که اکنون گروههای وسیعی از زنان به فرودستی غالب نقشها و هویتهای سنتی زنانه در بستر پدرسالار وقوف یافتهاند. و ساختارهای سنتی خانواده که وجه مشخصه آن اقتدار نهادی شده مردان در واحد خانواده است، در دهههای اخیر با افزایش تحصیلات، آموزش، آگاهی و سهم اشتغال زنان با دگرگونیهای اساسی مواجه شده است
زنان تحصیل کرده با وقوف بر میزان توانائیها، دانش و مهارتهایشان به تفکر در زمینه «چرایی» این نقشها نهادینه شده پرداختهاند و از آنجا که اساس و پایه این نقشهای کلیشهای نه ویژگیهای اکتسابی و مهارتی ، بلکه ویژگیهای ذاتی و مادرزادی افراد است، در صدد کنار زدن کلیشههای جنسیتی برآمدهاند. بستر قانونی و سیاسی بستة ایران در این زمینه موجب تعمیق تفکر زنان و تشدید اراده و جزمیت آنان در اثبات «خود» گردیده است، قانون مدنی ما بر وجود کانون خانوادگی گرم و آرامی تاکید دارد که اساس آن بر اقتدار شوهر و پدر استوار است. این امر نقشهای «زنانه» و «مردانه» را در خانواده و اجتماع تشدید می کند. نقش مادری و کارهای خانگی بر عهدة زن – که عمدتاً جهان قابل تفکر زنان را درونی و کوچک می نماید و آنانرا از تفکر باز و پویا منع میکند- و کار خارج از خانه بر عهدة مرد است و مرد نانآور خانواده محسوب میشود. به رسمیت شناختن اقتدار مرد در خانواده و وظیفه نانآوری که قانون بر عهدهاش گذارده است در حیطه اشتغال نیز موقعیت ممتازی برای مرد فراهم می کند. مجموعه این سیاستگذاریها، از طرفی روابط سنتی و مرد سالارانه را در خانواده تحکیم می کند و از طرف دیگر موقعیت زن را هم در بعد مادی و هم در بعد فعالیت اجتماعی تضعیف می کند چرا که حوزههای عمومی و خصوصی دنیاهای جداگانهای نیستند بلکه جنبههایی از یک نظام اجتماعی و فرهنگی واحدند: مسلماً زنی که بینش صحیح اجتمای نداشته باشد در نقش مادر هم ضعیف و بی تاثیر ظاهر میشود.
در دهههای اخیر، بهرهمند شدن بیشتر زنان از تحصیلات دانشگاهی که منجر به اشغال سهم بیشتری از بازار کار می شود، ارزشهای جدیدی را در حوزة خانواده ایجاد کرده و باعث دگرگونی مناسبات خانوادگی و ارتقای جایگاه اقتصادی و اجتماعی زنان و ایجاد هویتهای جدید برای آنها شده است. در این میان اگر چه جامعه و سیاستگذاران ظاهراً به تحصیلات و کار زنان ارج می نهند، این ارج نهادن در عمل چندان دیده نمیشود و زنان تحصیل کرده غالباً به سمت شغلهای مهم راه نمییابند. از سوی دیگر، ارزش مهمی که برای زنان برجسته میشود همان ارزش مادری و همسری است. در نتیجه با وجود آنکه بیشتر زنان تحصیل کرده و شاغل به نقشهای اجتماعی جدید خود ارج مینهند، هویت اجتماعی جدید آنها با موانعی مواجه میشود که «فرهنگ سنتی» و «قوانین» بر سر راهشان قرار داده است. این مسئله باعث میشود که فعالیت اجتماعی، اقتصادی فرهنگی و سیاسی زنان در خارج از خانه مهم تلقی نشود و ارزش آنها کماکان با نقشهای مادری و همسری سنجیده شود. با این حال مادران و زنان تحصیل کرده خواهان ارزش نهادن دولت، جامعه و خانواده به فعالیت اجتماعی و اقتصادی شان و تعاریف جدیدی از کلیشههای سنتی و تبعیض آمیز هستند که مبتنی بر همکاری زن و شوهر در انجام امور خانه و تربیت زنان با کمک و نه استثمار زنان زیرا دیگر «زیست جهان» زنان ایرانی زیست جهانی سنتی نیست و نابرابرهای قانون و عرفی میان زن و مرد طبیعی و جاودانه تصور نمیشود. زنان ایرانی رفته رفته در سطوح وسیع به کامل و با اندیشی در موقعیتها و هویتهای اجتماعی سنتی خود پرداخته اند و قدم به مرحله بلوغ اجتماعی میگذارند. چنین آگاهی و بلوغ و مشارکتی تنها می تواند با تحصیلات تکامل یافته برای خود آنها و جامعه ثمرات ارزشمندی داشته باشد.
در زمینه تأثیر تحصیلات بر ذهنیات زنان از تعریف نقشهای خود و مقاومت آنان در برابر کلیشههی جنسیتی و تبعیضات اجتماعی به توضیح الگویی که توسط دو تن از متخصصین ایرانی (باقر ساروخانی و مریم رفعت جاه) ارائه شده است می پردازیم.
سؤال اصلی در این تحقیق این است که از میان عوامل متعدد جامعه شناختی، کدام یک نقش بیشتری در تأمل زنان درباره هویتهای اجتماعی و کلیشهها یا ردهبندیهای جنسیتی دارد؟ میزان موافقت یا مخالفت زنان با ردهها و کلیشههای جنسیتی متأثر از کدام عوامل اجتماعی است، آیا منابع فرهنگی یعنی تحصیلات و ارزشها و نگرشهای جدید زنان را بیشتر به مقاومت در برابر کلیشههای جنسیتی توانا می سازد یا منابع مادی؟
3) تأثیر تحصیلات زنان بر عامل انسانی توسعه اقتصادی
رویکرد این تحقق در این بخش رویکردی بر مبنای زاد و ولد یا جمعیتی است.
در رویکرد جمعیتی توجه عمدتاً بر نیروی انسانی تولید شده توسط خانوادهها متمرکز است و بر آن هستیم که تاثیر تحصیلات زنان (مادران) را بر ویژگی های نیروی انسانی تولید شده دریابیم چرا که به قول پروفسور فردریک هاربیسون :
« منابع انسانی، پایه اصلی ثروت ملتها را تشکیل می دهند. سرمایه و منابع طبیعی عوامل تبعی تولیدند. در حالی که انسانها عوامل فعالی هستند که سرمایهها را متراکم می سازند و از منابع طبیعی بهرهبرداری می کنند. سازمانهای اجتمای، اقتصادی و سیاسی را می سازند و توسعه ملی را پیش می برند. به وضوح کشوری که نتواند مهارت و دانش مردش را توسعه دهد و از آن در اقتصاد ملی به نحو موثری بهره بردی کند، قادر نیست هیچ چیز دیگری را توسعه بخشد.» بنابراین با علم به درجه اهمیت نیروی انسانی به عنوان یکی از عوامل توسعه اقتصادی، جهت بررسی تأثیر تحصیلات زنان بر ویژگیهای آن، دو رویکرد کمی و کیفی را در نظر میگیریم. روش تحقیق در بخش کمی عمدتاً کتابخانهای بوده و از آمار و اطلاعات سنوات گذشته بر ای تائید فرضیهها بهره گرفته می شود.
در بخش کیفی به دلیل عدم وجود منابع اطلاعاتی کافی اقدام به انجام تحقیق میدانی (با ابزار پرسشنامه) گردیده است. جامعه آماری در این بخش دانشجویان دانشکده امور اقتصادی در نظر گرفته شدهاند که جمعیت نمونه به شرح زیر معادل 96 نفر برآورده شده است:
که در رابطه فوق پارامترها به شرح زیر توضیح داده میشود:
z = مقدار متغیر نرمال واحد متناظر با سطح اطمینان
p= براورد نسبت صفت متغیر
q= 1-p
d= اشتباه مجاز : تفاوت میانگین جامعه و میانگین نمونه
سطح اطمینان یا Z در رابطه معادل 95/0 در نظر گرفته شده است
pq= یا واریانس به میران حداکثر معادل فرض شده است.
تفاوت میانگین جامعه و نمونه معادل 1/0 در نظر گرفته شده است.
الف) تأثیرکمی تحصیلات زنان بر عامل انسانی توسعه اقتصادی
رشد بیرویه جمعیت یکی از مشکلات کشورهای در حال توسعه از جمله ایران است. افزایش جمعیت بطور مستقیم بر وضعیت اقتصادی- اجتماعی تأثیر می گذارد و سبب ایجاد بحران در بخش های مختلف از جمله مسکن، فضاهای آموزشی، امکانات بهداشتی و درمانی، از بین رفتن منابع طبیعی، کاهش درآمد سرانه و بیکاری می شود و از طرف دیگر ارتباطی متقابل بین عوامل اقتصادی – اجتماعی و رشد جمعیت که عمدتاً متاثر از موالید یابه عبارتی باروری است وجود دارد. از جمله شاخصهای اجتماعی که تأثیر تعیین کنندهای بر روی باروری دارد، تحصیلات است، فرضیه این بخش از تحقیق عبارت است لذا این که: «تحصیلات زنان میزان موالید را کاهش میدهد و به عبارتی دیگر تحصیلات با بخش کمی زاد و ولد رابطه معکوس دارد.»
اگر منابع کشوری محدود فرض شوند و آن را به یک قرص نان تشبیه کنیم، مسلماً هر چه افراد بیشتری از این قرص نان تغذیه کنند. برش باریکتری به آنها اختصاص می یابد، با کاهش افرادی که از این منابع استفاده میکند، برش نان تخصیص یافته به هر یک بزرگتر شده، امکان استفاده هر نفر از میزان بیشتری از منابع به وجود می آید. در مفاهیم اقتصادی این قرص نان کلیه منابع قابل بهرهوری و وجود در اقتصاد مانند تغذیه، بهداشت، درمان، آموزش، امنیت و . . . هستند و آن چه که از آن به برش از قرص نان تعبیر کردیم با واژه «رفاه» تعریف میشود
پروژه طراحی قفل الکترونیکی با میکرو کنترلر
این پایان نامه با فونت نازنین سایز 14 تنظیم شده است، شما میتوانید بدلخواه تغییر دهید.
چکیده :
در این پروژه پیرامون طراحی نرم افزار ساخت یک قفل الکترونیکی با استفاده از میکرو کنترلر AVR(ATMEGA8) مطالبی چند به میان آمده است این قفل توانایی این را دارد که توسط سه نفر و با سه رمز رقمی متفاوت مورد استفاده قرار گیرد .میکرو AVR رمز را از یک صفحه کلید ماتریسی دریافت می کند و پس از نمایش برروی صفحه نمایشگر LCD پس از مقایسه با رمز موجود در حافظه در صورت صحیح بودن رله ای را برای یک ثانیه فعال می کند و قفل باز می گردد هر یک از این کاربرها به راحتی می توانند رمز مورد نظر خود را تغییر دهند و رمز دیگری را جایگزین آن کنند .
یک رمز 5 رقمی نیز به عنوان رمز SUPERVISER تعریف شده است که در صورتی که یکی از کاربرها رمز خود را فراموش کرد می تواند با وارد کردن آن سه رمز دیگر را صفر کند و کاربرها می توانند با مراجعه دوباره رمز مورد نظر خود را وارد کنند و پیغام های میکرو نیز در هر مرحله با توجه به کلید فشار داده شده بر روی صفحه نمایشگر LCD نمایش داده می شود .
در این پروژه در معرفی به نحوه کار با میکرو کنترلر AVR پرداخته شده است و سپس طراحی مدار و نرم افزار قفل آمده است که در آن نحوه عملکرد مدار ، نقشه شماتیک مدار معرفی زیر برنامه ها و در نهایت مجموعه متن نرم افزار بیان گردیده است .
مقدمه :
مختصری راجع به AVR
زبانهای سطح بالا یا همان HLL (HIGH Level Language) به سرعت در حال تبدیل شدن به زبان برنامه نویسی استاندارد برای میکرو کنترلرها (MCU) حتی برای میکروهای 8 بیتی کوچک هستند زبان برنامه نویسی C و BASIC بیشترین استفاده را در برنامه نویسی میکروها دارند ولی در اکثر کاربردها کدهای بیشتری را نسبت به زبان برنامه نویسی اسمبلی تولید می کنند .
ATMEL ایجاد تحولی در معماری جهت کاهشی کد به مقدار مینیمم را درک کرد که نتیجه این تحول میکروکنترلرهای AVR هستند که علاوه بر کاهش و بهینه سازی مقدار کدها به طور واقع عملیات را تنها در یک کلاک سیکل توسط معماری RISC انجام می دهند و از 32 رجیستر همه منظوره استفاده می کنند که باعث شده 4 تا 12 بار سریعتر از میکروهای مورد استفاده کنونی باشند .
تکنولوژی حافظه کم مصرف غیر مدار شرکت ATMEL برای برنامه ریزی AVR ها مورد استفاده قرار گرفته است در نتیجه حافظه های FLASH و EEPROM در داخل مدار قابل برنامه ریزی (ISP) هستتد میکرو کنترلرهای اولیه AVR دارای 1 و 2 و3 کیلوبایت حافظه FLASH و به صورت کلمه 16 بیتی سازماندهی شده بودند .
AVR ها به عنوان میکرو RISC با دستورات فراوان طراحی شده اند که باعث می شود حجم کد تولید شده کم و سرعت بالاتری بدست آید .
خصوصیات (ATMEGA 8)
خصوصیات جانبی
خصوصیات ویژه میکروکنترلر
2.7V تا 5.5 برای (ATMEGA 8L)
4.5V تا 5.5 برای (ATMEGA8)
0MHZ تا 8MHZ برای (ATMEGA 8L)
0MHZ تا 16MHZ برای (ATMEGA8)
23 خط ورودی / خروجی قابل برنامه ریزی
28 پایه PDIP و 32 پایه TQFP و MLF
پایان نامه اثر تغییر پارامترها بر پایداری دینامیکی و تداخل PSS ها
این پایان نامه با فونت نازنین سایز 14 تنظیم شده است، شما میتوانید بدلخواه تغییر دهید.
چکیده
فصل اول – مقدمه
1-1- پیشگفتار...................................................................................................... 4
1-2- رئوس مطالب ............................................................................................. 7
1-3- تاریخچه ...................................................................................................... 9
فصل دوم : پایداری دینامیکی سیستم های قدرت
2-1- پایداری دینامیکی سیستم های قدرت........................................................... 16
2-2- نوسانات با فرکانس کم در سیستم های قدرت ............................................ 17
2-3- مدلسازی سیستمهای قدرت تک ماشینه ...................................................... 18
2-4- طراحی پایدار کننده های سیستم قدرت (PSS) ......................................... 23
2-5- مدلسازی سیستم قدرت چند ماشینه............................................................ 27
فصل سوم: کنترل مقاوم
3-1-کنترل مقاوم ................................................................................................. 30
3-2- مسئله کنترل مقاوم....................................................................................... 31
3-2-1- مدل سیستم............................................................................................. 31
3-2-2- عدم قطعیت در مدلسازی........................................................................ 32
3-3- تاریخچه کنترل مقاوم................................................................................... 37
3-3-1- سیر پیشرفت تئوری................................................................................ 37
3-3-2- معرفی شاخه های کنترل مقاوم................................................................ 39
3-4- طراحی کنترل کننده های مقاوم برای خانواده ای از توابع انتقال ...................... 45
3-4-1- بیان مسئله................................................................................................ 45
3-4-2- تعاریف و مقدمات................................................................................... 46
3-4-4-تبدیل مسئله پایدارپذیری مقاوم بهیک مسئله Nevanlinna–Pick ........ 50
3-4-5- طراحی کنترل کننده................................................................................. 53
3-5- پایدار سازی مقاوم سیستم های بازه ای ....................................................... 55
3-5-1- مقدمه و تعاریف لازم................................................................................... 55
2-5-3- پایداری مقاوم سیستم های بازه ای........................................................... 59
3-5-3- طراحی پایدار کننده های مقاوم مرتبه بالا................................................. 64
فصل چهارم : طراحی پایدار کننده های مقاوم برای سیستم های قدرت
4-1- طراحی پایدار کننده های مقاوم برای سیستم های قدرت ............................ 67
4-2- طراحی پایدار کننده های مقاوم به روش Nevanlinna – Pick ............... 69
برای سیستم های قدرت تک ماشینه ...................................................................... 69
4-2-1- مدل سیستم............................................................................................. 69
4-2-2- طرح یک مثال......................................................................................... 71
4-2-3 – طراحی پایدار کننده مقاوم به روش Nevanlinna – Pick................. 73
4-2-2- بررسی نتایج........................................................................................... 77
4-2-5- نقدی بر مقاله.......................................................................................... 78
4-3- بررسی پایداری دینامیکی یک سیستم قدرت چند ماشینه ............................ 83
4-3-1- مدل فضای حالت سیستم های قدرت چند ماشینه................................... 83
4-3-2- مشخصات یک سیستم چند ماشینه.......................................................... 86
4-3-3-طراحی پایدار کننده های سیستم قدرت.................................................... 90
4-3-4- پاسخ سیستم به ورودی پله...................................................................... 93
4-4- طراحی پایدار کننده های مقاوم برای سیستم های قدرت چند ماشینه ......... 95
4-4-1- اثر تغییر پارامترهای بر پایداری دینامیکی................................................. 95
4-4-2- مدلسازی تغییر پارامترها به کمک سیستم های بازه ای............................ 101
4-4-3-پایدارسازی مجموعهای ازتوابع انتقال به کمک تکنیکهایبهینه سازی........ 105
4-4-4- استفاده از روش Kharitonov در پایدار سازی مقاوم............................ 106
4-4-5- استفاده از یک شرط کافی در پایدار سازی مقاوم..................................... 110
4-5- طراحی پایدار کننده های مقاوم برای سیستم قدرت چندماشینه (2)............. 110
4-5-1- جمع بندی مطالب................................................................................... 110
4-5-2-طراحی پایدار کننده هایمقاوم بر اساس مجموعهای از نقاط کار.............. 111
4-5-3- مقایسه عملکرد PSS کلاسیک با کنترل کننده های جدید....................... 113
4-5-4- نتیجه گیری............................................................................................. 115
فصل پنجم : استفاده از ورش طراحی جدید در حل چند مسئله
5-1- استفاده از ورش طراحی جدید در حل چند مسئله ...................................... 121
5-2- طراحی PSSهای مقاوم به منظور هماهنگ سازی PSS ها ....................... 122
5-2-1- تداخل PSSها ...................................................................................... 122
5-2-2- بررسی مسئله تداخل PSSها در یک سیستم قدرت سه ماشینه .............. 124
5-2-3- استفاده از روش طراحی بر اساس چند نقطه کار در هماهنگ ...................... 126
انتخاب مجموعه مدلهای طراحی ........................................................................... 127
5-2-4-مقایسهعملکرد دو نوع پایدار کننده به کمک شبیه سازی کامپیوتری.......... 130
5-3- طراحی کنترل کننده های بهینه ( فیدبک حالت ) قابل اطمینان برای سیستم قدرت 132
5-3-1) طراحی کننده فیدبک حالت بهینه ........................................................... 132
تنظیم کننده های خطی ........................................................................................ 133
5-3-2-کاربرد کنترل بهینه در پایدار سازی سیستم های قدرت چند ماشینه......... 134
5-3-3-طراحی کنترل بهینه بر اساس مجموعهای از مدلهای سیستم .................... 136
5-3-4- پاسخ سیستم به ورودی پله .................................................................... 140
فصل ششم : بیان نتایج
6-1- بیان نتایج .................................................................................................... 144
6-2- پیشنهاد برای تحقیقات بیشتر....................................................................... 147
مراجع.................................................................................................................... 148
ضمیمه الف – معادلات دینامیکی ماشین سنکرون................................................. 154
ضمیمه ب – ضرایب K1 تا K6 ........................................................................... 156
ضمیمه پ – برنامه ریزی غیر خطی...................................................................... 158
-1- پیشگفتار:
افزایش روز افزون مصرف انرژی الکتریکی، توسعه سیستم های قدرت را بدنبال داشته است بطوریکه امروزه برخی از سیستم های قدرت در جغرافیایی به وسعت یک قاره گسترده شده اند. به موازات این توسعه که با مزایای متعددی همراه است، در شاخه دینامیک سیستم های قدرت نیز مانند سایر شاخه ها مسائل جدیدی مطرح شده است. از جمله این مسائل می توان به پدیده نوسانات با فرکانس کم، تشدید زیر سنکرون (SSR)، و سقوط ولتاژ اشاره کرد.
پدیده نوسانات با فرکانس کم در این میان از اهمیت ویژه ای برخوردار است و در بحث پایداری دینامیکی سیستم های قدرت مورد توجه قرار می گیرد. بروز اغتشاش های مختلف در شبکه، انحراف سیستم از نقطه تعادل پایدار را به دنبال دارد، در چنین وضعیتی به شرط اینکه سنکرونیزم شبکه از دست نرود، سیستم با نوسانات فرکانس کم به نقطه تعادل جدید نزدیک می شود. هنگامی که یک ژنراتور به تنهایی کار می کند، نوسانات با فرکانس کم به دلیل میرایی ذاتی به شکل نسبتاً قابل قبولی میرا می شوند. اما کاربرد برخی از المان ها مانند تحریک کننده های سریع، با اثر دینامیک قسمت های مختلف شبکه ممکن است باعث تزریق میرایی منفی به شبکه شود، به طوریکه نوسانات فرکانس کم شبکه به شکل مطلوبی میرا نشده و یا حتی از میرایی منفی برخوردار شوند. بدیهی است افزایش میرایی مودهای الکترومکانیکی سیستم در چنین وضعیتی می تواند به عنوان یک راه حل مورد استفاده قرار گیرد. بر این اساس پایدار کننده های سیستم قدرت (PSS) بر اساس مدل تک ماشین – شین بینهایت طراحی شده و در محدوده وسیعی به کار گرفته می شوند. از دید تئوری کنترل، پایدار کننده های فوق در واقع یک کنترل کننده کلاسیک با تقدیم فاز[1] می باشد که بر اساس مدل خطی سیستم در یک نقطه کار مشخص طراحی می شوند.
همراه با پیشرفت های چشمگیری در تئوری سیستم ها و کنترل، روش های جدید برای طراحی پایدار کننده های سیستم قدرت ارائه شده است، که به عنوان نمونه می توان به کنترل کنده های طرح شده بر اساس تئوری های کنترل تطبیقی، کنترل مقاوم، شبکه های عصبی مصنوعی و کنترل فازی اشاره کرد [5-1]. در همه این روش ها سعی بر اینست که نقایص موجود در طراحی کلاسیک مرتفع شده به طوریکه کنترل کننده به شکل موثرتری بر پایداری سیستم و بهبود میرایی نوسانات اثر گذارد.
روش های کنترل مقاوم، که در این پایان نامه مورد توجه است به شکل جدی از اوایل دهه هشتاد (1980) مطرح شد و خود به شاخه های متعددی تقسیم می شود. قبل از هر توضیحی درباره کنترل مقاوم نخست به بیان مفهوم عدم قطعیت در مدل
می پردازیم. در کنترل کلاسیک طراحی بر اساس مدل مشخصی از سیستم صورت
می گیرد. مدل سیستم تنها یک تقریب از دینامیک های واقعی سیستم است. حذف دینامیک های سریع به منظور ساده سازی، تغییر مقادیر پارامترهای مدل به دلایل مختلف از منابع ایجاد عدم قطعیت در مدل سیستم ها می باشد. بنابراین بدلیل وجود چنین عدم قطعیت هایی در مدلسازی ، اهداف مورد نظر طراح ممکن است توسط کنترل کننده های طرح شده بر اساس مدل تحقق نیابند.
به منظور رفع این مشکل در کنترل مقاوم بر اینستکه عدم قطعیت های حائز اهمیت موجود در مدل، در طراحی کنترل کننده لحاظ شوند. معمولاً مدلسازی عدم قطعیت در اکثر شاخه های کنترل مقاوم خانواده ای از سیستم ها را بوجود می آورد، حال کنترل کننده مقاوم بایستی چنان طرح شود که برای هر یک از اعضاء این خانواده اهداف مورد نظر در طراحی برآورده شود.
موضوع این پایان نامه طراحی پایدار کننده های مقاوم برای سیستم های قدرت است، به قسمی که پایداری سیستم در محدوده وسیعی از تغییر پارامترها و تغییر شرایط نقطه کار تضمین شود. در این راستا ابتدا به مطالعه اثر تغییر پارامترها بر پایداری
سیستم های قدرت تک ماشینه و چند ماشینه پرداخته می شود. سپس دو روش طراحی کنترل کننده های مقاوم تشریح شده، و در مسئله مورد مطالعه به کار گرفته می شوند. سرانجام ضمن نقد و بررسی این روش ها، یک روش جدید برای طراحی PSS ارائه می شود. در این روش مسئله طراحی پایدار کننده مقاوم به مسئله پاردار کردن مجموعه ای از مدل های سیستم در نقاط کار مختلف تبدیل می شود. این مسئله نیز به یک مسئله استاندارد بهینه سازی تبدیل شده و با استفاده از روش های برنامه ریزی غیر خطی حل می گردد. سرانجام کارایی روش فوق در طراحی پایدار کننده های مقاوم برای یک سیستم قدرت چند ماشینه در دو مسئله مختلف (اثر تغییر پارامترها بر پایداری دینامیکی و تداخل PSS ها) تحقیق شده و برتری آن بر روش کلاسیک به اثبات می رسد.
1-2- رئوس مطالب :
بخش بعدی این فصل به بررسی تحقیقات انجام شده در زمینه طراحی پایدار
کننده های مقاوم سیستم های قدرت اختصاص داده شده است.
در فصل دوم نخست به بیان مفاهیم اساسی در پایداری دینامیکی، و تشریح پدیده نوسانات با فرکانس کم در سیستم های قدرت پرداخته می شود. مدلسازی سیستم تک ماشینه به منظور مطالعه پدیده نوسانات با فرکانس کم، و روش طراحی PSS به کمک این مدل در قسمت های بعدی این فصل صورت می گیرد. در بخش آخر فصل نیز مدلسازی سیستم های قدرت چند ماشینه و نکات مربوط به آن مورد بررسی قرار می گیرد.
در فصل سوم ابتدا صورت مسئله کنترل مقاوم به طور کامل تشریح می شود. سپس به تاریخچه کنترل مقاوم و سیر پیشرفت برخی از شاخه ای آن پرداخته می شود. در پایان فصل طی دو بخش جداگانه به توضیح روش های - Pick Nevanlinna و Kharitonov که در ادامه مورد استفاده قرار می گیرند، می پردازیم.
طراحی کنترل کننده مقاوم با استفاده از روش - Pick Kharitonov برای سیستم قدرت تکماشینه و نقد و بررسی یک مقاله در این زمینه در ابتدای فصل چهارم (بخش (4-2)) صورت می گیرد. در بخش (4-3) پس از بدست آوردن معادلات فضای حالت برای سیستم های قدرت چند ماشینه، به بررسی پایداری دینامیکی یک سیستم سه ماشینه در نقاط کار مختلف و طراحی PSS در یک نقطه کار ناپایدار می پردازیم. در بخش (4-4) اثر تغییر پارامترها بر پایداری این سیستم مطالعه شده و روش Kharitonov جهت طراحی پایدار کننده های مقاوم مورد استفاده قرار می گیرد. در بخش (4-5) به ارائه یک روش جدید که با الهام از روش Kharitonov شکل گرفته است، می پردازیم. سپس این روش به منظور طراحی یک کنترل کننده مقاوم که در محدوده وسیعی از تغییر شرایط نقطه کار پایداری سیستم را تضمین می کند، به کار گرفته می شود.
در فصل پنجم ابتدا روش فوق در حل مسئله تداخل PSS ها مورد استفاده قرار
می گیرد. سپس به طراحی کنترل کننده های فیدبک حالت بهینه بر اساس مجموعه ای از مدلهای سیستم، و پاره ای نکات در این زمینه می پردازیم.
فصل ششم نیز به یک جمع بندی کلی از پایان نامه و بیان نتایج اختصاص داده شده است.
1-3- تاریخچه
بررسی همه کارهای انجام شده در جهت بهبود پایداری دینامیکی سیستم های قدرت حتی به صورت مختصر، به دلیل مطالعات و تحقیقات متعددی که در این زمینه صورت گرفته است، گزارش مفصلی را طلب می کند.در این زیر بخش ضمن اشاره مختصر به شاخه های مهم تحقیق، کارهای انجام شده بر اساس شاخه کنترل مقاوم را مرور خواهیم کرد.
با بروز نا پایداری دینامیکی در سیستم های قدرت تحقیقات گسترده ای در این زمینه آغاز شد. مفاهیم اساسی پایداری دینامیکی برای ژنراتور سنکرون متصل به شین بینهایت، اولین بار توسط Demello و Concordia به شیوه ای زیبا در سال 1969 بیان شد [6]. در این مقاله با معرفی مفاهیم گشتاورهای سنکرون کننده و میرا کننده اثر پارامترهای مختلف سیستم و شرایط نقطه کار بر پایداری دینامیکی ماشین سنکرون تشریح شده، و بدنبال آن با استفاده از تئوری جبران فاز به طراحی PSS پرداخته شد. به دلیل اهمیت این مطالب در فصل دوم، به طور مفصل به بررسی پایداری دینامیکی سیستم های قدرت خواهیم پرداخت.
در مرجع [7] اثر دینامیک ماشین های سنکرون یک سیستم قدرت چند ماشینه بر پایداری دینامیکی ماشین i ام این شبکه بررسی شده است. حاصل این مطالعه چند توصیه مفید در طراحی PSS برای ماشین های سنکرون در سیستم های چند ماشینه می باشد.
همچنین از آنجایی که پایدار کننده های سیستم قدرت بر اساس مدل تک ماشین – شین بینهایت طراحی می شود، هماهنگ سازی این پایدار کننده ها در سیستم های قدرت چند ماشینه اجتناب ناپذیر است. بدین منظور روش های مختلفی (مانند
روش های طراحی ترتیبی و افزایش پهنای باند PSSها) در جهت هماهنگ سازی PSS ها ارائه شده است. [13-8] .
از دیگر مسائل مورد مطالعه در زمینه پایداری دینامیکی سیستم های قدرت، تعیین بهترین محل برای نصب PSS در شبکه های بزرگ به منظور بهبود میرایی یک مود خاص شبکه می باشد. این موضوع که هم اکنون نیز در رأس تحقیقات قرار دارد در مراجع [8 و 14] مورد بررسی قرار گرفته است .
همگام با توسعه تئوری های کنترل روش های پایدار سازی سیستم های قدرت نیز بهبود یافت. از اوائل دهه 1970 کاربرد کنترل بهینه در بهبود پایداری دینامیکی به طور چشمگیری افزایش یافت. در مرجع [1] روش طراحی پایدار کننده با استفاده از تئوری کنترل بهینه به سیستم های قدرت چند ماشینه می باشد.
اگر چه استفاده از روش های کنترل بهینه[2] مورد استقبال فراوان محققان دانشگاهی قرار گرفت و مقالات متعددی در جهت توسعه این روشها در پایدار سازی سیستم های قدرت انتشار یافت، اما هرگز به شکل جدی در صنعت برق مطرح نشد. گذشته از مشکلات اجرایی استفاده از روش های کنترل بهینه در عمل، نقص اصلی این روش ها بی توجهی به مسئله عدم قطعیت های[3] مختلف موجود در مدل سیستم می باشد [18]. تغییر پارامترهای سیستم، صرفنظر از دینامیک های سریع و دینامیک های مدل نشده فرکانس بالا در مدلسازی ، از مهمترین منابع ایجاد عدم قطعیت در مدل سیستم ها
می باشد. چشم پوشی از عدم قطعیت های مختلف موجود در مدل ممکن است، نتایج گمراه کننده ای را به دنبال داشته باشد، به طوریکه اهداف مورد نظر در کنترل با به کارگیری کنترل کننده طرح شده بر اساس مدل سیستم، در سیستم واقعی تحقق نیابد.
در ادامه این زیر بخش کارهای انجام شده در جهت بهبود پایداری سیستم های قدرت که بر مبنای تئوری کنترل مقاوم شکل گرفته است را توضیح می دهیم.
بررسی استحکام پایداری[4] با استفاده از مفاهیم مقادیر تکین[5] ماتریس ها (که عمدتاً بر قضیه Nyquist تعمیم یافته استوارند) به منظور تحلیل پایداری دینامیکی سیستم های قدرت، اولین بار در سال 1984 به کار رفت [19]. Chan و Athans در این مقاله ابتدا با استفاده از گشتاورهای سنکروه کننده و میرا کننده یک مدل ماتریس تابع انتقال (s) G برای سیستم قدرت ارائه کردند. سپس با مدلسازی عدم قطعیت های ناشی از دینامیک های مدل نشده مودهای پیچشی شافت ژنراتور، تغییر مقادیر گشتاورهای سنکرون کننده و میرا کننده بدلیل تغییر شرایط نقطه کار، و تغییر در دینامیک های تحریک کننده های[6] سیستم به صورت عدم قطعیت های ضرب شوند به تحلیل پایداری سیستم پرداختند. این مقاله بیشتر جنبه تحلیل داشته و توصیه های مفیدی را در طراحی کنترل کننده های مقاوم به دنبال ندارد.
Ohtsuka و همکارانش در سال 1992 از تئوری کنترل در طراحی کنترل فیدبک حالت برای یک توربوژنراتور استفاده کردند [20]. آنها با استفاده از یک روند ماتریس گین فیدبک حالت را چنان طراحی کردند که نرم تابع انتقال حلقه بسته سیستم
می نیمم شود. مهمترین مزیت این روش بهبود پایداری و قابلیت بالا در دفع اغتشاش است. اشکال اصلی آن نیز افزایش مقادیر گین های فیدبک حالت نسبت به گین های بدست آمده از روش کنترل بهینه می باشد.
در مرجع [3]، Chow و همکارانش روش طراحی کنترل کننده های مقاوم را به منظور طراحی PSS مقاوم برای یک سیستم تک ماشینه بکار بردند. در این مقاله مقدار راکتانس خط انتقال بین ژنراتور سنکرون و شین بینهایت قطعی نبوده و عامل ایجاد عدم قطعیت در مدل سیستم می باشد. مهمترین مزیت این روش مقاوم بودن پایداری در برابر تغییرات راکتانس خط انتقال است. عیب این روش، بالا بودن مرتبه PSS مقارم می باشد.
در مرجع [21] تئوری Nevanlinna - Pick به منظور طراحی پایدار کننده مقاوم برای سیستم قدرت تک ماشین شین بینهایت به کار گرفته شده است. در ادامه بحث ضمن توضیح مفصل این تئوری به نقد و بررسی این مقاله نیز در انتهای بخش (4-2) خواهیم پرداخت.
این پایان نامه با فونت نازنین سایز 14 تنظیم شده است، شما میتوانید بدلخواه تغییر دهید.
مقدمه
در طول حداقل 200 سال گذشته، کاربرد واژه انفجار متداول بوده است. در زمانهای قبل از آن این واژه به تجزیه[1] ناگهانی مواد و مخلوطهای انفجاری با صدای قابل توجهی نظیر «رعد» اطلاق شده است. این مطلب از دیرباز شناخته شده است که انفجار تجزیه سریع مقدار معینی ماده است که به محض رخداد یک ضربه یا گرمایش اصطکاکی اتفاق میافتد. بنابراین تجزیه این مواد در شرایط مناسب میتواند بصورت ساکت و آرام رخ دهد.
کلمه انفجار[2] از نظر فنی به معنی انبساط ماده به حجمی بزرگتر از حجم اولیه است. آزاد شدن ناگهان انرژی که لازمه این انبساط است. غالباً از طریق احتراق سریع، دتونیشن[3] (که در فارسی همان انفجار معنی میشود)، تخلیه الکتریکی با فرایندهای کاملاً مکانیکی صورت میگیرد. خاصیت متمایز کننده انفجار، همانا انبساط سریع ماده است. به نحویکه انتقال انرژی به محیط تقریباً بطور کامل توسط حرکت ماده (جرم) انجام میشود. در جدول زیر مقایسهای بین چند فرآیند آزادسازی انرژی انجام شده است:
چگالی انرژی (Watt/cc) |
سرعت سوخت، شدن مواد (g/sec) |
فشار (atm) |
ماده |
10 |
1 |
1 |
شعله استیلن |
106 |
103 |
2000 |
باروت تفنگ |
1010 |
106 |
400000 |
دتونیشن یک ماده منفجره قوی |
جدول (بالا) مقایسهای بین سه فرایند آزاد سازی انرژی
برای شعله تقریباً هیچ انتقال جرمی به اطراف رخ نمی دهد در حالیکه نیروی پیشرانش یک اسلحه قادر به راندن گلوله است و یک ماده منفجره قوی[4] هر چیز در تماس با خود را تغییر شکل داده و یا ویران میکند. قدرت منهدم کننده این مواد را «ضربه انفجار»[5] نامیده میشود که مستقیماً با حداکثر فشار تولید شده مرتبط است. توجه کنید که در جدول (بالا)، هیچگونه توصیفی از محل رخداد (تونیشن ماده منفجره قوی ارائه نشده است. این بدان معناست که فرایند دتونیشن از محدودیتهای فیزیکی مستقل است.
با توجه به مطالب بالا واضح است که دتونیشن تنها یکی از انواع حالات پدیده انفجار است بعبارت دیگر واژه دتونیشن تنها باید به فرآیندی اطلاق شود که در طی آن یک «موج شوک»[6] انتشار یابد.
متاسفانه بعلت قفرلفات مناسب فنی در زبان فارسی، دتونیشن به معنی عام انفجار ترجمه میشود و بنابراین در ادامه این مبحث برای پرهیز از اشتباه و رسا بودن مطلب همان واژه دتونیشن را به کار برده خواهد شد.
سرآغاز تحقیقات اخیر بر روی دتونیشن به سالهای 45-1940 م. که «زلدویچ» و «ون نیومان» هر یک به طور جداگانه مدل یک بعدی ساختار امواج دتونیشن را فرمولبندی کردند باز میگردد، گرچه یک مدل واقعی سه بعدی تا اواخر سال 1950 م به تاخیر افتاد.
پدیده دتونیشن
دتونیشن یک واکنش شیمیائی «خود منتشر شونده»[7] است که در طی آن مواد منفجره اعم از مواد جامد، مایع، مخلوطهای گازی، در مدت زمان بسیار کوتاه در حد میکروثانیه. به محصولات گازی شکل داغ و پرفشار با دانسیته بالا و توانا برای انجام کار تبدیل میشود. فرض بگیرید قطعهای از مواد منفجره، منفجر گردد. به نظر میرسد که همه آن در یک لحظه و بدون هیچ تاخیر زمانی نابود میگردد. البته در واقع دتونیشن از یک نقطه آغازین شروع شده و از میان ماده بطرف انتهای آن حرکت میکند. این عمل بخاطر آن آنی بنظر میرسد که سرعت رخداد آن بسیار بالاست.
از نظر تئوری دتونیشن ایدهال واکنشی است که در مدت زمان صفر (با سرعت بینهایت) انجام شود. در اینحالت انرژی ناشی از انفجار فوراً آزاد میشود اصولاً زمان واکنش بسیار کوتاه یکی از ویژگیهای مواد منفجره است. هر چه این زمان کمتر باشد، انفجار قویتر خواهد بود. از نظر فیزیکی امکان ندارد که زمان انفجار صفر باشد. زیرا کلیه واکنشهای شیمیائی برای کامل شدن به زمان نیاز دارند.
پدیده دتونیشن با تقریبی عالی مستقل از شرایط خارجی است و با سرعتی که در شرایط پایدار[8] برای هر ترکیب، فشار و دمای ماده انفجاری اولیه ثابت است منتشر میشود. ثابت بودن سرعت انفجار، یکی از خصوصیات فیزیکی مهم برای هر ماده منفجره میباشد در اثر دتونیشن، فشار، دما و چگالی افزایش مییابند. این تغییرات در اثر تراکم محصولات انفجار حاصل میگردند.
پدیدهای که مستقل از زمان در یک چارچوب مرجع حرکت میکند. «موج» نامیده میشود و ناحیه واکنش دتونیشن، «موج دتونیشن»[9] یا موج انفجار نامیده میشود. در حالت پایدار این موج انفجار بصورت یک ناپیوستگی شدید فشاری که با سرعت بسیار زیاد و ثابت VD از میان مواد عبور میکند توصیف میشود واکنش شیمیائی در همسایگی نزدیک جبهه دتونیشن[10] است که باعث تشکیل موج انفجار میشود. این موج با سرعتی بین 1 و تا 9، بسته به طبیعت فیزیکی وشیمیائی ماده منفجره حرکت میکند. این سرعت را میتوان با استفاده از قوانین ترموهیدرودینامیک تعیین نمود. عواملی که در سرعت انفجار نقش دارند عبارتند از: انرژی آزاد شده در فرآیند، نرخ آزاد شدن انرژی، چگالی ماده منفجره و ابعاد خرج انفجاری.
یک مدل ساده برای این پدیده مطابق شکل زیر از یک «جبهه شوک»[11] و بلافاصله بدنبال آن یک ناحیه انجام واکنش که در آن فشارهای بسیار بالا تولید میشود، تشکیل شده است. ضخامت ناحیه واکنش در انفجار ایدهآل صفر است و هر چه انفجار بحالت ایدهال نزدیکتر باشد. ضخامت این ناحیه کمتر است. نقطه پایان این ناحیه، محل شروع ناحیه فشار دتونیشن[12] است.
این پایان نامه با فونت نازنین سایز 14 تنظیم شده است، شما میتوانید بدلخواه تغییر دهید.
نفت خام 1
مقدمه 2
2 ـ واحد ارزیابی نفت خام 3
چگالی ( دانسیته ) 4
مقایسه دانسیته هیدروکربتهای مختلف در درجه حرارت ثابت 5
روش ASTM 5
شرح آزمایش 6
3 ـ 2 ـ فشار بخار رد (RVP) 6
روش 7
دستگاه اندازه گیری RVP 7
شرح آزمایش 7
نقطه اشتعال ـ نقطه آتش گیری 7
روش 92 ASTMD 8
شرح آزمایش 8
محاسبه 9
کربن باقیمانده پس از سوختن 9
الف ، کندراتسون روش ASTM D189 10
شرح آزمایش 10
ب ـ رمزباتوم ASTM D524 11
شرح آزمایش 11
نقطة دود 11
روش 12
نقطه ریزش 12
روش ASTM D97 13
شرح آزمایش 13
نقطه انجماد 13
روش 14
روش آزمایش 14
ترکیبات گوگرد دار 14
مقدمه 14
تعیین مقدار گوگرد در فرآوردهای نفتی : روش ASTM D 262 15
تعیین مرکاپتان روشن uop 163 16
اسیدیته : روش ASTM D 664 17
ـ ویسکوزیته 18
عدد اکتان 19
عددستان 20
ستان 21
3 ـ 17 ـ عدد دیزل 21
اندازه گیری نمک در نفت خام 22
مقدمه 22
روش 3230 ASTM 22
شرح آزمایش 23
محاسبه 24
3 ـ 19 ـ اندازه گیری آسفالتین 25
مقدمه 25
روش IP 26
شرح آزمایش 26
اندازه گیری واکس ( موم ) 27
روش 237 IP 28
4 ـ بررسی و تجزیه مواد نفتی از نظر تقطیر 28
4 ـ 1 ـ تقطیر ASTM : 29
روش 86 D ASTM 29
تقطیر در شرایط اتمسفر و خلاء 33
اجزاء لازم برای تقطیر در شرایط خلاء 36
نمونه برداری از نفت خام 37
روش راه اندازی دستگاه و انجام آزمایش 38
Blending 43
تقطیر میکرو : روش 2892 ASTM D 44
تقطیر سنگین ( روغن گیری ) : 45
روش 2892 ASTM D 45
دستگاه تقطیر روغن های نفت خام 47
دستگاههای کروماتوگرافی 48
مقدمه 48
کروماتوگرافی گاز 48
PIONA 49
PONA روش 139 : ASTM D 49
این پایان نامه با فونت نازنین سایز 14 تنظیم شده است، شما میتوانید بدلخواه تغییر دهید.
بخشی از مقاله
مقدمه:
سیستم های حرارتی خورشیدی نقش مهمی در انرژی خورشیدی دارد، استفاده از دستگاه های خورشیدی سابقه طولانی دارد، گفته شده است ارشمیدس تقریباً در سال 214 قبل از میلاد از آینه مقعر برای داغ کردن آب استفاده کرده است. سیستم های حرارتی امروزی نیز کم هزینه ترین کاربرد انرژی خورشیدی را دارد.
حرارت خورشید استفاده از حرارت انرژی خورشید را توجیح می کند. بنابراین تعداد متفاوتی از دستگاه های فنی وجود دارد که اضافه بر گرم کردن فضا، داغ کردن آب یا فرآیندهای صنعتی سیستم های انرژی خورشیدی را می توان برای سرمایش یا تولید برق با کارخانه های تولید برق خورشیدی مورد استفاده قرار داد. قسمت های عملیاتی اصلی عبارتند از:
چون این حیطه های عملیاتی خیلی دور از دسترس هستند، این بخش فقط جنبه های مهم آبگرمکن های خانگی خورشیدی و استخرهای خورشیدی را با سیستم های دارای صفحات خورشیدی بسته و باز مورد بحث قرار می دهیم. بخش های زیر به کاربرد بعضی کمیت های ترمودینامیک در توضیح اصول نیاز دارد. جدول 1-3 مهمترین پارامترها، علائم آنها و واحدهایشان را نشان می دهد.
پایان نامه انرژی های تجدید پذیر
این پایان نامه با فونت نازنین سایز 14 تنظیم شده است، شما میتوانید بدلخواه تغییر دهید.
فصل اول : چرا انرژی تجدید پذیر مهم است؟
فصل دوم : موقعیت فعلی و آینده انرژی طبیعی
فصل سوم : ثابت خورشیدی
فصل چهارم : سیستم های حرارتی خورشید
فصل پنجم : آفتاب گیری در سطح زمین
فصل ششم : تبدیل مستقیم انرژی خورشیدی به کار – دستگاه های فتوولتایی
بخشی از متن پایان نامه
فایده های کلیدی آن عبارتند از:
فایده های محیطی: فن آوری های انرژی تجدید پذیر، منابعی پاک از انرژیهایی هستند که از صنایع انرژی های مرسوم، تماس و آلودگی محیطی بسیار کمتری دارند.
انرژی برای نسل های آینده ما: انرژی تجدید پذیر پایان نخواهد پذیرفت، هرگز. اما منابع دیگر انرژی محدودند و همین روزها ته می کشند.
مشاغل و اقتصاد: سرمایه گذاری ها بر روی انرژی تجدید پذیر اغلب صرف تهیه مواد خام (لوازم و کالا) و مصرفی و ساختاری برای ساخت و نگهداری وسایل می شود، تا سرمایه گذاری بر روی واردات پر خرج انرژی. این بدان معناست که پولی که شما بابت انرژی می پردازید، به جای اینکه وارد اقتصاد کشوری بیگانه شود، در کشور خودمان باقی مانده، اشتغال زایی کرده و موجب صرفه جویی اقتصادی در مصرف سوخت می شود.
1- فایده های محیطی:
فن آوری های انرژی قابل تجدید از صنایع انرژی مرسوم که بر سوخت فسیلی تکیه دارد، با محیط اطرافش بسیار دوستانه تر عمل می کند.سوخت های فسیلی در بسیاری از مشکلات زیست محیطی که ما امروزه با آنها مواجه هستیم، سهم قابل توجهی دارند- گازهای گلخانه ای، آلودگی هوا و آلودگی آب و خاک- در صورتیکه متابع انرژی تجدید پذیر در این امر سهم بسیار اندکی داشته یا هیچ نقشی ندارند.گازهای گلخانه ای، دی اکسید کربن، متان، اکسید نیتروژن، هیدروکربن ها و کلروفلوئورکربن ها، جو زمین را مثل یک پتوی گرم و شفاف احاطه کرده اند، به اشعه های گرم خورشید اجازه داخل شدن می دهند و گرما را در نزدیک سطح زمین به دام می اندازند (نگه می دارند).
اثرات این گلخانه طبیعی، دمای متوسط سطح زمین را حدود 60 درجه فارنهایت (33 درجه سانتیگراد) نگه می دارد. اما افزایش مصرف سوخت های فسیلی، بطور قابل توجهی انتشار (تولید) گازهای گلخانه ای را زیاد کرده است، مخصوصاً دی اکسید کربن، به وجود آورنده افزایش اثر گازهای گلخانه ای که به عنوان گرمای محسوس و یکپارچه زمین شناخته می شود. مطابق نظر آژانس حفاظت محیط زیست ایالات متحده، سهم دی اکسید کربن عهده دار 2/1 تا 3/2 افزایش عمومی دماست.
با این وجود، فن آوری های انرژی قابل تجدیدپذیر، گرما و الکتریسیته را با انتشار (تولید) مقدار ناچیز یا صفر دی اکسید کربن، تولید می کند. هم چنین استفاده از انرژی سوخت های فسیلی، منبع مهمی برای آلودگی هوا، آب و خاک می باشد.آلاینده ها نظیر منوکسید کربن، دی اکسید گوگرد، دی اکسید نیتروژن، ذرات معلق و سرب- باج غم انگیزی از محیط گرداگرد ما می گیرند!به عبارت دیگر، اغلب فن آوری های انرژی قابل تجدید، آلودگی ناچیز یا صفر تولید می کنند.
آلودگی و گرمای زمین هر دو، احتمال حتمی خطر بزرگ سلامتی نسل بشر را مطرح می کنند.مطابق با رای انجمن ریه (آمریکا) آلودگی هوا در امراض ریه، نظیر: تنگی نفس، سرطان ریه و عفونت های نواحی تنفسی، سهیم است و سالانه قریب به 335000 نفر در آمریکا به این علل فوت می کنند.
ضمناً ممکن است اثرات طولانی مدت مرتبط با گرمای زمین، مخرب تر نیز باشد. عوارض مرگ و میر با هوای بسیار گرم امکان دارد و هنگامی که دما بالا می رود، امراض می توانند انرژی نهان قوی تری برای پیشرفت داشته باشند.نهایتاً، فن آوری های انرژی قابل تجدید، می توانند به ما برای تغییر الگوهای مرسوم مصرف انرژی، برای ارتقاء کیفیت محیط پیرامون مان، کمک کنند.
2- انرژی برای نسل های آینده ما:
مصرف انرژی جهان، در آینده به کدام انرژی متمایل خواهد بود؟
بله، ما به خوبی می توانیم ثابت کنیم که مصرف الکتریسیته، رشدی جهانی خواهد داشت. آژانس بین المللی انرژی مطرح می کند که ظرفیت تولید الکتریسیته جهان تا سال 2020، تقریباً به 8/5 میلیون مگاوات، افزایش خواهد یافت. که حدود 3/3 میلیون مگاوات، بیش از سال 2000 است.
در این حال، ذخایر سوخت های فسیلی کره زمین منبع اصلی کنونی انرژی مان، طبق نظر بهترین تجزیه و تحلیل گران صنعت نفت، از سال ها 2020 الی 2060 شروع به اتمام رسیدن خواهند کرد.ما چگونه احتیاجمان به آن مقدار انرژی را بر طرف خواهیم کرد؟رانرژی تجدید پذیر می تواند بهترین پاسخ ما باشد.
کمپانی بین المللی شل، پیش بینی می کند که در سال 2060، انرژی تجدید پذیر، 60% انرژی جهان را تأمین خواهد کرد.بانک جهانی تضمین میکند که نرخ داد و ستد برای انرژی خورشیدی (الکتریسیته) طی 30 سال، به طور مقطوع به چهار تریلیون دلار خواهد رسید.همچنین سوخت های بیومس (زیست توده ای) می توانند جانشین گازوئیل شوند. و بر عکس سوخت های فسیلی، منابع انرژی تجدید پذیر، قابل نگهداری می باشند و هیچ وقت تمام نمی شوند عملکرد امروز ما برای مرسوم نمودن فن آوری های انرژی قابل تجدید، نه تنها به نفع حال ماست، بلکه موجب تولید منافع زیادی نیز خواهد شد.
3- شغل ها و اقتصاد:
قشر گسترده ای از ایالات متحده مجبور به واردات سوخت های فسیلی مانند نفت و گاز طبیعی، برای تولید برق، گرما و سوخت، هستند. هزینه این سوخت های فسیلی می تواند بالغ بر میلیون ها دلار شود و هر دلاری که صرف واردات انرژی شود، یک دلار از اقتصاد محلی کسر می شود.
در این حال، منابع انرژی تجدید پذیر، بطور موضعی (محلی) گسترش یافته، هزینه صرف شده برای انرژی از کشور خارج نمی شود، اشتغال زایی نموده و موجب تقویت اقتصاد می شود. کسر فن آوری های انرژی قابل تجدید، زحمتی سخت می طلبد.شغل ها به زودی از ساخت و ساز، طراحی، نصب، سرویس و فروش محصولات انرژی تجدید پذیر، به پایان می رسند.اشتغال هم چنین بطور غیر مستقیم از شغل هایی که کمپانی های انرژی تجدید پذیر را با مواد خام، حمل و نقل، اسباب و لوازم و خدمات تخصصی نظیر محاسبات و خدمات اداری تغذیه می کنند، فراهم خواهد شد.
در نتیجه، دستمزد و حقوق حاصل از شغل هابر درآمد افزوده در اقتصاد محل را موجب می شود. از این گذشته درآمد حاصل از انرژی تجدید پذیر، چیزی بیشتر ازاین اقتصاد محلی را رشد می دهد، یعنی مزایایی برای کل کشور.بطور مثال در سال 2001، ایالات متحده حدود 103 بیلیون دلار صرف واردات نفت از خارج کرده است. اما به عنوان یکی از سازندگان بزرگ سیستم های انرژی قابل تجدید جهان، می تواند با افزایش مصرف انرژی تجدید پذیر در سراسر دنیا، سرمایه بیشتری را به کشورش وارد کند. در حال حاضر سازندگان سیستم های فتوولتایی ایالات متحده حدود 3/2 کل سازندگان جهان هستند. و حدود 10% صادرات این سیستم های PV بیشتر صرف توسعه شده که منجر به فروش سالیانه بیش از 300 میلیون دلار می شود.
پایان نامه بررسی اثرات شرایط محیطی بر عملکرد تجهیزات نیروگاه بخار
این پایان نامه با فونت نازنین سایز 14 تنظیم شده است، شما میتوانید بدلخواه تغییر دهید.
عناوین
چکیده
فصل اول : معرفی تجهیزات نیروگاه بخاری
1 ـ 1 ـ مقدمه
1 ـ 2 ـ دیگ بخار و تجهیزات جانبی آن
1 ـ 2 ـ 1 ـ مقدمه
1 ـ 2 ـ 2 ـ اکونومایزر
1 ـ 2 ـ 3 ـ درام
1 ـ 2 ـ 4 ـ لوله های دیوارهای محفظه احتراق یا اوپراتور
1 ـ 2 ـ 5 ـ سوپر هیترها
1 ـ 2 ـ 6 ـ دی سوپر هیتر ها یا اتمپراتورها
1 ـ 2 ـ 7 ـ ری هیترها
1 ـ 2 ـ 8 ـ جنس لوله های بویار
1 ـ 2 ـ 8 ـ 1 ـ ساختار میکروسکوپی فولادها
1 ـ 2 ـ 8 ـ 2 ـ اورهیت شدن لوله های بویلر
1 ـ 2 ـ 8 ـ 3 ـ تغییرات ساختار فولاد در تحت اورهیت
1 ـ 2 ـ 8 ـ 4 ـ اتفاقات اورهیت در نیروگاهها
1 ـ 2 ـ 8 ـ 5 ـ بحث و نتیجه گیری
1 ـ 3 ـ گرمکن های آب تغذیه
1 ـ 4 ـ کوره یا محفظه حتراق
1 ـ 4 ـ 1 ـ ساختمان مشعلها و روشن پودر کردن سوخت در آنها
1 ـ 5 ـ تجهیزات جانبی دیگ بخار
1 ـ 5 ـ 1 ـ گرمکن های هوا
1 ـ 5 ـ 2 ـ دریچه های کنترل هوا یا دمپرها
1 ـ 5 ـ 3 ـ دودکش
1 ـ 6 ـ فنهای نیروگاه
1 ـ 7 ـ والوها
1 ـ 8 ـ سیستمهای مرتبط با دیگ بخار
1 ـ 8 ـ 1 ـ مقدمه
1 ـ 8 ـ 2 ـ سیستم کنترل آب تغذیه
1 ـ 8 ـ 3 ـ سیستم کنترل درجه حرارت بخار
1 ـ 8 ـ 4 ـ کنترل فشار بخار
1 ـ 8 ـ 5 ـ کنترل سیستم احتراق
1 ـ 8 ـ 5 ـ 1 ـ کنترل هوای مشعل
1 ـ 8 ـ 5 ـ 2 ـ کنترل سوخت مشعل
1 ـ 8 ـ 5 ـ 3 ـ کنترل فشار محفظه احتراق
1 ـ 9 ـ 1 ـ مقدمه
1 ـ 9 ـ 2 ـ اصول کار و وظایف کندانسور
1 ـ 9 ـ 3 ـ اثرات وجود هوا در کندانسور
1 ـ 9 ـ 4 ـ انواع کندانسور از نظر خنک سازی بخار
1 ـ 9 ـ 5 ـ وسایل حفاظتی کندانسور
1 ـ 9 ـ 6 ـ تمیز کردن کندانسور
1 ـ 10 ـ سیستمهای آب گردشی خنک کننده کندانسور
1 ـ 10 ـ 1 ـ مقدمه
1 ـ 10 ـ 2 ـ انواع سیستمهای خنک کن
1 ـ 10 ـ 3 ـ سیستم یکبارگذر
1 ـ 10 ـ 4 ـ سیستم چرخشی
1 ـ 10 ـ 5 ـ سیستم ترکیبی
1 ـ 11 ـ توربین بخار و انواع طبقه بندی آن
1 ـ 11 ـ 1 ـ مقدمه
1 ـ 11 ـ 2 ـ طبقه بندی توربین بخار
فصل دوم : بررسی اثرات شرایط محیطی بر روی عملکرد نیروگاههای بخار
2 ـ 1 ـ اثر کمیت های ترمودینامیکی ( فشار و دما ) بروی بازده سیکل نیروگاه
2 ـ 2 ـ 1 ـ وظیفه اصلی چگالنده
2 ـ 2 ـ 2 ـ سیستم آب گردشی نیروگاه
2 ـ 2 ـ 3 ـ عوامل موثر بر برج خنک کن نیروگاه
2 ـ 2 ـ 4 ـ اثرات شرایط محیطی بر کندانسور
2 ـ 3 ـ اثرات شرایط محیطی بر روی عملکرد لوبلیر نیروگاه
2 ـ 3 ـ 2 ـ اثرات فشار و دمای محیط بر روی عملکرد بویلر
2 ـ 4 ـ بررسی نمونه ای اثرات شرایط محیطی بر عملکرد نیروگاه بخاری ( تبریز )
2 ـ 4 ـ 1 ـ تاثیر درجه حرارت محیط در مصرف داخلی
2 ـ 4 ـ 2 ـ تاثیر درجه حرات محیط در مصرف آب نیروگاه
نتیجه گیری
2 ـ 4 ـ 3 ـ تاثیر درجه حرارت کم محیط در بهینه سازی مصرف داخلی نیروگاه تبریز
2 ـ 4 ـ 4 ـ تاثیر درجه حرات در افزایش تلفات و کاهش عمر الکتروموتورهای سوخت
2 ـ 5 ـ بررسی علل خوردگی لوله های کندانسور واحد یک نیروگاه تبریز
2 ـ 5 ـ 1 ـ شرایط کاری و مشخصات فنی لوله های کندانسور
2 ـ 5 ـ 2 ـ وضعیت ظاهری نمونه لوله
2 ـ 5 ـ 3 ـ نتایج آزمایشات
2 ـ 5 ـ 4 ـ فرم مقطع سوراخ
2 ـ 5 ـ 5 ـ بررسی زیر ساختار لوله
2 ـ 5 ـ 6 ـ علل خوردگی و سوراخ شدن نمونه مورد آزمایش
2 ـ 5 ـ 7 ـ پیشنهادات
2 ـ 6 ـ بررسی نمونه ای اثرات شرایط محیطی بر عملکرد نیروگاه بندرعباس
2 ـ 6 ـ 1 ـ اثرات شرایط محیطی بر عملکرد بویلر و تاثیر آن بر طراحی بویلر
2 ـ 6 ـ 2 ـ اثرات شرایط محیطی بر عملکرد توربین
2 ـ 6 ـ 3 ـ اثرات شرایط محیطی بر ژنراتور
2 ـ 6 ـ 4 ـ اثرات شرایط محیطی بر کندانسور
2 ـ 7 ـ بررسی نمونه ای اثرات شرایط محیطی بر روی عملکرد نیروگاه شهید محمد منتظری اصفهان
2 ـ 7 ـ 1 ـ اثرات شرایط محیطی بر روی عملکرد بویلر
2 ـ 7 ـ 2 ـ اثرات شرایط محیطی بر عملکرد کندانسور
فصل سوم
نتیجه گیری
مراجع
بخشی از پایان نامه
1 ـ 2 ـ دیگ بخار و تجهیزات جانبی آن
1 ـ 2 ـ 1 ـ مقدمه
یکی از مهمترین تجهیزات در نیروگاههای بخاری ، دیگ بخار می باشد که در آن ، آب تغذیه شده توسط پمپ تغذیه با جذب حرارت ، به بخار پس تافته تبدیل می گردد . دیگر بخار نیروگاهها از نظر چـگونگی گرم کردن آب ورودی به دو نوع تقسیم می شوند :
الف ـ دیگ بخار درام دار
ب ـ دیگ بخار یک بار گذر
1 ـ 2 ـ 2 ـ اکونومایزر
پس از اینکه گازهای کوره قسمتی از حرارت خود را به لوله های آب و سوپرهیتـرها می دهد هنوز دارای مقدار قابل ملاحظهای حرارت می باشد که این حرارت همراه گازهایی اگر بدون استفاده از دودکش خارج شود از نظر اقتصادی مقرون به صرفه نبوده و راندمان دستگاه پایین خواهد بود لذا با استفاده از یک اکونومایزر از این حرارت باقیمانده استفاده می نمایند . اکونومایزر شامل تعدادی لوله های سری است که در آخرین مرحله مسیر گازهای حاصله از احتراق قرار گرفته و آب درون لوله ها گرم می شود . میزان افزایش درجه حرارت آب ورودی به اکونومایزر بستگی به طراحی دیگر بخار و حرارت موجود در گازهای خروجی از دیگ بخار دارد بعنوان مثال در نیروگاه طوس دمای آب ورودی به اکونومایزر 242 درجه سانتی گراد و دمای خروجی 294 درجه سانتی گراد می باشد و این در حالی است که در نیروگاه شهید محمد منتظری دمای آب ورودی 244 درجه سانتی گراد و دمای آب خروجی 366 درجه سانتی گراد ( با سوخت گاز در مشعلها ) می باشد . جایگاه این لوله ها پس از لوله های ری هیتر و سوپر هیتر در انتهای دیگ بخار است . باید توجه داشت که توزیع آب در این لوله ها باید یکنواخت باشد تا در قسمتهایی از لوله ها مایع گرم تبدیل به بخار نشود که در این صورت لوله ها صدمه خواهند دید .
1 ـ 2 ـ 3 ـ درام
استوانه ای است به طول چندین متر و قطر داخلی 5/1 متر و ضخامت جدار حدود 12 سانتی متر از جنس فلز مقاوم در مقابل فشار و درجه حرارت . معمولاً از طریق نورد یک قطعه فلزی مستطیل شکل آنرا بصورت استوانه درآورده و دو لبه را به هم جوش می دهند . سپس قطعه های انتهایی را به صورت نیمکره به آن جوش می دهند . جنس ، طول ، قطر داخلی و ضخامت جداوره درام بستگی به بزرگی ، قدرت درجه حرارت و فشار بخار هر واحد دارد . درام به عنوان مخزن در دیگ بخار عمل می کند که دارای وظایف زیر است :
الف ـ جدا کردن قطرات از بخار آب
ب ـ عمل نمودن به عنوان مخزن ذخیره آب
ج ـ با استفاده از سطح آب درام می توان مقدار آب تغذیه به سیکل را کنترل نمود .
فشار درام در دیگ های بخار نیروگاههای شهید رجایی ، طوس ، شهید محمد منتظری و نکا به ترتیب برابر 8/169 ، 45/148 ، 158 ، 210 اتمسفر است .
1 ـ 2 ـ 4 ـ لوله های دیوارهای محفظه احتراق یا اوپراتور
اطراف محفظه احتراق دیگ های بخار ، تعداد زیادی لوله های موازی نزدیک به هم که به لوله های اوپراتور موسوم هستند پوشیده شده است . وظیفه این لوله ها از یک طرف آن است که بخشی از حرارت حاصل از احتراق را از طریق تشعشی و جابجایی جذب نماید و از طرف دیگر ، حرارت جذب شده به وسیله هدایت به آب داخل خود منتقل می کند . بنابراین در کوره ، هر سه نوع انتقال حرارت با یکدیگر انجام می گیرد . حاصل این تبادل حرارت جذب حرارت توسط داخل آب لوله ها و تبدیل آن به بخار است . به عبارت دیگر کلیه بخار تولیدی دیگ بخار در این لوله ها ایجاد می شود . از طرف دیگر جذب حرارت توسط لوله های دیواره ای ، باعث خنک شدن فضای اطراف کوره می شود و لذا مشکلی از نظر عایق کاری دیواره های اطراف محفظه احتراق پیش نخواهد آمد . به عبارت دیگر لوله های دیواره ای با جذب حرارت و انتقال آن به آب داخل خود ، دیواره کوره را خنک می نماید . لازم به ذکر است که جریان آب در داخل لوله های دیواره ای از پایین به بالاست . هر چه آب در طول کوره به طرف بالا حرکت نماید حرارت بیشتری جذب نموده و در نتیجه بخار بیشتری تولید می گردد .
1 ـ 2 ـ 5 ـ سوپرهیترها
یک سری لوله از جنس فولاد مقاوم در برابر حرارت و فشار با اشکال مختلف معمولاً به شکل u یا s و یا اشکال دیگر که در کنار هم بفاصله کمی از هم قرار دارد و ابتدا و انتهای آنها به دو لوله بزرگتر بنام هدر جوش داده شده اند و به مجموعه آنها سوپرهیتر گفته می شود این مجموعه معمولاً در فضای داخلی بویلر یعنی داخل کوره و مسیر گازهای خروجی کوره قرار داده می شود بطوریکه هدر ابتدایی و انتهایی در بیرون دیواره و یا هم ردیف دیواره های بویلر و خود لوله های سوپرهیت در داخل قرار می گیرند . هدر ابتدایی به بالای درام مربوط است و هدر انتهایی به لوله خروجی بخار از دیگ . برای استفاده از انرژی و حرارت بیشتر بخار در نیروگاهها ، بخار اشباع تولید شده در درام دیگ بخار را مجدداً توسط گازهای حاصله از احتراق کوره گرم می کنند . این عمل داغ کردن بخار یا سوپر هیتر نامیده می شود . سوپر هیترها را بر اساس تعداد زیاد لوله ها و محل هدر ها و همچنین شرایط حرارت دریافتی ( از نوع تشعشی یا جابجایی ) طبقه بندی می کنند . در بعضی موارد طبقه بندی سوپر هیتر ها بر اساس هر دو حالت فوق صورت می گیرد . توجه به شکل قرارگرفتن لوله ها و هدرها ، سوپر هیتر ها ممکن است از نوع آویزان باشند . در این نوع لوله ها از هدر ها آویزان بوده و توسط آنها نگهداری می شوند و یا سوپر هیتر ها ممکن است از نوع افقی یانشد و یا ممکن است بشکل (L) باشد که دو نوع اخیر دارای تخلیه طبیعی بوده و احتیاج به تخلیه اجباری ندارند ، و در هنگام روشن کردن دستگاه دیگ بخار بسهولت عمل می نمایند ، از این رو دو طرح مزبور مورد توجه در سوپر هیتر های اولیه دیگ بخار با سوخت پودر شده قرار گرفت . در شکلهای ( 1 ـ 2 ـ الف ) و ( 1 ـ 2 ـ ب ) انواع مختلف سوپر هیترها نشان داده شده است .
پایان نامه تعمیر تلویزیون تیونر ها
این پایان نامه با فونت نازنین سایز 14 تنظیم شده است، شما میتوانید بدلخواه تغییر دهید.
بخش یکم تیونر 1
بخش دوم طبقه IF آشکار ساز و AGC 8
بخش سوم مدارات رنگی 17
بخش چهارم مدارات تصویر 62
بخش پنجم منبع تغذیه 66
تیونر
همانطوریکه در نمای کلی گیرنده های رنگی بررسی گردید امواج دریافت شده توسط آنتن به تیونر منتقل می گردد .، تیونر تلویزیونهای رنگی علاوه بر کارهای معمولی یک تیونر که از تلویزیون سیاه و سفید به خاطر داریم (انتخاب کانال ، حذف امواج مزاحم ، تقویت موج فرستنده و . . . ) در خروجی خود امواج فرستنده را تبدیل به سه موج IF به ترتیب زیر می کنند:
1) IF صدا (فرکانس 4/33 مگاهرتز)
2) IF تصویر(فرکانس 9/38 مگاهرتز)
3) IF رنگ(فرکانس 43/34 مگاهرتز)
تیونر ها در دو نوع مکانیکی و الکترونیکی درست می شوند ، در تلویزیونهای رنگی جدید اکثرا تیونر به صورت الکترونیک طراحی میشود . این تیونرها مدارات دریافت هر سه محدوده VHF I , VHF III , UHF را دارا هستند ، در جدول زیر محدوده امواج تلویزیونی و تعداد کانالهای آنها مشخص شده است :
در تیونرهای میکانیکی جهت آنکه کانال و محدوده کار تیونر را تعویض نمائیم دسته سلکتوری وجود دارد که این کار را انجام می دهد ، ولی در تیونرهای الکترونیک جهت این کار ، مداری در نظر گرفته شده است به نام مدار فرمان تیونر .
بنابراین مدار فرمان تیونر باید بروی تیونرهای الکترونیک دو کنترل اعمال نماید اولا محدوده کار تیونر را مشخص کند که آیا بر روی UHF ، VHF I ، VHF III باشد ثانیا معین کند در آن محدوده بر روی چه کانالی تصویر دریافت دارد .
عمل اول با قطع و وصل ولتاژ تغذیه هر قسمت انجام می گیرد یعنی زمانی که می خواهیم تیونر بر روی محدوده VHF I کار کند ، مدار فرمان ولتاژ تغذیه دو باند VHF III و UHF را قطع کرده و فقط ولتاژ تغذیه به باند VHF I می دهد . این باعث می شود که فقط باند VHF I کار کرده و دو باند دیگر غیر فعال باشند.
عمل دوم (تعویض کانال) با کم و زیاد کردن یک ولتاژ متغییر(معمولا صفر تا 33 ولت) توسط مدار فرمان تیونر و اعمال آن به دیودهای واریکاپ تیونر انجام می گیرد .
دیودهای واریکاپ چه عملی انجام می دهند ؟
دیودهای واریکاپ یکی از انواع دیودها هستند که وقتی در بایاس معکوس قرار گیرند میتوان با کم و زیاد کردن ولتاژ دو سرشان از آنها همانند یک خازن متغییر استفاده نمود .
حال در تیونر های الکترونیک در هر باند تیونر ، تعدادی دیوید واریکاپ قرار گرفته که مدار فرمان تیونر بسته به کانال انتخابی توسط مصرف کننده ولتاژ دو سر دیودهای واریکاپ تیونر در آن قسمت را تغییر داده و ظرفیت دیود واریکاپ را برای آن کانال تعیین می کند ، در حقیقت از دیودهای واریکاپ به عنوان قسمتی از مدارات هماهنگ داخل تیونر استفاده شده است .
بررسی تیونر تلویزیون رنگی شهاب 21 اینچ :
تیونر این تلویزیون از نوع الکترونیک بوده و قدرت دریافت هر سه محدوده ، UHF و VHF III و VHF I را دارا می باشد ، کنترل این تیونر بر عهده آی سی کنترل تلویزیون (ICSO1 ) می باشد .
طریقه تنظیم کانال توسط آی سی کنترل : برای آنکه مشخص شود بر روی چه محدوده ای کار کند ، سه پایه BL و BU و BH در بین پایه های تیونر وجود دارد . BU تغذیه محدوده UHF داخل تیونر ، BL تغذیه محدوده مدار VHF I و BH تغذیه مدار محدوده VHF III تیونر است .
طرز کار به این صورت است که وقتی تلویزیون فرمان کار روی محدوده UHF دریافت کرد ، آی سی کنترل (ICSO1 ) ولتاژ مثبت بیس Q101 را کم می کند ، چون ترانزیستور به محدوده UHF تیونر می رود .
در همین حال آی سی کنترل ولتاژ بیس دو ترانزیستور Q102 و Q103 را زیاد کرده ولتاژ قسمتهای BL(VHFI ) و BH (VHFIII)قطع میگردد ، که می توان با توجه به جدول زیر این فرمان آی سی کنترل را تست نمود :
پایان نامه طراحی تایمر دیجیتالی
این پایان نامه با فونت نازنین سایز 14 تنظیم شده است، شما میتوانید بدلخواه تغییر دهید.
چکیده:
تایمر دیجیتالی که دراین پروژه طراحی شده است و معرفی می گردد دارای مشخصات زیر است:
- نمایش مراحل برنامه بر روی سون سگمنت (26 مرحله).
- حفظ مرحله برنامه در هنگام قطع برق با استفاده از باطری BACKUP .
- انتخاب شروع از هرمرحله برنامه با استفاده از کلیدهای PROGRAM .
- کوچک بودن حجم مدار نسبت به نمونه های مشابه دیجیتالی .
اصولاً تایمر برای شمارش اتفاقات بکار می رود. و تعداد خاصی از این اتفاقات برای ما اهمیت دارد تا در این زمانهای خاص به یک دستگاه فرمان روشن یا خاموش بودن را بدهیم. دراصل تایمر دیجیتالی یک شمارنده است که تعداد پالسهای ورودی را بصورت باینری می شمارد و اگر ما از میان این اعداد موردنظر خودمان را به وسیله یک دیکودر، دیکودر کنیم، به راحتی می توانیم به تعدادی خروجی فرمان دهیم.
مقدمه:
درعصری که ما در آن زندگی می کنیم، علم الکترونیک یکی از اساسی ترین و کاربردی¬ترین علومی است که در تکنولوژی پیشرفته امروزه نقش مهمی را ایفا می کند.
الکترونیک دیجیتال یکی از شاخه های علم الکترونیک است که منطق زیبای آن انسان را مجذوب خود می کند.
امروزه اکثر سیستمهای الکترونیکی به سمت دیجیتال سوق پیدا کرده است و این امر به علت مزایای زیادی است که سیستمهای دیجیتال نسبت به مدارهای آنالوگ دارند.
مداری که ادر این پروژه معرفی می گردد یک مدار فرمان میکرویی است که به منظور جایگزینی برای نمونه مکانیکی آن طراحی گردیده است.
برای طراحی و ساخت یک تایمر ماشین لباسشویی، قبل از هرچیز باید ماشین لباسشویی، طرزکار و همچنین عملکرد قسمتهای مختلف آن را بشناسیم. برای این منظور در ابتدات به شرح قسمتهای مختلف آن می پردازیم:
اجزای زیر قسمتهای مختلف یک ماشین لباسشویی را تشکیل می دهند:
موتور ، پمپ تخلیه، المنت گرمکن، شیربرقی، اتوماتیک دما، هیدرو سوئیچ و تایمر.
اگر بخواهیم عملکرد ماشین لباسشویی را بطور خلاصه بیان کنیم، به این صورت است که ابتدا شیرآب (شیربرقی) بازشده و آب مخزن را پر می کند. سپس درصورت نیاز، گرمکن آب مخزن را به گرمای مجاز می رساند. سپس موتور شروع به چرخاندن لباسهای کثیف می کند. سپس پمپ، آب کثیف را از مخزن به بیرون از ماشین پمپ می کند. این سلسله عملیات ادامه دارد تا در انتها ماشین بطوراتوماتیک خاموش شده و متصدی دستگاه می تواند لباسهای شسته شده را از دستگاه خارج کند. فرمان تمام اجزای فوق را تایمر می دهد. برای آشنایی با تایمر مکانیکی، مختصری درمورد آن توضیح می دهیم:
این تایمر به این صورت عمل می کند که یک موتور الکتریکی کوچک، یک محور را توسط چرخ دنده هایی می چرخاند و این محور یک سری دیسک های پلاستیکی هم محور را می چرخاند. این دیسک ها بر روی خود دارای برجستگی هایی است و برروی این برجستگی ها زائده هایی قرار می گیرند که با چرخیدن دیسک، این زائده ها بالا و پایین رفته و پلاتین هایی را بازوبسته می کنند. و این پلاتین ها نیز به نوبه خود یک سری اتصال های الکتریکی قطع و وصل می شوند که می توانند به عنوان فرمان های الکتریکی قسمتهای مختلف لباسشویی به کار روند. شکل زیر نحوه عملکرد این نوع تایمر را نشان می دهد:
تایمرهای مکانیکی دارای عیوب و مزایایی هستند که در زیر به آنها اشاره می شود:
بسیارگران هستند، استفاده از این نوع تایمر باعث پیچیدگی سیم کشی داخل ماشین لباسشویی می شود، بر اثر کارکرد پلاتین های آن اکسیده شده و به خوبی عمل نمی کند.
از مزیتهای مهم تایمر مکانیکی می توان نویزپذیر نبودن آن را نام برد. قبل از تشریح مدار تایمردیجیتالی و عملکرد آن، ابتدا کمی درمورد دو عنصر هیدروسوئیچ و اتوماتیک دما که درتمام ماشین های لباسشویی وجود دارد (وکمتر در دستگاههای الکتریکی دیده می شود) توضیح می دهیم:
تایمرهای لباسشویی یک سری مشخصات عمومی دارند که برای همه انواع آن صادق است.
این مشخصات به قرار زیر است:
- نشان د ادن مرحله برنامه در هرلحظه.
- حفظ مرحله برنامه درهنگام قطع برق.
- انتخاب شروع برنامه از هرمرحله دلخواه.
- خاموش کردن لباسشویی پس از اتمام به صورت اتوماتیک.
هیدروسوئیچ که مخفف سوئیچ هیدرولیکی است یک عنصر مکانیکی است که پربودن یا خالی بودن مخزن لباسشویی از آب را، تشخیص می دهد.
این عنصر از یک مخزن کوچک تشکیل شده که داخل آن یک دیافراگم قراردارد. این مخزن دارای یک ورودی هوا است. وقتی هوا تحت فشار معینی به داخل آن برسد، دیافراگم به جلو حرکت کرده و یک اتصال الکتریکی را قطع و یا وصل می کند.
علت استفاده از هیدروسوئیچ در ماشین لباسشویی یکی به این دلیل است که وقتی شیربرقی آب را بازکرده وآب وارد مخزن لباسشویی می شود، پس از رسیدن حجم آب بیش از حد مجاز وارد مخزن شود.
دلیل دیگر استفاده از هیدروسوئیچ، وابسته نبودن حجم آب پرشده درون مخزن، به فشار آب ورودی است. اتوماتیک دما هم یک نوع ترموستات الکتریکی است که با قطع و وصل به موقع المنت گرمکن، دمای آب مخزن لباسشویی را طبق انتخاب ما ثابت نگه می دارد.
مقاله رادیوگرافی
این پایان نامه با فونت نازنین سایز 14 تنظیم شده است، شما میتوانید بدلخواه تغییر دهید.
پیشگفتار
پرتوهای الکترومغناطیس با طول موجهای بسیار کوتاه ،یعنی پرتوهای X و ، بدرون محیطهای مادی جامد نفوذ کرده ولی تا حدی بوسیلة آنها جذب می شوند. میزان جذب به چگالی و ضخامت ماده ای که موج از آن می گذرد و همچنین ویژگیهای خود پرتوالکترومغناطیس بستگی دارد. تشعشعی را که از ماده عبور می کند می توان روی فیلم و یا کاغذ حساس آشکارسازی و ثبت نموده ، بر روی یک صفحه دارای خاصیت فلورسانس و یا به کمک تجهیزات الکترونیکی مشاهده نمود.
به بیان دقیق ، رادیوگرافی به فرآیندی اطلاق می شود که در آن تصویر بر روی یک فیلم ایجاد شود. هنگامی که تصویری دائمی بر روی یک کاغذ حساس به تابش ثبت گردد،فرآیند به رادیوگرافی کاغذی موسوم می باشد. سیستمی که در آن تصویری نامریی بر یک صفحة باردار الکترواستاتیکی ایجاد شده و از این تصویر برای ایجاد تصویر دائمی بر روی کاغذ استفاده می شود، به رادیوگرافی خشک شهرت داشته و فرآیندی که بر یک صفحه دارای خاصیت فلورسانس تصویر گذار تشکیل می دهد، فلورسکپی نامیده می شود. بالاخره هنگامی که شدت تشعشعی که از ماده گذشته بوسیله تجهیزات الکترونیکی نمایان و مشاده گردد، با فرآیند پرتوسنجی سرو کار خواهیم داشت.
به جای پرتوهای X و می توان از پرتوهای نوترون استفاده نمود ، این روش به رادیوگرافی نوترونی موسوم می باشد (به بخش 2-7 فصل 7 رجوع کنید)
هنگامی که یک فیلم رادیوگرافی تابش دیده ظاهر شود ،با تصویری روبرو خواهیم بود که کدورت نقاط مختلف آن متناسب با تشعشع دریافت شده بوسیلة آنها بوده و مناطقی از فیلم که تابش بیشتری دریافت کرده اند سیاه تر خواهند بود. همانطور که پیش از این اشاره کردیم ،میزان جذب در یک ماده تابعی از چگالی و ضخامت آن می باشد. همچنین وجود پاره ای از عیوب از قبیل تخلخل و حفره نیز بر میزان جذب تأثیر می گذارد. بنابراین ، آزمون رادیوگرافی را می توان برای بازرسی و آشکارسازی برخی از عیوب مواد و قطعات مورد استفاده قرار داد. در بکار بردن سیستم رادیوگرافی و دیگر فرآیندهای مشابه یابد نهایت دقت اعمال شود ،زیرا پرتوگیری بیش از حد مجاز می تواند نسوج بدن را معیوب نماید.
کاربردهای رادیوگرافی
ویژگیهایی از قطعات و سازه ها را که منشأ تغییر کافی ضخامت یا چگالی باشند، می توان به کمک رادیوگرافی آشکارسازی و تعیین نمود. هر چه این تغییرات بیشتر باشد آشکارسازی آ“ها ساده تر خواهد بود ،تخلخل و دیگر حفره ها و همچنین ناخالصیها – به شرط آنکه چگالیشان متفاوت با مادة اصلی باشد . از جمله اصلی ترین عیوب قابل تشخیص با رادیوگرافی به شمار می روند. عموماً بهترین نتایج بازرسی هنگامی حاصل خواهد شد که ضخامت عیب موجود در قطعه ، در امتداد پرتوها ، قابل ملاحظه باشد. عیوب مسطح از قبیل ترکها ،به سادگی قابل تشخیص نبوده و امکان آشکارسازی آنها بستگی به امتدادشان نسبت به امتداد تابش پرتوها خواهد داشت. هر چند که حساسیت قابل حصول در رادیوگرافی به عوامل گوناگونی بستگی پیدا می کند ؛ ولی در حالت کلی اگر ویژگی مورد نظر تفاوت میزان جذب 2درصد یا بیشتر ،نسبت به محیط مجاور ،را به همراه داشته قابل تشخیص خواهد بود.
رادیوگرافی و بازرسی فراصوتی (به فصل 5 رجوع کنید ) روشهایی هستند که معمولاً برای آشکارسازی موفقیت آمیز عیوب درونی و کاملاً زیر سطحی مورد استفاده قرار می گیرند. البته باید توجه دشات که کاربرد آنها به همین مورد محدود نمی کگدرد. این دو روش را می توان مکمل همدیگر دانست ، زیرا در حالیکه رادیوگرافی برای عیوب غیر مسطح مؤثرتر می باشد، روش فراصوتی نقایص مسحط را راحت تر تشخیص می دهد.
تکنیکهای رادیوگرافی غالباً برای آزمایش جوش و قطعات ریختگی مورد استفاده قرار می گیرد و در بسیاری از موارد ، از جمله مقاطع جوش و ریختگی های ضخیم سیستم های فشار بالا (مخازن تحت فشار ) ،بازرسی با رادیوگرافی توصیه می شود. همچنین می توان وضعیت استقرار و جاگذاری صحیح قطعات مونتاژ شدة سازه ها را به کمک رادیوگرافی مشخص نمود. یکی از کاربردهای بسیار مناسب به جای این روش ، بازرسی مجموعه های الکتریکی و الکترونیکی برای پیدا کردن ترک ، سیمهای پاره شده ، قطعات اشتباه جاگذاری شده یا گم شده و اتصالات لحیم نشده است. ارتفاع مایعات در سیستم های آب بندی شدة حاوی مایع را نیز می توان با روش رادیوگرافی تعیین نمود.
هر چند روش رادیورگرافی را می توان برای بازرسی اغلب مواد جامد بکار برد، ولی آزمایش مواد کم چگالی و یا بسیار چگال می تواند با مشکلاتی همراه باشد. مواد غیر فلزی و همچنین فلزات آهنی و غیر آهنی ،در محدودة وسیعی از ضخامت ، را می توان با این تکنیک بازرسی کرد. حساسیت روشهای رادیوگرافی به پارامترهای چندی از جمله نوع و شکل قطعه و نوع عیوب آن بستگی دارد. این عوامل در بخشهای زیرین مورد توجه قرار خواهد گرفت.
برخی از محدودیت رادیوگرافی
هر چند بازرسی غیر مخرب به روش رادیوگرافی تکنیکی بسیار مفید برای آزمون مواد به حساب می آید ،ولی دارای محدودیتها و معایبی نیز هست.هزینه های مرتبط با رادیوگرافی در مقایسه با دیگر روشهای غیر مخرب بالا می باشد ؛ میزان سرمایه گذای ثابت برای خرید تجهیزات اشعه X زیاد بوده و بعلاوه ، فضای قابل ملاحظه ای برای آزمایشگاه که تاریکخانه نیز بخشی از آنست مورد نیاز است . هزینه سرمایه گذاری برای منابع اشعة X قابل جابجایی که برای بازرسی های «درجا» مورد استفاده قرار می گیرند بسیار کمتر ؛ ولی به تاریکخانه و فضای تفسیر فیلم نیاز خواهد بود.
هزینه های عملیاتی رادیورگافی نیز بالا می باشد ،زمان سوار کردن و تنظیم دستگاهها معمولاً طولانی بوده و ممکن است بیش از نصف کل زمان بازرسی را در برگیرد. رادیوگرافی پای کار قطعات و سازه ها ممکن است فرآیندی طولانی باشد، زیرا تجهیزات قابل جابجایی اشعه X دارای پرتوهای کم انرژی بوده و چشمه های قابل جابجایی اشعة نیز ،به همین ترتیب ، شدت نسبتاً کمی دارند زیرا منابع پر انرژی احتیاج به حفاظ های سنگینی داشته و بنابراین عملاً قابل انتقال نخواهند بود.
با توجه به این عوامل ،رادیوگرافی پای کار به ضخامت های تا 75 میلیمتر فولاد یا معادل آن محدود می گردد؛ در اینحال نیز آزمایش مقاطع ضخیم ممکن است تا چند ساعت طول کشد . در اینگونه موارد ممکن است پرسنل واحد مورد بازرسی برای مدتی طولانی مجبور به ترک محل گردند ،که این عامل را نیز باید در زمرة معایب این تکنیک بازرسی به حساب آورد.
این پایان نامه با فونت نازنین سایز 14 تنظیم شده است، شما میتوانید بدلخواه تغییر دهید.
مقدمه و کلیات
کلیات
1-1- فناوری اطلاعات و پردازش اطلاعات در ذهن
1-2- فن آوری اطلاعات و آموزش 12
1-3- مروری بر آموزش الکترونیکی 15
1-6- نسلهای تکنولوژی اطلاعات 21
1-7- مفهوم تکنولوژی آموزشی و ابعاد آن 22
1-8- اثر بخشی تکنولوژی در آموزش 26
1-9- کامپیوتر در خدمت آموزش 28
1-10- فناوری آموزشی به کدام سو حرکت میکند؟ 29
1-11- گرایشهای نوین در فنآوری آموزشی 30
1-12- تحول نحوة آموزش و یادگیری 33
1-13- تغییر وظیفه و کار معلم 33
1-14- کار گروهی و از بین رفتن موانع روانی تعلیم گیرندگان 35
1-15- کامپیوتر، استاد همیشه در دسترس 35
1-16- مراحل فناوری در محیط آموزشی 35
1-16-1- فناوری توزیعی (Distribution technology) 37
1-16-2- فناوری تعاملی (Interactive technology) 37
1-16-3- فناوری اشتراکی (collaborative technology) 37
2-1- مفهوم و ماهیت رویکرد تکنولوژی آموزشی
2-2- روش پژوهش در علم و تکنولوژی آموزشی 43
2-3- تکنولوژی آموزشی، رویکردی مؤثر در رشد و توسعه اقتصادی، اجتماعی و صنعتی 45
2-4- تکنولوژی آموزشی ، رویکردی مؤثر در توسعه کمی و کیفی نظام آموزشی عالی 48
2-5- ارزشیابی و تجدید نظر در نظام آموزش عالی با تکیه بر کاربرد علوم و تکنولوژی آموزشی 52
2-6- همکاریهای بین المللی و منطقهای 57
2-7- تکنولوژی آموزشی، چارچوبی مؤثر در توسعه یادگیری و بهبود آموزش 60
2-8- تکنولوژی آموزشی، نیروی محرکه فرآیند توسعه آموزشی 61
2-9- جهان گرایی تکنولوژی آموزشی 63
2-10- رویکردهای فناوری آموزشی 68
2-10-1 - رویکرد سنتی (فناوری اطلاعات به مثابه تکنولوژی آموزشی) 68
2-10-2- رویکردهای نوین 70
3-1- آموزش
3-2- رئوس کار سیستم آموزشی جوامع 73
3-3- نیازهای اساسی آموزشی 74
3-4- آموزش باز 75
3-5- آموزش از راه دور و شکل گیری دانشگاه مجازی 75
3-6- آموزش از راه دور ، فرصتها و چشم اندازها 78
3-7- دلایل نیاز به آموزش الکترونیکی 80
3-8- ویژگی آموزش از راه دور 82
3-9- فلسفههای آموزش 85
3-10- تعریف آموزش الکترونیکی 87
3-11- آموزش مجازی 89
3-12- انواع آموزشهای وب – محور 91
3-12-1- مکاتبه غیر همزمان 91
3-12-2- مکاتبه همزمان 92
3-12-3- کلاسهای برتر وب 92
3-12-4- کلاسهای تحت مدیریت وب 93
3-12-5- توزیع دو جانبه 93
3-13- طبقه بندی پنج گانه آموزش وب – محور 93
3-14- ضرورت ایجاد آموزشهای الکترونیکی (مجازی) 96
3-15- سرویسهای آموزش الکترونیکی 97
3-15-1- آموزش الکترونیکی برای آموزشهای شغلی 97
3-15-2- آموزش الکترونیکی در سطح دانشگاهها 98
3-15-2-1- دانشگاههایی که فقط دارای سرویس آموزش از راه دور اینترنت میباشند: 98
3-15-2-2- دانشگاههای سنتی به همراه دانشگاههای اینترنتی 98
3-15-2-3- سیستمهای آموزش از راه دور با همکاری دانشگاههای مختلف 99
3-15-3- آموزش الکترونیکی برای جستجو کنندگان کار 99
3-15-4- آموزش الکترونیکی برای عموم 100
3-15-5- آموزش الکترونیکی جهت ایجاد ارتباط بین کشورها 100
3-16- روشها و ابزارهای آموزش الکترونیکی 101
3-16-1- تلویزیون آموزشی 102
3-16-2- ویدئو کنفرانس تعاملی 104
3-16-3- آموزش مبتنی بر اینترنت 106
3-16-4- آموزش مبتنی بر وب WBT 108
3-16-4-1- WWW چیست؟ (World Wide Web) 108
3-16-4-2- روند اجرایی سیستم آموزشی اینترنتی 110
3-17- مؤسسات آموزش از راه دور 112
3-17-1- مؤسسات آموزش از راه دور مستقل 113
3-17-2- مؤسسات مرکب (دانشکدههای آموزش از راه دور بصورت سازمانهای غیر رسمی): 114
3-18-تمهیداتلازمبرای استفاده از آموزش از راه دور آغاز هزاره سوم 116
3-18-1- آمادگی دانشجویان 117
3-18-2- آمادگی نظام آموزشی 118
3-18-3- آمادگی مؤسسه آموزشی 120
3-19- رسانهها و مواد آموزشی در آموزش از راه دور 121
رسانههای مورد استفاده در آموزش از راه دور 121
3-20- محصولات آموزش الکترونیکی و امکانات آن 126
3-21- ایفا کنندگان نقش اصلی در آموزش 128
3-21-1- کاربران 128
3-21-2- استادان 128
3-21-3- کاربران و استادان 128
3-21-4- مدیران 129
3-22- ابزار آموزش الکترونیکی 129
4-1- مقدمه دانشگاه مجازی
4-2- تاریخچه دانشگاه مجازی 132
4-3- انواع دانشگاه مجازی 134
4-4- خصوصیات دانشگاه مجازی 135
4-4-1- لایه سازمانی 137
4-4-2- صدور حق تکثیر 138
4-4-3- تضمین کیفیت 138
4-4-4- لایه زیرساختاری 139
4-5- صحن دانشگاه مجازی 139
4-6- ثبت نام و پرداخت شهریه 139
4-7- پارهای از مزایای دانشگاههای مجازی 140
4-8- مزایای استفاده از اینترنت در آموزش 141
4-8-1- مزایا برای فراگیران 141
4-8-2- مزایا برای مربیان 141
4-8-3- مزایا برای مؤسسات آموزشی 142
4-9- نقش معلم در دانشگاه مجازی 143
4-10- یادگیری و یادگیرنده در دانشگاه مجازی 146
5-1- مشکلات و موانع
5-2- سودها برای مصرف کنندهها 151
5-3- چگونه محتوای آموزشی الکترونیک در سازمان شما توسعه مییابد؟ 151
5-4- چگونه سازمان شما خدمات آموزش الکترونیک را ارائه میدهد؟ 152
5-5- سازمان شما چگونه میزان موفقیت آموزش الکترونیک را اندازه میگیرد؟ 152
دعوت اصلی 152
5-6- تجربیات جهانی در زمینه اجرای طرحهای آموزش الکترونیکی 152
5-7- کاربرد چند رسانهای در آموزش 155
5-8- نمونههایی از روشهای مبتنی بر فناوریهای مدرن 158
نمونه عملی انجام شده در خصوص آموزش حین خدمت 158
5-9- دانشگاه مجازی چیست؟ 159
5-9-1- دانشگاه ماسا چوست MIT 160
5-9-2- دانشگاه آزاد کاتولینا Universitat oberta ole catalunya(UOC) 161
حول این سه فاکتور چهار عنصر مکمل متمرکز هستند: 162
5-9-2-1- خصوصیات متمایز UOC 163
5-9-2-2- راهکارهای آموزشی در دانشکده مجازی 165
5-9-2-2-1- درس خواندن 165
5-9-2-2-2- مواد درسی 166
5-9-2-2-3- آموزش 167
5-9-2-2-4- کلاس مجازی 168
1- سؤالات 168
2- مباحثه 168
3- اعلانات 169
5-10- سیاستهای استراتژیک فن آوری اطلاعات و جایگاه آموزش الکترونیکی در برنامه تکفا 170
5-11- کاربرد تکنولوژی آموزشی در آموزش عالی 171
5-12- آموزش الکترونیکی در ایران 174
فعالیتهای انجام شده در زمینه آموزشهای مجازی در کشور 177
طرح جامع آموزش الکترونیکی 178
دانشگاه مجازی شریف 179
آموزش الکترونیکی در دانشگاه تهران 179
دانشگاه مجازی امیرکبیر 180
دانشگاه مجازی شیراز 180
5-13- موانع رشد و انتقال تکنولوژی آموزشی به کلاس درس در دانشگاهها و ارائه پیشنهاد برخورد با موانع 181
5-14- پیشنهادات 187
پایان نامه دی الکتریک و الکترو استاتیک
این پایان نامه با فونت نازنین سایز 14 تنظیم شده است، شما میتوانید بدلخواه تغییر دهید.
مقدمه
فصل اول :
( 1 ـ 1 ) تعریف دی الکتریک
( 1 ـ 2 ) الکترو استاتیک
فصل دوم :
( 2 ـ 1 ) پلاریزاسیون دی الکترویکها
( 2 ـ 2 ) قابلیت پلاریزاسیون اتمی
( 2 ـ 3 ) جامدات یونی
( 2 ـ 4 ) قابلیت قطبی شدن وابسته به فرکانس
( 2 ـ 5 ) ثابتهای اپتیکی فلزات
فصل سوم :
( 3 ـ 1 ) گذردهی فضای آزاد
( 3 ـ 2 ) گذردهی مختلط
( 3 ـ 3 ) اندازه گیری گذردهی
( 1 ـ 3 ـ 3 ) گذردهی نسبی de
( 2 ـ 3 ـ 3 ) اندازه گیری با استفاده از پل
( 3 ـ 3 ـ 3 ) سلولهای اندازه گیری
( 4 ـ 3 ـ 3 ) روشهای مدار تشدید
( 5 ـ 3 ـ 3 ) اندازه گیریهای خط انتقال
( 6 ـ 3 ـ 3 ـ ) اندازه گیریهای میکرو موج
فصل چهارم :
( 4 ـ 1 ) قطبش پذیری
( 1 ـ 4 ـ 1 ) قطبش پذیری نوری
( 2 ـ 4 ـ 1 ) قطبش پذیری مولکولی
( 3 ـ 4 ـ 1 ) قطبش پذیری بین لایه ای
( 4 ـ 2 ) دسته بندی دی الکتریکها
( 4 ـ 3 ) مشکلات نظریه دی الکتریکها
فصل پنجم :
( 5 ـ 1 ) شکست دی الکتریکی
( 5 ـ 2 ) الکترونها در عایقها
( 5 ـ 3 ) سازو کار شکست
( 5 ـ 4 ) انواع سازو کارهای اساسی شکست در جامدات دی الکتریک
( 1 ـ 5 ـ 4 ) شکست ذاتی
( 2 ـ 5 ـ 4 ) شکست حرارتی
(3 ـ 5 ـ 4 ) شکست تخلیه ای
( 5 ـ 5 ) شکست در مایعهای دی الکتریک
( 5 ـ 6 ) قدرت دی الکترویکی
( 1 ـ 5 ـ 6 ) عوامل مؤثر بر قدرت دی الکتریکی برای بلور خالص
فصل ششم :
( 6 ـ 1 ) پیرو الکتریسیته
( 6 ـ 2 ) پیزو الکتریسیته
( 6 ـ 3 ) فرو الکتریکها
( 1 ـ 6 ـ 3 ) طبقه بندی فرو الکتریکها
مقدمه
از زمانیکه آزمایشهای ابتدایی روی الکتریسیته ساکن جهت منزوی کردن بار الکتریکی ساکن توسط مواد دی الکتریکی که بار را به خارج هدایت نمی کنند ، صورت گرفته ، لزوم مطالعه مواد دی الکتریکی با توجه به نیاز عملی به عایقها احساس گردید . کهربا ، موم ، شیشه از جمله اولین مواد عایقی بودند که کاربرد عملی داشتند . با ظهور جریان الکتریکی خواص این مواد باید بیشتر ، مطالعه می شد تا برای مقاصد کاربردی مورد استفاده واقع شده و عکس العمل آنها نسبت به اعمال یک میدان ، معین و مشخص گردد . خواص عایقی در ماده را می توان به قدرت دی الکتریکی تعریف کرد .
از همان آغاز شناخت الکترو استاتیک توانایی مواد دی الکتریک در افزایش ذخیرة باریک خازن شناخته شده بود . کاربرهای جریان الکتریکی فرکانس بالا در ارتباط با رادیو ، تقاضاها را برای خازنهای ظرفیت بالا ، قدرت شکست بالا و ابعاد کوچک افزایش داد . برای رسیدن به این خواسته ها مواد در الکتریک زیادی آزمایش بر حسب قدرت دی الکتریک و گذردهی با توجه به کاربردشان در این حوزه رده بندی شدند و تقاضا برای مواد بهتر افزایش یافت . در موفقیت آمیز بودن هر نوع جستجو برای مواد جدید یا بهبود آنها در حوزة بخصوصی ، اطلاع از سازوگار اساسی که در ارتباط با ویژگیهای به خصوص آنهاست ، شرط اساسی است . این کار نظریه دی الکتریک است که با محاسبة رفتارها کروسکوپی بر حسب ساختمان مولکولی و اتمی ، ما را به این آگاهیها می رساند .
یک نظریة کامل، که رفتار دی الکتریکی هر نوع ماده ای را در بر داشته باشد کار بینهایت دشوار است و احتمالاً هر گز امکان پذیر نیست . با وجود این « مدلهای » نظریه دی الکتریکهای کاربردی بر حسب فرضیات ساده شدة مجهزی بنا شده اند . با بکار بردن این مدلهای نظری ، خواص معینی که با تغییرات پارامتریهایی که با آزمایش می توانند بررسی شوند ، پیش بینی می شود . میزان ساختمان اتمی یا مولکولی ماده بنا شده است ، موفق باشند می تواند دانش لازم را جهت جستجو در محیطهای الکتریکی مختلف مورد استفاده قرار گیرد . افزون بر این ممکن است خواصی که تاکنون توسط آزمایش مشاهده نشده اند پیش بینی شوند . بعنوان مثال در قرن نوزدهم ، نظریه های رفتار دی الکتریک ، امکان قطبش خود به خودی یا « فرو الکتریسیته » را پیش بینی کردند .در صورتکیه تا سال 1935 اولین مادة فرو الکتریک کشف نشده بود .
بطور خلاصه برای درک کامل رفتار دی الکتریک به دانسته های نظری قبلی در جهت شروع بحث کاربرد عملی ، درک توسعه های جدید و محاسبة خواص غیر عادی ماده مورد نیاز است جهت فراهم کردن مبنای لازم برای بررسی مدلهای نظری ، به واکنش نظریه الکترو ا ستاتیکی و آگاهی از اندازه گیری و پارامترهای ماکروسکوپی نیازمندیم . در ابتدا نظریة الکترو استاتیک را مورد بررسی قرار می دهیم .
سپس پلاریزاسیون در دی الکتریکها و قابلیت پلاریزاسیون و جامدات دی الکتریک یونی را بررسی می کنیم . بعد از آن به بررسی گذردهی و انواع آن پرداخته و سپس انواع قطبش پذیری شکست در مایعات دی الکتریک پرداخته و در آخر حالتهای خاصی را که به برای دی الکتریکها رخ می دهد بررسی می کنیم .
فصل اول :
( 1 ـ 1 ) تعریف دی الکتریک :
وقتی عایقی را در یک میدان الکتریکی با شدت معمولی وارد کنیم ، الکترونها در داخل ماده در ابعاد اتمی و یا مولکولی مقید می ماند . بنابراین میدان
می تواند توزبع بارهای اتمی را تغییر داده ابعاد و آثار قطبی شدن که باعث تغییرات اساسی در میدان الکتریکی در ابعاد ماکروسکوپیک است بوجود
آورد . عایقهایی را که خاصیت قطبی شدن از خود نشان می دهد ، دی الکتریک می نامیم .
( 1 ـ 2 ) نظریة الکترو استاتیک :
قانون کوبن ؛ نیروی ربایشی یا رانشی بین دو ذرة باردار و به فاصله r را نیروی الکتریکی می نامیم ، که به کمک قانون کوبن می توان اندازه نیروی الکتریکی بین دو ذرة باردار را محاسبه کرد .
پایان نامه جنگ الکترونیک
این پایان نامه با فونت نازنین سایز 14 تنظیم شده است، شما میتوانید بدلخواه تغییر دهید.
اهمیت اقدامات جنگ الکترونیک
استفاده از تجهیزات الکترونیکی یا بطور مستقل انجام میگیرد. مانند رادارها و مخابرات و یا به صورت همراه و جزئی از سلاحهای نظامی دفاعی، مانند موشکها و هواپیماها بکار برده میشود که در هر حال کاربرد صحیح آنها بهر صورتی که باشد، باعث ارتقاء سرعت، وقت و قدرت نظامی شده و موجب میگردد تا ضریب موفقیت در جنگهای امروزی بالا رود. ماحصل کلام اینکه در پرتو این کاربرد، شرایط میادین نبرد بگونهای رقم زده شده است که امروزه این میدانها علاوه بر ایجاد عمق، پهناور و قضا دارای بعد چهارمی بنام «قلمرو و طیف امواج الکترومغناطیسی، هم شدهاند. این بعد آنچنان در تمامی زوایا و نقاط صحنههای نبرد نفوذ در رسوخ کرده است که شاید بتوان گفت بدون توجه به آن پیشرفت در سایر ابعاد جنگ هم، امکان پذیر نخواهد بود. با آنکه این قلمرو (طیف امواج الکترومغناطیسی) نیز همانند زمان بطور فیزیکی ملموس و مشهود نمیباشد، ولی دارای اثرات و نتایجی است که ارزش حضور آن را تأیید می کند، از طرف دیگر مطرح شدن نگرش سیستمی نسبت به جنگها و شازعات بشری در قالب اصول و تئوریهای فرماندهی و کنترل ، نیروهای نظامی و درگیر را آن چنان به ارتباطات قوی و پیچیده هدایت و کنترلهای سریع و نیز تصمیمگیریهای قاطع و به موقع نیازمند کرده است که نقش تجهیزات الکترونیکی و مخابراتی در اجرای این اصول و شیوهها را نه تنها انکار ناپذیر بلکه هر اقدامی بدون آنها را امکان ناپذیر می نمایاند. مورد دیگر اینکه ، با توجه به ضرورت شناسائی رقبا و دشمنان در صحنههای جهانی و منطقهای برای یک کشور و اطلاع از شرایط که آن کشور را جهت ایفای نقش منطقهای و جهانی و حداقل حفظ موجودیت خود، توانمند میسازد.
اهمیت و ارزشی بدست آوردن اطلاعات و آگاهیهای کیفی، دقیق و سریع بیش از بیش مشخص میشود، با توجه به موارد فوق ، جا دارد که این دوران را «عصر اطلاعات» نامگذاری نمایند.
بنابراین کشوری که دارای اطلاعات کافی در امور اشتراکی و تاکتیکی نباشد همانند یک عنصر کور و کر، ضعیف و مشفعل عمل خواهد کرد. لذا استنباط میشود که استفاده از تشعشعات الکترومغناطیسی ناشی از وسایل و تجهیزات الکترونیکی دشمنان و رقبا میتوانند بعنوان یکی از مهمترین و غنیترین منابع کسب اطلاعات مطرح گردد.
با این استدلال است که در حال حاضر بعلت ارزش و اهمیت اطلاعات، آنرا فرد چهارم سیستمهای فرماندهی و کنترل [1]میدانند . از سوی دیگر پیش بینی می گردد در نبردها و جنگهای آینده میتوان از سه نیرو و قوه قدرتمند هستهای شیمیایی و الکترونیکی بهرهمند شد. اما از آنجائی که قدرت تخریب سلاحهای هستهای زیاد بوده و اثرات ناشی از آن زیانبار است. بصلاح کشورهای واجد این سلاح نیست که از آن استفاده نمایند، زیرا خودشان هم بنحوی متضرر خواهند شد. از این رو آنرا بصورت یک عنصر بازدارنده مقبولتر میدانند . بدلایل مختلف و از جمله بعلت زشتی و قبحی که سلاحهای شیمیایی در جوامع بشری پیدا کرده است، استفاده وسیع از این سلاحها هم توصیه نمیگردد. اما به لحاظ اینکه سیستمهای الکترونیکی دارای اینگونه محدودیتها نبوده و حتی ارکان استفاده از آنها در سلاحهای هستهای و شیمیایی هم وجود دار د، لذا چنین نتیجهگیری می شود، جنگهای آینده شاید به احتمال ضعیف هستهای یا شیمیایی باشد ولی بطور مسلم الکترونیکی خواهد بود. جهت روسنتز شدن بیانات فوق در اهمیت و ارزش جنگ الکترونیک در امور نظامی نمونه ای از استفاده آمریکا در بکارگیری تجهیزات الکترونیکی و امواج الکترومغناطیسی در کنترل و هدایت واحدهای تابعهاش در جهان در شرایط بحرانی و استراتژزیکی و همچنین جمعآوری اطلاعات از اقصی نقاط جهان بیان می شود.
این سیستم که در بخش قابل توجهی از سیستم فرماندهی و کنترل جهانی آمریکا را تشکیلی می دهد، سیستم مخابرات ماهوارهای MIC STAR [2]میباشد که شیطان بزرگ سالهاست روی آن سرمایهگذاری کرده است. ملاحظه میشود که کلیه واحدهای عملیاتی، تاکتیکی و استراتژیکی و نیز واحدهای جمعآوری اطلاعات در نقاط مختلف جهان بصورت یک مجموعه یکپارچه درآمده است تا آمریکا و غرب بتوانند با سرعت و دقت بیشتر در جریان امور قرار گرفته و سریعاً قادر باشند، در موارد ضروری عکسالعمل لازم را بکار ببندند.
از این سیستم جهت ارتباط هدایت نیروهای واکنش سریع آمریکا از جمله در خلیج فارس و خاورمیانه استفاده مؤثری شده است. همچنین میتوان از قابلیت مقابله با سیستمهای شنود و اختلال و نیز ارتباط بموقع و مطلوب با نیروهای متحرک تاکتیکی در نقاط مختلف جهان، بعنوان خصوصیت بارز دیگر این سیستم یاد کرده. بنابراین با توجه به مطالبی که بیان شد؛ میتوان به اهمیت و ارزش تجهیزات الکترونیکی و بطور کلی طیف امواج الکترو مغناطیسی پی برد. ضمن اینکه مشاهده می شود که بالتبع در قبال بهرهبرداری از اینگونه تجهیزات، مقابله و ضدیت با آنها نیز از اهمیت و ارزش مشابه برخوردار خواهد بود در اینجاست که موجود ضرورت اقدامات جنگ الکترونیک با توجه به تعاریف ارائه شده، نقش اساسی در امور نظامی پیدا کره و جایگاهی سرنوشت ساز در جنگهای مدرن امروزی به خود یافته است و این امر تا آنجا پیشرفته است که بصورت یک اصل و دکترین نظامی درآمده و مطرح میگردد که:
«هر نیرویی که بتواند در آینده طیف امواج الکترو مغناطیسی را تحت تسلط خود داشته باشد، طرف پیروز میدان نبود خواهد بود.»
جایگاه اقدامات جنگ الکترونیک
الف- جنبههای استراتژیکی
اصولاً استراتژی کلی یک کشور دارای ابعاد مختلف نظامی، سیاسی، اقتصادی و . . . میباشد با توجه به اینکه استراتژی را بصورتهای مختلف بیان کردهان، میتوان استراتژی نظامی را بدین صورت تعریف کرد که:
«هنر و فن بکارگیری شایع و امکانات نظامی یک کشور منجر شایسته بطوریکه بیشترین نتیجه را در رسیدن به اهداف نظامی و سیاسی آن کشور فراهم آورد.» البته علیرغم تعاریف مختلف ارائه شده، میتوان گفت چیزی که همگی بر آن اتفاق نظر و تأکید دارند. اینست که اساساً زمینه بحق استراتژی عمدتاً درباره وسائل این است تا اهداف و دیگر اینکه توجه طراحان استراتژیک تنها به این امر معطوف است که چگونه می توان به نحوی مؤثر از منابع نظامی مشخص، برای تحصیل آن اهداف سیاسی استفاده کر د. پس برای بدست آوردن تفوق بر دشمن لازم است مجموعه کاملی از ابزارها و وسایل در اختیار اهداف استراتژیک قرار گیرند که این ابزارها میتوانند هم مادی باشند و هم معنوی و روانی، بعنوان مثال از بمباران اتمی گرفته تا انواع تبلیغات و یا، . . . .
بنابراین برای انتخاب بهترین و مناسبترین وسیله، لازم است که نقطه ضعفهای دشمن با توانائیهای حدودی مقایسه شوند. اما اگر آنچه مورد معاوضه است، اهمیت و ارز ش بیشتری داشته باشد. آن وقت است که گاهی چارهای جز توسل به زور و قدرت ارتش وجود ندارد. ولی در اینمورد هم انتخاب ابزار و وسایل استراتژیک از اهمیت والائی برخوردار است و باید از نقاط ضعف دشمن آگاه برد و تا حد امکان از آنها بهرهبرداری کرد.
با توجه به مطالب فوق در باب استراتژی تمهیدات آن ملاحظه میگردد که استفاده گسترده از سیستمهای الکترونیکی و طیف امواج الکترومغناطیسی در سلاحهای مختلف نظامی و منازعات بینالمللی این تجهیزات را بعنوان عنصر و ابزار استراتژیکی درآورده است و ادعای صحیحی است اگر گفته شود که تجهیزات جنگ الکترونیک از مهمترین منابع و امکانات هر کشور به حساب آمده و برای نیل به اهداف هر کشوری نقش اصولی و سهم بسزائی دارند بعنوان شال استفاده از موشکهای دوربرد و استراتژیک، بدون کاربرد تجهیزات الکترونیکی امکان ندارد و یا استفاده از سیستمهای پیچیده مخابراتی و الکترونیکی در سیستمهای فرماندهی و کنترل – نقش و جایگاهی استراتژیک و حیاتی دارد. باید توجه داشت، علیرغم اینکه طیف امواج الکترومغناطیسی بصورت یک نقطه قوت و قدرت تسلیحات نظامی- دفاعی و امنیتی درآمده است. با این وجود که از طرف دیگر با ظهور سیستمها و تجهیزات ضد جنگ الکترونیکی در صحنههای نبرد در چند دهه اخیر، اگر نتوان از طیف امواج الکترومغناطیسی منجر مطلوب و صحیح استفاده کرد. این به نوبه خود به عنوان یک نقطه ضعف بزرگ محسوب گشته و عاملی در کاهش شدید کار آرائی و نهایتاً بی ثمری سیستمهای الکترونیکی خواهد گشت. بنابراین می شود ادعا کرد که ، اگر سیستمهای الکترونیکی و مخابراتی از ابزارها و وسائل استراتژیکی محسوب میشوند، اقدامات و تجهیزات ضد جنگ الکترونیک نیز یک عنصر استراتژیک محسوب گشته و میتوان گفت در عصر حاضر با شرایط موجود یکی از بهتری و شایستهترین وسایل و ابزار استراتژیکی است که بیشترین نتیجه را در رسیدن به اهداف نظامی و سیاسی یک کشور در راستای تفلوق بر دشمن ایجاد می نماید. مؤید این مطلب نتایج و آثار مرتبت بر استفاده از این سیستمها در دو یا سه دهه اخیر میباشد. برای روشن شدن مطلب، مناسب است در اینجا دیدگاههای شرق و غرب نسبت به مقوله الکترونیک آورده شود.
آن استراتژی که غربیها و در راس آنها آمریکا جهت مقابله با دشمن به تعریف آن پرداخته، اقدامات مقابله با فرماندهی و کنترل نامیده شده که عبارتست از، مجموعه اقداماتی که به منظور حفظ و نگهداری سیستمهای فرماندهی و کنترل نیروهای فردی و در مقابل، ممانعت از بهرهبرداری دشمن از سیستمهای فرماندهی و کنترل مربوطهاش اعمال میگردد. علیرغم اینکه جنگ الکترونیک به تنهایی به عنوان یک مجموعه مستقل نیز میتواند در عمل کند در این استراتژی اقدامات جنگ الکترونیک بعنوان یک عنصر پشتیبانی- رزمی و همراه با آن اقدامات مطرح میشود از طرف دیگر شرقیها و در رأس آنها روسیه نیز استراتژی خاص را تعریف کردهاند که آنرا نبرد رادیوالکترونیکی نامیدهاند که عبارت است از «مجموعه کامل اعمال مرتبط با یک نبرد و تدابیری که در ارتباط با آن اتخاذ میشود از قبیل جمعآوری و تجزیه و تحلیل اطلاعات الکترونیکی، اقدامات فعال و غیر فعال ضد راداری، اقدامات ضد سیستمهای اپتیکی و مادون قرمز و بالاخره انهدام فیزیکی امکانات الکترونیکی دشمن.» آنچه که در این استراتژی محو کار قرار دارد، اقدامات جنگ الکترونیک و خصوصاً فعالیتهای شنود و محل یابی بطریقه الکترونیکی است. در این دیدگاه رمزی کرده است. بعبارتی ابرقدرت شرق بنا به اظهار نظر کارشناسان از لحاظ تئوریک، دیدگاهش فراتر از ابر قدر ت غرب رفته هر چند در عمل، از غربیها عقبتر است.
[1] - Command Control- Communication and Intellisence.
[2] - MILTAey Startectc/ Tacitical aRelay system.
دسته بندی کلی جنگ الکترونیک
1.حمله الکترونیکی
1-1 سلاح های ضد تشعشعی
1-2 ضد جنگ الکترونیک
1-3 سلاح های انرژی جهت دار
2. ضد جنگ الکترونیک
3. تکنیک طیف امنیت
4. محافظت الکترونیکی
4-1 مکان یابی
4-2 تعیین سطوح جنگ
4-3 تشخیص فرکانس
4-4 جهت یابی
5. جاسوسی
5-1 جاسوسی سیگنال (جاسوسی مخابراتی ، جاسوسی الکترونیکی)
پایان نامه نقش بازاریابی در ایجاد تقاضای بهینه برای خدمات بانکی و روشهای کاربردی آن
1ـ1ـ تعریف موضوع تحقیق
2ـ1ـ اهمیت موضوع تحقیق
3ـ1ـ فرضیه ها
4ـ1ـ روش تحقیق
5ـ1ـ حدود و موانع تحقیق، اشکالات و محدودیتها
6ـ1ـ تعریف اصطلاحات و واژه های خاص در تمام مسأله
7ـ1ـ خلاصه ای از اهم گزارش
فصل دوم ـ بازاریابی بانکی در ایران و ویژگیهای خدمات بانکی
1ـ2ـ بررسی زمینه بازاریابی در نظام بانکداری ایران
بیان مسأله
2ـ2ـ مشکل اصلی: «محصول»
3ـ2ـ مشکلات مدیریتی و بازاریابی
4ـ2ـ ویژگیهای خدمات بانکی
1ـ4ـ2ـ ناملموس بودن
2ـ4ـ2ـ ارتباط خریدار و فروشنده و تولید و مصرف همزمان
3ـ4ـ2ـ عدم امکان ذخیره سازی و انبارکردن خدمات
4ـ4ـ2ـ بی اثباتی کیفیت خدمات
5ـ4ـ2ـ مسئولیت امانتداری
6ـ4ـ2ـ جریان دو طرفه اطلاعات
1ـ3ـ ضرورت مشتری گرایی
2ـ3ـ مفهوم استراتژی مشتری گرایی
3ـ3ـ انگیزه ها و نیازهای مالی مشتریان بانکها
4ـ3ـ استراتژی های مهم در جهت مشتری گرایی
1ـ4ـ3ـ ایجاد فرهنگ مشتری گرایی
2ـ4ـ3ـ توانمند سازی منابع انسانی
فصل چهارم ـ کیفیت ارائه خدمات به مشتریان، جدیدترین قلمرو بازاریابی
1ـ4ـ مفهوم جدید خدمت به مشتریان
2ـ4ـ مفهوم کیفیت خدمت
1ـ2ـ4ـ کیفیت فرآیند
2ـ2ـ4ـ کیفیت ستاده
3ـ2ـ4ـ کیفیت فیزیکی
4ـ2ـ4ـ کیفیت تعاملات
5ـ2ـ4ـ کیفیت سازمان
3ـ4ـ رابطة بین کیفیت خدمات و رضایت
4ـ4ـ مزایای رضایت مشتری
5ـ4ـ ابزار اندازه گیری کیفیت خدمت
1ـ5ـ4ـ مقیاس کیفیت خدمت
2ـ5ـ4ـ اجزای مقیاس کیفیت خدمت
3ـ5ـ4ـ مدل عملیاتی / فنی کیفیت خدمت
6ـ4ـ برنامه ای برای ارائه خدمت به مشتریان
1ـ6ـ4ـ درک انتظارات مشتریان
2ـ6ـ4ـ برقراری اولویت برای مشتریان
3ـ6ـ4ـ تعریف اهداف خدمت
4ـ6ـ4ـ ارائه خدمات در تمام سطوح
5ـ6ـ4ـ ایجاد انتظارات مطلوب در تمام مشتریان
6ـ6ـ4ـ ایجاد ساختاری بنیادی برای ارائه خدمات
7ـ6ـ4ـ پرورش کارکنان
8ـ6ـ4ـ اندازه گیری رضایت مشتریان
7ـ4ـ بررسی شعارهای بانکهای ایرانی
فصل پنجم ـ نتیجه گیری و پیشنهادات
1ـ5ـ خلاصه نتایج بدست آمده در ضمن تحقیق
2ـ5ـ تصریح روابط علت و معلول در نتیجه تحقیق ثابت و مسلم شده است.
3ـ5ـ بررسی فرضیه، تأیید فرضیه
4ـ5ـ پیشنهاد اصل عملی و تئوری بدست آمده
5ـ5ـ پیشنهادات برای انجام امری با لزوم انجام تحقیقات مکمل در زمینه موضوع تحقیق
6ـ5ـ پیشنهادات درباره روش و نحوه تحقیق و مطالعات بعدی
1ـ1ـ تعریف مسأله
ما در این تحقیق به دنبال بررسی این موضوع هستیم که «آیا ناتوانی بانکهای ایرانی در برآورده کردن نیازها و خواسته های مشتریان یا به عبارتی عدم کاربرد صحیح بازاریابی در نظام بانکی، علت عدم تقاضای بهینه برای بانکهاست؟»
قبل از شروع بحث لازم است تعریفی اجمالی از موضوع داشته باشیم که ذهن خواننده نسبت به بعضی مطالب روشن گردد.
تعریف بازاریابی: بازاریابی یکی از آن اصطلاحاتی است که تقریباً تمامی مردم درباره ی آن اظهار نظر می کنند. اما غالب مردم در مورد این اصطلاح اشتباه می کنند. حتی بسیاری از مدیران شرکتهای تولیدی و خدماتی نیز هنوز مفهوم بازاریابی را درک نکرده اند. تلقی آنها از بازاریابی معادل فروش تا تبلیغات تجاری است که باعث افزایش فروش می گردد.
اصطلاح «بازاریابی» از کلمه انگلیسی Marketing گرفته شده است. در فرهنگ لغات، به معنای «به بازار رساندن» یا «بازاری کردن» چیزی می باشد. در مفهوم به کلیه عملیاتی اطلاق می گردد که در فاصله بین تولیدکننده (ارائه دهنده خدمت) تا مصرف کننده (دریافت کننده خدمت) رخ می دهد. از اصطلاح بازاریابی تعاریف مختلفی ارائه شده است که هر یک تنها به جنبه های متفاوتی از آن اشاره می کنند.
بازاریابی به عنوان یک پدیده ی تجاری، فرآیند انجام مبادله، فرآیند انتقال مالکیت محصول، فرآیند تحویل عرضه و تقاضا و... تعریف گردیده است. تعریف کاملی از بازاریابی توسط یکی از برجسته ترین تئوریسین های بازاریابی به نام پروفسور فیلیپ کاتلر ارائه گردیده است. به نظر کاتلر بازاریابی عبارت است از مجموعه فعالیتهای انسانی ـ اقتصادی در جهت ارضای نیازها و خواسته های بشر از طریق فرآیند انجام معامله.
تأکید اصلی بازاریابی بر «نیازها و خواسته های انسانی» است. عامل اصلی در بازاریابی، پیداکردن نیازهای بالقوه مشتریان و سپس رفع این نیازهاست که نهایتاً رفع این نیازها برای مؤسسه سود ایجاد می کند.
تعریف خدمات بانکی و خدمات جمع خدمت است و عبارت است از «انجام دادن اموری که مجموعه ای از مزایا را به مشتریان عرضه می کند».
در نظام بانکداری، خدمات ممکن است به وسیله دستگاه (عابر بانک)، فرد (مشاور) یا ترکیبی از این دو (صندوقدار) عرضه شود. از جمله خدمات بانکی عبارت است از گشایش حسابهای مختلف جاری، پس انداز، سرمایه گذاری، اعطای وام و تسهیلات، خدمات امانی.
فرآیند بازاریابی خدمات مشابه فرآیند بازاریابی کالاهاست. از تمام مفاهیم بازاریابی جدید برای عرضه خدمات می توان استفاده کرد.
مطلب دیگری که لازم است توضیح داده شود این است که چرا بحث بازاریابی در خدمات بانکی مطرح می شود؟
برای روشن شدن این موضوع کافی است بدانیم که امروزه بازار خدمات بانکی تبدیل به یک بازار رقابتی شده و در این میدان رقابت، بانکی موفق خواهد شد که علاوه بر شناسایی نیازهای مشتریان، سعی در ارائه خدمات مورد نیاز آنها به صورت سریع، دقیق و نوین نماید و به کارکنان خود به عنوان کلیدی ترین عنصر آمیخته بازاریابی توجه کند. بنابراین بازاریابی وسیله ای است برای نیل به موفقیت در این بازار رقابتی. برای پیروی از فلسفه یا گرایش بازاریابی ابتدا باید به شناسایی و برآورده کردن نیازها و خواسته های مشتریان برای کسب سود پرداخت. بنابراین هنگامی که «فروش» بر سازمان ومحصولی که سازمان مایل است بفروشد متمرکز است «بازاریابی» باید بر مشتریان و محصولی که آنها مایلند خریداری کنند متمرکز باشد. به کارگیری فلسفه بازاریابی هنگامی تحقق می یابد که بازاریابان به رضایت مشتری توجه داشته، محصولاتی را در نظر گیرند که نیازهای برآورده نشده یا تشخیص داده نشده را رفع می کند. هر چه شرکت یا سازمان از مشتری گرایی به منزله ی یک فلسفه ی بازرگانی بیشتر تبعیت کند. وظیفه ی بازاریابی بیشتر اهمیت می یابد. در این حالت برای موفقیت شرکت، جلب رضایت مشتریان از هر عامل دیگری مهمتر است.
اکنون باتوجه به مطالب مذکور این سؤال مطرح می شود که آیا می توان فلسفه بازاریابی را برای بانکهای ایرانی اعمال کرد. پاسخ به این سؤال به طور مشروط مثبت است.
در ایران بانک ها، دولتی و تحت کنترل قوانین و مقررات دولت هستند. چنین وضعیتی انعطاف پذیری بازاریابی را کاهش می دهد و اتخاذ موضع رقابتی را برای یک بانک خاص مشکل می سازد. به همین دلیل استفاده از فلسفه ی بازاریابی برای بانکهای دولتی تا حدودی امکان پذیر است، ولی به کارگیری این فلسفه برای بخش خصوصی متفاوت است و استفاده از ابزار آن باتوجه به سیاست های کلان اقتصادی دولت و سایت های انبساطی و انقباضی پولی مالی کشور صورت می گیرد. بنابراین در مجموعه ای دولتی با معیارهای ارزشی خاص و همچنین در وضعیت عدم ثبات اقتصادی، بانک ها به صورت یک مجموعه یا به صورت یک مجموعه یا به صورت انفرادی به طور محدود می توانند در تحقق فلسفه بازاریابی موفقیت نسبی بدست آورند.
در راستای تحقق فلسفه بازاریابی در جهان امروز روشهای قدیمی و سنتی بازاریابی دیگر کارا نیست و در بلندمدت سازمان هایی در بازار پایدار و موفق خواهند بود که بهره برداری بهینه را از بازاریابی جدید بنمایند.
2ـ1ـ اهمیت موضوع تحقیق
امروزه صنعت بانکداری در جهان با اشعار ارائه خدمات با کیفیت عالی، سرعت در ارائه خدمات، هزینه مبادله پائین و رضایت مشتریان، همپا با صنایع دیگر در حال پیشرفت و توسعه است و از تحولات اقتصادی عقب نمانده است. در حالی که از دهه ی 1960 تاکنون بسیاری از بانکهای جهان برای پیشبرد اهداف خود به طور وسیع از روشهای بازاریابی نوین استفاده کرده اند، بازاریابی خدمات بانکی در ایران در سالهای پس از انقلاب به دست فراموشی سپرده شده بود. در یکی دو سال اخیر بانکهای ایرانی به طور محدود در صدد پیاده کردن اصول بازاریابی برآمده اند. ایجاد بخشهای تحقیقات و برنامه ریزی و بهبود خدمات بانکی و بازاریابی مبین این مسأله است. این در حالی است که با در نظر گرفتن مورد نسبتاً ناچیز سیستم بانکی در ایران و عدم کارایی و اثربخشی شعب بانکها در زمینه بازاریابی و روابط با مشتریان، بانکهای ایرانی شدیداً به بازاریابی نیازمندند و سیستم بانکی ایران مستلزم تحولی در این زمینه است.
هر چند در سالهای بعد از 1370 فعالیت تبلیغاتی از سوی بانکها از طریق رسانه های جمعی و گروهی درخصوص ارائه خدمات عالی به مشتریان و سرعت در ارائه خدمات بانکی و... ارائه می گردد، ولی باید اذعان داشت این پیامدهای تبلیغاتی بیشتر جنبه شعاری داشته و در عمل مشاهده نمی گردد. عدم استفاده از امکانات بازاریابی در بانکها نتایجی از جمله تأخیر، معطلی، اتلاف وقت و اشتباه در محاسبات است که در مجموع باعث نارضایتی مشتریان و ایجاد ذهنیت منفی در آنها می شود.
برطرف کردن مشکلات مذکور از جمله وظایف بازاریابی بانکهاست و این تحقیق و پژوهش جهت کمک به مدیران و کارکنان بانکها و مؤسسات مالی و اعتباری صورت گرفته تا آنها را قادر سازد که خدمات بانکی را با کیفیت بهتر و سرعت بیشتر ارائه داده و زمینه هر چه بیشتر رضایت مشتریان خود را فراهم آورند.
(به ترتیب کاربرد:)
1ـ محصول: عبارت است از هر چیزی که بتواند نیازها و خواسته های انسان را برطرف کند.
2ـ کانال توزیع یا مکان توزیع: مکانی است که محصول در آنجا به مشتریان عرضه می گردد.
3ـ تبلیغات: معرفی محصلو از طریق رسانه های گروهی.
4ـ قیمت: مبلغی است که مشتری برای بدست آوردن یک محصول دارای ارزش حاضر است پرداخت کند.
5ـ ارزش افزوده: واژه ارزش افزوده در بازاریابی نشان دهنده موارد اضافه شده به خدمت است که ارزش آن صفت را برای مشتری بالا می برد.
6ـ ادب و احترام (در خدمات بانکی): دلنشین و دلپذیر بودن، لبخند زدن، ذهنیت دوستانه داشتن.
7ـ سیاست: توانایی رفتار با دیگران بدون الغاء احساس منفی به آنها (لغت نامه وبستر)
8ـ ارزش دوره عمر مشتری: ارزش فعلی جریان منافعی که بانک در صورت از دست ندادن مشتری خود می تواند از او بدست آورد.
9ـ بازاریابی رابطه مند: فرآیند مستمر جهت شناسایی و ایجاد ارزشهای جدید برای مشتریان است که در آن منافع دوجانبه مورد توجه قرار می گیرد و این منافع در طول دوره عمر مشتری با او تقسیم می شود.
10ـ بازاریابی: جذب و نگهداری مشتریان سودآور.
11ـ آمیخته فعالیتهای ترفیعی: مجموعه ای از تبلیغات، فروش حضوری، پیشبرد فروش و روابط عمومی که برای دستیابی به هدفهای برنامه فروش مورد استفاده قرار می گیرند.
12ـ بازاریابی نوین: فرآیند بازاریابی نوین با شناسایی و سنجش نیازها، خواسته ها و ترجیحات برآورده نشدة مشتریان آغاز می گردد و پس از انتخاب بازار یا بازارهای هدف با نگرش سیستمی استراتژی هایی در زمینه آمیخته بازاریابی خدمات با در نظر گرفتن مشتریان تنظیم می گردد. در بازاریابی نوین، خدمت به مشتریان هدف اصلی می باشد.
13ـ تقسیم بازار: تقسیم کل بازار ناهمگون یک خدمت به چندین قسمت به صورتی که هر قسمت در تمام جنبه های با اهمیت همگون باشد.
1ـ2ـ بررسی زمینه و پیشینه بازاریابی در نظام بانکداری ایران
در دوران پیش از انقلاب از جمله مسائل نظام بانکی، افزایش بی رویه بانکها طی سالهای منتهی به 1357 بود، به گونه ای که تعداد آنها به استثنای بانک مرکزی از 24 بانک در سال 1352 به 36 بانک در سال 1357 افزایش یافت. این تعداد شامل 7 بانک تخصصی، 26 بانک تجاری و 3 بانک گسترش ناحیه ای بود. از این میان 13 بانک مختلط با سهام خارجی حداقل 15 درصد و حداکثر 40 درصد فعالیت داشتند که یکی از آنها مختلط دولتی و بقیه خصوصی بودند. هم چنین تعداد واحدهای بانکی از 6993 واحد در سال 1352 به 8275 واحد در پایان اسفند 1375 افزایش یافت. از این تعداد 2167 واحد در تهران، 1897 واحد در مرکز استانها، 4124 واحد در نقاط دیگر و 86 واحد بانکی و یک نمایندگی نیز در خارج از کشور فعالیت داشتند.
افزایش شعب بانکهای تجاری مشکلاتی در کنترل نظام بانکی و نظارت بر آن و اجرای صحیح سیاستهای پولی و اعتباری ایجاد کرد، به همین دلیل با تجدید در فرهنگ جامعه و تغییر نگرشها و ارزشهای آن طرح ادغام بانکها به اجرا درآمد.
بدین ترتیب پس از پیروزی انقلاب با اجرای طرح ادغام بانکها، بانکهای ملی ایران، سپه و رفاه کارگران به فعالیت ادامه دادند و بانکهای ملت و تجارت از ادغام چند بانک بازرگانی به وجود آمدند. بانک صادرات در تهران با همین نام ودر استانها به همراه بانکهای گسترش با نام بانک استان به فعالیت ادامه داد، به عبارت دیگر 36 بانک تجاری و تخصصی به صورت 3 بانک تخصصی (مسکن، کشاورزی، صنعت و معدن)، 6 بانک تجاری (ملی، سپه، تجارت، ملت، صادرات و رفاه کارگران) و 23 بانک استان درآمد. در ضمن تعداد واحدهای بانکی از 8275 واحد در سال 1357 به 6581 واحد در سال 1361 تقلیل یافت. همراه با تحولات اساسی در نظام بانکی که به دلیل نگرش جدید و فرهنگ اسلامی به وجود آمد سپرده گذاریهای مختلف و حسابهای قرض الحسنه و تسهیلات دیگر (کارت پول، چک مسافرتی و...) شکل گرفت. یکی از هدفهای نظام بانکداری کنونی ایجاد امکانات لازم برای گسترش تعاون عمومی، قرض الحسنه از طریق جذب وجوه آزاد، اندوخته ها، پس اندازها و سپرده ها و استفاده از آنها در تأمین شرایط و تسهیلات کار و سرمایه گذاری است.
تا چندین سال پس از انقلاب، بانکها که وضعیت و وظایفشان مشخص نبود، صرفاً کار صندوقی انجام می دادند. در چند سال اخیر که به باکها اختیارات بیشتری داده شده، فعالیت بازاریابی آنها گسترده تر گردیده است، به این صورت که با ایجاد انگیزه در افراد برای افتتاح حسابهای قرض الحسنه باتوجه به جنبة معنوی آن و دادن جوایز، هم چنین پرداخت سود به حسابهای پس انداز موفق شدند پولهای سرگردان جامعه را تا حدی جمع آوری کنند.
نظام بانکی در اقتصاد مبتنی بر بازار مسؤولیت بسیار سنگینی دارد و یکی از مهمترین جز اقتصاد کشور است. رشد و شکوفایی یا رکود ساختار اقتصادی کشورها به طرز کار مؤسسات بانکی ارتباط نزدیک دارد. نظام بانکی، خدماتی عرضه می کند که بدون آن نظام اقتصادی کشور از حرکت باز می ماند. سرمایه موجود در بانکها منبع اصلی خرید محصولات و خدمـات، و وام های اعطایی آنها، منبع ایجاد اعتبار برای تمام واحدهای اقتصادی مانند خانواده ها، مشاغل، شرکتها و دولت است، بنابراین فعالیت بهینه بانکها و استفاده مؤثر از ابزار بازاریابی برای تحقق اهدافشان از جمله بهره برداری از سرمایه و تجهیز آن، بر فعالیتهای مختلف اقتصادی و وضع کلی اقتصاد کشور بسیار مؤثر است.
عملیات بانکها در سه زمینه صورت می گیرد:
1ـ تجهیز منابع مالی (دریافت و پرداخت انواع سپرده ها)
2ـ بهره برداری از منابع مالی (ایجاد اعتبار و پرداخت وام به افراد، مؤسسات و دولتها).
3ـفعالیت های پولی و مالی دیگر به صورت خدمات.
عملیات مربوط به دریافت و پرداخت سپرده ها اهمیت بسیاری دارد. سپرده های دیداری افراد نزد بانکها بیشترین حجم پول هر کشور را تشکیل می دهد. معمولاً نظام بانکی راه سودآوری برای پس انداز کردن فراهم می کند. افراد و سازمانها برای مصرف محصولات و استفاده از خدمات در آینده، پس انداز می کنند. پس انداز برای سلامت اقتصادی ضروری است، زیرا از منابع مالی موجود برای تولید محصولات سرمایه ای (ساختمانها وماشین آلات) استفاده می شود. با این روش، پس انداز کنندگان می توانند منبع مالی اضافی خود را به وام گیرندگان منتقل کنند و با دریافت سود و غیره درآمد به دست آورند. هنگامی که وام گیرندگان به سرمایه های اضافی نیاز دارند نظام بانکی با برقراری نرخ سود بیشتر، پس انداز کنندگان را تشویق می کند تا کمتر مصرف و بیشتر پس انداز کنند، از طرف دیگر هنگامی که وام گیرندگان به پول کمتری نیاز دارند میزان سود و به دنبال آن میزان پس انداز کاهش می یابد. بدین ترتیب نظام بانکداری روشی برای تشویق به پس انداز کردن و ایجاد سرمایه برای سرمایه گذاری به وجود می آورد. قسمتی از عملیات تجهیز منابع مالی نیز ایجاد روشی برای پرداختها به شکل پول نقد، چک، سفته، و برات است.
بهره برداری از منابع مالی نیز به اندازه دریافت و پرداخت سپرده ها اهمیت دارد. عملیات بانکها در زمینة ایجاد اعتبار و اعطای وام و نحوة توزیع اعتبارات، سرمایه ها را به سوی دریافت حداکثر سود سوق داده، از درگیرشدن آنها در فعالیت های بی ثمر جلوگیری می کند. خانواده ها، مؤسسات بازرگانی، و دولت بندرت می توانند نیازهای مالی خود را از طریق کسب درآمد و سرمایه های مختص به خود رفع کنند، بنابراین ایجاد اعتبار و اعطای وام برای برآورده کردن نیازهای اقتصادی ضروری است. نظام بانکی با دادن اعتبار از خرید انواع محصولات، خدمات و سرمایه گذاری در زمینه هایی مانند راهسازی، ساختمان سازی و خرید ماشین آلات و تجهیزات حمایت می کند. سرمایه گذاری، بهره وری منابع کشور را افزایش می دهد و در نتیجه استاندارد زندگی در جامعه بالا می رود. به طور کلی هنگامی که اعتبار بانکی گران و کمیاب است خرید کاهش می یابد و سطح بیکاری افزایش پیدا می کند. نوع دیگری از عملیات بانکی، عرضة خدمات مالی به اشکال گوناگون است، از پرداخت انواع قبض گرفته تا تجهیز شدن به شکل «فروشگاه کامل بانکی».
این حقیقتی است که بانک های ایرانی پس از انقلاب عمدتاً به علت وابستگی به دولت به طور بهینه عمل ننموده اند. طبق گزارشی در مجله بازاریابی، در سال 1377، میانگین سود حاصل از تسهیلات بانکی 8/13 درصد و پرداختی بانک ها بابت منابع 1/12 درصد بوده است. این نکته نشان می دهد که سود سیستم بانکی بسیار ناچیز بوده است. طبق گفته مصطفی مهاجرانی مدیر عامل پیشین بانک کشاورزی، سود 7 میلیارد تومانی کل سیستم بانکی نشان می دهد که نتوانسته ایم برای خدماتی که بانک ها ارائه می دهند، بازاریابی مناسبی انجام دهیم و سهم ما از 750 میلیارد دلار معاملات روزانه درجهان بسیار جزئی و ناچیز است. یافته های یک پژوهش نشان می دهد که کارآیی سیستم بانکی از 100 در سال 1357 به 5/13 در سال 1377 رسیده است. بانک ها در بازاریابی پس از انقلاب زیاد موفق نبوده اند و نتوانسته اند منابع زیادی جذب کنند و از طرف دیگر هم نتوانسته اند تسهیلات را به نحو احسن خرج کنند.
دولتی بودن بانک ها مشکل اساسی آنهاست. در اساسنامه بانک های ایرانی نقش خدماتی آنها و مجری سیاستهای دولت بودن مانند اعطای تسهیلات تکلیفی، به طور مشخص آمده است. ضمناً بانک مرکزی با بانک های تجاری و تخصصی کشور مانند شعبه های خود برخورد می کند و از نظر قوانین و مقررات به صورت بسیار ریز محدودیت وجود دارد. مواردی مانند نیروی انسانی، رشد تکنولوژی، قراردادها و خیلی از مسائل دیگر در اختیار خود بانک ها نیست.
علیرغم محدودیت های شدید در یکی دو سال اخیر تغییر سیاست های دولت و بانک مرکزی از جمله صدور مجوز تأسیس بانک های خصوصی و خارجی در مناطق آزاد، کاهش 50 درصدی تسهیلات تکلیفی بانک ها در پایان برنامه سوم توسعه و از همه مهمتر، واگذاری بخش قابل توجهی از سهام بانک ها به مردم در طول این برنامه نشانه های آغاز حرکتی نوین در سیستم بانکداری در ایران است. حرکتی که لازمه بقاء و موفقیت در آن حضور گسترده بانک ها در عرصه بازارهای داخلی و خارجی سرمایه و نیز در عرصه رقابت برای بدست آوردن سهم بیشتر از این بازارهاست. این علائم همچنین نشان می دهد که دوران بازاریابی نوین در بانکداری ایران آغاز شده و پس از سالها بی توجهی یا کم توجهی به این پدیده بازرگانی، نهادهای مالی در ایران، رویکردی دوباره به بازاریابی و تلاش برای گرفتن سهم بیشتر از بازارها دارند.
کیفیت عملیاتی
برحسب تجارب خود، بانک مورد نظرتان را برحسب ویژگیهای زیر چگونه رتبه بندی می کنید؟
1ـ ادب و رفتار دوستانه
2ـ شایستگی و توانایی در توضیح مطالب
3ـ شایستگی و توانایی در بیان خدمات و سیاستها
4ـ قابل اعتماد و محرم اسرار بودن
5ـ در دسترس بودن برای پاسخگویی به سؤالات شما
6ـ پاسخگو بودن نسبت به درخواستهای شما
7ـ کارایی در انجام کارها
کیفیت فنی
برحسب تجارب خود کیفیت خدمت بانک مورد نظرتان را در زمینه های بانکی زیر چگونه رتبه بندی می کنید؟
8ـ اطلاعات سریع درباره حسابها
9ـ حفظ اسرار در انتقال اطلاعات
10ـ سهولت برآورده ساختن نیازهای بانکی شما
11ـ امکان برداشت یا صدور چک بیش از موجودی
12ـ هزینه خدمات
13ـ نتایج دلخواه و مطلوب
14ـ گزارش عملکرد
15ـ سهولت برخورد با کارمندان و امکان دیدار مکرر آنها
16ـ توجه به نیازهای بانکی شما.
مانند مقیاس «کیفیت خدمت» مشتریان، بانک مورد نظرشان را به لحاظ ویژگیهای بیان شده رتبه بندی می کنند و براساس آن کیفیت فنی و عملیاتی بانک ارزیابی می گردد.
شرکتهایی که خدمات عالی به مشتریان ارائه می کنند دارای چند ویژگی مهم و مشترک هستند. به خواسته ها، نیازها، و انتظارات مشتریان توجه بسیار دارند. استراتژی خدماتی مورد استفاده آنها به طور واضح تعریف و ابلاغ شده است. سیستمی را طراحی کرده اند که در آن در هر مرحله از مبادله با مشتریان به خوبی رفتار می شود و دیگر اینکه بسیاری از کارکنان این شرکت ها به خدمت گرایش دارند. چگونه شرکت ها می توانند این ویژگی ها را توسعه دهند؟ در اینجا برنامهای را شرح می دهیم که به طور متداول برای افزایش توانایی ارائة خدمات مؤثر به مشتریان به هر سازمانی پیشنهاد می شود. این برنامه دارای نُه مرحله است که عبارتند از:
اولین و آخرین معیار رضایت مشتری این است که آیا انتظارات او برآورده می شود یا خیر. بنابراین ابتدا باید انتظارات مشتریان شناسایی شوند سپس باید اهدافی تعیین کرد و نیروی سازمان را بر زمینه هایی که برای مشتریان اهمیت بیشتری دارد متمرکز نمود.
اهداف خدمت در هر شرکت به انتظارات مشتریان، رقابت، و اهداف خدماتی آن شرکت بستگی دارد. در مورد انتظارات مشتریان باید استانداردهای خاصی از رضایت در هر قسمت از بازار شناسایی شود، ولی می توان از استانداردهای عمومی شروع کرد. بنابر تحقیقات انجام شده از مدیران در یکی از کشورهای اروپایی، عوامل کلیدی در تصمیم گیری خریداران خدمات عبارتند از:
کیفیت، انطباق با انتظارات مشتری، قابل اتکاء بودن، پاسخ به قول ها و وعد های داده شده به مشتری، واکنش سریع، واکنش پذیری نسبت به نیازهای مشتری در کمترین زمان، ادب، احترام به مشتری به عنوان یک انسان.
مشتریان گوناگون اولویت های مختلفی برای این ویژگیها قائلند و اگرچه ممکن است به برخی از آنها اهمیتی ندهند، اما شرکت باید برای حصول اطمینان همه آنها را بررسی کند.
«لئوناردبری» یکی از محققین خدمات در تحقیقی که به عمل آورده است اهمیت ویژگیهای اصلی خدمت را که باید مورد توجه سازمانهای خدماتی قرار گیرد به شرح زیر بیان کرده است:
ـ قابل اتکاء بودن ـ توانایی انجام خدمت طبق وعده با درستی و اطمینان 32 درصد
ـ عوامل محسوس، ظواهر فیزیکی، تجهیزات و وسایل، لوازم ارتباطی و کارکنان 11 درصد
ـ واکنش پذیری، علاقه و تمایل برای کمک به مشتریان و ارائة فوری خدمات 22 درصد
ـ برخوردها، دانش و ادب کارکنان و توانایی آنان برای انتقال اطمینان و اعتماد 19 درصد
ـ همدلی، مراقبت و توجه فردی به مشتریان 16 درصد
قابل اتکاء بودن معمولاً به عنوان مهمترین عامل خدمت به شمار می رود. «پیتزا دومینو» که در آمریکا شهرت فراوانی دارد، در تبلیغات خود استاندارد خاصی را معرفی می کند با این مضمون که «تحویل در 30 دقیقه یا پیتزای مجانی در صورت عدم تحویل به موقع».
ژاپنی ها «قابل اتکاء بودن» را بالاتر و مهمتر از کیفیت می دانند و آن را نبردگاه آینده می نامند. آنها معتقدند که کیفیت، لازمه جلب مشتری است، اما انجام تعهدات و قابلیت اتکاء وسیله ای برای حفظ او می باشد و موفقیت، حاصل کیفیت و انجام تعهدات خدمت است.
در مقاله ای تحت عنوان «شناسایی سطوح نیازها و عوامل مؤثر بر رضایت مشتریان: پیش نیازی برای اصلاحات ساختاری در نظام بانکی» که توسط دکتر جلال رسول اف، منصور سیفی و داریوش رشیدی انجام شده نیازها و عوامل مؤثر بر رضایت مشتریان شناسایی و براساس اهمیت آنها برای مشتریان طبقه بندی گردیده است. در این مطالعه که در بانک کشاورزی انجام شده برای دستیابی به سطوح نیازها و عوامل رضایت مشتریان، یک نمونه برداری گستـرده
(2743 نمونه) در سال 1379 در تهران و 11 استان کشور انجام و سطوح نیازها و عوامل رضایت مشتریان از طریق تکمیل پرسشنامه اندازه گیری شده است. نتایج این پژوهش نشان می دهد که حدود 60 درصد کل واریانس متغیرها توسط هفت مؤلفه قابل توجیه است.
عامل اول طرز رفتار و نحوه برخورد کارکنان شعب با مشتریان بانک، عامل دوم جوابگویی، عامل سوم سود و تسهیلات، عامل چهارم سرعت در کار، عامل پنجم کیفیت ارائه خدمات، عامل ششم موقعیت مکانی بانک وعامل هفتم کیفیت ارسال حواله ها است. آنچه در این تحقیق آمده تبیین 60 درصد از عوامل مؤثر بر رضایتمندی مشتریان است. متغیرها و عوامل دیگری نیز وجود دارند که می توان از طریق آنها به سازه های بیشتری از رضایت مشتریان پی برد.
پایان نامه اهمیت مطالعه در تعلیم و تربیت
فصل اول
1-1 مقدمه
2-1 بیان مسئله
3-1 اهداف تحقیق
4-1 اهمیت موضوع تحقیق
5-1 فرضیههای تحقیق
6-1 تعریف عملیاتی مفاهیم و متغیرها
فصل دوم
1-2 مقدمه
2-2 تاریخچة شروع کتابنویسی برای کودکان در ایران
3-2 اشاره به مسئله کتاب و کتابخانه در دیگر کشورهای جهان
4-2 ادبیات کودکان و اهداف آن
5-2 اهمیت مطالعه
6-2 ویژگی و معیارهای اساسی کتاب کودک
7-2 راههای ایجاد عادت به مطالعه در کودکان
8-2 رغبتهای مطالعه در کودکان و نوجوانان چیست
9-2 کتابخانهای برای کودکان فراهم کنیم
10-2 همکاری خانه و مدرسه
11-2 نقش مطالعه در توسعه فرهنگی
ب) پیشینة تحقیق
فصل سوم
3 مقدمه
2-3 جامعه آماری
3-3 نمونه و روش نمونهگیری
4-3 ابزار اندازهگیری
5-3 روش جمعآوری اطلاعات
6-3 روش آماری تحقیق
فصل چهارم
1-4 مقدمه
2-4 طبقهبندی دادهها
3-4 اجرای آزمون آماری خی دو ( )
4-4 بررسی وضعیت هر یک از فرضیههای تحقیق
فصل پنجم
نتایج تحقیق
1-5 بحث و نتیجهگیری
2-5 محدودیتهای تحقیق
3-5 پیشنهادهای تحقیق
علاقه به مطالعة کتاب که ریشه در حس کنجکاوی انسان دارد امری فطری و هماهنگ با انگیزههای درونی افراد است و کم و بیش در تمام کودکان وجود دارد کودکان در صورتی که در خانوادهای با هر موقعیت فرهنگی و اجتماعی و اقتصادی باشند حداقل به تماشای تصویر کتاب علاقه دارند اگر چه این امر میتواند سرآغاز علاقه به مطالعة کتاب در بزرگسالی شود اما به مرور زمان با توجه به موقعیت خانواده این علاقه در دو جهت مختلف شکل میگیرد در عدهای نگرش مثبت به کتاب رشد کرده و علاقه آنها روز به روز بیشتر میشود تا آنجا که طبق برنامة منظم و دقیق مطالعة کتاب را در برنامه روزانه خود جای میدهند و در عدهای نگرش منفی ایجاد میگردد و آنچنان از کتاب گریزان میشوند که کتابهای درسی را میز برای کسب حداقل نمره قبولی مطالعه میکنند و با کتابهای دیگر هیچ رابطة دوستی و نزدیکی ندارند از دلایل عدم استفاده از مطالعه را میتوان گفت در کشور ما هنوز هیچ اقدام جدی در این زمینه صورت نگرفته است دلیل اصلی این بیتوجهی را میتوان در این دید که مطالعه هنوز در ایران یک موضوع جدی تلقی نشده و نیاز به مطالعه هنوز برای مردم یک نیاز واقعی به حساب نمیآید.
نظر به اینکه گرایش و انگیزه به مطالعه در خانواده و از دوران کودکی شکل میگیرد قطعاً برای یافتن علت اصلی ابتدا باید سراغ خانواده و سپس به دنبال عوامل دیگر رفت که به نوبة خود دارای اهمیت ویژهای هستند به همین دلیل به عنوان یک معلم که میتواند در تشویق دانشآموزان به مطالعه مؤثر باشد تحقیقی را در زمینة تاثیر مطالعات غیر درسی در کمک به تحصیلی دانشآموزان دورة ابتدائی، موضوع پژوهش قرار داده تا قدم کوچکی در راه تعالی بخشیدن فرهنگ مطالعه در میان آیندهسازان کشور برداشته شود.
3-1 اهداف تحقیق
1- آگاهی از تاثیر مطالعات غیر درسی در موفقیت تحصیلی دانشآموزان.
2- آگاهی از تأثیر کتابخانة مدارس در ایجاد عادت به مطالعه در دانشآموزان و زمینهسازی برای توسعة فرهنگی.
1- آگاهی از تأثیر تشویق والدین و معلمان در گرایش دانشآموزان به مطالعه
2- آشنایی با عواملی که در مطالعة دانشآموزان نقش دارد.
3- آگاهی از ضرورت تهیة کتابهای ادبیات کودکان مطابق با سن و فهم و احتیاجات فعلی آنها از سوی متخصصان.
4- مشخص کردن میزان علاقة دانشآموزان نسبت به موضوعات مختلف مورد مطالعه
5- تحریک قوة خلاقیت و ابتکار دانشآموزان و تقویت و پرورش نیروی تخیل آنان.
6- آگاه نمودن والدین دانشآموزان به اهمیت مطالعات غیر درسی در کسب موفقیتهای تحصیلی.
7- آگاهی از تأثیر مطالعات غیر درسی در پیشرفت خواندن.
4-1 اهمیت موضوع تحقیق
انسان از زمانی که خط را اختراع کرد تا امروز که صفحة کامپیوتر منعکس کنندة افکار و امیال و جولانگاه فکر بشر است هیچگاه از کتاب و کتابخانه بینیاز نبوده است در دنیای معاصر که بوسیلة وسایل ارتباطی مثل دهکدهای کوچک و محدود شده است و چهار گوشة آن هر لحظه روشنتر و واضحتر و قابل رویت میشود هنوز کتاب و مطالعه جایگاه رفیع فرهنگی خود را حفظ کرده و به عنوان سرآمدترین و بهترین وسیلة انتقال پیام و اطلاعات محسوب میشود.
دربارة اهمیت مطالعه و نقشی که در سازندگی فرد و اجتماع و سرنوشت بشری دارد و اینکه مطالعه میتواند چه نقش عظیمی در تعلیم و تربیت ایفا کند صحبت فراوان شده است و امروزه کمتر کسی را میتوان یافت که با کتاب سر و کار نداشته باشد و به این نکتة مهم واقف نباشد شکی نیست که علاقمندی به مطالعه خصلتی است که باید در افراد بوجود آید و مدام تقویت شود تا زمانی که فرد خود بتواند این کار را ادامه دهد عادت به مطالعه اکتسابی است و باید از همان دوران کودکی در شخص تقویت گردد.
با توجه به اینکه یکی از وظایف آموزش و پرورش ایجاد عادت به مطالعة مستمر در دانشآموزان است و از طرفی نقشی که مطالعة مدام در شکلگیری شخصیت انسان دارد به اهمیت نقش والدین و مدرسه و جامعه در این امر مهم پی میبریم هدف آموزش و پرورش به معنای واقعی گذشته از تعلیم و تدریس، جستجو و کنکاش در روح دانشآموزان برای درک ذوق و استعدادهای نهفتة آنان و رهبری این استعدادها به سوی کمال است. در عصری که ما در آن زندگی میکنیم هدف آموزش و پرورش در آموزشگاهها به پایان رساندن برنامة درسی سالانه نیست امروز دیگر نمیتوان دانشآموزان را محکوم و محدود به خواندن چند کتاب درسی کرد ذهن کنجکاو و جستجوگر آنان پاسخ پرسشهای بیشماری را که پیشرفت حیرتانگیز دانش و اکتشافات بیشمار امروز برای او بوجود آورده است، طلب میکند و برآوردن این نیازها دسترسی به منابع و خدمات کتاب و کتابخانه میباشد.
متأسفانه امروزه دانشآموزان به مطالعات جانبی به علل گوناگون رغبت و علاقة چندانی نشان نمیدهند و شمار قابل توجهی از اولیاء و معلمان نیز با غفلت و عدم آشنایی از اهمیت و نقش اینگونه مطالعات، دانشآموزان را در این جهت تشویق و راهنمایی نمیکنند گاهی بر این باورند که این مطالعات باعث اتلاف وقت و موجب افت تحصیلی میگردد در صورتی که کتاب بهترین دوست انسان و موجب باروری اندیشه و غذای روح بشر است بنابراین کودکان و نوجوانان به کتابهایی نیاز دارند که جذاب و عمیق و شیرین بوده و با تجربههای آنان و نیز نیازها و علایق و تواناییهای آنها هماهنگ باشد و همچنین وسیلهای باشد برای کنجکاویهای خودانگیخته و آرمانهای بلندپروازانة آنها، خوراکی باشد برای تخیل سرشار و سیّال آنان و بر وسعت تجربههای آنان بیافزاید به آنها لذت خواندن و عمیق شدن را ارزانی دارد و سرانجام لذت را به علاقه و علاقه را به عادت مبدل سازد.
در جوامع مترقی دنیا که اهمیت مطالعه و خواندن مطالب به علت پیشرفت علم و تکنولوژی بر مردم آشکار شده است بهبود وضع مطالعه و افزایش سرعت خواندن و درک مطالب یکی از اقدامات مهم آموزشی به حساب میآید در این جوامع روشهای درست مطالعه در ضمن آموزش دروس مختلف آموزشگاهها به یادگیرندگان آموزش داده میشود متأسفانه در کشور ما هنوز هیچ اقدامی در این زمینه صورت نگرفته است بنابراین اهمیت تحقیق با توجه به موارد بالا و اهداف ، به خوبی آشکار است و نیازی به توضیح بیشتر ندارد.
5-1 فرضیههای تحقیق
1- بین مطالعه کتابهای غیر درسی و موفقیت تحصیلی دانشآموزان دوره ابتدایی رابطة معنیدار وجود دارد.
2- بین کتابخانة مدارس و عادت به مطالعه در دانشآموزان رابطة معنیدار وجود دارد.
3- بین تشویق دانشآموزان و تمایل آنان به مطالعة کتابهای غیر درسی رابطة معنیداری وجود دارد.
4- بین پرسشهای بعضی از دروس و ارجاع دانشآموزان به مطالعة غیر درسی رابطة معنیدار وجود ندارد.
5- بین دانشآموزان علاقمند به درس و ارجاع آنان به کتابخانه برای مطالعة کتابهای غیر درسی رابطة معنیداری وجود دارد.
6-1 تعریف عملیاتی مفاهیم و متغیرها
بررسی: یک آزمایش منظم پدیدارهای برای فهمیدن یا بیان آنهاست (تحقیق)
تاثیر: اثر کردن، احساس قبول کردن امری یا مطلبی که در فرد ایجاد شود.
مطالعه: بکار بردن عقل یا ذهن برای یادگیری یک مسئله و موضوع و نگریست و دقت نظر در چیزی برای فهمیدن و آگاهی یافتن از آن است.
کتب درسی: کتبی که مربوط به آموزش رسمی کشور میباشد.
کتابهای غیر درسی: نوشتههایی هستند که در رشتههای گوناگون علمی، ادبی، هنری، اجتماعی و … برای دانشآموزان در سنین مختلف نوشته میشوند و با کتابهای درسی تفاوت دارند.
مطالعات غیر درسی: مطالعاتی که مربوط به کتابهایی غیر از کتب مربوط به آموزش رسمی کشور باشد.
موفقیت تحصیلی: معلومات یا مهارتهای اکتسابی خصوصی یا عمومی در موضوعهای درسید که معمولا بوسیلة آزمایشها یا نشانهها یا هر دو که معلمان برای دانشآموزان وضع میکنند اندازهگیری میشوند و نیز توانایی دانشآموز در کسب نمره در زمینههای مختلف درسی و توانایی ارتقاء او از یک سطح و پایه تحصیلی به سطح بالاتر است.
دانشآموز: شخصی که یک مطالعة جدی و رسمی را آغاز کرده و در این تحقیق منظور کودکان واجبالتعلیم که دورههای مربوط به آموزش رسمی کشور را میگذرانند است.
ب) متغیرها
1- متغیر مستقل یا تأثیرگذار: مطالعه کتابهای غیر درسی
2- متغیر وابسته یا تاثیرپذیر: موفقیت تحصیلی دانشآموزان
تاریخچة شروع کتابنویسی برای کودکان در ایران
گسترش علم و دانش و پیدایش رشتههای علمی جدید در هر مقعطی از زمان مه پشت سر گذاشته میشود موجب توسعة اندیشه انسان و نشر دستآوردها و اندیشههای او در پهنة جهان است و کتاب در این میان کماکان نقش ویژهای دارد. کتاب چه در زمینه شعر و قصه و چه مضامین آموزشی – علمی میتواند نقش مؤثری در رشد و تربیت صحیح کودکان بازی کند. محمود حکیمی نویسندة کتاب نوجوانان دربارة کتاب این چنین مینویسد کتاب خوب میتواند در کودک و نوجوان شوق و پرسجو و کنجکاوی فراهم کند و او را به جهان انسان بودن یعنی دنیای دانستن و آزاد زیستن رهبری کند، انسان آگاه و آزاد، ستمپذیر و بندة آدمیان نیست هر چه میشوند و میخواند کورکورانه نمیپذیرد، مغزش را به کار میگیرد، پیش از آنکه سخنی را بپذیرد اندیشه میکند، کتاب ابزار انتقال فرهنگ و تمدن و دانش بشری است همچنین عامل محرک انسانها میباشد. کتاب سازنده و توسعه دهندة فرهنگ نخبگان است ادیانی که تا امروز دوام آوردهاند صاحب کتاب بودهاند و جامعهای که به کتاب اهمیت و اعتبار میدهد و در نشر و توسعه و توزیع آن سرمایهگذاری میکند جامعهای که به پژوهش و تحقیق بها می دهد، آن جامعه فرهنگی پویا سازنده دارد کتاب یکی از پایههای چهارگانة آموزش پرورش است سه پایة دیگر آموزگار، برنامه و روش میباشد، بدون داشتن کتاب، آموزش و پرورش ناقص است و کتاب با معلم همکاری بسیار صمیمانهای مینماید او را در آموزش مطالب یاری میدهد، لازمة لذت بردن از هر کاری مهارت داشتن در آن کار است مطالعة کتاب نیز بدین نحو می باشد اگر شخصی به امر مطالعه عادت و مهارت کافی نداشته باشد به هر بهانهای از انجام آن خودداری خواهد کرد. علاقه و استعداد تنها عوامل مؤثر در این امر نیستند بلکه فرصتهای زمانی هم اهمیت بسیار دارد، زیرا عادت در طول یک دوره شکل میگیرند و ممکن است که روزها، ماهها و یا سالها طول بکشد.
اولین کتابخانه عمومی در ایران رد سال 1305 به همت شهرداری تهران «بلدیة آن روزگار» تأسیس شد در این سال «کریم بوذر جمهری» کفیل بلدیة تهران با تاسیس بلدیه و استقرار آن در ساختمان توپخانه و اصطبل محمدشاهی، دو اتاق به کتابخانة بلدیة تهران اختصاص داد و این کتابخانه در واقع اولیه کتابخانه عمومی است که در ایران تأسیس شد.
در ایران ما نمیتوانیم پیشینة کتاب کودک را از جنبش مشروطیت و آغاز قرن 20 عقبتر ببریم و آغازگر ادبیات کودک در ایران را باید جبار باغچهبان به شمار آورد او نخستین کسی که کتابها و نمایشنامههایی برای کودکان نوشت و با دنیای کودک همخوانی داشت یحیی دولتآبادی و عباس یمینی شریف سنت او را ادامه دادند و صمد بهرنگی رنگ و تحرک تازهای به آن داد تأسیس شورای کتاب کودک در سال 1340 و کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در سال 1344 امکانی فراهم آوردند که کتاب کودک با سرعت بیشتر و کیفیت بهتر رشد کند و به این ترتیب نویسندگان و شعرای زیادی به آفرینش اثر برای کودکان روی آوردند.
در دهههای اخیر پژوهشگران و علاقمندان و مربیان ایرانی در این زمینه شروع به تحقیق کردهاند و اقدامات قابل توجهی نیز در مورد ادبیات کودکان و ایجاد کتابخانه انجام دادهاند.
برخی از عوامل مؤثر در مطالعه و یادگیری عبارتند از:
- درک ضرورت و احساس نیاز به مطالعه و موضوع آن.
- داشتن انگیزه، علاقه، حوصله و پشتکار در کار مطالعاتی.
- پاسخخواهی مجهولات درونی و بیرونی خویشتن.
- آشنایی با انواع و مراحل شیوة مطالعه.
- رفع موانع و آفات مطالعاتی و نیز یادداشتبرداری و تلخیص مطالب.
- یادسپاری، یادآوری و بکارگیری معلومات (مثلاً تدریس یا بازگو کردن آن).
- توکل و توسل و طهارت باطنی و معنوی.
- بالا بردن معلومات و سطح آگاهی.
تصمیم و کوشش برای بکارگیری روش صحیح مطالعه و اندیشیدن در هنگام مطالعه.
2-5-2 انگیزههای مطالعه:
اهداف و انگیزههای مطالعه در فرهنگهای مختلف متفاوت است مهمترین انگیزه های مطالعه عبارتند از:
عادت، وظیفه، گذراندن اوقات فراغت، آگاهی از مسائل جاری، ارضاء میل شخصی، نیاز روزمرة زندگی. افزایش میزان علایق و سرگرمیها، ارضاء نیازهای اجتماعی و شخصی، رشد عمومی از جمله ارتقاء سطح فرهنگی، ارضاء نیازهای مبرم روحی و معنوی و فکری میباشد.
روشهای مطالعه:
مطالعه کردن به هفت روش انجام میگیرد.
خواندن اجمالی
هدف از خواندن اجمالی دست یافتن به نکات و مطالب مهم کتاب، کشف ساختمان مواد و مطالب در یک زمان کوتاه و با سرعت زیاد است.
فواید خواندن اجمالی عبارتند از:
الف)تخمین زدن اهمیت مطالب و طرحریزی یک روش مناسب مطالعه
ب) تخمین زدن مقدار مطالب و دشواری آنها برای یک بودجهبندی واقعی از زمان.
پ) کسب یک نظر کلی از مطالب پیش از خواندن جزئیات، برای افزایش میزان درک مطالب و نگهداری آنها در حافظه
ت) افزایش میزان دقت و تمرکز حواس از طریق افزایش میزان علاقه به مطلب
روش: روش خواندن اجمالی مبتنی است بر یک نمونهگیری سریع از نکات اساسی و صرفنظر کردن از جزئیات در این روش مطالعه در جستجوی نکات کلیدی دربارة مواد و ساختمان مطالب و نظر و سبک مؤلف است همچنین برای افزایش میزان علاقة خود نسبت به مطالب به طرح سؤالاتی در مورد مطالب خواندنی بپردازید.
سریع خواندن
هدف از سریع خواندن یک کتاب کسب یک آشنایی کلی با مطالب کتاب از طریق مرور کتاب با یک سرعت فوقالعاده زیاد است.
فواید سریع خواندن عبارتند از:
الف) کامل کردن روش خواندن اجمالی و افزودن به ارزش آن
ب) مرور کردن مطالبی که قبلاً خواندهاید
پ) جایگزین کردن این روش با روش مطالعه دقیق و کامل، هنگامی که درک کمتری از مطالب مورد نیاز است و وقت کمی موجود است.
ت) افزودن بر وسعت دامنه مطالب خواندنی
روش: روش سریع خواندن مستلزم یک حرکت منظم و همراه با ریتم چشم بر روی صفحات است در حالی که روش خواندن اجمالی مبتنی است بر یک روش انتخابی و نمونهگیری از مطالب و عبارات اساسی و کلید است روش سریع خواندن امکان مرور کردن مطالب را به طرزی بسیار سریع میسر میسازد نتیجة کار یک آگاهی خیلی وسیع ولی نه خیلی دقیق از محتوای کتاب یا مطالب خواندنی است.
عبارت خواندن
هدف عبارت خوانی افزایش سرعت مطالعه است از طریق خواندن عبارات و جملات به عوض خواندن کلمات.
فواید عبارت خوانی به قرار زیرند:
الف) افزایش سرعت مطالعه از طریق کاهش زمان مطالعه
ب) افزایش درک مطلب از طریق شناسایی اندیشهها و مفاهیم و رابطة بین آنها
پ) افزایش تمرکز حواس و لذت حاصل از مطالعه از طریق هماهنگ کردن سرعت خواندن با سرعت فکر کردن
روش: روش عبارت خوانی دارای دو سطح است یکی سطح مکانیکی، دیگر سطح ادراکی، سطح مکانیکی مربوط است به عادت دادن چشم برای حرکت سریع از طریق توجه کردن به گروه کلمات، در عوض توقف چشم بر روی یک یک کلمات همچنین مستلزم استفاده از میدان وسیعتر دید خواننده است، آنطور که وی با نگاه کردن به سطور متوجه مجموعههای بزرگتر و بیشتری از کلمات و عبارت که حاوی معانی بیشتری هستند بشود. هر چه خواننده بر سطح مکانیکی روش عبارت خوانی بیشتر تسلط یابد، در سطح ادراکی میزان فراگیری مطالب برای وی بیشتر میشود خواننده به تدریج یاد می گیرد تا معانی و مفاهیم مطالب خواندنی را از ترکیب کلمات، یعنی عبارات، کسب کند و انرژی خود را از راه حرکت کُند چشم از کلمهای به کلمة دیگر به هدر ندهد.
روش دقیق خواندن
هدف دقیق خواندن درک کامل مطالب خوانده شده و نگهداری آنها به طرزی منظم و منطقی در حافظه است، به طریقی که یادآوری آنها برای استفادههای بعدی میسر باشد.
فواید خواندن دقیق به قرار زیرند:
الف) فهم بیشتر مطالب از طریق درک ساختمان مفاهیم و معانی.
ب) نگهداری بیشتر مطالب در حافظه از طریق یک روش ساده و مرور کردن و یادگیری جزئیات و ربط دادن آنها به اصول و مفاهیم.
پ) افزایش توانایی خواننده در پاسخ دادن به سؤالات، بدین خاطر که در این روش مطالعه، مفاهیم بوسیلة خوانندة سازمان مییابند و به زبان وی بیان میشوند و صرفاً به حافظه سپرده نمیشوند.
ت) افزایش کسب لذت در نتیجه ایجاد اطمینان بیشتر حاصل از درک عمیقتر مطالب.
روش: فنون اساسی روش دقیق خواندن عبارتند از سازمان دادن و مرتب کردن، حاشیهنویسی و علامتگذاری و خلاصه کردن.
در سازمان دادن و مرتب کردن، خواننده به دنبال سازمان فکری مؤلف میگردد و از رابطة بین مطالب آگاه می شود با حاشیهنویسی و علامتگذاری خواننده صفحات را علامت میزند تا مطالب را روشنتر سازد در خلاصه کردن، خواننده مطالب را مرور میکند و درک خود را از مطالب روشنتر و بهتر میسازد.
خواندن تجسسی
هدف خواندن تجسمی تمرکز بیشتر به حواس دادن ودرک عمیقتر معانی است.
فواید خواندن تجسمی به شرح زیراند:
الف ) کمک به تمرکز حواس از طریق تحریک حس کنجکاوی
ب ) غلبه بر تنبلی ، حالت کسلی و حواس پرتی از طریق شرکت فعالانه در مطالعه
پ ) آمادگی بیشتر برای گذراندن موفقیت آمیز امتحانات و شرکت در بحث های کلاسی
ت) افزایش زمان نگهداری مطالب در حافظه، از طریق کسب رضایت حاصل از دادن پاسخ درست به سؤالات.
ث ) افزایش آفرینندگی ، از طریق نوع تفکری که هدفش همواره طرح پرسش و جستجو برای دادن پاسخ به پرسش است.
روش: روش خواندن تجسسی مستلزم طرح تعداد زیادی از انواع مختلف سؤالات است طرح تعداد زیادی از سؤالات و دقت در کیفیت و جهت این سؤالات خصوصیات روش خواندن تجسسی هستند. سؤالات ساده مسائل عینی را مورد پرس و جو قرار می دهند، سؤالات دقیق تر به طور عمیق تر وارد مسائل می شوند و بهترین نوع سؤالات از محدوده مطالب موجود فراتر می روند و مسائل ادراکی را در بر می گیرند.
خواندن انتقادی
هدف از خواندن انتقادی دستیابی به قضاوت مستدل و درگیری عمیق تر با مطالب از طریق تجزیه و تحلیل معانی است.
فواید خواندن انتقادی عبارتند از:
الف) فهم عمیقتر مطالب و درگیری بیشتر با مطالب در نتیجه تجزیه و تحلیل مطالب.
ب) طولانی ساختن مدت نگهداری مطالب در حافظه از طریق شناسایی روابط بین مواد مختلف مطالب و روابط بین مواد و مطالب خواندنی دیگر و تجربیات شخصی.
پ) کسب اعتماد در مورد ارائه نظرات انتقادی از راه مستدل ساختن عقاید.
روش: منظور از خواندن انتقادی قضاوت کردن در مورد درستی، اعتبار یا ارزش مطالب خواندنی، بر اساس ملاکها یا استانداردهای صحیح است. خواندن انتقادی، با یک ذهن فعال و پرسنده برای قضاوت کردن درست اهمیت فراوان دارد خواندن انتقادی کلید فهم صحیح مطالب و درگیری با مطالب است، که برای تشخیص و ارزشگذاری نوشتههای خلاق ضرورت دارد این روش همچنین برای تشخیص حقیقت و ارزش سایر نوشتهها لازم است.
مقاله تأثیر تکنولوژی بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان ابتدایی
مقدمه:
دستگاه تعلیم و تربیت نه تنها در ایران ، بلکه در سایر ممالک جهان وظیفة سنگینی رابر عهده دارد. سرمایه گذاری برای تربیت نیروی انسانی کارآمد که در بخش های مختلف جامعه مشغول به کار خواهند شد. دورة ابتدایی که به عنوان زیر بنای نیروی کار جامعه به شمار می رود باید از آموزش صحیح ومناسبی برخوردار باشد تا بتواند پاسخگوی نیازهای رو به گسترش جامعه باشد.
بنابراین مطالب آموزش داده شده باید به صورت کاربردی در زندگی روزمرة کودک قابل استفاده باشد. لذا برای رسیدن به این مقصود استفاده از وسایل کمک آموزشی از نیازهای اولیه و مهم این دوره به شمار می رود زیرا تدریسی که حتی الامکان حواس بیشتری را در یادگیری جلب نماید موفق تر است. علاوه بر آن بعضی از مفاهیم و واژه ها را نمی توان به دانشآموزان فهماند و در زندگی روزمرة آنها نیز نمونه های مشابهی وجود ندارد که با استفاده از آنها مطالب را قابل فهم کرد. در این گونه موارد باید از فلیمهای آموزشی که مفاهیم را به صورت ملموس و واقعی ارائه می دهند استفاده نمود.
از طرف دیگر چون دانش آموزان یک کلاس تواناییهای فکری متفاوتی دارند. معلم نمی تواند با برنامة کلاس همة آنها را قانع کند. کتابهای درسی نیز در حد توان دانش آموزان متوسط تنظیم می شود. لذا معلم بایداز وسایل کمک آموزشی متنوع نظیر پوسترـ مجله ـ کتاب و … استفاده کند. بنابراین استفاده از وسایل کمک آموزشی می تواند نقش بسیار ارزنده ای در جلوگیری از افت تحصیلی و یادگیری مطالب درسی ایفا کند. تکنولوژی وکاربرد آن امروزه آنچنان گسترش یافته است که می توان به جرأت گفت که جدا کردن آن از آموزش نوین محال می باشد و استفاده از وسائل در آموزش این امکان را به معلم می دهد که با اطمینان و آسودگی بیشتر به تدریس مفاهیم علمی و عملی بپردازد.
دونالد پی ایل در این زمینه گفته است که استفاده از تکنولوژی در امر تدریس به مثابة استفاده از قایق برای رد شدن از دریا بوده و بیان این نظریه اهمیت استفاده از ابزار تکنولوژی را نشان می دهد.
فرآیندها نوع اجزاء یا محتوایی را که باید برای رسیدن به هدف بکارگرفته شوند . معین می سازند.
سیستم ها در سطح وسیع تری از محیط خود عمل می کنند که این سطح وسیعتر را سیستم برتر می گویند. به عبارت دیگر هر سیستم جزئی از سیستم بزرگتری است. سیستم جزء را خرده سیستم و سیستم بزرگتر را سیستم برتر آن سیستم می گویند. مثلاً در دبستان خرده سیستمی از نظام آموزش ابتدایی است. پس نظام آموزش ابتدایی سیستم برتر دبستان است.
نظام آموزشی ابتدایی در حالی که سیستم برتر دبستان است ،خود سیستمی از نظام آموزش وپرورش است.
برای روشن شدن رابطة بین هدف ، فرآیندها و اجزاء یک سیستم کلاس درس را تحلیل می کنیم. هر کلاس درس یک خرده سیستم است. اجزاء در حال تعاملش یعنی دانش آموزان ، معلم ،تخته سیاه ،کتابها، نقشه ها ، و سایر موارد دیداری ـ شنیداری همه برای رسیدن به هدف کلاس که یادگیری است خدمت می کنند.بسیاری از سیستمهای کلاسی از اجزائی خارج از کلاس برای رسیدن به هدف بهره می گیرند.
مثلاً بسیاری از آنها از افراد متخصص کمک می گیرند که در کلاس حضور یابند و در رابطه با درس به معلم کمک کنند، یا بچهها را به گردش علمی میبرند. درحقیقت هرعاملی که در پیشبرد هدفهای یادگیری کاربرد دارد .یک عنصر بالقوه سیستم کلاس به حساب می آید. فرایند کلیة فعالیتها و عملکردهایی را که اجزاء یک سیستم برای پیشبرد هدف به آن اشتغال می ورزند در برگیرند.بعضی از فرآیندهایی که در سیستم کلاس جریان دارند روشها وفنون تدریس هستند که می توانند خواندن، بحث کردن و فلیم دیدن، حل مسأله، پژوهش و … را در بر می گیرند. در کلاس درس اجزاء و فرآیندها بسیار هستند وهمه با هم در ارتباط ودر حال تعامل یا کنش متقابل هستند.
بدون کوشش برای سازماندهی و توجه به این اجزاء و فرآیندها سیستم با حداکثر کفایت خود کار نخواهد کرد. برای این که یک سیستم با حداکثر کفایت خود کار کند باید کلیة اجزاء موردنیاز خود یا اجزاء جایگزین را در اختیار داشته باشد و به جنبه ها یا ابعاد مختلف این اجزاء توجه کند. باید دانست که یکی از اساسی ترین عوامل رشد آموزش و پرورش یک کشور انتقال مفاهیم به طور کلی می باشد. تکنولوژی فن انتقال بوده که متعلم را آماده عرصة علمی و صنعتی و … می کند.
ضرورت و اهمیت تحقیق:
پیامبر اکرم (ص) می فرماید: « الکتب ساتین العلماء ( کتابها باغها و بوستانهای دانشمندان هستند.) » این حدیث اهمیت کتاب را به عنوان رسانة آموزشی آشکار میسازد و می توان اهمیت کتاب را به اهمیت رسانه های آموزشی تعمیم داد و این نتیجهگیری را کرد که رسانه ها و ابزار آموزشی باعث شکوفایی و پرورش اذهان و در نتیجه پیشرفت و ترقی دانش آموزان در امر تحصیل می شوند و همین رسانه ها و تکنولوژی آموزشی ما را متقاعد می سازد که به بررسی تأثیر آن در پیشرفت تحصیلی دانش آموزان توجه کنیم.و ما نیز برآن شدیم تا با یاری خدا بتوانیم به گونه ای هر چند ناچیز این حقیقت علمی را برای معلمان ومربیان تعلیم و تربیت روشن کنیم که به راستی تنها سخنرانی ومتکلم وحده بودن در کلاس کافی نیست و باید برای تربیت نسل جوان و آینده سازان جامعه از شیوه های نو و رسانه های مختلف آموزشی بهره گرفت.
مقدم برتغییر روشها و برنامه ها و تجدید نظر در برنامه ها ، بایدتغییر در عقاید و نگرشها و دادن دیدی نو به مسؤلان و ایجاد تصورات ذهنی جدید، در رده های مختلف مد نظر قرار گیرد. ناگزیر باید در آموزش روشهای جدید را به کار بست و از تازه ترین امکانات تکنولوژیک بهره گرفت. اما سؤال این است که : درحال حاضر دلایل به کار نگرفتن تکنولوژی آموزشی یا به عبارت دیگر موانع کاربرد تکنولوژی آموزشی در آموزش کدام است؟
اینک به اجمال به چند دلیل یا مانع مهم و بارز می پردازیم :
تکنولوژی آموزشی:
تکنولوژی آموزشی چیست؟ یک هدف ، یک وسیله ،یک شیء یا یک تکنیک ؟
بسیاری از متخصصان تعلیم و تربیت ،تکنولوژی آموزشی را در برابر استفاده از آخرین وسایل و ابزار یا سخت افزار می نگرند که تکنولوژی های دیگر بر پیکر آموزش و پرورش وارد کرده اند. بر اساس این نگرش هرگاه مطلبی دربارة تکنولوژی آموزشی مطرح می شود. بالافاصله کاربرد عظیم و پر زرق و برق سخت افزارهایی که شناخته شده نیستند مانند تلویزیونهای مدار بسته و کامپیوترها و وسائل پیچیده در ذهن تداعی می شود.
حال آن که با تکیه بر یک تعریف اصولی از موضوع ،تکنولوژی آموزشی چیزی برتر و بالاتر از وسیله ای است که بکار می رود. بنابراین تکنولوژی آموزشی عبارت است از «طرح برنامة آموزشی اجرا و طرح ارزشیابی از مراحل مختلف یادگیری و آموزشی با توجه به هدفی خاص و بر مبنای روش منطقی و منظم.» این روش منظم و منطقی براساس تحقیق ومطالعه روی راههای یادگیری بر مبنای روش ارتباط منابع انسانی و غیر انسانی که بتواند آموزش مؤثرتر و صحیح تری ارائه دهد بیان شده است.
تعریف اول: تکنولوژی عبارت است از تنظیم کاربرد و ارزشیابی تکنیک ها و ابزارهای آموزشی به منظور بهبود افزایش کیفیت یادگیری انسان.
تعریف دوم: تکنولوژی آموزشی عبارت است از کاربرد یافته های علمی دربارة یادگیری و شرایط یادگیری که از تکنیک آزمونهای تجربی استفاده میکند.
تعریف سوم: تکنولوژی آموزشی عبارت است از روشهای سیستماتیک طراحی اجرا و ارزشیابی کل فرایند تدریس و یادگیری با توجه به هدفهای مشخص آموزشی و با استنادبه پژوهشهای مربوط به یادگیری انسان و علوم ارتباطات و کاربرد منابع انسانی و غیر انسانی به منظور تدارک آموزش مؤثرتر، سریعتر و اساسی تر که این تعریف کاملترین تعریفی است که برای تکنولوژی آموزشی می توان پذیرفت..
توجه به این نکته ضروری است که در تحلیل هر سه تعریف بر وظیفة اصلی و واقعی تکنولوژی آموزشی یعنی افزایش کیفیت یادگیری تأکید شده است.
یادآوری می شود که درباره «افزایش کیفیت یادگیری» و همچنین طراحی و تولیدمواد آموزشی لازم است معلمان ارجمند با مبانی و اصول یادگیری و نحوة برقراری ارتباط انسان با پیرامون خود آشنا شوند تا بتوانند آگاهانه از روی تدبیر و به طور منطقی برنامه های آموزشی خو را طراحی کنند.
پیشرفت تحصیلی:
معلومات یا مهارتهای اکتسابی عمومی یا خصوصی در موضوعات درسی است که معمولاً به وسیلة آزمایشات یا نشانه ها و یا هر دو که معلمان برای دانش آموزان وضع می کنند، اندازه گیری می شوند.
فعالیت دانش آموزان در موضوعات مدرسه مانند خواندن ، حساب کردن و غیره.
یادگیری: تغییری است که برای تجربه و آزمایش در رفتار موجود زنده پدید می آید که با مهارتهای آموخته شده در مسائل علمی و تربیت بدنی و … همراه است.
متغیرهای وابسته و مستقل :
متغیر وابسته: پیشرفت تحصیلی دانش آموزان متغیر وابسته است چرا که متغیر آن بستگی به تکنولوژی آموزشی دارد وبه کارگیری تکنولوژی باعث افزایش آن و به کار نبستن تکنولوژی باعث افت آن می شود.
متغیر مستقل: تکنولوژی آموزشی متغیر مستقل ماست که باعث تغییر پیشرفت تحصیلی می گردد.
تکنولوژیست و مشاورین روشهای تدریس :
عبارت است از متخصصین مربوط به رسانه ها و طراحیهای آموزشی یه در مدارس برای مؤثر ساختن یادگیری با معلمان همکاری می نمایند.
تاریخچه و مفهوم تکنولوژی آموزشی :
تکنولوژی آموزشی به معنای اعم چیز تازه ای نیست ، قدمت آن را می توان هم زمان با قدمت تعلیم و تربیت دانست اما تکنولوژی آموزشی به معنای خاص خود کمتراز یک قرن است که مورد توجه متخصصان تعلیم وتربیت قرارگرفته است . در طول این مدت برداشت از مفهوم تکنولوژی همواره متفاوت بوده است.
گروهی تکنولوژی آموزشی را کار با ابزارهایی مانند انواع پروژکتورها وفیلم می دانند ودسته ای دیگر تصورشان ازاین رشته کاربرد مواد آموزشی است ومی گویند کاربرد هر ماده ای درآموزش اعم از گچ یا ابزار بسیار ساده معلم ساخته تا پیچیده همه استفاده ازتکنولوژی درآموزش است . بعضی دیگر کاربرد روشها و فنون مختلف تدریس و طراحی درس را تکنولوژی آموزشی می دانند. گروهی نیز تکنولوژی آموزشی را بسان معجزه ای می دانند که قادر است مشکلات آموزشی ناشی از فضای کم، تعداد زیاد دانش آموزان ، عدم کارایی معلمان را حل کند.
گروهی نیز تکنولوژی آموزشی را به عنوان جزئی از فلسفه حاکم بر برنامه ریزی یک کشور می دانند.
مسائل و مشکلات تکنولوژی آموزشی در جهان سوم:
آن چه وارد کشورهای جهان سوم محصولات صنعتی و پر زرق وبرق مؤسسات آموزشی غربی بوده به همین دلیل جز در چند کشور مثل الجزایر و هندوستان اثر بخشی چندانی همچون کشورهای غربی از خود نشان نداده است. این عدم موفقیت معلول بیشماری است که اهم آنها عبارتند از :
1ـ عدم وجود تحقیقت علمی در زمینة ثمر بخشی و اثرات تکنولوژی آموزشی در تعلیم و در نتیجه عدم اعتقاد و توجه به مسئولان آموزش وپرورش در کاربرد آنها.
در کشورهای جهان سوم باید جداً از هرگونه تجربه و پیشداوری خاص ممالک صنعتی پیشرفته صورت گیرد والا در مقام وسایل و مواد وصلة ناجوری بر پیکر آموزش خواهد بود و اثر خود را بر جای نخواهد گذاشت.
2ـ عدم توجه به ویژگی ها و نیاز جامعه و گرایش کورکورانه به ابزار وسایل آموزشی امکانات و نوآوری های تکنولوژیک را تنها در صورتی باید در یک نظام آموزشی به کار گرفت که جوابگوی احتیاجات راستین آن جامعه باشد.
بکار بردن ره آوردهای تکنولوژی نباید به خاطر اسم و رسم آنها مورد توجه قرار گیرد و باید دید چگونه در چه شرایطی به چه میزانی و با چه هزینه ای می توان از امکانات و ابداعات نوین استفاده کرد.
باید دید مسائل اساسی کدامند و به چه وسایلی و روشهایی حل می شوند . مسائل آموزشی باید با این روشها حل شوند نه وسیله بی مصرف و تجملی باشد.
3- عدم توجه به امکانات و مسائل آموزشی بومی و محلی.
به دلیل اینکه امکانات محلی کشورهای درحال توسعه دارای نتایج فوریتر و قاطعتر هستند.
4- عدم اعتقاد ومهارت معلمان به فرآیند و کاربرد تکنولوژی .
در کاربرد تکنولوژی آموزشی اکثر معلمان از خود مقاومتهایی را نشان می دهند
الف ـ عدم آشنایی معلمان به مفاهیم درست تکنولوژی آموزشی و کاربرد وسایل و ابزارهای آموزشی سهولت و سادگی کاربرد روشهای سنتی و قدیمی.
ب ـ ابهام در اهداف آموزشی ، سوء تفاهم و یا سوء تعبیر دربارة روشهای اصلاحی ، دلبستگی ها و عادات یا روشهای قدیمی و سنتی.
ج ـ هراس در برابر وسایل و ابزار جدید . معلمان اغلب نگران هستند که مبادا تکنولوژی آموزشی به جای کمک و گسترش حرفة معلمی جانشین آنها شود.
معلم از رقابت یک حریف غیر انسانی و شکست ناپذیر که محتوی غنی تری نیز دارد ، وحشت دارد. آنان با حضور تکنولوژی آموزشی قدرت و نفوذ خود را در کلاس درس و نیز استقلال عمل و خصوصیات حرفه ای خود را در معرض خطر می بینند.
د ـ نبودن انگیزة کافی در بهره گیری از تکنولوژی آموزشی که به نوعی با انگیزههای شغلی ارتباط دارد.
ه ـ نبودن روال کار منظم و سیستماتیک که خود سبب می شود بعضی از ابزارها و وسایل که برای رسیدن به هدف اصلی باید مورد استفاده قرار گیرند خود هدف واقع می شوند.
و ـ مسائل اقتصادی معلمین : رفتن معلمان به دنبال شغل دوم برای تأمین معاش زندگی هم یکی از علل عمده عدم کاربرد تکنولوژی آموزشی است.
ز ـ اعمال شیوه های نادرست غیر علمی و ناآگاهانه مدیریت نسبت به مفهوم و نقشی که تکنولوژی آموزشی در پیشبرد اهداف آموزشی دارد محافظه کاری عده ای در قبال هر گونه تحول و تغییر روشها وبهره گیری از تکنولوژی آموزشی در امر یادگیری و یاد دهی.
ح ـ نبودن نظام ارزشیابی صحیح از کار معلمان به طوری که تفاوتی بین آنها از نظر کاری وجود ندارد.
زـ کمبود امکانات مالی و اقتصادی به منظور ایجاد و تجهیز فضای آموزشی مناسب.
ط ـ ساختار نامناسب نظام تعلیم و تربیت فعلی که از یک نظام محوری برخوردار است.
در عمل از بکارگیری تکنولوژی آموزشی به معنای جدید آن بی نیاز وجد است.
ک ـ نبودن الزام های قانونی و عدم شرایط محیطی وموقعیتی مساعد برای یادگیری به کمک تکنولوژی آموزشی.
ل ـ آگاه نبودن معلمان و مربیان به تأثیر آن در فرآیند یادگیری و تدریس.
م ـ جایگزینی غلط تخصص ها که سبب هدر رفتن سرمایه های ملی می شود و میزان بهره دهی افراد را در جامعه به حداقل کاهش می دهد.
ن ـ افزایش جمعیت مدرسه رو نبود برنامه ریزی لازم و توسعه و تجهیزات مدارس مطابق افزایش جمعیت.
تعریف تکنولوژی آموزشی:
از تکنولوژی آموزشی تعاریف گوناگونی به عمل آمده در سالهای اوائل دهه 1950 که سالهای شروع گسترش تکنولوژی آموزشی می باشد تکنولوژی آموزشی را آن رشته از فعالیتهای سیستمیک می دانستند که ماشین مواد و تکنیک را برای رسیدگی به اهداف آموزش و پرورش به یکدیگر نزدیک کند
تعریفی از تکنولوژی آموزشی که اکنون تقریباً مورد پذیرش همه است تعریف جیمز براون از تکنولوژی آموزشی است.2
« ارگاردیل » مقولة تکنولوژی آموزشی را چنین شرح می دهد:
تکنولوژی آموزشی بهره گیری صرف از فیلم ،نوار، عکس، کامپیوتر، ابزارهای شبیه سازی نیست بلکه منظور استفاده از هر وسیله ممکن جهت مساعدت به یادگیرنده است تا بتواند استعدادهای بالقوه خود را بشناسد.
دکتر داریوش نوروزی : « انسان به عنوان یک گیرندة سیستمی که می تواند رخدادهای پیرامونش را از طریق حواس مختلف دریافت دارد معرفی می شود.» او چگونگی شکل گیری یادگیری را در این روند روشن می سازد و برای تشریح چنین روند علمی چند را که نقش اساسی در یادگیری به عهده دارند به کار می گیرد.
یادگیری شناخت ادراک حس توجه وی تکنولوژی آموزشی را رویکرد سیستمی ای می داند که جریان یاد دهی ـ یادگیری را کنترل می کند وی با توجه به شکل گیری جوامع که در قرن 19 اختراع چاپ به اوج خود می رسید و اکنون ماهواره های آموزشی نقش انتقال اطلاعات را به عهده دارند.
رشد گسترش سریع اجتماعی ، اقتصادی، فرهنگی تأکید ورزیده و راه رسیدن به گسترش سریع را انقلاب در آموزش و به کارگیری تکنولوژی آموزشی می داند.
از مجموعه تعاریف فوق چنین بر می آید که تکنولوژی آموزشی روشی است برای ارتقاء کیفیت فرآیند یاد دهی ـ یادگیری که از یافته های علوم دیگر چون روانشناسی و مدیریت و روابط انسانی استفاده می نماید. این علم به فعالیت آموزش با نگرش سیستمی برخورد می نماید و تمامی جریان آموزشی را در بر می گیرد.
خصایص تکنولوژی آموزشی عبارتند از:
1 ـ تعیین و تبیین اهدافی که معلم باید به آنها برسد.
2 ـ کاربرد اصول و فراگیری، تجزیه و تحلیل و ساختن مواد درسی که باید آموزش داده شود.
3 ـ به کاربردن روشهای مناسب برای ارزشیابی میزان اثر بخشی دروس و مصالح کار از خلال در حد موفقیت دانش آموزان.
سیستم یادگیری و تدریس:
نظام آموزشی:
نظام آموزشی عبارت است از مجموعه ای از عوامل نظیر برنامة درسی ، مدرسه، معلم، فراگیر، تجهیزات، مواد آموزشی و … است که در امر انتقال دانش مشارکت می کنند. این عوامل بر اساس فلسفه مسلط اجتماعی،سیاست آموزش رسمی و استراتژی روشن آموزشی و هدفهای خاص اجتماعی در کنار یکدیگر قرار می گیرند.
سیستم آموزشی:
باناتی واژة معادل سیستم را چنین بیان می کند. مجموعه ای از اشیاء که به وسیلة نوعی تعامل یا وابستگی متقابل و منظم وحدت یافته اند، یک کل ارگانیک یا سازمان یافته چون منظومة شمسی یا یک سیستم تلگراف جدید. از این تعرریف چنین برمیآید که سیستم یا به صورت طبیعی موجود است مانند منظومة شمسی یا انسان آنها را ساخته است مانند : «سیستم تلگراف»
در بعضی از سیستم ها هم از سیستم طبیعی استفاده شده است و هم از سیستم انسان ساخته مانند مراکز تولید برق به وسیله آب ، سیستم های انسان ساخته معمولاً برای رسیدن به هدف معینی به وجود می آیند، پس می توان آنها را « مجموعه سازمان یافته ای از اجزاء متعامل و مرتبط که عمداً به وجود آمده تا به شکل وحدت یافته ای هدفهای معینی را متحقق سازد.» دانست.مطابق این تعریف در هر سیستم اجزایی وجود دارند که به هم مربوطند وبه طور دائم با یکدیگر در حال کنش متقابل یا متعادل هستند. این اجزاء محتوای سیستم هستند. اجزاء کارهایی را انجام می دهند که به هر کدام از آن کارها یا فعالیتها فرآیند گفته می شود. انجام این کارها یا فرآیندها برای رسیدن به یک هدف معین است. این هدف به وسیله انسان و از قبل تعیین شده است.
در هر سیستم ، هدف فرآیندهای لازم یا کارهایی را که باید انجام شوند تعیین می کند و فرآیندها نوع اجزاء یا محتوایی را که باید برای رسیدن به هدف به کار گرفته شوند معین می سازند. سیستم ها در سطح وسیع تری از محیط خود عمل می کنند که این سطح وسیع تر را سیستم برتر گویند. به عبارت دیگر هر سیستم جزئی از سیستم بزرگتری است. سیستم جزء را خرده سیستم و سیستم بزرگتر راسیستم برتر آن سیستم گویند. مثلاً دبستان خرده سیستمی از نظام آموزش ابتدایی است پس نظام آموزش ابتدایی سیستم برتر دبستان است. نظام آموزشی ابتدایی در حالی که سیستم برتر دبستان است، خود خرده سیستمی از نظام آموزش و پرورش است.
برای روشن شدن رابطة بین هدف ، فرآیندها و اجزاء یک سیستم کلاس درس را تحلیل می کنیم . هر کلاس درس یک خرده سیستم است. اجزاء در حال تعاملش یعنی دانش آموزان ، معلم ، تخته سیاه، کتابها، نقشه ها و سایر مواد دیداری ـ شنیداری همه برای رسیدن به هدف کلاس که یادگیری است خدمت می کنند. بسیاری از سیستم های کلاسی از اجزایی خارج از کلاس برای رسیدن به هدف بهره می گیرند.
مثلاً بسیاری از آنها از افراد متخصص کمک میگیرند که در کلاس حضور یابند و در رابطه با درس به معلم کمک کنند ، یا بچه ها را به گردش علمی می برند. در حقیقت هر عاملی که در پیشبرد هدفهای یادگیری کاربرد دارد یک عنصر بالقوه سیستم کلاس به حساب می آید.
فرآیند کلیه فعالیتها و عملکردهایی را که اجزاء یک سیستم برای پیشبرد هدف به آن اشتغال می ورزند در بر می گیرند. بعضی از فرآیندهایی که در سیستم کلاس جریان دارند روشها و فنون تدریس هستند که می توانند خواندن ، بحث کردن، فیلم دیدن، حل مسأله پژوهش و … را در بر گیرند.در کلاس درس اجزاء و فرآیندها بسیارند و همه با هم در ارتباط و در حال تعامل یا کنش متقابل هستند.بدون کوشش برای سازمان دهی و توجه به این اجزاء و فرآیندها سیستم با حداکثر کفایت خود کار نخواهد کرد. برای این که یک سیستم با حداکثر کفایت خود کار کند. باید کلیة اجزاء مورد نیاز خود یا اجزاء جایگزین را در اختیار داشته باشد و به جنبه ها یا ابعاد مختلف این اجزاء توجه کند.
سیستم کلاس هم عملکردش مانند سایر سیستم هاست، یعنی باید کلیة اجزاء مورد نیاز خود یا اجزاء جایگزین را در اختیار داشته باشدو به جنبه ها یا ابعاد مختلف این اجزاء توجه کند. سیستم کلاس هم عملکردش مانند سایر سیستم هاست، یعنی باید کلیة اجزاء مورد نیاز خود را در اختیار داشته باشد و به ابعاد مختلف این اجزاء توجه کند . معلم جزئی از سیستم کلاس درس است. اگر به نیازها ، عواطف، سطح دانش و توانائی های او توجه نشود سیستم کلاس قادر نخواهد بود با حداکثر کفایت کار کند. در ضمن هر سیستم را می توان به وسیلة
الف ـ منبع انرژی یا درون داد.
ب ـ برون داد، تشخیص داد.
در سیستم آموزش و پرورش ایران، درون داد، کلیة دانش آموزان هستند.
بخش هایی که این درون داد یا انرژی را تغییر می دهند معلمان ، روشها ، ابزار ، فضاها و کلیة امکانات به کار گرفته شده هستند. برون داد آموزش و پرورش فارغ التحصیلان می باشند. اگر فارغ التحصیلان ، اطلاعات، مهارتها و نگرشهای لازم برای سیستم برتر یا جامعه را کسب نکرده باشند اشکال در سیستم آموزشی است . در اینجاست که می گویند سیستم برتر باید کفایت بازده خود را تضمین کند و گرنه باید دگرگون شود. اگر فارغ التحصیلان نظام آموزشی یک کشور نتوانند نیازهای جامعه را برآورده سازند اشکال در نظام آموزشی است و این نظام گاه با تغییرات درون سازمان می تواند بهبود یابد و گاه به طور کلی باید دگرگون شود تا آنجا که بتواند تضمین کند که بازده یا برون داد آن مطلوب است.
که همیشه به کلاس درس به عنوان یک سیستم بنگریم ، کلیة اجزاء آن را در نظر خواهیم گرفت که همیشه کلاس درس برای رسیدن به هدف معین باید کار کند ، داشتن نگرش سیستمیک به امر آموزش سبب خواهد شد که کل آموزش و یادگیری با هم در نظر گرفته شوند. و کلیة اجزائ سیستم یعنی دانش آموز ، معلم ، محتوای برنامه ها ، ابزارها و روشهای ارزشیابی با هم و برای رسیدن به هدف معین باید به کار گرفته شوند. عدم حضور یک جزء یا عامل جایگزین آن سبب می شود که در فرآیندهای تعیین شده برای رسیدن به هدف اخلال ایجاد شود.
طراح برنامه یا معلمی که دارای نگرش سیستمیک به کلاس درس است. ابتدا هدفهایش را تعیین می کند و ابتدا تعیین می کند که کجا می خواهد برسد یا چه تغییری می خواهد در درون داد به وجود آورد. بعد از تعیین هدفها درون داد سیستم کلاس ، یعنی دانش آموز را مورد اندازه گیری قرار می دهد. یعنی تعیین می کند که دانش آموز دارای چه ویژگی هایی است. روال کسب این اطلاعات مختلف است این روالها می توانند استفاده از پروندة تحصیلی مصاحبه با والدین ،گفتگو با معلمین سابق دانش آموز ویا به کاربردن آزمون باشند. گاه اندازه گیری درون داد سیستم به کار می رود. پس از کسب اطلاعات به تعیین روال رسیدن به مقصدی می پردازد. سپس روال تعیین شده یا تدریس را اجرا می کند. آن گاه برون داد سیستم را می سنجد، یعنی عملکرد نهایی دانش آموز را اندازه گیری کرده ، با اندازه گیری رفتار اولیة مورد مقایسه قرار می دهد نتیجه بخش را تحلیل می کند و این تحلیل را برای بهبود فرآیندها و در نهایت بهبود عملکرد سیستم به کار می گیرد.
مقاله تربیت بدنی و تاثیر آن در پیشرفت تحصیلی
چکیده تحقیق
در تربیت، تنبیه به میزانی است که نوجوان را به خطای خود آگاه و راه آینده او را روشن کند امری ضروری است. ولی زیادهروی در معنی و توجیه تنبیه به نفع خود و متوسل شدن به کتک آن هم متناسب با میزان جرم خود دانشآموز غلط است.
در فصل مربوط به تنبیه و علل بکارگیری آن بطور گذرا اشاره شده است که تنبیه همه گاه به صورت زدن نیست؛ و تازه اگر کتک زدن هم ضروری باشد باید در مرحله نهایی تدابیری اندیشیده شود برای ایجاد اتاقهای مشاوره و یا ارجاع افراد به هستههای مشاوره متمرکز در ادارات و یا مراکز توانبخشی و روانکاوی.
و در مورد تنبیهاتی که به طریق ملامت و سرزنش صورت میگیرد آن هم در حضور جمع - فرق نمیکند در کلاس باشد و یا در جمع دبیران اتاق مدیر و یا در جمع در و همسایه ونزدیکان- نوعی افراط در تنبیه است که موجب پیدایش عقده از دبیران واولیای مدرسه و اجتماع و دلسردی از تحصیل و زندگی را موجب میشود.نوجوان بدین گونه یا از مدرسه میگریزد یا در برابر مربی و مربیان مربوطه میایستد و آنچه نباید بشود پیش خواهد آمد.
در طبقات پایین و فقیر جامعه رفتارها و نگرشهای نامطلوب خانوادهها مسائل کودکان و نوجوانان را دو چندان میکند. بویژه اگر تنبیه بدنی و ارضا نشدن نیازها و خواستههای فوری آنان همراه باشد. در این گونه خانوادهها چون کسب علم و معرفت هدفهای دراز مدتی را دنبال میکند، مورد توجه قرار نمیگیرد.
اغلب نوجوانان شهری بر اثر سوء رفتار خانوادهها و ناکامیهای درسی غالباً از مدرسه گریزان میشوند و به دستههای واخورده و ناباب جامعه، حتی جنایتکاران و قاچاقچیان میپیوندند و مسائل غمانگیزی را بوجود میآورند. و از آنجایی که خانواده یکی از اساسیترین ارکان ثبات روانی شاگردان به شمار میآید، در واقع باید گفت که میان ناراحتیهای خانوادگی و عقبماندگی درسی و خدای ناکرده گریزان بودن از خانه خود ارتباط بسیار نزدیکی وجود دارد.
اوضاعی مانند مطلاق، میخوارگی و اختلافهای شدید خانوادگی ممکن است آنچنان موجب ناراحتی بچهها شوند که نتوانند در امر تحصیل تمرکز حواس پیدا کنند. نگرش پدر و مادر نسبت به مدرسه و آینده زندگی در نگرش دانشآموز نسبت به درس و تحصیل تاثیر بسزایی دارد. پدران و مادرانی که درس را کاری بیهوده و اتلاف وقت تلقی میکنند ممکن است در فرزندانشان نیز همین قسم داوری پدید آید و در نتیجه برای آموختن و پیشرفتهای درسی هیچ گونه کوشش بکار نبرند.
از نظر مسایل عاطفی نیز طفل در خانه باید احساس کند که والدین با هم خوبند و سر ناسازگاری ندارند. به تجربه ثابت شده است که اگر کودک دعوا و اختلاف والدین را ببیند، بیش از هر چیز و هر وقت امنیت خود را در خطر احساس میکند. او نیاز به مرکزی دارد که در آن اضطراب و پرخاش نیست؛ تهاجم و برخورد وجود ندارد. بدین سان ضروری است که بین دو همسر درحالت، برخورد، ناسازگاری و دعوا نباشد و اگر هم هست لااقل از دید کودک مخفی باشد.در باب معلمان و مربیان نیز، همانگونه که انگیزش و روشهای آموزشی متناسب باعث پیشرفتهای تحصیلی شاگردان میشود، معلمان آزموده و ورزیده یا بیاطلاع و کم تجربه نیز تاثیری انکارناپذیر در موفقیت یا عدم موفقیت برنامههای درسی خواهند داشت.
رفتار سنجیده و شایسته معلم است که شاگردان را به درس علاقمند و کوشا میسازد و از طرف دیگر بر اثر بیتوجهی و سهلانگاری اوست که بازده کار شاگردان تنزل میکند و گاهی موجب ناکامی و فرار آنان از مدرسه میشود.
«اصولاً معلمی که با خود راحت نباشد قاعدتاً با کودک نیز راحت نخواهد بود. کشمکشهای درونی حاصل از مشکلات اقتصادی، شغلی و خانوادگی معلمان به نحوی میتواند روی دانشآموز جابجا شود و کودک معصوم قربانی تمایلات خشونتآمیز و تکانههای ناخودآگاه آنان گردد.»در مصاحبت با اولیای دانشآموزان نیز هر یک از معلمان عزیز، مدیران و معاونان مربیان پرورشی و مشاوران دستاندرکار مدارس باید از دری وارد صحبت شوند که به ضرر شخصیتی و استعدادی دانشآموز تمام نشود.
پس گزارش وضعیت رفتاری و درسی دانشآموز به ولی او از ویژگی و حساسیت خاصی برخوردار است. نباید تصور شود که نقاط ضعف فراگیر را به خانوادهاش گفتن، گره کور مشکلات را حل و باز خواهد کرد. در حال حاضر، گرفتاریهای خانوادهها مجال اندیشیدن و یا توجه به مسائل دوروبر را نمیدهد، چه برسد به این که چند مشکل یادگیری فرزندشان را نیز به آنها اضافه کنیم و تحویلشان دهیم. بعید نیست که اکثر اولیا روی توصیهها و سفارشات معلمان و مربیان آموزشگاه حساس میشوند و طبق همان توصیهها برنامهریزی میکنند که گفتیم برخی از این حساس بودنها به سرزنشهای خانواده و مسائل دیگر میانجامد.
لازم و شایسته است طرز بیان وضعیت نوجوانان به والدین تحت پوشش خاصی صورت گیرد و احیاناً اگر از رفتار و کردار آنها نیز شاکی باشند، سعی کنند به پدران و مادران راهحلهایی را توصیه کنند که مثلاً اگر زیاد درس بخوانند بهتر است؛ اگر فلان رفتار خود را ترک کنند بهتر است و ... ، نه اینکه از اول صحبت شروع به انتقاد کرده و نقاط مثبت نوجوان را نیز فدای قضاوتهای شتاب زده نموده و هر تصویه کنند که چرا اینطور است و چرا آنطور نیست؛ تنبل وبی توجه است، با دیگران ناسازگاری دارد؛ همه از دست او شاکی هستند؛ چندین بار از کلاس غایب شده و صدها نقاط منفی دیگر که این عمل از یک طرف والدین را نیز از حضور و سرزدن به مدرسه دلسرد کرده و از طرف دیگر همانطور که اشاره شد برخوردهای غلط و تند خانوادهها را بر روی خرد نوجوان هموار خواهد ساخت.فیالمثل، وقتی معلم و یا مربی و مسئوول آموزشگاهی با والدین در مورد نوجوان صحبت میکنند، خواه ناخواه پا در حریم رویاهای خانواده میگذراند. فرزند، چه بسا از نظر والدینش واپسین امید آنان برای یک آینده بهتر باشد.
شاید به واسطه او این رویا را در سر داشته باشند که به فراوانی و وفور برسند؛ افتخاراتی کسب کنند؛ از گمنامی رها شوند و در اجتماع جایی پیدا کنند، آنچه معلم درباره دانشآموز میگوید، بر احساسات ژرف والدین و خیالات در دل نهفتهشان اثر میگذارد. معلم با ملاحظه، از تاثیر کلامش آگاه است. او آگاهانه، از اظهار نظرهایی که ممکن است تصادفاً بر هم زننده رویاهای والدین باشد، پرهیز میکند.
... و این بهترین روش است اگر همه معلمان با ملاحظه باشند!!
بیایید ارزش کار معلمی را بدانیم. هیچ چیز همپایه کار معلم نیست.
همه دنیا و لذتهایش با لذات یک ساعت معلمی کردن برابری نمیکند.
گل، خوبترین، عزیزترین و لطیفترین آفریده خداست و از او خوبتر باغبان است. و معلم باغبان است.
اگر انسان والاترین آفریده خداست، معلم والاترین آفریده را شکوفا میکند؛ راستی چه کسی پرارجتر از معلم ...؟
مسائل دینی و مذهبی و احکام الهی و در راس آنها رهبران ما، همان معصومان و امامان، پیوسته راهگشای انسانها در مسیر زندگی و آینده بودهاند.
تعمق در رهنمودهای معصومین همواره ما را به صراطی هدایت کرده است که نتیجه آن سعادت این دنیا و آرامش روح روان ماست در آخرت.
در کنار این احکام دینی و سفارشات مذهبی، مکاتب مختلف بشری نیز در دیدگاههایی علمی و اجتماعی به نوعی خدمتی شایان به جامعه انسانها انجام میدهند.
یکی از مهمترین این مسائل که در دین اسلام و در مکاتب فلسفی و تربیتی بهای بیشتری به آن داده شده، تعلیم و تربیت نوع بشر است. بعضی از مهمترین هدفهای تربیتی در اسلام از همان آغاز عبارت بوده است از:
1- آشنایی با مبانی توحید، ایمان به خدا و بیزاری از شرک و بتپرستی.
2- پرورش افراد مسئوول و متعهد در برابر نظام فکری و اجتماعی موجود .
3- آشنایی با احکام قرآن و اسلام و تعهد به آنها.
4- فرا گرفتن علم و به کار بستن موازین عقلی و تفکر منطقی.
5- تربیت بر اساس تغییر وتحول(که صراحتاً در قرآن کریم به آن اشاره شده است.)
6- پرورش روح تقوا، عدالت و عمل صالح.
البته دین مبین اسلام در کنار این اهداف تربیتی و صدها مسائل دیگر خبر از پاداش و کیفر را نیز میدهد که ما از آن دو به عنوان دو اصل تشویق و تنبیه نام میبریم.
اصل تشویق و تنبیه به عنوان امری مسلم در تربیت اسلامی شناخته و پذیرفته شده است. همچنین در تربیت اسلامی، افراد در شرایط نامساوی با نتایج متفاوت مواجه هستند. حضرت علی (ع) در سفارش خود به فرمانروای مصر (مالک اشتر) چنین میفرماید:
«مبادا نیکوکار و بدکار پیش تو یکسان باشند؛ زیرا چنین روشی نیکوکار را از کار نیک دور ساخته و بدکردار را به کار بد سوق میدهد.»
همه مربیان از قدیم و جدید در دیدگاههای متفاوت برخی از جنبهها را که مرتبط با امر تربیت است، برشمرده و اجرای آن را از معلم انتظار داشتهاند. شهید ثانی میگوید: «باید شاگرد با چشم پدر حقیقی به معلم خود بنگرد».
و در جای دیگر با از حول ایشان به استناد منیه المرید شهید ثانی:
«و لاسکّ انّ المتعلّم افضل الاخوان بل الاولاد ... فانّ العلم قرب روحانّی و هو اجلّ من الجسمانی.
بدون تردید، شاگرد برترین دوست بلکه اولاد و فرزندان انسان است، چون علم و دانش قرب و پیوندی روحانی را به ثمر میرساند و قهراً از پیوند و ارتباط جسدانی والاتر است.»
و از نظر غزالی؛ وظیفه نخستین معلم، مهر و محبت به شاگردان است و باید معلم شاگرد را به منزله فرزند خود تلقی نماید.
پس کسی که میخواهد عهدهدار منصب تعلیم گردد، باید قبلاً مراتب صلاحیت و شایستگی خویش را برای احراز چنین مقامی فراهم آورده و باید این شایستگی در تمام مظاهر وجود او پدیدار باشد، یعنی سیما و چهره و طرز سخن گفتن و گفتارش نمایانگر اهلیت و شایستگی او برای احراز مقام تعلیم بوده، اساتید صالح نیز صلاحیت او را تایید و گواهی کنند.
لذا معلمان نمیتوانند تنها با توسل به گفتار، شاگردان خود را به رفتار نیک رهنمون گردانند، مگر آن که با رفتار و عمل، گفتار خود را تایید کنند. همچنان که امام صادق (ع) نیز میفرماید:«کونوا دعاه الناس باعمالکم و لاتکونوا دعاه بالسنتکم»(مردم را با رفتار خود به حق رهبری کنید، نه بازبان خویش.)
امیرالمومنین علیه السلام میفرماید: «هر کس خودش را منصب پیشوایی و رهبری مردم قرار داد لازم است قبل از تعلیم دیگران نفس خودش را اصلاح کند و باید تادیب و تربیت او بوسیله رفتارش، قبل از تادیب با زبانش باشد. کسی که معلم و تادیب کننده نفس خویش باشد شایستهتر به احترام است از معلم و تادیب کننده دیگران»
و این تادیب و تربیت باید به دور از خشم و تندی باشد. چون با خشونت و سخت دلی نمیتوان نتیجه مطلوب به دست آورد. چنانکه قرآن کریم میفرماید:
«و لو کنت فظاً غلیظ القلب لا نفضوا من حولک»
(اگر درشتخوی و سختدل میبودی، مردم از پیرامون تو میپراکندند.
در روش پرورش اخلاقی کودک و نوجوان از نظر تعالیم اسلامی، محبت و ترحم و مهر به کودک و نوجوان و مدارای با آنها به عنوان سازندهترین و موثرترین عامل تربیتی معرفی شده است.
رسوال اکرم (ص) قولاً و عملاً در طی احادیثی که از ایشان نقل شده و در کتب معتبر ما نیز من جمله حتی در کتب درسی مدارس به صورت داستان آمده است به اهمیت این عامل عاطفی اشاره فرمودهاند؛ آنجا که میفرماید: «احبّوا الصّبیان و ارحموهم ...»
ولی در صورتی که معلم، رفتاری برخلاف فضیلت را در شاگرد مشاهده کند باید دستور پیامبر اسلام (ص) را به یاد آورد که فرمود: «نسبت به کسی که او را تعلیم میدهید و همچنین نسبت به کسی که از او علم و ادب را میآموزید، نرم و ملایم و مهربان باشید.»
با توجه به پندآموزی و تربیت پذیری انسان، امام علی (ع) سفارش میکند که در تربیت کودک و نفس و تربیت افراد جامعه باید شتاب نمود و تربیت را بر هر کار دیگری مقدم داشت. زیرا ممکن است آداب و روشهای زشت و ناروا دلهای پاک را آلوده سازد و تربیت و سازندگی را ناممکن.
خواجه عبدالله انصاری نیز طی یک بیان فلسفی، شاگرد و همه کیفیات روحی و رفتار او را اثر مستقیم شخصیت معلم میداند و علت آن را چنین یاد میکند:
«و نفس انسان در تقلید از کسی که او را نسبت به خود، اعلی و اکمل میشمارد حریض و مولع است. همچنان که فرزند در تقلید از پدر و مادر، و شاگرد در تقلید از معلم حریص و بی اختیار است.»
در قولی دیگر، افلاطون گفته است:
«ای گروه معلمین، وصایا و سفارشهای مرا درک کنید. روش شما با شاگردان روشی مستقیم و معتدل باشد. افراط و تفریط را به کار ندارید و به خدایی که ادب و آیین و دانش را آفرید، شما را سوگند میدهم که از حدود خود تجاوز ننمایید؛ عادات خویش را بشناسید و مقام خود را حفظ کنید و برای شاگردان همچنان آیینهای روشن باشید، تا آنها را مانند خود بار آورید. و آنها را از هر گونه زشتیها و تمایلات نکوهیده و اشتباهات باز دارید، و باعث عادات و خویهای بد در شاگردان نباشید تا جرات و جسارت آنها نسبت به شما زیاد نشود. و سخنی که آنان را منزجر سازد و به زبان نیاورد.
هرگز به خاطر خشم، در صدد تنبیه و تادیب شاگردان بر نیایید و نسبت به آنها به اندازه تواناییشان دروس را القا نمایید و دلهای آنان را با اصرار و تکلیفهای فوقالطاقه، سست و بیجان نسازید.»
باری، سیستم تنبیه و مجازات دانشآموز، آن هم صرفاً با انگیزه عامل تربیت بودن، سیستمی مردود و غیرقابل توجه است. از آن جهت که سیستمی عاری از رحم و عاطفه بوده و احیاناً خطرناک و مرگزا باشد و اصولاً تنبیه در فرهنگ ما، برای انسان در هر مفهوم که به کار گرفته شود غیر منطقی میباشد. قال علی علیهالسلام:
«فانّ العاقل یتّغظ بالاداب و البهائم لا تتعظ الاّ بالضّرب».
(همانان انسانهای عاقل با اندرز و آداب پند میپذیرند؛ اما چهارپایان با زدن.)
یکی از نکات حساس و قابل توجه در هر تربیت که متاسفانه چندان به آن اهمیت داده نمیشود، تفاوتهای فردی در کودک است.
خانوادهها و مدارس صرفاً بزرگ کردن و علم آموختن را به عنوان وظیفه اصلی خود میدانند و از مسائل مهمی بیخبرند که چه بسا عدم پیبردن به آن مهمات در مسیر تربیت مشکلاتی را به بار آورده ولی به علت عدم توجه کامل به آنها و سطحی نگریستن به مسائل کودک مخصوصاً نوجوان، هم خانواده و هم مدرسه از کنار آن بیتفاوت میگذرند.
بارها شده است در خانوادهها پدر و مادر و بزرگتران در مقایسه دو یا چند تن از فرزندانشان، همیشه با تحقیر و سرزنش یکی را بر دیگری برتر دانسته و یا مثلاً زرنگ بودن و کوشا بودن یکی از آنها را به رخ دیگری کشیدهاند و این متاسفانه و صد متاسفانه در محیطهای آموزشی نیز به وفور دیده و ملاحظه شده است که در ارزیابی تعدادی دانشآموز یک مقطع مساوی مثلاً در ماده درسی، انتظار دبیر و اولیای مدرسه این بوده است که حتماً هر شاگرد در کلیه دروس از یک امتیاز مساوی برخوردار باشد و یا این که از نظر اخلاق و رفتار مثل آنچه که مورد انتظار معلم سر کلاس است باشد.
در هر حال، چه در محیط خانواده و چه در مدرسه، آنچه بیش از همه عامل به وجود آمدن تصورات واهی میشود، عدم آگاهی به همین مساله تفاوتهای فردی است. و نداشتن شناخت کافی در این زمینه، ما را بر آن داشته است که اقدام به نتیجهگیریهای زودگذر کرده و احیاناً روی همین نتیجهگیریها به آموزشهای غلط نیز دست زدهایم.
تفاوتهای فردی کودکان و نوجوانان در رشد و تکامل، مرتبیان و معلمان را رهبری میکند به این که بدانند در هر سنی از هر کودک یا نوجوان چه انتظاری باید داشته باشند و نیز دریابند ویژگیهای رفتاری مشترک در کودک و نوجوان کدامند؟
شاید یکی از علتهای پیشداوریها و داوریهای شتابزده نادرست بیشتر ما ناتوانی در مهارت گوشدادن و نگاه کردن است. زیرا معلمان ما غالباً چنین میپندارند که چون انسان اعضای این دو مهارت را به طور طبیعی دارد، پس میتواند به صورت طبیعی هم از آنها استفاده کند؛ غافل از این که دستگاههای حسی انسان به ترتیب و تمرین خاص نیاز دارند و مربیان باید روش و شیوه خوب گوش کردن و خوب نگاه کردن را به دانشآموزان بیاموزند و رشد و گسترش دهند.
پروژه برنامه نویسی وب سایت خبری شورای شهر با ASP.NET
فهرست مطالب
چکیده .......................................................1
مقدمه:.......................................................2
فصل اول : اهمیت اطلاع رسانی و سایت های خبری
اهمیت اطلاع رسانی و سایت های خبری... 4
1-1 ) بررسی چند سایت خبری با یکدیگر: 7
فصل دوم : معرفی تکنولوژی Asp.Net
معرفی تکنولوژی Asp.net&c. 9
2-1 ) دلیل استفاده از این تکنولوژی در پروژه:..................................... ..10
2-2 ) معرفی قالب FrameWork:.............................................. ..........14
فصل سوم : تشریح سیستم خبری
تشریح سیستم خبری.. 19
3-1 ) تحلیل سیستم با DFD : 21
3-2) توضیح ساختار داده های سیستم............................................ ..........26
3-3) معرفی بخش های سیستم : 29
فصل چهارم : سورس و Help برنامه
سورس برنامه. 31
4-1 ) سورس ایندکس : 32-36
4-2) سورس Archive : 34
4-3) سورس Search : 36
4-4 ) سورس لاگین Login : 38-42
4-5 ) سورس مدیریت سایت خبری:................................................42-52
4-6 ) سورس ثبت نظر:.....................................................................53
4-7) راهنمای صفحات سایت........................................................... 54-60
نتیجه گیری................................................................................... ....60
منابع........................................................................................... .....61
چکیده لاتین ....................................................................................62
فهرست اشکال
فصل سوم
جدول 3-1: شرح موجودیت های خارجی............................................................... 22
شکل 3-2 : موجودیت مدیر سایت(نمودار ER)........................................................ 22
جدول 3-3: موجودیت مدیر.................................................................................. 23
شکل 3-4 : نمودار جریان داده ها سطح صفر........................................................... 24
شکل 3-5: DFD سطح یک یافتن فرم جستجو....................................................... 24
شکل 3-6: DFD سطح یک جستجو...................................................................... 24
شکل 3-7: DFDسطح یک نمایش فرم مدیر.......................................................... 25
شکل 3-8: DFDسطح یک نمایش فرم نوع نظر سنجی............................................ 25
شکل 3-9: DFDسطح یک نمایش فرم ورود به قسمت مدیریت سایت....................... 26
چکیده
پروژه ای که پیش رو دارید تلفیقی از 2 نرم افزار قدرتمند در طراحی سایت و امر بانک اطلاعاتی می باشد یعنی زبان ASP.NET2012وACCESS.
در پروژه مذکور سعی شده بخشی از بانک اطلاعاتی مربوط به اخبارسایت که مجموعا نکات برنامه نویسی تحت وب را رعایت نموده به نمایش گذاشته شود .برای ویرایش کد های سایت باید نرم افزارهای ذکر شده فوق بر روی سیستم نصب گردد.کاربر به راحتی می تواند مطالب گذاشته شده در سایت را از طریق صفحات اینترنت مشاهده کند. همچنین مدیرت سایت می تواند خارج از محیط و در داخل خود سایت اقدام به طراحی، قراردادن مطالب واخبار بروز در سایت کند.(این سایت، قابلیت کاربرد عمومی داشته و کاربر ادمین میتواند با ورود به قسمت خود تمام سایت را تغییر دهد و اطلاعات را در آن قرار داده و در نهایت سایت جدید را با نام و مشخصات دلخواه خود ذخیره کند.)
امید است این سایت کوچک به عنوان اولین تجربه اینجانب مورد رضایت واقع گردد. و گامی به سوی پیشرفت در این عرصه برای خواننده گان و خود من باشد .
مقدمه
دنیای مدرن امروز تلفیقی از داده های بسیار گسترده در همه زمینه های علم و دانش بشری می باشد . علوم آنقدر پیشرفت داشته اند که نمی توان آنها را در ذهن و یا حتی انبوهی از ورق و دفتر گنجاند. بدین سان با پیشرفت تکنولوژی رایانه ای در دنیای امروز و گسترش دستیابی به اطلاعات در شبکه های جهانی می توان قسمت اعظم این نیاز را براورده ساخت .
در پروژه پیش رو شما با بخش بسیار محدود و کوچک این خانواده بزرگ آشنا می شوید . که با استفاده از دو نرم افزار قدرتمند ASP.NET و Access تا حدود زیادی به ساختار های این شاخه از علم پرداخته و توانستیم تا حدودی وارد دنیای وسیع گسترش اطلاعات شویم .
شما در این پروژه خواهید توانست گام به گام یک سایت کوچک و زمینه ای برای یک سایت بزرگ را طراحی نمایید .
تعامل موثر با مخاطب و ایجاد ارتباط های قوی گفتاری شاخصه اصلی یک پایگاه اطلاع رسانی پویا است.از آنجا که اهمیت پایگاه های اطلاع رسانی تأثیر بسزایی بر سیاستگذاری دولتها دارند، موجب شده که بعنوان یک چالش جدید در حوزه حاکمیتی خود از این پدیده، یعنی «انفجار اطلاعات» یاد کنند. زیرا این سهولت فوق العاده در امر اطلاع رسانی، دولتها را همواره با فشار افکار عمومی و حساسیتهای آنها نسبت به مسائل مختلف روبرو ساخته است.
در عصر حاضر که «عصر سلطه ارتباطات» نامیده میشود، بیگمان در مورد همه مسائل جهان، بزرگترین رسالت اطلاعرسانی بر دوش رسانههای جمعی است. افزایش روز افزون شبکههای خبری ماهوارهای وکمیسیونهای خبری از نقش مهمّ رسانههای جمعی در «اطلاعرسانی» حکایت دارد. موقعیت رسانهها و اطمینان مخاطبان به آنها چنان است که گاه، خبرهای تحریف شده و مطالب بسیار مهّم و بزرگ؛ اتفاقی، عادی و روزمره جلوه میکند. از اینرو نقش رسانهها در مقوله اطلاعرسانی بسیار تعیین کننده است، بطوریکه در بالا رفتن فرهنگ و قدرت فهم جامعه و حتی میان جوامع مختلف، بیشترین نقش را ایفا مینماید.
اهمیت خبر رسانی و خبرسازی در ایران با کشورهای همسان قابل قیاس نیست و دامنه وسیع و تکثر نزدیک به تَشتُّت اخبار تولیدی، در کنار موقعیت ویژه فعلی کشور در عرصه بین الملل، فضایی را ایجاد نموده که اقبال رسانه های مهم بین المللی نسبت به منابع خبری ایرانی چشمگیر و در عین حال مهم و چالش برانگیز به نظر می رسد. اخبار مرتبط با ایران و منتشر شده از جانب منابع ایرانی، صرف نظر از آنکه در مذاق خواننده ایرانی حائز چه مرتبه ای از اهمیت است، در عرصه بین المللی با نگاههای خاص و بعضاً مغرضانه مواجه شده و گاهاً با یکسو نگری فرصت طلبانه بنگاههای خبری غربی باز نشر می شوند.فعالان رسانه نیک می دانند که جنس نگاه هر بنگاه خبرپراکنی به هر رخداد خبری، در امتداد آگاهانه و یا حتی ناخود آگاه روحیات، سیاست گذاری ها و اهداف گردانندگان آن بنگاه است، وقتی این نوع نگاه به طور حرفه ای با ظرافت های ویژه خبرنگاری ترکیب شود، می تواند برداشت مخاطب و ذهنیت او را چنان به انحراف بکشاند که بعضاً اصل رخداد را در هزار توی بی پایان تفسیر ، تاویل و حاشیه مدفون کند و خبر را به هر چیزی به جز واقعیت تبدیل نماید. این اتفاق گاهی اوقات صرفاً با جابجایی چند کلمه و حتی با برجسته کردن فونت چند کلمه و یا در داخل گیومه قراردادن برخی اصطلاحات رخ می دهد.
بی تردید قهرمان بی بدیل عرصه رسانه در دنیای امروز اینترنت است. انفجار پایان ناپذیر خبر و اطلاعات زمانی معنا پیدا می کند که حتی در کشور ما با تمام کنترلهای اعمال شده در این حوزه نیز این جادوی هزاره سوم، تقریبا در همه جا در دسترس همگان است و با این نفوذ گسترده از نوع دیگری از فعالیت رسانه ای را پیش پای فعالان این عرصه گذاشته است. آنچه در این میان حائز اهمیت و مستوجب تعمق و کنکاش بیشتری است، این است که در کشور ما فعالیتهای رسانه ای سایبری با نزدیک شدن به انتخابات در تمام اشکالش به یک باره و به صورت کاملا معنی دار شدت می یابند و مهمترین تحول در این عرصه ایجاد سایتهای خبری و تحلیلی نوظهور است.
اینگونه است که در غیاب سیاست گذاری های هوشمندانه از جانب سیاست گذاران فرهنگی و رسانه ای، سایت های تحلیلی و خبری که به لحاظ حرفه ای برنامه ریزی عمیق و نقشه راهی ندارند و در صورت برطرف شدن هدف موقت به بحران هویت دچار می شوند- به یکباره اکثریت فضای متداول سایبری کشور را اشغال می کنند و همه سایتها در رقابتی توان فرسا سیاسی می شوند و خبر رسانی را در راس فعالیتهای خود قرار می دهند.
آنچه در هیاهوی این پدیده همواره مغفول می ماند توجه به اخلاق و استانداردهای خبر رسانی و مدیریت رسانه به مفهوم حرفه ای آن است. این داستان همیشگی و تکراری سایتهای خبری است؛ برای افزایش رنکینگ تن به "خیلی" از کارها می دهند و پس از مدتی در غیاب مخاطب "واقعی" سرخورده گشته و به مرگ رسانه ای زودرس مبتلا می شوند. سایتهایی که بخش مهمی از مشکل ساختاری آنها ناشی از بی هویتی رسانه ای است.
همانطور که در بالا نیز اشاره نمودیم روند فعالیت مراکز اطلاع رسانی امروزه بدان سو حرکت مینماید که تا حد امکان کلیه سرویسهای اطلاع رسانی از طریق سایتهای وب و سرویس دهنده های مربوط به وب از طریق شبکه های رایانه ای انجام گردد، لذا میتوان بطور کلی فرآیند اطلاع رسانی سایتهای وب را به شش گروه زیر تقسیم بندی نمود: 1. جناحی، 2. تجاری، 3. اطلاع رسانی، 4. خبری، 5. شخصی6. تفریحی
وقتی صحبت از یک سایت اطلاع رسانی می شود بهتر است ابتدا اعتبار کل سایت و سپس اعتبار تک تک صفحات آن مورد بررسی قرار گیرد. لذا در اینجا لازم است برخی تعاریف کلیدی را مد نظر قرار دهیم:
صحت اطلاعات: بدان معناست که اطلاعات تاچه میزان قابل اعتمادوعاری از خطا بوده ودرست می باشد.
عینیت اطلاعات: بدان معناست که منابع تاچه میزان حقیقت رابیان می کنندویا تا چه میزان عاری ازتحریفات حاصل ازتمایلات شخصی ویا جهت گیریهای مغرضانه می باشند.
روزآمدبودن: به این مفهوم است که تاچه میزان اطلاعات رامیتوان به روزدرنظرگرفت.
سطح پوشش: عبارتست ازگستره موضوعاتی که سایت دربرداردوعمق پردازش موضوعات .
به نظر می رسد فعالیت خبری در سرزمین مجازی نیازمند ساماندهی مدنی توسط فعالان این عرصه است که فراتر از قوانین رسمی وبرخوردهای حاکمیتی بتوانند شان سایتهای خبری را متناسب با عنوان اصلی ترین مرجع اطلاع رسانی در قرن 21 ایجاد کرده و از حقوق، حدود وجایگاه خود پاسداری کنند.
آمار و اطلاعات دقیق و روشن، زیربنای توسعه جوامع محسوب می شوند. جوامعی که نهادهای آماری و اطلاعاتی دقیقتری داشته باشند در مسیر توسعه و ترقی، قدمهای استوارتری بر خواهند داشت. اگر امروزه توسعهی علوم و فنون رشد و سرعت بیشتری به خود گرفته دلیلش، چیزی نیست جز گسترش شبکههای اطلاعرسانی در اقصی نقاط جهان. تاثیر شبکههای اطلاعرسانی متعدد اعم از دیداری و شنیداری در توسعه جوامع به قدری زیاد است که دانشمندان عصر معاصر را عصر ارتباطات و اطلاعات نام نهادهاند. بدون شک زمانی میتوان برنامههای موفقی طراحی و اجرا نمود که اطلاعات کاملی از شرایط زمانی و مکانی پیرامون خود و جامعه در دست داشته باشیم، اطلاعاتی در مورد امکانات، پتانسیلها و کمبودها و نارساییهای منطقه. و این امر جز با ایجاد ساز و کارهای لازم برای توسعهی نهادهای اطلاعاتی و ارتباطی میسر نیست.
به عبارت دیگر سرمایه گذاری موفقیت آمیز در سیستم های فناوری اطلاعات با هدف توسعه، نیازمند این است که پژوهشگران از پرداختن به همبستگی های بین سرمایه گذاری و بهره وری فراتر رفته و به بررسی مکانیزم های اصلی نوآوری موفقیت آمیزتر توجه کنند. بنابراین ایجاد حساسیت، توجه به نوع ابزارهای اطلاع رسانی، دسترسی آحاد مردم به اطلاعات و داده های مذکور رمز موفقیت در رشد و توسعه در همه ابعاد جامعه (سیاسی،اجتماعی،اقتصادی) خواهد بود.وب سایت مجموعه ای از اطلاعات درباره موضوع و یا عنوان خاص است. طراحی یک وب سایت مشخص کننده آرایش و ساختــار صفحات وبی است که بوجود آورنده وب سایت خواهند بود. یک صفحه وب شامـــل اطلاعاتی درمورد هدف ایجــاد وب سایت میباشد. یک وب ســایت را همــانند کتابی تصور کنید کـه هر صفحه وب در حکم برگی از کتاب خواهد بود.در زمینه طراحی وب سایت جنبه های گوناگونی باید در نظر گرفته شود که به سبب پیشرفت روزافزون اینترنت همواره براین موارد افزوده میشود.
برای وب سایت های تجاری عمومی، موارد زیر از جمله اصلی ترین آنها به شمار می روند:
طراحی سایت بر طبق عنوان و محتوای مطالب می باشد.
مطالب،جوهر کلام و اطلاعات درون سایت باید مطابق با هدف سایت بوده و طیفی از عموم را نشانه رود که به دنبال اطلاعات ارائه شده در سایت هستند.
سایت بـــاید قابل فهم بوده و برقـــراری ارتبــاط با آن حتی برای مخاطبانی کـه آشنایی چندانی بـا وب ندارند، آســـان باشد. چنانچه سایت به اندازه کافی بزرگ بوده و اطلاعات زیادی را شامــل شود، بـاید اطلاعات راهنما را به گونه ای بکار برد که به سرعت در اختیار بیننده قرار گیرند.
نمای کــار باید کلی بوده و تمام صفحه را دربر گیرد تا بتواند پایـداری و ثبات را القــا کند. سبک نگارش باید زیبا و تخصصی بوده و مناسب با سلیقه مخاطبان و محتوای سایت باشد.
در نگارش متون و اطلاعاتی که مخاطب به دنبال آنها است باید بزرگ نمایی شود تا به بیننده القا کند که این همان چیزی است که به دنبال آن بوده است.
همچنین سایت باید به سادگی در اینترنت یافت شود و درصورت امکان در بالای لیست های جستجو قرار گیرد، اگرچه همواره اینگونه نباشد لااقل در موتورهای جستجوی اصلی چنین شود.
به طور مثال وب سایت خبری شمال نیوز، یک سایت خبری در زمینه اقتصادی می باشد که ویژگی آن بنر های تبلیغاتی در سمت چپ و گذاشتن قسمت جستجو خبر در بالای سایت و یکی از ضعف های کلی سایت این است که امکان نظر سنجی برای کاربر ندارد.وب سایت خبری تابناک، از ویژگیهای این سایت قسمت پربیننده ترین عناوین می باشد، خبر های مهم و جدید به صورت اسلاید بار تعویض می گردد و تبلیغات در سمت چپ و Rss و حتی قراردادن نسخه موبایل، جدا سازی خبر ها بر اساس نوع می باشد.وب سایت، مکان حضور هر شخص یا شرکت در شبکه اینترنت است، سایت خبر آنلاین از دیگر سایت های مهم و بروز خبری می باشد که قابلیت بارزی نسبت به ویژگی های سایت های دیگر که شامل(در بالای صفحه تعداد کاربران آنلاین و تاریخ بروز شدن سایت برگزیده ها) و در قسمت پایین صفحه ویژگی چند رسانه ای، و قسمت اینو گرافیک(دیاگرامی از اخبار سایت) را دارد. خبرگزاری جمهوری اسلامی ایرنا(اجتماعی،اقتصادی ، حوادث،علمی و غیره). یک وب سایت می تواند علاوه بر ایجاد ارتباط و معرفی دارنده سایت، امکان اطلاع رسانی بروز، بازاریابی و معرفی بین المللی را نیز فراهم آورد. شرکت نوفا با این رویکرد، طراحی و اجرای سایتهای اینترنتی را بعنوان یکی از فعالیتهای خود در نظرگرفته.است.
رویکرد رو به گسترش به حضور مؤثرتر در اینترنت در سطح بین المللی در ایران، اطلاع رسانی بروز و کامل، ارائه خدمت مشتریان در وب، کاهش ارتباط حضوری و تلفنی با شرکت، فروش اینترنتی و ... از مواردی هستند که موجب شده اند نگرش تازه ای به وب سایت پدید آید. شرکت نوفا نیز سعی دارد در این راستا با ارائه خدمات و راه حلهای متناسب به شرکتها، مؤسسات و اشخاص به فراگیر شدن این رویکرد کمک نماید.
از جمله نکاتی که باید در برنامه نویسی وی سایت، به هنگام پیاده سازی بدان توجه خاصی داشت عبارتند از:
تدوین و طراحی وب سایت ها بر اساس نیاز واقعی کارفرما و انطباق صحیح آن با دانش و فن آوری روز.
طراحی شکل ظاهری زیبا، جذاب و دوست کاربر برای سایت با همکاری تیم مهندسی نرم افزار و گرافیست
ایجاد ارتباط خوب و منطقی بین کاربر و وب سایت
امنیت، سرعت و درسترسی آسان
انعطاف پذیر برای صاحبان وب سایت و کاربران
بهینه سازی موقعیت وب سایت در موتورهای جستجو
مقاله روابط خارجی ایران در زمان نادر شاه
روابط ایران و عثمانی
روابط ایران و روسیه
روابط ایران و هند
روابط ایران و انگلیس
روابط ایران و فرانسه
روابط ایران و هلند
در مدت 22 سال حکمرانی کریم خان زند (1757-1779) مردم از یک دورة صلح و آرامش برخوردار شدند و توانستند خرابیهایی که در اثر جنگهای داخلی به وجود آمده بود تا حدودی ترمیم کنند. و در این دوران دوباره پای اروپائیها به ایران باز شد زیرا قبل از آن بر اثر حمله افغانها و اغتشاشات داخلی نمایندگیهای تجاری اروپایی در ایران تعطیل شده بود.
به طور کلی در مناسبات سیاسی خارجی کریم خان زند به دو دسته از کشورها بر میخوریم:
1- کشورهای همسایه مانند عثمانی و روسیه و تا حدودی هندوستان
2- کشورهای اروپایی
دستة اول کشورهایی هستند که ارتباط آنها با دولت مرکزی ایران به دلیل سوابقشان از زمان صفویه بیشتر جنبة سیاسی داشت تا تجاری و بازرگانی و در دسته دوم کشورهای هلند، انگلیس و فرانسه قرار دارند که انگیزة اصلی ارتباط آنها با ایران کسب سود و منفعت از طریق ایجاد دفاتر بازرگانی در بنادر خلیج فارس بود، چه آنها ایران را کشوری سودآور میدانستند.
این کشورها با توجه به این که میخواستند در روابط خود با ایران با امپراطوری وسیع و گسترده عثمانی رقابت نمایند و به نوعی موازنة قوا دست یابند تا برای گسترش روابط خود با ایران عملاً باعث تضعیف و یا محدودیت قدرت رو به گسترش عثمانی را موجب شوند.
سیاست خارجی کریم خان زند در ارتباط با دسته اول گاهی به مصالحه و گاهی به جنگ و درگیری – بجز هندوستان – انجامید. در رابطه با کشورهای اروپایی وکیل ابتدا سعی کرد با توجه به ضعف مفرط نیروی دریایی خود کمک و پشتیبانی آنها را در سرکوبی میر مهنا که سواحل و بنادر جنوبی ایران و راههای آبی خلیج فارس را ناامن کرده بود به دست بیاورد تا جایی که حتی در رابطه با مزاحمتهای اعراب بین کعب به رهبری شیخ سلیمان تعهد کرد خسارت وارده به کشتیهای انگلیسی کمپانی هند شرقی را جبران کند ولی وقتی دورویی و ضعف پشتیبانی آنها را از طرحهای خود مشاهده کرد، دست به اقدامات دیگری زد که به آن پرداخته میشود.
در عهد کریم خان هر چند روابط تجاری ایرانی بیشتر با انگلستان بود اما چون با هوشمندی خاصی میدید چگونه انگلستان بر تار و پود اقتصادی هندوستان مسلط شده است سعی کرد هرگز خود را اسیر سیاستهای اقتصادی و بازرگانی انگلیس نسازد.
روابط ایران و عثمانی
در عصر زند مناسبات ایران و عثمانی بیشتر جنبة سیاسی داشت اگر چه ارتباط بازرگانی را نیز نمیتوان نادیده گرفت. مرزهای طولانی مشترک بین دو کشور، اختلافات سیاسی بر سر اشغال برخی مناطق مرزی – که اغلب متقابلاً صورت میگرفت- و گاه جانبداری از برخی اعراب مرزنشین از جانب یکی از دو کشور، وجود اماکن مقدسه شیعیان در خاک عثمانی و علاقة شیعیان ایران به زیارت ایران اماکن و بالاخره راه تجاری ایران به بازار تجارت جهانی از طریق عثمانی به طور کلی موضوع اصلی ارتباط دولت ایران و دولت عثمانی را تشکیل میداد. زمانی به دلیل برخی از این موارد و گاه به علت تشدید یکی از آنها روابط ایران و عثمانی شکل دیگر به خود میگرفت.
البته راه زمینی و تاریخی تجارت ایران به مرکز مهم بازار وقت یعنی حلب از خاک عثمانی میگذشت و این راه نسبت به سایر راهها کوتاهتر بود. با این همه تجار ایرانی هفته ها و ماهها در کشور عثمانی به سر میبردند تا بتوانند کالاهای خود را در مراکز تجاری وقت در نواحی غرب عثمانی عرضه کنند، البته غیر از مخارج راه و هزینه حمل و نقل، گاه میبایستی عوارض سنگینی نیز بپردازند همچنین زوار ایرانی نیز گاه از پرداخت عوارض معاف نبودند. افزون برآن ایرانیان مسافر مورد آزار عثمانیان قرار میگرفتند که گاه تلفاتی نیز به همراه داشت همچنین عوامل دیگری نیز بر مناسبات ایران و عثمانی تأثیر میگذارد.
به طور خلاصه دلایل اختلاف ایران و عثمانی که سبب لشکرکشی ایران به بصره شد به شرح ذیل میباشد:
1 - برخی از مورخان یکی از دلایل این لشکرکشی به بصره را در عهد شکنی، دولت عثمانی در جریان مبارزه کریم خان با قبیلة بنی کعب میدانند که دولت عثمانی برخلاف تعهدی که سپرده بود کمک نظامی لازم را به کریمخان نکرد.
2 – همچنین در ماجرای مربوط لشکر کشی به عمان وقتی زکی خان عازم بندر عباس شد کریم خان از والی بغداد برای سپاهیان ایران از خشکی اجازه عبور خواست، در این زمان عثمانیها نه تنها این اجازه را ندادند بلکه با فرستادن آذوقه به یاری عمانیها برخواستند.
3- اعدام میرمهنا به وسیلة والی بغداد که کریم خان آنرا به منزلة دخالت در امور داخلی ایران تلقی کرده، و اعتراضاتی علیه این عمل والی بغداد عنوان نمود ولی هیچ پاسخی دریافت نکرد.
4- برخی معتقدند که چون انگلیسیها در سال 1188 تجارتخانة خود را از بوشهر به بصره انتقال دادند، این امر موجب اعتبار و رونق اقتصادی بصره و در مقابل وارد آمدن زیان بسیاری به تجارت خارجی ایران و بنادر ایرانی گردید. کریم خان که از انگلیسیها به شدت آزرده خاطر شده بود، با حمله به بصره هم میخواست زهر چشمیاز آنان بگیرد و هم بصره را از رونق بیندازد تا دوباره تجارت بنادر ایران رونق یابد.
5- پس ندادن اموال زوار ایرانی و ایرانیان مقیم عراق که طاعون آنها را به کام مرگ کشیده بود از سوی والی عراق، و از زمانی که کریم خان استرداد اموال را از عمر پاشا در خواست کرد این مسأله با بیتوجهی والی مواجه شد.
6- اخذ عوارض از ایرانیانی که قصد زیارت مکه و دیگر اماکن مقدس را داشته و میبایستی از خاک عثمانی میگذشتند در حالی که در گذشته هیچگاه ، هیچ حکومتی چنین باجی از حجاج نگرفته بود، به همین علت این امر مورد اعتراض کریم خان زند قرار گرفت.
7- برخی منابع نیز علت اختلاف ایران و عثمانی را در اواخر عهد کریم خان بر سر حمایتی میدانند که کریم خان از ولاه کردستان معزول ساخت.
روابط ایران و روسیه:
پس از آنکه در زمان نادرشاه افشار روسها مناطق مازندران و گیلان و دیگر نواحی شمالی ایران را تخلیه کردند به علت آشفتگی اوضاع داخلی روسیه پس از مرگ پتر کبیر تا روی کار آمدن کاترین دوم، برخورد نظامیشایان توجهی با ایران نداشتند و چیزی که معلوم است این است که در زمان زندیه هم ایرانیان با قدرت در برابر تجاوزات مرزی روسها ایستادگی میکردند.
در زمان کریم خان روابط ایران و روسیه بر اساس عهدنامة تجاری دوجانبه 1775 که در زمان پتر کبیر منعقد شده بود استوار بود، از این زمان به بعد وقایع داخلی ایران موجب شد که این کشور از دنیای خارج مجزا و روابط آن با دولت باختری قطع گردد. لیکن دولت روسیه پیوسته با ایران روابط سیاسی داشت و هر بار که هرج و مرج و انقلابات داخلی به این دولت فرصت میداد بی درنگ مرزهای شمالی ایران را مورد تحدید قرار میداد و هر بار، قسمت کوچکی از خاک این کشور را به بهانه ای مجزا کرد. از طرف دیگر دریای خزر زمینة مساعدی برای استقرار تجارت بین دو کشور فراهم کرده بود. بندر انزلی در ایران و هشتر خان در روسیه مهم ترین مراکز تجاری ایران و روسیه از راه دریای خزر بودند، این بنادر که در منتهی الیه راههای کاروانی ایران و هند قرار گرفته بودند و با وجود اغتشاش و هرج ومرج داخلی ایران مرکز فعالیت شدیدی گرید. جنگهای داخلی ایران در حقیقت انعکاس بسیار خفیف و بی اهمیتی در فعالیت تجاری این بنادر داشت.
در این زمان همسایه شمالی ایران (روسیه)، بیشتر سرگرم رقابت با کشورهای اروپایی و نبرد با عثمانی بود. فرانسه که با روسیه و اتریش درگیر بود میخواست ایران و عثمانی را به هم نزدیک و این دو کشور مسلمان را علیه روسیه به جنگ وادار سازد، از همین رو پرسیمون، کشیش که دررأس هیأت سیاسی لوئی پانزدهم در سال 1751 به ایران و عثمانی آمد تا این هدف را تحقیق بخشد در آشوب قدرت نمائیها بین کریم خان دو مدعی دیگر او در آغاز کار آنها و با اینکه موفق به مذاکراتی هم با علیمردان خان، یکی از سه مدعی که در این زمان صدر اعظم ایران بود، شد ولی در نهایت نتیجه ای بدست نیاورد و احتمال میرود در آشوب های ایران به قتل رسیده باشد،اما از گزارشهای باقیمانده از پرسیمون نشان میدهد که روسها پس از قتل نادرشاه از راه تجارت با قفقاز به تحکیم و توسعة نفوذ خود در ایالات این منطقه پرداخته بودند و به تعبیر پرسیمون با استفاده از جنگهای داخلی ایران موفق شده بودند تجارت خارجی ایران را به خود اختصاص دهند. در نبردی که بین عثمانی و کریم خان بر سر مسأله بصره در گرفت روسها سفیری به دربار کریم خان فرستادند و پیشنهاد اتحاد علیه عثمانی دادند. این پیشنهاد در حالی بود که روسها و عثمانیها نبردهای شدیدی را پشت سر گذاشته بودند و دولت عثمانی هر بار امتیازات تازه ای به روسها داده بود. شبه جزیره کریمه را متصرف شده و حاکمیت خوانین تا تار تحت الحمادیه عثمانی را پایان داده بود. کریم خان از این پیشنهاد استقبال کرد، اما اجل مهلت نداد که آن را عملی سازد...
روابط ایران و هند
دولت کریم خان با هندوستان که دارای موقعیت اقتصادی و بازرگانی خاصی در منطقه بود، روابط بسیار حسنه سیاسی و تجاری داشت که در تبادل سفرا و هیئتهای بین دو کشور نمود پیدا میکرد. در سال 1184 سفیر رسمیحاکم دکن حیدر علی خان بهادر به شیراز آمد و به حضور کریم خان رسید. او هدایایی نیز با خود آورده بود و مدت2 ماه در دربار مسکن گردید مولف لگش مراد در رابطه با ورود سفیر پادشاه هندوستان به شیراز و هدایایی که وی به نشانه روابط دوستانه کهن خود به همراه آورد چنین مینوسید: « در اواخر سال 1184، ایلچی عظیم الشأن که صاحب دستگاه فراوان بود با نامة عنبرین مشامه و مکتوب دوستی ختامه و تنسوقات و هدایای لایقه از جمله دو زنجیر فیل قوی پیکر منظر بعضی مرصع آلات قبل شمامه عنبرین و ممیزه اشیاء نفسیه و ...از جانب حیدر نایی پادشاه والاجاه ملک دکن در شیراز به درگاه دارای زمین و فرمانفرمای زمین آمد...
روابط ایران و انگلیس:
مناسبات ایران با قدرتهای اروپایی نیز در این دورة گذرا دستخوش تحول شد. کریم خان کلاً طرفدار تجارت بود و در سرآغاز امتیاز نامه ای که به کمپانی هند شرقی انگلیس در 1763 م/ 1142ش اعطا شده در توصیف این نظر نوشته شده است که « مشتاقانه گفته است که پادشاهی باید شکوفا گردد و با افزایش تجارت و دادو ستد و نیز اجرای عدل وداد، عظمت گذشته را باز یابد.»
از همین رو در اوایل زمامداری کریم خان زند وقتی انگلیسیها دریافتند که وی مایل به تجدید روابط بازرگانی با آنان میباشد در این راه پیشقدم شدند و در سال 1763 ( 1177 ه.ق) ویلیام آندر و پرایس نمایندة بازرگانی انگلیس در خلیج فارس نماینده ای به نام تامس دارن فرد را در رأس هیئتی به شیراز فرستاد، این هیأت پیش از دیدار کریم خان با شیخ حاکم بوشهر قرادادی به شرح ذیل امضاء کردند:
ماده اول شرکت انگلیس میتواند از هر نقطه بوشهر یا هر بندر دیگری که در خلیج فارس انتخاب نماید مقدار زمینی را که برای ساختمان یک نمایندگی تجارتی لازم باشد تصرف کند. آنها میتوانند هر قدر که مایلند توپ در این مراکز کار بگذارند، ولی توپها نباید از شش بوند بیشتر باشد. بعلاوه آنها میتوانند که در هر نقطه ای از کشور ایران که مایل باشند نمایندگی بازرگانی تأسیس نمایند.
دوم: بر مال التجاره هایی که در بوشهر یا جاهای دیگر صادر یا وارد میشود نباید گمرکی بسته شود. سوم: هیچ ملت اروپایی دیگر اجازه وارد کردن امتعه پشمی را ندارد. چهارم: قروض بازرگانان انگلیسی و دیگران بایستی پرداخت شود . پنجم: انگلیسیها حق خرید و فروش کالاهای خود را دارند. ششم: هیچ گونه حقوق بازرگانی پنهانی و مخفیانه نبایستی پرداخت شود. هفتم: اجناس آب افتاده نبایستی به ایران وارد شود. هشتم: آزادی مذهبی به انگلیسها اعطا میشود. نهم: سربازان یا ملاحان فراری باید تسلیم شوند. دهم: دلالها، مستخدمین و دیگران که در نمایندگی کار میکنند که از پرداخت مالیات یا عوارض گمرکی معافند. یازدهم: انگلیسها در هر کجا که هستند بایستی زمینی برای قبرستان آنها اختصاص داده شود. و اگر آنها زمینی را برای باغ بخواهند اگر آن زمین از اراضی خالصه و متعلق به شاه باشد مجانأ به آنها داده میشود و اگرمتعلق به افراد باشد بداهتاً بایستی بهای آن پرداخت گردد. دوازدهم: خانه ای که قبلاً در شیراز به شرکت انگلیسی تعلق داشت. آن را با باغ و آب و متعلقات آن به ایشان واگذار گردید. از آنجایی که کریم خان مایل بود تجارت بریتانیا، دوباره رونق یابد به همین دلیل این قرارداد در محرم سال 1177 امضاء گردید.
دارن فرد پس از مذاکراتی با کریم خان موفق شد در دوم ژوئیه 1763 فرمانی به امضاء برساند که به موجب آن حق آزادی تجارت به اتباع انگلیس اعطا شده و اجازه یا بند در بوشهر نمایندگی تجارتی دایر و در بنادر خلیج فارس به تجارت پردازند و کالاهای آن نیز از حقوق گمرکی معاف باشند، اما انگلیسها مجاز نبودند پولی را که از فروش کالاهای خود در ایران بدست میآورند از کشور خارج کنند، بلکه به جای آن مکلف بودند اجناس ایرانی صادر نمایند و از همین رو معلوم میشود کریم خان با وجود بی سوادی این اصل مهم اقتصادی را در نظر داشته که از خروج ارز از کشور جلوگیری کند.
اما به هر حال پس از صدور این قرارداد، باید توجه داشت که انگلیسی ها دنبال منافع تجاری در ایران نبودند و حجم وارداتشان در سال از یک کشتی تجاوز نمیکرد، بلکه آنها در پی استقرار نفوذ سیاسی خومد دز خلیج فارس بودند...
روابط خارجی ایران با فرانسه:
از دیگر کشورهایی که در زمان کریم خان را ایران روابط سیاسی داشته، فرانسه بود، که در دوران حکومت وکیل الرعایا عرصة کشمکش های انقلابی وزدو خورد اندیشه های سیاسی بود اگر چه تحرکات انقلابیون فرانسه در طول حکومت کریم خان به مرحلة حادی نرسیده بود، ولی شتاب خود را هم میرفت که آغاز کند.
روابط ایران و فرانسه در زمان کریم خان در سه مرحلة مشخص مطالعه میشود: این روابط که از تاریخ آخرین سفارت اعزامیاز ایران به دربار لوئی چهاردهم در ورسای قطع شده بود، از سال 1751 میلادی( 1166 هجری) از نو آغاز شد. در این سال پادشاه فرانسه لوئی پانزدهم هیئتی به ریاست شخصی به نام سیمون به ایران اعزام داشت، پس از این هیأت روابط ایران و فرانسه به ترتیب توسط کنسولهای فرانسه در بصره سیور پیرو و سیور روسو برقرار شد.
الف) سفارت سیورسیمون:
نخستین اقدام و نشانه ارتباط سیاسی و تجاری دولت فرانسه با دولت زند، با اعزام سفیری در سال 1164 از طرف لویی پانزدهم پادشاه فرانسه انجام شد. در این سال لوئی هیئتی به سرپرستی سیورسیمون به ایران و عثمانی فرستاد، هدف او از اعزام این سفیر ایجاد ارتباط و جلب اتحاد با دولت ایران و عثمانی به منظور نظارت بر تحرکات نظامیروسیه، که تهدیدی جدی برای اروپا محسوب میشد و نیز رقابت با آن دولت در سطح منطقه بود. در سال 1165 سیورسیمون ابتدا به عثمانی و سپس به ایران آمد و در راه اصفهان، از طریق همدان به ظاهر عابد و مسلمان شد و خود را محمد رضا نامید و تاریخ هجری را در پای مکاتبات خود که به فرانسه ارسال میکرد مینگاشت. هدف عمدة او از مأموریت سیمون جلب اتحاد کشورهای منطقه علیه روسیه بود.
در یکی از گزارشهائی که در 20 سپتامبر 1751 به فرانسه فرستاده است سیورسیمون صراحتاً مینویسید که قصد دارد معاهدات تجاری مختاف بین دولت اروپائی و ایران و ترکیه منعقد کند.
سرنوشت شخص سیوریسون نیز مجهول است. آخرین نامة او در دست نیست و حتی از این تاریخ به بعد دیگر خبری از او در دست نیست، گمان میرود که وی در اغتشاشات و جنگلهای داخلی ایران کشته و یا در راههای ناامن گرفتار راهزنان شده به قتل رسیده است، آنچه مسلم است اعزام این هیئت بی نتیجه ماند و روابط فرانسه و ایران مدتی پس از آن توسط کنسول فرانسه در بصره برقرار گردید.
ب) سفارت سیورپیرو (کنسول فرانسه در بصره)
در تابستان 1173 / 1759 به دنبال جنگهای هفت سالة فرانسه و انگلیس -که از چند سال قبل شروع شده بود – ناوگان جنگی فرانسه ، دفتر نمایندگی تجاری انگلیس در بندرعباس را ویران کرد. در سال 1177 / 1763 که فرانسه شکست خورد و به موجب پیمان صلح پاریس کانادا و برخی متصرفات هندوستان را از دست داد، فعالیت آنها در ایران کمتر شد
به طور کلی ضعف ارتباط تجاری فرانسه را با ایران می توان در این نکته نمایان دید که فرانسه به رغم اینکه در اغلب بنادر هند و بنادر خلیج فارس ناوگانهای بازرگانی متعددی تأسیس کرده بود، در ایران هیچ پایگاهی نداشت، ارتباط مختصر تجاری ایران و فرانسه، با توجه به موقعیت مهم بندر بصره و استقرار فعالیت کنسول فرانسه – سیورپیرو – در آن، از طریق این بنادر انجام گرفت...
انسان
انسان از دیدگاه امام خمینی (ره) و بسیاری دیگر از اندیشمندان مسلمان، دارای ویژگی های زیر است:
در میان اوصاف فوق، وصف نخست، یعنی فقر وجودی صفت ویژه انسان نیست؛ زیرا همه هستی مخلوق، فقیر و وابسته به خداستو انسان به عنوان جزئی از هستی مخلوق، وجودی فقیر و وابسته دارد، تنها تفاوت این است که انسان می تواند بر فقر خویش آگاهی یابد. این آگاهی، او را به تکاپویی از سر بصیرت به سوی کمال مطلق می کشاند؛ یعنی او را تکویناً به حقیقت مطلق هستی متوجه است، با توجهی آگاهانه به سوی کمال مطلق سوق می دهد. این رتبه از آگاهی، یعنی شناخت فقر خویشتن و اگاهانه به سوی حق شتافتن، نقطه اوج ویژگی دوم انسان است.
ویژگی سوم یعنی مختار بودن انسان تعیین کننده جهت حرکت اوست. جه حرکت انسان وابسته به شناختی است که او از خود دارد. اگر او به فقر همه جانبه خویش در برابر خدا معترف باشد، جهت حرکت او به سمتی است و اگر از فقر خویش غافل باشد جهت دیگری را برای حرکت خود برمی گزیند. طبیعی است اگر موجودی که خود را قیر می یابد به مبدأ غنا توجه کند. به عبارت دیگر اگر انسان در ویژگی اول و دوم خویش به رتبه «فقر آگهی» رسید، دارا بودن قوه اختیار باعث حرکت کمالی شتابدار او می شود؛ یعنی ویژگی چهارم او (کمال جویی نامحدود) را در بالاترین و بهترین شکل ممکن تحقق می بخشد. لکن اگر قوه آگاهی انسان، او را به استشعار نسبت به فقر خویش رهنمون نشود، آنگاه فقر وجودی و تکوینی انسان، او را در حد دیگر موجودات، طالب کمال خواهد کرد و به سوی آن هدایت خواهد نمود، با این تفاوت که در این فرض، اختیار او در دام «اشتباه کمال» گرفتار خواهد آمد، یعنی اموری را برمی گزیند که کمال حقیقی نیستند و تلاش او راه دستیابی به آنها فرجامی ناخوشایند خواهد داشت. این کمال غرحقیقی را کمال موهوم می خوانیم.
فطرت
یکی از مباحث مهمی که درباره شناخت انسان صورت گرفته است بحث فطرت است. «فطرت حالت و هیئتی است که (خداوند) خلق را بر آن قرار داده (است)»فطرت را میتوان ویژگی مشترک برخی از اوصاف انسان دانست. این ویژگی مشترک را می توان اینگونه خلاصه کرد.
- همه افراد بشر در آن مشترکند، عالم و جاهل و شهری و روستایی، سفید و سیاه، غربی و شرقی و زن و مرد و... .
- اکتسابی نیست.
- «هیچ یک از عادات و مذاهب و طریقه های گوناگون در آن راهی پیدا نکند و خلل و رخنه ای در آن از آنها پیدا نشود، اختلاف بلاد و اهویه و مأنوسات و آراء و عادات که در هر چیزی، حتی احکام عقلیه، موجب اختلاف و خلاف شود، در فطریات ابداً تأثیری نکند»
- اختلاف افهام و ضعف و قدرت ادراک لطمه ای بر آن وارد نیاورد
به این ترتیب اگر صفتی از اوصاف انسان همگانی نباشد، اکتسابی باشد و عادات، مذاهب، شرایط محیطی، قوت و ضعف ادراک و امثال آن در آن صفت تأثیر کند و آن را از بین ببرد، آن صفت را نمی توان فطری دانست.
فطریات انسان از این قبیل اند:
- آگاهی به وجود مبدأ علیم و حکیم و قدیر.
- آگاهی به توحید.
- عشق به کمال مطلق.
- آگاهی به جهان آخرت.
- آگاهی نسبت به وجود انبیاء و ضرورت ارسال رسل.
وجود اوصاف فطری در انسان به معنای بی نیازی انسان از تربیت نیست. زیرا کار انبیاء، مربیان و معلمان اخلاق، حفظ صفا و سلامت فطرت انسان ها از گزند انحرافات و فساد است. «نفس در بدو فطرت، خالی از هر نحو کمال و جمال و نور و بهجت است. چنانکه خالی از مقابلات انها نیز هست. گویی صفحه ای است خالی از مطلق نقوش، نه دارای کمالات روحانی و نه متصف به اضداد آن است. ولی نور استعداد و لیاقت برای حصول هر مقامی در او ودیعه گذاشته شده است.» انسان چون تحت تعلیم و تربیت انبیاء و مربیان قرار می گیرد، استعدادهای فطری خویش را به فعلیت می رساند. بنابراین تربیت مانع از آن میشود که امور طبیعی محیطی و امثال آن و نیز اعمال اختیاری ناصواب فطرت انسان را بپوشاند و به فعلیت رسیدن کمالات او را ناممکن سازند.
کلیاتی درباره دیدگاه های سیاسی و اجتماعی امام (ره):
دیدگاه های سیاسی و اجتماعی امام نیز همچون دیگر آرائشان تحت تأثیر نگرش فلسفی و دینی ایشان است. اجتماع انسانی و مناسبات و نظام هایی که بر آن حاکم است، در اندیشه و عمل اعضای خود تأثیرگذار است. مهمترین تأثیری که اجتماع بر اعضای خود می گذارد تعیین نگرش او درباره غایت وجود انسان است. اجتماع بر اسا ارزش هایی که دارد آرزوهایی را در جان انسان ها شکل می دهد و عمل آنها را در جهت تحقق بخشیدن آن آرزوها مصروف می دارد و به این وسیله در سرنوشت، سعادت و شقاوت آنان تأثیر میکند. دین از آنجا که سعادت همه جانبه بشر را منظور دارد نظامات اجتماعی را نیز تحت هدایت خود قرار می دهد و همزمان به مصالح فرد و اجتماع توجه می کند و تأمین همه نیازهای او در تمام ابعاد را بر عهده می گیرد، در حالی که مکاتب مادی تنها به بعد مادی حیات انسان می پردازند
تنظیم شایسته مناسبات انسانی زمانی به وقوع می پیوندد که ارزش ها و امتیازات اجتماع به گونه ای باشد که انسان ها بر اساس تقوا و پاکی ارزیابی شوند و جامعه از امتیازات پوچ و بی اساس خالی باشد در جامعه ای که با مفاسد و مظالم مبارزه می شود انسان ها از آلوده شدن و انحراف فطرت خداجوی خود مصون می مانند و زمینه برای تحقق هدف آفرینش از خلقت انسان فراهم می شود. در جامعه اسلامی مناسبات افراد جامعه با یکدیگر بر اساس عدالت استوار است و مبارزه با ظلم و جور و اقامه عدالت اجتماعی فریضه ای است بر گردن مسلمین و عبادتی ارجمند است افزون بر رعایت عدالت در خصوص روابط داخلی جامعه رابطه جامعه اسلامی با دیگر جوامع نیز باید به گونه ای باشد که با اهداف خلقت و مقاصد شریعت سازگار باشد.
استقلال سیاسی و اقتصادی از جمله اهداف سیاسی و اجتماعی است این هدف هم به کیفیت روابط جامعه اسلامی و دیگر جوامع شکلی خاص می بخشد و هم روابط داخلی افراد جامعه را به سمت تلاش و پویایی سوق می دهدو در سایه استقلال است که نظام اسلامی قادر خواهد بود تکالیف الهی خویش را عملی سازد و اهدافی از این دست را پی گیرد: دعوت مسلمانان به پیروی از اصول تصاحب قدرت در جهان، حمایت از مبارزان، گرسنگان و محرومان در سراسر جهان،مبارزه با نظام کفر جهانی و به اهتزاز درآوردن پرچم لااله الله بر قلل رفیع کرامت و بزرگواری. انجام تکالیف و تحقق اهداف فوق نیازمند ثبات داخلی جامعه اسلامی است و این ثبات در سایه عدالت، نظم و اتحاد پدید می آید. علاوه بر ثبات داخلی توانایی علمی و قدرت نظامی نیز از مقدمات ضروری رسیدن به این اهداف است.
در اینجا مقصود برشمردن اهداف سیاسی و اجتماعی به شکل طبقه بندی شده نیست، ولی الگوی کلی برای طبقه بندی اهداف از همین مختصر قابل دریافت است. در طبقه بندی اهداف برترین هدف، زمینه سازی برای تأمین نیازهای انسان در جهت رسیدن به کمال مطلوب انسانی است. اوصاف انسان و اجتماع مطلوب عبودیت و کرامت است. عبودیت منشأ مسئولیت و دینمداری انسان است و کرامت مبدأ استغناء و استقلال انسان و جامعه مسلمانان در برابر دیگران.
یکی از مباحث مهم در ارتباط با چگونگی تنظیم روابط داخلی اجتماع اسلامی بحث از آزادی است. تعیین حدود آزادی های اجتماعی با رجوع به منابعی امکان پذیر است این منابع از این قرارند:
1- چیستی انسان.
2- غایات وجودی انسان.
3- نسبت انسان با خدا و طبیعت.
4- اهداف اجتماع.
بنابراین آزادی را باید در گستره ای وسیع تر از مفهوم اجتماعی آن بررسی کرد، در سطور آتی بحث کوتاهی درباره آزادی خواهیم داشت.
«آزادی»
سخن از آزادی و مباحث دامنه داری که درباره آن صورت پذیرفته، بیشتر معطوف به مفهوم اجتماعی و سیاسی آن بوده است. اگرچه فیلسوفانی به جستارهایی عمیق تر در خصوص ریشه های درونی آزادی در انسان نیز پرداخته اند، نظر به مفهومی که امروزه از کلمه آزادی به ذهن متبادر می شود، توجه بسیاری از اندیشمندان معاصر به مفهوم اجتماعی این اصطلاح بوده است. ولی بی شک آزادی را در گستره ای وسیع می توان مورد بررسی قرار داد، برای این بررسی باید بر تعریفی از آزادی متکی بود و از ذاتیات این مفهوم آگاهی داشت.
آزادی را می توان جواز اعتباری اعمال قوه اختیار تعریف کرد. توضیح اینکه قوه اختیار در انسان امری است تکوینی؛ یعنی انسان چنان آفریده شده که در طول زندگی از گزینش ناگریز است و به تعبیری، در انتخاب اختیار، مختار نیست. انسان مختار در اعمال قوه اختیار خویش به موانع و محدودیت هایی برمی خورد، بعضی از این محدودیت ها تکوینی است؛ بنابراین، گستره اعمال اختیار را محدود می کند. محدود بودن قوای جسمی و روحی و محیط طبیعی، حصارهایی تکوینی هستند که انسان را محاصره نموده اند.
1- آزادی انسان در رابطه با خود:
مقصود از خود در اینجا، مجموعه جسم و جان انسان است؛ یعنی اعضا و اندام های بدن و مجموعه شناخت ها، عقاید و آرمان ها و احساسات هر فرد. انسان تکویناً چنان است که میتواند جسم خویش را حفاظت کند یا نابود سازد. جسم خویش را بیاراید یا بیالاید، بنوازد یا بیازارد، بپروراند یا مهمل گذارد. آیا انسان با وجود این توانایی مجازا ست هر یک از دو سوی این راه ها را برگزیند؟
پاسخ این پرسش در مبانی انسان شناختی که پیشتر گفته شد، یافت می شود. اگر انسان موجودی مخلوق، فقیر، هدفدار و مسئول است، هرگز چنین آزادی ای ندارد. آلودن، آزدن و نابودسازی بدن برای تقرب به خداوند به کار نمی آید، بلکه ابزار تلاش برای قرب به خداوند را از او می گیرد؛ بنابراین، تنها یکی از این دو راه را باید برگزیند.
آیا انسان مجاز است که ذهن و احساس خود را در معرض هر پیامی قرار دهد؟ آیا مجاز است عقل و احساس خویش را به دست الکل، مواد مخدر، و امثال آن بسپارد؟
با بیان فوق ممنوعیت این کار آشکار است و نیازمند توضیح نیست. با داشتن چنین نگرشی است که مبارزه با مفاسد اجتماعی بی خوف و هراس ملامت ملامت گران، مورد توجه حکومت اسلامی قرار می گیرد.
2- آزادی در رابطه با دیگران:
آزادی در رابطه با دیگران همان گونه از آزادی است که بیشتر مورد توجه فیلسوفان و جامعه شناسان بوده است و تحت عناوینی همچون آزادی عقیده و بیان مطرح شده است. در فرهنگ اسلامی نیز آموزه های گرانقدری در این خصوص وجود دارد. امام (ره) نیز در مواقع گوناگون بر آزادی بیان و عقیده تأکید کرده اند و محدوده های آن را مشخص نمودهاند
3- آزادی در رابطه با طبیعت:
محیط طبیعی انسان به اقتضای حکمت الهی برآورنده همه نیازهای اوست و اعمال قوه اختیار آدمی گاه موجب آسیب محیط طبیعی به گونه ای می شود که تأمین نیازهای برخی از انسانها مختل می شود و حرکت کمالی آنها با دشواری مواجه می گردد. اگر پیامد عملی در رابطه با طبیعت اختلال در نظام تأمین نیازها شود، آن عمل ممنوع و خارج از محدوده آزادی انسان استضرورت حفظ محیط زیست وجوب تلاش برای باروری بیشتر طبیعت در همین مقوله قابل تبیین است.
4- آزادی در رابطه با خدا:
روابط انسان با خداوند را می توان در دو دسته تقسی کرد، رابطه معرفتی و رابطه عملی:
رابطه معرفتی= معرفت جویی انسان نسبت به خداوند و صفات او.
رابطه عملی= بندگی و اطاعت از پروردگار
رابطه معرفتی:
آزادی در خصوص اعمال اختیاری انسان قابل طرح است و مجموعه فعالیت های ذهنی انسان برای دستیابی به شناخت وجود و صفات خداوند اعمالی اختیاری هستند. تکاپوی ذهنی برای معرفت به وجود خدای متعال از دیدگاه الهی واجب است و خودداری از چنین عملی ممنوع است یعنی خارج از قلمرو آزادی انسان است. در باب صفات خداوند نیز تلاش برای تحصیل معرفت نسبت به صفات خداوند ضروری است و محدوده آن وحی را تعیین می کند.
معرفت خداوند از چنان اهمیتی برخوردار است که بعثت انبیاء را برای تحقق معرفه الله دانستهاند و چنان دقیق است که نیازمند کسب مقدمات فراوان است
رابطه عملی:
قاعده ای که رابطه عملی انسان با خداوند را تنظیم می کند، بندگی و اطاعت از پروردگار است. ولی قلمرو اطاعت و بندگی بسیار گسترده است. بخش وسیعی از این قلمرو در واقع همان روابط سه گانه انسان با خود، دیگران و طبیعت است. بخش اختصاصی آن مربوط به نیایش ها و مناسک عبادی انسان است. کیفیت و کمیت نیایش و انجام اعمال و مناسک عبادی در محدوده ای از ضوابط قرار دارد. این ضوابط را خداوند تعیین فرموده است، حداقل ها و چگونگی های این اعمال از سوی وحی معلوم شده است. حداکثرها با مراجعه به تکالیف و اهداف انسان در مجموع حیات خویش قابل شناخت است. به این ترتیب اگر زیاده روی در نماز و دعا موجب ترک وظایف اجتماعی و یا باعث ضعف و بیماری جسمانی باشد روابط انسان با خود و دیگران را مختل می کند و در نتیجه مجاز نخواهد بود.
توجه: بحث از آزادی تنها بحث از محدوده ها نیست بلکه پس از شناخت قلمروهای آزاد حیات، استفاده از این آزادی ها برای تحقق اهداف حیات تکلیف انسان خواهد بود و هرگاه آزادی های مشروع انسان مورد تهدید قرار گیرد مسئولیت اجتماعی و الهی انسان مقتضی قیام برای اعاده آزادی انسان است زیرا نبود آزادی های مشروع موجب اختلال در تحقق هدف حیات یعنی رسیدن به کمال انسانی از طریق اختیار است.
اهداف تعالیم و تربیت
از دیدگاه امام خمینی (ره) همه عالم مدرسه بشر برای تعلیم و تهذیب است. گستره آموزش و پرورش از این منظر فراتر از محدوده مدارس و دانشگاه ها خواهد بود و شناسایی اهداف تعلیم و تریت منحصر به شناخت اهداف نهادهای رسمی تعلیم و تربیت نمی شود. به همین جهت مناسب است اهداف تعلیم و تربیت را به گونه ای مطرح ساخت که همزمان راهنمای افراد و نهادهای مختلفی همچون آموزش و پرورش، آموزش عالی، رادیو و تلوزیون، مطبوعات، حوزه های علمیه و... قرار گیرد.
اهداف واسطی:
اهداف واسطی چنان که از نام آنها پیداست واسطه و وسیله رسیدن به هدف غایی هستند. اهداف واسطی تقسیمات گوناگونی دارند. دسته ای از آنها را می توان اهداف فردی نامید و دسته ای را اهداف واسطی. در تقسیمی دیگر می توان اهداف واسطی را به دو گروه اهداف شناختی و اهداف عملی تقسیم کرد. در اینجا برای دسته بندی اهداف واسطی از تقسیم اخیر بهره می گیریم.
اهداف شناختی:
1- شناخت اصول دین از مبدأ تا معاد
- خداشناسی، شناخت ذات و صفات خداوند.
- خودشناسی
- پیامبر شناسی
- دین شناسی (معارف و احکام)
- معادشناسی
2- شناخت معارفی که جنبه زیستی حیات انسان را تسهیل کند. شنامل آشنایی با علوم و فنون و تخصص هایی که تأمین نیازهای اولیه در گرو آنهاست. تأمین خوراک، پوشاک و مسکن و امنیت (در برابر عوامل طبیعی)
3- شناخت معارفی که مقتضای زندگی در اجتماع است.
- شناخت اجتماعی، آگاهی از آداب، سنن و قوانین اجتماعی.
- شناخت سیاسی.
- شناخت اخلاقی.
اداف شناختی تماماً جنبه نظری دارند. یکی از مهمترین انواع شناخت هایی که به انسان در جهت رسیدن به هدف غایی یاری می دهد شناخت اخلاقی است مقصود از شناخت اخلاقی آگاهی از محاسن اخلاق مثل صبر، شکر، حیا، تواضع، رضا. شجاعت، سخاوت، زهد، ورع و تقوی، استقلال فکری، خودباوری و دیگر محاسن اخلاق و علم به کیفیت و تحصیل آنها و همچنین علم به اخلاق مذموم و قبیح از قبیل حسد، کبر، ریا، حقد، غش، حب ریاست و حب دنیا و نفس، خودباختگی فکری، مسئولیت گریزی و علم به کیفیت تنزه از آنهاست
اهداف عملی:
اهداف عملی متناظر با اهداف شناختی در سه گروه قابل دسته بندی هستند:
1- اهداف عملی متناظر با شناخت اصول دین.
- توانایی انتخاب عمل، اتخاذ روش و انجام افعال متناسب با غایت وجودی خود و تواناییهای ذهنی و جسمی خویش.
- تقوای عملی به معنای ناظر دیدن خداوند در زندگی. ناظر دیدن خداوند در اینجا به معنای اذعان نظری به نظارت خداوند نیست بلکه در مقام عمل این نظارت را باور داشته باشد.
- مهارت در عمل به واجبات و ترک محرمات.
2- هدف عملی متناظر با شناخت های زیستی
- مهارت کافی در انجام وظایف حرفه ای و نیز تولید یا تهیه نیازهای اولیه.
3- اهداف عملی متناظر با شناخت معارف مربوط به زندگی در اجتماع.
- رعایت عملی هنجارهای اجتماع اسلامی اعم از هنجارهایی که در شکل قانون وضع شدهاند و آداب و سنن.
- مهاجرت در اجرای قواعدی که فرایند اجتماعی شدن را موجب می شوند.
- مشارکت فعال در امور سیاسی.
قیام برای اقامه حکوومت اسلامی و انجام تکالیف در برابر حکومت اسلامی.
- یافتن ملکات اخلاقی.
اهدافی که تاکنون به ان اشاره شد عمدتاً اهداف فردی هستند، اهداف اجتماعی تعلیم و تربیت در اسلام را با شناخت اهداف اجتماعی اسلام می توان شناخت. به این ترتیب به طور خلاصه اهداف تعلیم و تربیت در اسلام پدید آوردن شناخت، روحیه، انگیزه و مهارت های عملی لازم در جهت تحقق اهداف اجتماعی اسلام است. اهدافی که خود به انواع مختلفی همچون اهداف فرهنگی، سیاسی و اقتصادی قابل تقسیم اند.
اهداف فرهنگی:
- گسترش سواد عمومی.
- استقلال علمی و فرهنگی
- ترویج فرهنگ اسلامی.
پایان نامه فلسفه زبان ویتگنشتاین، متقدم و متأخر
فصل اول : ویتگنشتاین متقدم و ویتگنشتاین متأخر
فصل دوم : نظریه تصویری
فصل سوم : نظریه کاربردی
فصل چهارم : زبان خصوصی
لودویک ویتگنشتاین
معروف است که ویتگنشتاین در طول حیات خود طی دو دوره، دو فلسفه را به وجود آورد که هرکدام تازگی ها و نوآوری های خاص خود را دارد؛ وجه جامع آن دو این است که به مسأله زبان از دید فلسفی می پردازد. آنچه در این نوشتار تقدیم می گردد گزارشی نسبتا جامع از این دو فلسفه است. نویسنده کوشیده است به توصیه خودِ ویتگنشتاین، خطوط اصلی فکر او و مسائل اساسی را که برای او مطرح بوده دنبال کند.
در فلسفه متقدم مسأله اصلی نسبت بین زبان و جهان است که ویتگنشتاین تئوری تصویری را مطرح می سازد. در فلسفه متأخر، ویتگنشتاین معتقد است اساسا فلسفه وظیفه دیگری برعهده دارد و آن اینکه چون مشکلات فلسفی زاییده سوءتفاهمند باید ریشه آن را بشناسند و آن این است که بازی های زبانی را با هم خلط می کنیم. در این جا دیگر نباید دنبال معنا رفت، باید به کاربرد زبان توجه کرد.
در یک کلمه، فلسفه ویتگشتاین بر آن است تا حد و مرز زبان را مشخص سازد: با زبان چه چیزهایی را می توان بیان کرد و چه چیزهایی را نمی توان.
لودویک ویتگنشتاین یکی از مهمترین فیلسوفان تحلیلی قرن بیستم است که بواسطه دو اثر مهم فلسفیاش- رساله منطقی- فلسفی و پژوهشهای فلسفی- مسیر و جهت فلسفه تحلیلی را تحت تأثیر قرار داد. او را باید نقطه عطفی در تاریخ تفکر فلسفی و همچنین هم تراز فلاسفهای چون دکارت، کانت، هایدگر و . . . به حساب آورد که انقلاب و چرخش زبانی را ایجاد کرده است. در طول تاریخ تفکر فلسفی میتوان کسانی را مشاهده کرد که آغازگر یک انقلاب و تحول فکری بوده اند. شاید بتوان گفت سوفسطائیان اولین انقلابیون تاریخ فلسفی هستند. که موضوع پژوهش فلسفی را از عالم و طبیعت به پژوهش درباره خودشان تغییر دارند و یا میتوان به کانت اشاره کرد که با آراء و عقاید خود توجه متفکران را از متعلق شناسایی به سوی فاعل شناسایی و تواناییها و محدودیتهای ذهن آن معطوف ساخت تغییر و تحول مهم و قابل ملاحظة دیگر توسط هایدگر ایجاد میشود، فلسفه که از زمان دکارت همواره دل مشغول این سؤال بوده است که دانش چیست و به چه چیزی ممکن است شناخت پیدا کنیم؟ با ظهور هایدگر دیگر این سؤالات محور دل مشغولیهای فلسفه قرار نمیگیرد و در عوض به مسأله مهم و اساسی «هتسی یا بودن» پرداخته میشود. به طور کلی میتوان گفت که در هر دوره، مسئلهای در محور و مرکز توجه قرار گرفته است گاه طبیعت و عالم هستی، گاه انسان و ذهن او و تواناییها و محدودیتهای آن و گاه خود هستی و وجود مطرح بودهاند. اما آنچه که در فلسفه ویتگنشتاین به عنوان مسئله محوری فلسفه وی مطرح است مسئله زبان است و او را باید از این جهت نقطه عطفی در تاریخ فلسفه دانست که آراء و عقایدش نقطه عزیمت تأمل فلسفی از بررسی و تحلیل «ماهیت شناخت و مفاهیم ذهن آدمی» به سوی تحلیل «زبان» است. این تحلیل زبانی را میتوان در آرای فلاسفة تحلیل زبانی معاصر مشاهده کرد فلاسفهای چون راسل- کارناپ، آیر، رایل و . . . . سعی کردند تا مباحث فلسفی را در مقوله مباحث زبان شناختی جای دهند اما ذکر یک نکته بسیار حائز اهمیت است: مراد ویتگنشتاین از تحلیل زبانی چیست آیا او به دنبال همان تحلیل مورد نظر تجربه گرایان کلاسیک است که تصورات و ایدهها را تجزیه و تحلیل میکردند تا به انطباعات حسی آنها برسند و یا اینکه تحلیل مورد نظر او همان تحلیل کانتی است که تحلیل مفاهیم و کلیات ذهنی بود. در حقیقت تحلیل زبانی مورد نظر او نه همچون تجربه گرایان کلاسیک تحلیل تصورات و ایدهها است و نه تحلیل مفاهیم و کلیات ذهنی. بلکه مراد وی از تحلیل، تحلیل گزارهها است . زیرا به نظر ویتگشتاین گزارههای زبان ما یک ساخت و صورت منطقی دارند که در اغلب جملات این صورت در وارء صورت دستوری ظاهری پنهان گشته است و همین عدم وضوح و ابهام صورت منطقی سبب فهم غلط و کاربرد نادرست زبان شده است و مسائل و نظریات فلسفی کثیری را به بار آورده است به همین خاطر ما باید به تحلیل زبان به منظور کشف این صورت منطقی بپردازیم تا از ایجاد مسائل فلسفی اجتناب کنیم.
(Did Wittgensteim take the Linguistic Turn, p.1)
چنین نگرشی در باب رابطه زبان و فلسفه ایجاد چرخش زبانی شد. یکی از مفسران اندیشههای ویتگنشاین، رساله منطقی ـ فلسفی را عامل ایجاد این چرخش زبان میداند و به نکاتی که بیانگر و گواه چنین و تحولی است اشاره میکند. از میان آنها میتوان به توجه و علاقه ویتگنشتاین به تعیین حد و مرز میان جملات معنادار و جملات بیمعنا، تعیین محدودیتهای زبانی، وضوح بخش منطقی اندیشه از طریق تحلیل منطقی ـ زبان گزاره به عنوان وظیفه فیلسوف، تعیین ماهیت ذاتی گزاره و . . . . اشاره کرد.
(Hacker.P.M, Wittgenstein’s place in twentieth – century Analytic (phiolsophy, p.37
نکته مهم و حائز اهمیت که باید در اینجا به آن اشاره کرد این است که توجه و علاقه شدید ویتگنشتاین به زبان و تعیین محدودیتهای آن شاید این تصور غلط و نادرست را در ما ایجاد کند که او صرفاً یک زبان شناس است اما این تصور بسیار غلط و نادرست میباشد، زیرا او به زبان نه از آن حیث که زبان است بلکه به خاطر فلسفه علاقمند بود.
او به تحلیل زبان پرداخت تا بتواند از این رهگذر مسائل فلسفیای که از بدفهمیمنطق زبان ناشی شده است را حل کند خود وی نیز در مقدمه رساله منطقی ـ فلسفی میگوید هدف کتابش حل مسایل فلسفی است که از بدفهمیمنطق زبان ناشی شده است و سعی دارد تا با تحلیل زبان و کاربردهای ویژه واژهها در شرایط و مقتضیات معین، راه گریزی برای رهایی از مسائلی بیابد که موجب آشفتگی فکر میشوند. در صورت عدم توجه به رابطه میان زبان مسائل فلسفی توج به سختی میتوان فهمید که منظور او از طرح مسائل زبانی چیست. از نظر فلاسفه تحلیل زبانی هر چند که گام اول در تفکر فلسفی رو در رویی با مسائل فلسفی میباشد اما از آنجایی که همه مسائل مطرح شده توسط فلاسفه معنادار نیست و با دقت در محتوا و معنا آنها و با توجه به ملاکها و معیارهای معناداری متوجه خواهیم شد که آنها هیچ گونه معنا و محتوای محصلی ندارند لذا ابتدا بهتر است که به بحث زبان شناختی و تعیین معناداری و بیمعنایی گزارهها بپردازیم پس از اثبات معناداری مسائل به بررسی و تحقیق در زمینه آنها بپردازیم بدین جهت مهمترین و اساسیترین سؤال یک فیلسوف زبانی این است که زبان چیست و در چه صورت گزاره معنادار است و در چه حالتی بیمعنا است مرز میان واژه و جملهی معنادار از بیمعنا کدام است. بعبارت دیگر اساساً منظور از معنا و محتوای یک جمله چیست و چه عواملی باعث معناداریی و بی معنایی جمله یا واژه میگردد. همان طور که ملاحظه کردهایم فلاسفة تحلیل زبان، برای حل مسائل فلسفی است که به بحث زبان شناختی روی آوردند و بحث از معنا و زبان مدخل اصلی فلسفه آنها شد. ما به رابطهی میان مسائل فلسفه و زبان در فلسفه آنها باید توجه کرد. (دکتر احمدی، تحلیل زبانی فلسفه، صص 53-52). عدم توجه برخی از افراد به این رابطه باعث سؤء تعبیر شده است به طوری که «تشخیصشان این است که تحلیلگران زبان، فلسفه را در جهان تنزل مقام دادهاند فیلسوفانی که روزگاری حقیقت و واقعیت نهایی را به آدمیان تعلیم میدادند اکنون به نحویان تمام عیاری تبدیل شدهاند که در عالم الفاظ مته به خشخاش میگذارند» (هادسون، لودویگ ویتگنشتاین، ص 103) اما این نظریات و عقاید درست نیستند زیرا منظور تحلیلگران زبان از تحلیل زبان چیزی جز روشن اندیشی نیست همانطور که از زمان سقراط نقش فلاسفه روشن اندیشی، یعنی تعیین کاربرد صحیح واژهها بوده است و سعی داشتهاند تا از آشفته اندیشی یعنی کاربرد نادرست واژهها جلوگیری کنند تحلیل زبان و تعیین حد و مرزهای آن پرداختند. از این رو ویتگنشتاین از تحلیل زبان و بررسی ساخت آن و محدودیتهایش آغاز میکند همانطور که کانت از تحلیل ذهن انسانی و بررسی ساختار و محدودیتهای آن آغاز میکند. اختلاف کانت با ویتگنشتاین در این است که کانت به دنبال حدود توانایی ذهن بشر بود حال آنکه ویتگنشتاین و اکثر فلاسفه تحلیلی به دنبال تعیین حدود کلام معنادار. علت اینکه فلاسفه تحلیل زبانی توجه به بحث معناداری را بر توجه به حدود تواناییهای ذهنی بشری مقدم دانستند به این خاطر بود که در مرز زبان معنادار مرز تفکر ممکن است. اما با وجود این تفاوت هر دوی آنها در این نظر توافق دارند که مهملات ظاهر فریب فلسفه به خاطر تجاوز از حدود ایجاد شده است هر چند که منظور یکی تجاوز از حدود توانایی ذهن بشری است و منظور دیگری تجاوز از حدود زبان. ویتگنشتاین به منظور جلوگیری از تجاوز حدود زبان سعی میکند تا مرزی میان کلام معنادار و کلام مهمل ترسیم کند، بدین ترتیب فلسفه که قبلاً به عنوان علم به وجود بماهو وجود تلقی میشد و وظیفه فیلسوف رفع حجاب از چهره هستی بود. اکنون به مطالعه در زبان تقلیل مییابد.
دو دوره فعالیت فلسفی و رابطة میان آن دو
اگر چه ویتگنشتاین در تمام دوران فعالیت فلسفیاش، از سال 1916 تا 1951، به مطالعه عقاید فلسفی به میانجیگری زبان میپردازد و از منظر زبان به فلسفه، متافیزیک، اخلاق و . . . . مینگرد اما همواره نظریه واحدی درباره زبان، ماهیت و عملکرد آن اتخاذ نکرده است مهمترین عقیده وی در باب زبان و رابطة آن با فلسفه که بعدها دچار تغییر و تحول میگردد این نظریه است که مسائل فلسفی به خاطر خصلت پیشین خود به کمک قواعد زبان قابل حل است اما در دورة اول ابزار مناسب برای حل مسائل فلسفی را تحلیل منطقی و تجزیه گزارهها به گزارههای بنیادین میدانست و به عبارت دیگر زبان را یک دستگاه محاسبه با قواعدی ثابت میدانست که این قواعد زیر لایه دستور زبان پنهان شدهاند.
اما در دوره دوم، دیگر تحلیل منطقی را لازم نمیدانست بلکه آنچه که لازم و ضروری بود چیزی جز توصیف رفتارهای زبانی نبود. در واقع امتیاز فلسفه ویتگنشتاین نیز در این است که دو دیدگاه متفاوت را در این زمینه مطرح کرده است که هر یک از آنها لوازم و نتایج خاص خود را به دنبال دارد و بدین لحاظ بسیاری از صاحبنظران و مفسران اندیشة او قائل به دو دورة حیات فلسفی در اندیشة او شدهاند که از آن به «ویتگنشتاین متقدم» و «ویتگنشتاین متأخر» یاد میکنند. آراء و نظریات اصلی دوره اول در قالب «رساله منطقی- فلسفی» متبلور میشود و آراء دورة دوم نیز در کتاب پژوهشهای فلسفی شکل نهایی به خود میگیرد. با وجود اینکه اختلافات میان آنها روشن است اما رگههای فراوانی وجود دارد که به واسطة آنها میتوان عقاید دورة نخست و بعدی را به هم پیوند داد. مفسران نیز با اینکه در مورد تمایزات میان دو دوره نظرهای مختلفی ارائه کردهاند اما در این نکته اتفاق نظر دارند که در هر دوره مسألهی زبان اهمیت دارد دو اثر مهم فلسفی دوره اولیه، یعنی «یادداشتها»، و «رساله منطقی- فلسفی» به زبان پرداختهاند و «پژوهشهای فلسفی» و «کتابهای آبی» نیز که به دوره دوم تعلق دارند بحث از زبان شروع میشوند؛ به طور کلی میتوان گفت که آنچه در کانون توجه هر دو دوره قرار گرفته است اهمیت زبان در اندیشه و زندگی آدمیاست.
رابطه میان دو دوره از جمله بحثانگیزترین مسائلی است که مفسران و شارحان نظریات مختلفی را در مورد اینکه میان دو دوره فلسفی چه نوع رابطهای برقرار است؟ آیا تباین کامل میان آنهاست یا اینکه دومی بسط و توسعه اول است؟ ارائه کردهاند گروهی از مفسران به وجود یک چرخش کامل در جریان تفکر فلسفی ویتگنشتاین قائلند و گروهی نیز متوجه روابط و علائق میان آراء دو دوره بودهاند.
(Mason. Richah, Encyclopaedia Routledge, p.864)
آن دسته از کسانی که تفکر اخیر را «بسط یافتة» تفکر متقدم میدانند به سخنان ویتگنشتاین در مقدمه «پژوهشهای فلسفی» نظر دارند که معتقد است برای فهم بهتر پژوهشهای فلسفی باید به مطالب رساله منطقی – فلسفی توجه کرد «ناگهان به نظرم رسید باید آن اندیشههای قدیم [آراء رساله] و اندیشههای جدید [آراء پژوهشها] را همراه هم منتشر کنم. دومیها را فقط در تباین و به اتکای زمینه شیوة قبلی اندیشه من، میتوان در روشنایی به درستی دید». (ویتگنشتاین، پژوهشهای فلسفی، ص 25) دیوید پیرسمعتقد است منظور ویتگنشتاین از این سخن صرفاً تأکید بر تفاوت زیاد میان اندیشههای جدید و اندیشة گذشتهاش نیست. زیرا اگر منظورش این بود میتوانست گذشته را به کلی نادیده بگیرد، و از نوآغاز کند. بنابراین دیگر لازم نبود که اندیشههای قدیمیاش را همراه با اندیشههای جدیدش همراه با هم منتشر کند «مقصودش این است که، علی رغم اختلاف میان کار اولی و کاربعدی، آنچه که سعی بر انجامش داشت هنوز همان بود و تغییر در روش، قطع ارتباط کامل با گذشته نبود، بلکه تغییر شکل تدریجی آراء مطرح شده در رساله منطقی - فلسفی بود که آنچه از آن مناسب بوده حفظ کرده است. بنابراین او نقدی همدلانه دربارة آن عقاید در آغاز تحقیقات فلسفی نوشت» (پیرس، ویتگنشتاین، ص 97)
چارلزورت نیز بر همین اساس دربارة رابطه موجود میان رساله و پژوهشهای فلسفی میگوید: تنها زمانی میتوان آراء این داوتر را به خوبی درک کرد که آنها را مکمل یکدیگر بدانیم (ک.ت.فن. مفهوم فلسفه نزد ویتگنشتاین. صص 11و12) و یا میتوان به نظریه هانس و یوهان گلوکفرهنگ لغت فلسفه ویتگنشتاین اشاره کرد که در آنجا پس از ذکر تحولهای نظری که در آراء دوره اولیه ویتگنشتاین صورت گرفته است میگوید: «نتیجه این تحولهای نظری دستیابی به برداشت نوی از زبان و رویکردی قابل قبول به فلسفه بود که بسیاری از نظریههای تراکتوس را در قالب جدیدی حفظ میکرد، گر چه معنای نهایی آن را کاملاً دگرگون میساخت» (واله، متافیزیک وظیفة زبان، ص 421). استیس. جی. استیانوفنیز در مقالهای تحت عنوان «تئوری یادگیری زبان» میگوید «پژوهشهای فلسفی، رساله منطقی – فلسفی را طرد نمیکند بلکه در عوض قضایایی را اضافه میکند که در رساله بیرون خط قرار گرفته بودند. پژوهشها صرفاً به رساله منطقی- فلسفی زمینه میدهد.» (Stoyanoff. Stacy. J, Language Learning Theory, p.1).
اما برخی از مفسران نیز معتقدند که مرحله دوم یک مرحله کاملاً مستقل و حتی متضاد با مرحله نخست است. به نظر آنها اندیشههای فلسفی ویتگنشتاین از سالهای 1933 به بعد دگرگونیهای بنیادین یافته است و تقریباً همه نظریات بنیادی رساله منطقی ـ فلسفی مورد اعتراض قرار گرفته است و بسیاری از آنها از جمله مفهوم زبان، نظریه تصویری و نظریه توابع ارزش صدق برای ویتگنشتاین در این دوره گمراه کننده و نامعقول به شمار میرود. (بوخشکی، فلسفه معاصر اروپایی، ص 364).
هارتناک از جمله این مفسران است و به نظر میرسد که بیشتر شارحان نیز با او موافق باشند. او میگوید: «بین «رساله منطقی – فلسفی» و «پژوهشهای فلسفی» هیچ خط مستقیم غیر منقطعی نیست، و مطالب آنها دارای توالی منطقی نمیباشد، بلکه در میان آنها از لحاظ منطقی فاصلهای مشهود است. افکار مندرج در کتاب اخیر نفی افکار کتاب اولی است.» لیکن کتاب دوم صرفاً ردیهای بر رسالة منطقی ـ فلسفی نیست (این نکته فقط عارضی است) و آنچه بدان اهمیت میبخشد این است که حاوی فلسفة زمان یختگی فکر ویتگنشتاین است «تحقیقات فلسفی» فصل جدیدی در تاریخ فلسفه میگشاید و ادامة افکار دیگران یا تکمیل آنها نیست. اثری است بلکی اصیل و ابتکاری.» (هارتناک، ویتگنشتاین، ص 82).
اما مفسرانی نیز وجود دارند که هر دو تفسیر را اساساً نادرست میدانند به نظر آنها نه این دیدگاه که پژوهشهای فلسفی به طور کلی «بسط یافته» رساله است درست است و نه این دیدگاه که آنها «نفی» یکدیگرند. به نظر آنها آنچه در فلسفه ویتگنشتاین در تقابل با یکدیگرند شیوههای پیشین و جدید تفکر اوست و این مطلب را نیز از سخن خود ویتگنشتاین در مقدمه پژوهشهای فلسفی میتوان استنباط کرد: «دومیها را فقط در تباین و به اتکای زمینه شیوة قبلی اندیشة من میتوان در روشنایی به درستی دید.» (پژوهشها، ص25). «ویتگنشتاین صرفاً به ما توصیه میکند که اثر متأخر او را با شیوه تفکر پیشین او یعنی روش پیشین فلسفه پردازی او ـ مقایسه نماییم. لذا صرفاً باید روش متأخر او را به عنوان «نفی» روش متقدم او ملاحظه کرد در رساله، روش کاملاً پیشینی است و فیلسوف باید به تحلیل گزارههای معمولی بپردازد تا به گزارههای بنیادین که مرکب از اسامیابژههایند و بیانگر رابطه مستقیم زبان و عالم هستند برسد. اما در پژوهشها روش پیشینی رساله را مورد حمله قرار میدهد و میگوید که یک صورت بنیادین را نمیتوان به نحو پیشینی معین کرد بلکه باید به روش پسین (تجربی) پدیدههای واقعی زبان را بررسی کنیم در واقع همین تغییر در روشهاست که شکاف میان ویتگنشتاین متقدم و متأخر را تشکیل میدهد (ک.ت.فن، مفهوم فلسفه نزد ویتگنشتاین، صص 63-62-13-12).
صرف نظر از تلقی مفسران و شارحان ویتگنشتاین از دو دوره حیات فلسفی او میتوان به نقاط مشترک و امتیاز میان آنها اشاره کرد. از جمله مهمترین و اصلیترین ادعاهای که در کل حیات فلسفی او استمرار دارد این ادعا است که زبان برای تفکر و اندیشه لازم و ضروری است. به نظر وی تفکر و اندیشه به طور اجتناب ناپذیری متکی و وابسته به کاربرد زبان است این ادعای دکارت را که «من فکر میکنم پس من هستم» نادرست میداند و معتقد است که دکارت باید در عوض آن بگوید: «من زبان دارم بنابراین فکر میکنم پس هستم». به نظر ویتگنشتاین ما نمیتوانیم مقدم بر یادگیری زبان تفکرات و ایدههایی داشته باشیم و نمیتوانیم عالم را به طور صحیحی تصویر کنیم زیرا به نظر او این زبان است که واقعیت را شکل میدهد و صرفاً به وسیلة کاربرد یک زبان عمومیو مشترک است که میتوانیم عالم پیرامون را درک کنیم. البته او سعی ندارد که بگوید عالم مستقل از زبان وجود ندارد بلکه میگوید توانایی ما برای ارائه و بیان عقاید و ایدههایمان درباره عالم صرفاً از طریق کاربرد زبان ممکن است. البته به این نظریه ویتگنشتاین انتقاداتی وارد است از جمله اینکه اگر این نظریه درست باشد در آن صورت باید گفت که کودکان و حیوانات غیر از انسان چون توانایی به کار بردن زبان را ندارند و مفاهیمیرا که مربوط به احساسات هستند را یاد نگرفتهاند، لذا نمیتوانند اندیشه و تفکری دربارة عالم و احساسات خود داشته باشند و این در حالی است که کودکان و حیوانات روشی برای طبقهبندی اشیاء عالم دارند، اما ویتگنشتاین فکر نمیکنند که این کار بدون زبان ممکن باشد. نمیتوان در پاسخ به این اعتراض گفت که آنها یک زبان خیلی ساده و ابتدائی دارند و همین زبان آنها را قادر میسازد که جهان را به یک روش ابتدائی تصور و درک کنند. زیرا این زبان بر طبق معیارهای ویتگنشتاین یک زبان واقعی نیست زیرا به نظر او زبان باید عمومیو همگانی باشد و از طریق روابط و کنشهای متقابل، کاربردهای آن زبان شود. اما سخت است که بتوان این زبان ابتدائی و ساده کودکان و حیوانات را آموخت.
(Silby, Wittgenstein: Meaning and Representation, p.1,4-5)
یکی دیگر از پیوستگیهای دو دوره این عقیده ویتگنشتاین است که سرچشمه معضلها و معماهای فلسفه سنتی اغلب نظریات بسیار جالب اما غلط و گمراه کننده درباره عملکرد زبان است . از جمله میتوان به تصور سنتی «ذهن و عین» به عنوان دو جوهر مستقل اشاره کرد. به نظر ویتگنشتاین ریشه این تصور غلط، بدفهمیمنطق زبان است زیرا اغلب گزارههای زبان روزمره به صورت «موضوع ـ محمولی» اند و در اینگونه گزارهها همواره محمول به عنوان اوصاف و عوارض هستند، صورت «موضوع ـ محمولی» گزارههای «من درد دارم»، «من میدانم که . . . » باعث این تصور شده است که جوهری به نام نفس یا روح وجود دارد که اعراض بر آن حمل میشوند. این تصور غلط از اینجا ناشی میشود که مقتضیات گرامر سطحی و ظاهری زبان را واقعی فرض میکنیم در حالی که همین گرامر سطحی و ظاهری زبان صورت حقیقی واقعیت را پوشانده است بطوری که اگر زبان روزمره چنین گرامر سطحی و ظاهری موضوع ـ محمولی را نداشت دیگر چنین فرضیات و تصورات غلطی بوجود نمیآمدند (واله، متافیزیک و فلسفه زبان، ص98) لذا از آنجایی که مسائل فلسفی از فهم غلط منطق زبان ایجاد میشوند، وظیفه فلسفه وضوح بخشی جملات و اندیشه به منظور آشکار ساختن ساختار و صورت منطقی آنها و تعیین مرزهای زبان است البته ویتگنشتاین در دو دوره تفکرش این وظیفه را بر اساس دلایل متفاوتی انجام میدهد و مرزهای زبان را به نحو متفاوت ترسیم میکند. اما با وجود این وضوح بخشی و ترسیم مرز وظیفه اصلی فیلسوف در هر دو دوره است. خود ویتگنشتاین در مقدمه رساله میگوید: «بنابراین هدف کتاب آن است که به اندیشه مرز نهند. یا شاید نه به اندیشه بلکه به بیان اندیشه مرز نهد. . . .» در پژوهشهای فلسفی نیز میگوید: «ما نیز در این پژوهشها میکوشیم که ماهیت زبان را بفهمیم- یعنی کارکرد آن، و ساختارهایش را.» ( ویتگنشتاین، پژوهشهای فلسفی، بند 92) علاوه بر این در هر دوره معتقد است که حدود زبان به موجب ترکیب و نحوه ساختار آن مقدر میگردد. به عنوان مثال در رساله بر اساس نظریهای که در باب ماهیت قضایا دارد دین و اخلاق را در خارج از حدود زبان قرار میدهد در پژوهشها نیز طبق نظریهای که دربارة زبان و خصوصیاتی که یک زبان باید داشته باشد زبان خصوصی ـ زبانی که بیانگر احساسات و عواطف فرد است و صرف خود فرد آن را میفهمد و دیگری نمیتواند بفهمد ـ را یک زبان واقعی نمیداند زیرا خصوصیات یک زبان را دارا نیست. (هارتناک، ویتگنشتاین، ص 7) البته هر چند در هر دوره معتقد است حدود زبان به موجب ترکیب و نحوه ساختار آن مقدر میگردد اما این ساختار و حدود زبان در دوره اول از یک نظریه جامع و واحد استنتاج میشود اما در دورة دوم دیگر اینگونه نیست بلکه خرده خرده از روابط درونی مواد زبانی استخراج شدهاند.
علی رغم پیوستگیهایی میان دو دوره، میتوان گفت که تفاوتهایی بنیادین میان آراء دو دوره وجود دارد که برای فهم بهتر آنها لازم است آراء هر دوره به طور مفصل مطرح گردد بدین منظور مهمترین آراء ویتگنشتاین در دو بخش «ویتگنشتاین متقدم» و «ویتگنشتاین متأخر» مطرح میگردد.
ویتگنشتاین متقدم
دوره اول فعالیت فلسفی ویتگنشتاین که از آن با عنوان «ویتگنشتاین متقدم» یاد میشود از زمان ورود وی به کمبریج، در سال 1912 آغاز میشود که در این سال برای تحصیل و تحقیق در زمینهی منطق نزد راسل به آنجا رفته بود. مهمترین و اصلیترین اثر این دوره رساله منطقی – فلسفی است که با بررسی دقیق گزارههای آن میتوان فلسفهی متقدم ویتگنشتاین را عرضه کرد مسئلهی محوری و اصلی این رساله درباره ماهیت زبان، جهان و منطق است . در واقع مهمترین موضوعاتی که به هنگام ورود ویتگنشتاین به کمبریج مورد توجه وی بود و بعدها در دفترچههای یاد داشتش مطرح میشوند دقیقاً همان موضوعاتی بودند که ذهن راسل را برای سالهای متمادی به خود جلب کرده بود: ماهیت و اجزاء سازندهی یک گزاره، رابطهاش با ابژهها، صدق یا حقیقت منطقی. علاوه بر این مطالب مسئله اراده ، نفس و جایگاه ارزش نیز برای ویتگنشتاین جالب و جذاب بودند که احتمالاً تحت تأثیر مطالعهی آثار شوپنهاور به این مسائل کشیده شد.
(Mason. Richard, Encvclopaedia, Routledge,p.846)
ویتگنشتاین علاوه بر این مطالب، نظریاتش را دربارهی فلسفهی علم، اخلاق، دین و عرفان، در رساله ارائه کرده است. به دلیل همین جامعیت رساله است که فلسفه متقدم ویتگنشتاین را نظامیکامل میدانند که به همهی گستردهی فلسفی پرداخته است و خود ویتگنشتاین نیز پس از اتمام این کتاب، چون خیال میکرد که راه حل مسائل فلسفی را یافته است پس از چاپ آن در سال 1922 توسط راسل فلسفه را رها کرد.
ارزیابیهای مختلفی در باب این دوره و مهمترین اثرش صورت گرفته است. گروهی همچون راسل، معتقدند که فلسفهی اولیه ویتگنشاین و رسالهی منطقی- فلسفی، محصول نبوغ اوست، هر چند راسل فلسفهی بعدی او را ناچیز و بیارزش میداند.
گروهی نیز همچون کارل پوپر نه برای آثار دورهی اولیهاش ارزش قائلند و نه برای آثار دورهی دوم. (برآین مگی، فلاسفه بزرگ، ص 177) اعضای حلقهی وین نیز رسالهی منطقی ـ فلسفی را نقطهی عطفی در تاریخ فلسفه میدانند از جمله مهمترین عناصر این رساله که به واسطهی آنها رساله نقطة عطف فلسفهی تحلیلی قرن بیستم به شمار آورده میشود میتوان به ارائه تفسیری جدید در باب ماهیت اندیشه و حکایتگری و همچنین برداشتی نو از فلسفه به عنوان تحلیل نقادانة زبان اشاره کرد. (حسن واله، متافیزیک و فلسفة زبان. صص16-14). صرف نظر از نظریات و ارزیابیهای مختلف در باب رساله، میتوان گفت این اثر یکی از بزرگترین و همچنین دشوارترین آثار کلاسیک فلسفی است. خود ویتگنشتاین در مورد دشواری این اثر در مقدمهی آن و همچنین در نامهای به فرانک رمزی میگوید که این گونه نیست که هر کس با خواندن این رساله، بتواند اندیشههای وی را بفهمد «احتمالاً این کتاب را تنها کسی خواهد فهمید که خود قبلاً اندیشههایی که در آن بیان شده است را یا ـ دست کم شبیه آن اندیشه ـ داشته است» (مقدمهی رسالهی منطقی ـ فلسفی)
یکی از مهمترین دلایل دشواری آن سبک و شیوه رمز آمیز نگارش آن است. رساله مجموعهای از کلمات قصار است که بر حسب یک دستگاه اعداد اعشاری تقسیمبندی شده است، تمامیمطالب آن شمارهگذاری شدهاند و میتوان هر بندی از آن را قسمتی از یک استدلال دانست. هفت گزارهی اصلی آن با اعداد طبیعی شمارهگذاری شدهاند که هر یک از آنها به استثنای گزارهی شمارهی هفت گزارههای فرعی دارند که با اعداد اعشاری شمارهگذاری شدهاند و در واقع توضیح جملهی اصلی میباشند مثلاً گزارهی 1/1 ، توضیح گزارهی شمارهی یک است. این جنبهی کتاب، تحت تأثیر روش علامت نگاری فرگه است و ترتیب مطالب آن به مانند روش اسپینوزا است. اما هر چند مطالب یا اعداد شمارهگذاری شدهاند اما نظم قیاسی ندارند زیرا به عنوان مثال در حالی که بندهای مربوط به عالم به بندهای راجع به زبان مربوطاند هستند باز هم بندهای مربوط به عالم در ابتدای رساله آمده است. (لاگوست، فلسفه در قرن بیستم، ص 44)
دیوید پیرس نیز در مورد دشواری متن رساله منطقی- فلسفی میگوید: «. . . بخشی از این دشواری مربوط به ساختمان پیچیده کتاب است که پیدا کردن نقطهی روشن برای ورود به درون آن را دشوار میسازد، مسلماً راه ورود به آن تشریح جملات آن نیست.» اما این دشواری رساله با انتشار آثار بعدی ویتگنشتاین تا حدودی رفع شد و با عنایت به این آثار فهم آن آسانتر گردید.
ویتگنشتاین در مقدمهی رساله میگوید: «این کتاب با مسائل فلسفی سرو کار دارد» او به دنبال ارائهی راه حلی است که به واسطهی آن مسائل فلسفی را که از بدفهمیمنطق زبان نشأت میگیرد حل میکند. در مورد منطق واقعی زبان معتقد است صورت منطقی واقعی زبان و جملات همان صورت دستوری آنها نیست بلکه باید میان صورت منطقی و صورت دستوری جملات قائل به تمایز شد.
به نظر ویتگنشتاین و راسل منطق حقیقی زبان چیزی فراسوی شناخت کاربردهای معمولی زبان است ویتگنشتاین در گزارهی 0031/4 رساله این مسئله را مطرح میکند: «خدمت راسل در این است که نشان داد شکل ظاهراً منطقی یک گزاره نباید شکل واقعی آن باشد» این در حالی است که بسیاری از اصحاب متافیزیک گمان میکنند که صورت منطقی جملات همان صورت دستوری آنهاست. به عنوان مثال ارسطو در تحلیل منطقی خود بیشتر به تحلیل دستوری و تحلیل موضوع ـ محمولی توجه دارد و به عبارت دیگر تحلیل فلسفی جملهها را همان تحلیل دستوری و گرامری آنها میداند اما این اشتباه است و سبب پیدایش آراء و نظریات فلسفی بیمعنا و کاذب میشود که برای جلوگیری از پیدایش آنها باید به تحلیل منطقی زبان پرداخت و بدین ترتیب حدود واقعی زبان را ترسیم کرد. در واقع موضوع اصلی رساله نوعی فلسفه شناسی مبتنی بر زبان شناسی است (دکتر احمدی، فلسفیه تجلیلی، ص16) بر همین اساس متافیزیک را به عنوان یک معرفت نفی میکند و آن را صرفاً نوعی فعالیت میداند که از طریق نقد زبان و تبیین منطقی اندیشه و وضوح بخشی گزارهها، مرز میان «آنچه قابل اندیشیدن است» و «آنچه قابل اندیشیدن نیست» را روشن میکند البته باید این نکته را متذکر شد که مسئلهی نقادی زبان اولین بار توسط ویتگنشتاین مطرح نشده است، بلکه این موتنی بود که نخستین بار فلسفه را معادل نقد زبان دانست وی به پیروی از کانت هدف خود را برانداختن تفکر متافیزیک میدانست و روش خود را نقد زبان میدانست. اما از آنجا که شالوده و اساس زبان را احساس میدانست نقادی وی از زبان، یک نقادی تجربه گرایانه است که آن را بخشی از روانشناسی اجتماعی تلقی میکند، به همین خاطر است که ویتگنشتاین «نقد منطقی زبان» در فلسفهی خود را نقطه مقابل «تحلیل تجربه گرایانهی» موتنی میدانست. علاوه بر موتنی، کارل کراوس که نقادی چیره دست بود با تحلیل خود در باب زبان، اثری ژرف بر ذهن ویتگنشتاین گذاشت. هرتز را نیز میتوان از جمله کسانی دانست که بر تفکر ویتگنشتاین تأثیر گذاشته است او به دنبال شناخت ماهیت علم و تصفیهی آن از عناصر متافیزیکی و انتزاعی بود و عقیده داشت که وظیفه بازسازی فلسفی دانش مکانیک این است که مانع بروز شبه مسئلههایی شود که عمدتاً راجع به ماهیت نیرو، الکتریسیته و غیره است و این ممانعت از طریق ارائهی شفاف عناصر ما تقدم دانش مکانیک صورت میگیرد. (واله، متافیزیک و فلسفه زبان، صص 406-404 و 19)
ماهیت زبان و نسبت آن با جهان
همانطور که قبلاً گفته شد مهمترین موضوعات و مسائلی که رساله به آنها میپردازد ماهیت زبان و نسبت آن با جهان است. روش تحقیق و پژوهش ویتگنشتاین در این کتاب بدین صورت است که، ابتدا ماهیت و ساختار زبان را از طریق منطق استناج میکند و سپس از طریق ماهیت و ساختار زبان به استنتاج ساختار عالم میپردازد خود ویتگنشتاین نیز این مطب را در دفترچههای یادداشت تصدیق میکند: «اثرمن از بنیادهای منطق به ماهیت جهان گسترش یافته است.» (Notebooks p.79) قبل از ویتگنشتاین، راسل نیز مایل بود که ماهیت و اساس واقعیت را از زبان استنتاج کند، او معتقد بود که ما میتوانیم با استفاده از مطالعه «دستور و نحو زبان» به معرفت قابل ملاحظهای در باب ساختار عالم نائل شویم. اما این همان نظریه ویتگنشتاین نیست زیرا به نظر وی زبان بخشی از عالم است و خود قضایا، فاکتاند، از این رو منطق قضایا (جوهر و ماهیت آنها) همان منطق عالم است و هیچگونه استنتاج و نتیجهگیری از یکی به دیگری وجود ندارد. او معتقد است تصوراتی که عالم را آنسو و فراتر از زبان میدانند، تصوراتی بیمعنایند و باید رد شوند. ما نباید فکر کنیم که زبان و واقعیت به دو قلمرو جداگانه مربوط میشوند. نظم و آرایشی از میزها و صندلیها را در یک اتاق در نظر بگیرید. در اینجا ما یک وضعیتام داریم که ممکن است در قضیهای مناسب بیان شود اما میتوان نظم و ترتیب میزها و صندلیها را به عنوان یک قضیه در نظر گرفت ما میتوانیم یک «نشانه- گزاره» را به جای اینکه مشتمل بر علائم نوشتاری بدانیم، آنرا متشکل از صندلیها و میزها و کتابها تصور کنیم در آنصورت نظم و تربیت فضای این اشیاء بیانگر معنی گزاره خواهد بود(Parkinson, Encyclopeadia, p.31) علت اینکه ویتگنشتاین معتقد است میتوان ساخت عالم را از طریق زبان ساخت و ماهیت زبان بیان کرد این است که طبق نظریة تصویری به منظور اینکه یک جمله با معنا بتواند امکانپذیر باشد ساختار زبان باید ساختار عالم را آئینهوار منعکس کند از آنجایی که سخن با معنا امکان پذیر است لذا در موقعیتی قرار گرفتهایم که میتوانیم با تحلیل ساختار زبان ، ساختار جهان را کشف کنیم.
David Pears
M.J Charles Worth
Hans, Johann, Glock
Stacy J. Stoyanonff
Justus Hartnack
گزارش کارآموزی مخابرات شهرستان نهاوند
مقدمه ، آشنایی واهمیت مخابرات 1
آشنایی کلی بامکان کارآموزی 2
آشنایی بامدولهای مختلف دستگاه 4
وضایف مدولها 7
آشنایی بامدولها مالتی پلکسر 9
آشنایی بامدول فن وتغذیه 11
کنترلها ونمایشگرهای مالتی پلکسر 8-MUX 15
تست دستگاه ،نصب وراه اندازی19
نصب مجموعه 32-TRC 23
تنظیم آنتن 24
آماده سازی ماکسهای سیستم 24
نحوه برقراری ارتباط مشترکین 26
دستگاه نمابر وطرز کارآن 29
فاکس های گروه 1 33
تغییرمدولاسیون 34
استفاده ازحافظ درسیستم 35
فشرده سازی اطلاعات 35
دستور العمل نصب مفصل حرارتی برای کابلهای تلفن 38
وسائل وابزار نصب 39
شبکه کابل 42
اصول حفاظت ازسایتهای مخابراتی دربرابر صاعقه 44
رعد وبرق وصاعقه چیست 44
اصول زمین کردن 45
قسمتهای مختلف سیستم صاعقه گیر 46
میله صاعقه46
میله مسی معمولی46
روشهای متداول درطراحی سیستم زمین 48
روش الکترود میله ای قائم 50
روش الکترود صفحه ای 51
روش الکترود شیمیایی 52
نکات مهم 53
آشنایی با مدولهای مختلف دستگاه
دستگاه 32 – TRC دارای یک ساختار کاملاً مدولار بوده که با آنها آشنا خواهیم شد .
1- مدول (L.P.S) LINEAR POWER SUPPLY
2- مدول تغذیه V24 +
3- مدول تغذیه V12 +
4- مدول تغذیه V12 -
5- مدول AUDLO AMP
6- مدول TX – ORDER WIRE
7- مدول MODULATOR
8- مدول TX - TUNER
9- مدول TX - SYNTHESIZER
10- مدول POWER - CONTROLER
11- مدول دوپلکسر
12- مدول RX - TUNER
13- مدول RX - SYNTHESIZER
14- مدول IF - AMP
15- مدول DEMODULATOR
16- مدول RX – ORDER WIRE
17- مدول CPU، PPI،
18- مدول TESTER
19- مدول PANNEL CONTROL
1- مدول L.P.S : این مدول یک رگولاتور خطی است که ولتاژ V24 + رگوله نشده را به ولتاژ V24 + رگوله شده ی خطی تبدیل می کند .
2- مدول تغذیه V24 + : این مدول ولتاژ V24 + رگوله نشده را به روش سوئیچینگ به ولتاژ رگوله شده ی V24 + تبدیل می کند .
3- مدول تغذیه V12 + : این مدول ولتاژ V24 + رگوله نشده را به روش سوئیچینگ به ولتاژ رگوله شده ی V12 + تبدیل می کند .
4- مدول تغذیه V12 - : این مدول ولتاژ V24 + رگوله نشده را به روش سوئیچینگ به ولتاژ رگوله شده ی V12 - تبدیل می کند .
5- مدول AUDLO AMP : این مدول سیگنال صوتی دریافت شده از
RX – ORDER WIER را تقویت نموده و به بلندگو ارسال می کند. ضمناً توسط دورگولاتور خطی ولتاژهای V5 ± را از تغنیه های V12± می سازد .
6- مدول TX – OOW : در این مدول اولاً عمل افزایش کانال را انجام می دهد و ثانیاً در یکی از کانالها سیگنال صوتی را تقویت و بصورت دیجیتال همراه فریم کامل ماکس به مدولاتور ارسال می کند
7- مدول MOD : این مدول اطلاعات دیجیتال را بصورت F . S . K روی فرکانس MHZ70 مدوله کرده و به مدول TX – TVNER ارسال می کند .
8- مدول TX – TVNER : این مدول یک فیلتر (BPF) قابل تنظیم با ولتاژ می باشد که با توجه به فرکانس فرستندگی که توسط مجموعه CPU انتخاب می شود ولتاژ تنظیم به این مدول دارد می شود. ضمناً عمل مخلوط سازی سیگنال مدولاتور (MHZ70) باسیگنال اسیلاتور محلی فرستنده ( سینتی سایزر TX) را انجام می دهد .
9- مدول TX – SYNTH : این مدول یک اسیلاتور پایدار است که طی مخلوط سازی با سیگنال خروجی مدولاتور اطلاعات ارسالی را روی فرکانس فرستندگی منتقل می نماید .
10- مدول POW.CON : این مدول جهت کنترل مقدار توان فرستنده بکار می رود که این توان توسط مدول پنل کنترل قابل انتخاب می باشد. ضمناً مدول POWER AMP را در مقابل توان برگشتی حفاظت می کند .
11- مدول دوپلکسر (DUPLEXER): از این مدول جهت تنظیم فیلترهای مخصوص امواج گیرنده و فرستنده استفاده می شود .
مدول دوپلکسر شامل دو فیلتر برای فراهم آوردن امکان استفاده مشترک از یک آنتن بعنوان فرستنده و گیرنده می باشد و دارای دو رقم انداز (نمراتور) سه رقمی دوار میباشد که هر کدام برای تنظیم یکی از فیلترهای گیرنده و فرستنده می باشد که در شکل با نامهای منتور گیرنده و منتور فرستنده مشخص شده است .
12- مدول RX – TVNER: این مدول یک فیلتر میانگذر قابل تنظیم با ولتاژ است که ولتاژ متناسب با فرکانس گیرنده توسط مجموعه Cpu به RX-TUNER اعمال می شود وفیلتر را در فرکانس گیرندگی تنظیم می نماید. ضمناَ عمل مخلوط سازی سیگنال دریافتی واسیلاتور گیرنده را انجام می دهد.
13- مدول RX-SYNTH : این مدول یک اسیلاتور پایدار است که طی مخلوط سازی با سیگنال دریافتی اطلاعات را به فرکانس میانی (IF) منتقل می نماید .
14- مدول IF AMP : این مدول سیگنال میانی را تقویت نموده و به دمدولاتور
ارسال می کند.
15- مدول DEMOD : این مدول یک دمدولاتور F.S.K است که اطلاعات دیجیتال بازسازی شده را به مدول RX – OW ارسال می کند .
16- مدول RX-OOW : این مدول پس از پردازش اطلاعات دریافتی از دمدولاتور، اطلاعات دیجیتال را به MUX ارسال می کند و همچنین سیگنال صوتی کانال OOW. را بازسازی نموده و به مدول AUDIO-AMP ارسال می کند .
17- مدول مجموعه CPU : این مدول کنترل قسمتهای مختلف رادیو را به عهده دارد .
18- مدول TESTER : این مدول با استفاده از مجموعه CPU قادر است عیوب مختلف رادیو را آشکار نماید .
19- مدول PANNEL CONTROL : اکثر کنترلهای سیستم رادیو از طریق این پنل صورت می پذیرد.
آشنایی با مدول فن و تغذیه
- فن : وظیفه تهویه هوا را به عهده دارد و در قسمت فوقانی رک اصلی دستگاه
نصب می گردد.
تغذیه ورودی این مدول Vac 220 می باشد.
تغذیه : این مدول وظیفه تبدیل ولتاژ Vac 220 به Vdc 24+ را به عهده دارد.
UNLOCK : در صورتیکه هر کدام از سینتی سایزرها از حالت قفل خارج شوند این LEDها روشن خواهند شد .
5- نشانگر CLOCK UNLOCK : در صورتیکه اطلاعات به ورودی دمدولاتور نرسد و یا بازسازی کلاک (CLOCK Recovery) بصورت صحیح انجام نشود این LED روشن خواهد شد .
6- نشانگر SYNC : چنانکه میزان Error Rate اطلاعات به حدی برسد که بیش از حالت تعریف شده باشد ارتباط قطع و این LED روشن خواهد شد .
7- نشانگر Quality : چنانچه در اطلاعات Error وجود داشته باشد ولی کمتر از میزان تعریف شده باشد ارتباط برقرار است در این LED بصورت نامنظم شروع به چشمک زدن می کند. شایان ذکر است چشمک زدن این LED تاحدودی طبیعی و اپراتور نباید نگران ارتباط رادیویی باشد .
8- نشانگر اعلام تقاضای تماس اپراتور (CALI) :
چشمک زدن این نشانگر به منزله این است که اپراتور مقابل از طریق کانال O.W. قصد تماس با طرف مقابل را دارد .
9- نشانگر اعلام خطا در سیستم (ERROR) :
روشن شدن این نشانگر به منزله این است که خطایی در سیستم اتفاق افتاده است .
10- نشانگر سیگنال (METER) :
این نشانگر در رابطه مستقیم با سلکتور انتخاب وضعیت میتر می باشد. وظیفه نمایش سیگنالهایی که توسط این سلکتور انتخاب می شود را به عهده دارد. این نشانگر برای تنظیم آنتن بسیار مفید است .
11- سلکتور انتخاب وضعیت میتر(METER): این سلکتور دارای چهار وضعیت میباشد .
الف)OFF : در این حالت METER خاموش بوده و هیچ عددی را نشان نمی دهد .
ب)%RCV : در این حالت METER میزان قدرت سیگنالهای دریافتی از سمت مقابل را برحسب درصد نشان خواهد داد. اگر سلکتور را در این وضعیت قرار داده و آنتن را آنقدر بچرخانیم تا عدد نشان داده شده حداکثر شود آنتن در بهترین موقعیت تنظیم شده است .
ج) FOR : در این حالت METER میزان قدرت ارسالی را نشان خواهد داد .
د) REF : در این حالت METER میزان توان بازگشتی فرستنده را نشان خواهد داد .
12- کلید روشن و خاموش (ON/OFF) تقویت کننده قدرت :
از این کلید برای روشن کردن تقویت کننده قدرت استفاده می شود .
توجه: اگر به هر دلیل میزان توان برگشتی نسبت به توان ارسالی زیاد باشد (حدود) با روشن کردن این کلید توان ارسال نخواهد شد و تقویت کننده قدرت بصورت خودکار خاموش خواهد شد .
13- کلید RESET تقویت کننده قدرت :
از این کلید برای RESET کردن تقویت کننده قدرت استفاده می شود. اگر به هر دلیلی تقویت کننده خاموش شد، پس از رفع اشکال با فشار دادن این کلید تقویت کننده قدرت مجدداً فعال خواهد شد .
14- نشانگر ارسال توان : روشن بودن این نشانگر دلیل بر ارسال توان است .
15- کلید روشن و خاموش (ON/OFF) بلندگوی O.W. :
با روشن کردن این کلید، سیگنال صوتی دریافت شده توسط O.W. از طریق بلندگو
پخش می شود .
16- کلید کنترل حجم صوت : کنترل حجم صوت دریافتی از طریق این کلید کنترلی (VOLOME) صورت می گیرد .
17- کلید ارسال زنگ : با فشار دادن این کلید، یک بوق تک فرکانس برای اپراتور طرف مقابل ارسال می شود .
18- تنظیم کننده ی دو بلکسر سیگنال دریافتی :
این تنظیم کننده وظیفه تنظیم فیلتر ورودی روی فرکانس گیرندگی را به عهده دارد .
19- تنظیم کننده ی دو بلکسر جهت سیگنال ارسالی : این تنظیم کننده وظیفه تنظیم فیلتر خروجی روی فرکانس فرستندگی را به عهده دارد .
تنظیم آنتن
اگر چنانچه کیفیت ارتباط کانال O.W مطلوب نبود و یا میزان روشن بودن نمایشگر QUALITY ماکس ها زیاد بود با تنظیم آنتن می توان کیفیت ارتباط را بهبود بخشید. برای تنظیم آنتن به ترتیب زیر عمل می کنیم .
- سلکتور انتخاب وضعیت میتر را در حالت %RCV قرار دهید .
- سلکتور انتخاب محدوده میتر را در وضعیت مناسب قرار دهید .
- جهت آنتن را تغییر دهید .
موقعی که میتر حداکثر انحراف را نشان داد آنتن در بهترین وضعیت می باشد .
آماده سازی ماکسهای سیستم
پس از راه اندازی رادیو و تنظیم آنتن نوبت به آماده سازی ماکسها می رسد. برای این کار ابتدا سلکتور انتخاب وضعیت واحد را به ترتیب از واحد بالا به پایین در حالت 1، 2، 3و4 قرار می دهیم .
تذکر: ترتیب فوق فقط جهت یکنواختی هر دو طرف لینک انتخاب شده و هیچ محدودیتی در انتخاب آن وجود ندارد .
توجه: همیشه واحدهای هم وضعیت در طرفین لینک با هم در ارتباط می باشند
نحوه برقراری ارتباط مشترکین
پس از برقراری ارتباط رادیویی با کیفیت خوب نوبت به برقراری ارتباط میان مشترکین می رسد. همان طور که می دانید این سیستم دارای 32 کانال مجزا از هم می باشد که
می تواند به 32 مشترک سرویس دهد .
جهت برقراری ارتباط میان مشترکین به طورکلی دو عمل زیر بایستی صورت پذیرد .
1- مشترک به طور صحیح به ترمینال مربوط به خودش متصل شود .
2- وضعیت کانال هر مشترک بطور صحیح انتخاب شود .
با توجه به اینکه مشترکین می توانند مراکز چهارسیمه، دوسیمه و یا تلفن مغناطیسی باشند در زیر نحوه اتصال به ترمینال و انتخاب وضعیت کانال به تشریح آمده است .
- مراکز چهارسیمه : مطابق شکل مشترک را به ترمینال مربوطه متصل کنید و کانال مربوطه را در وضعیت " 1 " قرار دهید .
- مراکز دو سیمه : مطابق شکل مشترک را به ترمینال مربوطه متصل کنید و کانال مربوطه را با توجه به اینکه کدام طرف مرکز و کدام طرف گوشی قرار دارد. به ترتیب در وضعیت " 2 " و یا " 3 " قرار دهید
- تلفن مغناطیسی : مطابق شکل مشترک را به ترمینال مربوطه متصل کنید و کانال مربوطه را در وضعیت " 4 " قرار دهید .
- ایستگاههای تکرارکننده (RePeater) : همان طور که می دانید وقتی فاصله بین ایستگاههای مبدأ و مقصد خیلی زیاد و یا مانع بلند (مانند کوه) بین آنها قرار گیرد بطوریکه ارتباط مستقیم بین ایستگاه مبدأ و مقصد میسر نباشد، می بایست از ایستگاه تکرارکننده (RePeater) استفاده کرد. در این دستگاه به دو صورت زیر می توان عمل کرد :
1- تمامی کانالهای صوتی ارسالی از مبدأ را به مقصد منتقل کنیم .
2- تعدادی از کانالهای صوتی در ایستگاه تکرارکننده پیاده و استفاده شود .
در حالت اول با اتصال مستقیم دو رادیو تمامی اطلاعات را از یک طرف لینک به طرف دیگر منتقل می کنیم .
در حالت دوم مجبوریم اطلاعات را برای پیاده سازی بعضی از کانالها به ماکس منتقل کنیم در این صورت اطلاعاتی را که می خواهیم برای ایستگاه مقابل بفرستیم توسط وضعیت
" 5 " کانالها به دستگاه مجاور متصل و سپس برای طرف مقابل ارسال می کنیم. به عبارت دیگر وضعیت" 5 " کانال امکاناتی را فراهم می کند تا از یک دستگاه به دو صورت ترمینال و تکرار کننده استفاده کنیم .
دستگاه نمابر و طرز کار آن
شاید با شنیدن این موضوع که دستگاه فاکس قبل از تلفن اختراع شده و مورد استفاده قرار گرفته است، تعجب کنید. بله تلگراف و فاکس تقریباً در یک زمان متولد شده اند و دارای وجه اشتراکهایی هستند، هر دوی آنها توسط یک سوئیچ که با قطع و وصل شدن باتری انجام می گیرد، اطلاعات را در قالب یک سری پالس ارسال می نمایند. هردو، اطلاعات دریافتی را روی کاغذ ثبت و از یک سیستم برای ارسال و دریافت پیام استفاده می کنند.
اولین سیستم فاکس توسط یک فیزیکدان اسکاتلندی بنام الکساندر بیل به ثبت رسید. در آن زمان که از موتور الکتریکی، خطوط تلفن، تقویت کننده ها خبری نبود، بیل با استفاده از یک پاندول و یک کاغذ اشباع شده با محلول الکترولیت که توانایی تغییر رنگ که در صورت عبور جریان الکترولیتی را دارد توانست اولین فاکس را به معرض نمایش قرار دهد. سیستم ابداعی ایشان بسیار ساده عمل می نمود .
در این روش، اطلاعات بصورت چاپ فلزی برجسته تهیه می شود. بیل در سیستم ابداعی خود یک پاندول قرار داده بود که سر آن یک سوزن قرار داشت. با حرکت این پاندول سر سوزن به حروف چاپی فلزی برجسته متصل و مدار بسته می شد و سیگنالی متناسب با آن تشکیل می گردید که توسط خطوط تلگراف به سیستم گیرنده ارسال می شد. در گیرنده نیز این سیگنال توسط پاندول و سوزن بر روی کاغذ اشباع شده اثری برجای می گذاشت و به این طریق اطلاعات اسکن شده، ارسال و ثبت گردید.
مهمترین مشکل سیستم فوق همزمانی بین فرستنده و گیرنده بود و علت آن اختلاف فازی بود که در حرکت پاندولها بوجود می آمد. بیل با قرار دادن یک پالس همزمانی در گیرنده و ارسال آن به فرستنده و همچنین قرار دادن یک آهن ربای الکتریکی در گیرنده و متوقف نگه داشتن پاندول تا رسیدن همزمانی، توانسته بود تا حدودی همزمانی را بوجود آورد .
بعدها با اختراع موتور الکتریکی بسیاری از مشکلات فاکس حل شد و سرعت سیستم نیز افزایش یافت بعد از آن اختراع سنسور نوری بود که توانست در ثبت اطلاعات، سرعت سیستم را افزایش دهد .
بستر انتقال مهمترین مشکل فاکس بشمار می رفت. زیرا درآن زمان از خطوط تلگراف برای ارسال فاکس استفاده می شد و این معضل تا زمانی که تقویت کننده های لامپی اختراع نشده بودند وجود داشت. با اختراع تقویت کننده ها، استفاده از مراکز تلفنی شهری و بین شهری و به دنبال آن فاکس عمومیت پیدا کرد و بصورت یک سیستم تجاری وارد بازار شد .
در دهه ی (1940-1930) شبکه های خبری از این سیستم جهت انتقال سریع پیامها و اطلاعات خبری استفاده نمودند. با گذشت زمان به علت استفاده از استانداردهای مختلف، تنوع سیستمها روبه فزونی نهاد و باعث عدم سازگاری و همخوانی آنها با یکدیگر شد. در نتیجه روند تولید و فروش آنها کاهش یافت .
مسأله دیگر، منع استفاده از خطوط تلفن عمومی و جهت ارسال پیامهای متنی برای شرکتهای خصوصی بود. زیرا این شرکتها تنها از طریق خطوط تلفن خصوصی
می توانستند پیام و اطلاعات خود را با فاکس ارسال نمایند و خطوط تلفن خصوصی نیز هر کدام دارای استاندارد خاصی بودند، لذا هر سازنده فاکس، تولیدات خود را از طریق خطوط خصوصی تعریف و به بازار عرضه می نمود و بر روی خطوط تلفن عمومی تنها روزنامه ها و دستگاههای دولتی مجاز به استفاده از فاکس بودند .
این مسأله تا سال 1960 ادامه داشت تا اینکه در همان سال انجمن صنایع الکترونیک یک کمیسیون فنی به نام 29-TR برای استاندارد سازی تجهیزات مخابراتی و استانداردهای فاکس تشکیل داد که نتیجه آن در سال 1966 ارائه استاندارد 328-RS برای سازگار کردن دستگاههای فاکس تولیدی توسط کارخانه های مختلف منتشر شده است.
امروزه روزنامه ها و مجلات با استفاده از دستگاههای فاکس، هزاران کیلومتر دورتر از محلی که صفحات آنها آماده می گردد، چاپ می شوند. اکنون دستگاههای فاکس با سرعت و تفکیک پذیری بسیار بالا طراحی و ساخته شده اند که می توانند صفحاتی به ابعاد و اندازه یک روزنامه یا بزرگتر را از طریق ماهواره ارسال کنند. تفکیک پذیری معمول در فاکس 800 تا 1000 خط در اینچ است. سیستمهای فاکس امروزی توانایی تفکیک پذیری 1800 خط در اینچ را دارا هستند. روزنامه های وال استریت ژورنال، نیویورک تایمز، یواس تودی از جمله نشریاتی هستند که متن آنها از طریق ارسال مستقیم ماهواره مخابره و در ایستگاه زمینی واقع در نقاط مختلف دریافت و چاپ می شوند. استفاده روز افزون از سیستم فاکس و مزیت های موجود در آن سبب شد سازندگان را به فکر وادارد تا سیستمهای خود را همخوان نمایند و بتوانند با همدیگر مبادله پیام داشته باشند و این عمل توسط CCITT انجام گردید. کمیتهCCITT استاندارهایی را به ITV معرفی کرد و مقرر شد که سیستمها جهت همخوانی با یکدیگر از این مصوبات پیروی نمایند .
همواره تغییر و تحولاتی که در شبکه های مخابراتی پدید آمد، اقداماتی نیز در جهت بالا بردن سرعت و کیفیت سیستم به عمل آورد. این مسائل منجر به دگرگونی در استاندارد شد و به خاطر این مسائل گرههایی برای فاکس تعریف شد .
روش الکترود شیمیایی
برای اینکه همواره مقاومت اهمی کمتری داشته باشیم بایستی محیط خاک اطراف میله ها، صفحه ها و یا تسمه های دفن شده از نظر شیمیایی طوری باشد که به این منظور برسیم، لذا خاک اطراف سیستم زمین را با نمک مخلوط کرده تا علاوه بر حفظ رطوبت لازم، مقاومت اهمی خاک را کاهش دهد ولی در این روش پس از باریدن بارانهای مکرر، نمک اضافه شده در خاک شسته شده و خاک به حالت اولیه باز خواهد گشت. برای برطرف نمودن این مشکل از میله هایی استفاده می شود که داخل آنها نمک خاصی تزریق شده است، به این میله ها الکترود شیمیایی می گویند. وقتی میله ها در زمین دفن شد، نمک موجود در میله در اثر رطوبت زمین و یا آب باران از داخل روزنه هایی که در میله تعبیه شده به خاک نفوذ کرده و از نظر شیمیایی وضعیت هدایت الکتریکی خاک را بهبود
می بخشند. برای مناطق خشک، سیستمهای طراحی شده است که بطور اتوماتیک میزان رطوبت مناسب خاک را بصورت مصنوعی ایجاد می کنند .
ساده ترین روش از راههای گفته شده روش الکترود قائم ساده ترین روش می باشند زیرا :
1- نیاز به حفاری ندارد، بنابراین نصب آنها ارزانتر تمام می شود .
2- سریعتر نصب می شود .
3- در صورتیکه در عمل، به مقاومت اهمی مطلوب دست نیافتیم امکان افزایش میله ها سریع انجام می شود .
4- در همه مناطق با هر نوع خاکی قابل اجرا می باشد .
نکات مهّم
1- در صورتیکه سیستم برای خنثی نمودن اثر صاعقه طراحی می شود باید توجه داشت که هزاران ولت در طول چند میلی ثانیه، بایستی به زمین منتقل شود. بنابراین دقت در طراحی استفاده از سیمهای رابط ضخیم تر، چند رشته نمودن آنها، انجام آزمایشات دقیق پس از اجرا و… را باید مدنظر قرار داد .
2- اگر سایت در معرض صاعقه قرار دارد باید در سیستم زمین مجزا و با فاصله مناسب برای سایت طراحی نمود که یک سیستم برای زمین تجهیزات و دیگری برای صاعقه مورد استفاده قرار گیرد .
3- ارتفاع دکل کنار سایت بسیار حائز اهمیت است زیرا دکلهای با ارتفاع زیاد نقطه مناسبی برای برخورد صاعقه خواهند بود .
در حین اجرای سیستم زمین توجه به نکات زیر سودمند خواهد بود.
1- کلیه اتصالات بین صفحات و یا میله های دفن شده، سیمهای رابط و میله صاعقه گیر بایستی حتماً جوش داده شود زیرا در اتصالات پیچ و مهره ای، رطوبت به مرور زمان محل اتصال را اکسیده کرده و مقاومت اهمی افزایش خواهد یافت. معمولاً جوش نقره یا جوش انفجاری برای اتصالات مسی مناسب می باشد .
2- اطراف میله ها و صفحات دفن شده خاک با زغال و نمک آغشته شده تا رطوبت لازم و اتصال بهتر خاک به وجود بیاید .
3- میله صاعقه گیر طوری روی دکل نصب شود که تمام آنتنهای نصب شده روی آن زیر چتر حفاظتی قرار گیرند و ارتفاع آنتنها از میله صاعقه گیر بیشتر نباشد .
4- سیمهای رابط حتی الامکان طولانی نشوند چون این امر مقاومت اهمی زیادی را ایجاد می نماید .
5- سیمهای رابط میله صاعقه گیر با سیستم زمین برای دکلها و نقاط در معرض صاعقه، روکش دار انتخاب شود و در صورتیکه از سیمهای چند رشته ای بجای یک رشته ای انتخاب شود مناسبتر خواهد بود .
6- حتی الامکان سعی شود سیمهای رابط طوری خم نشوند که زاویه تیز بوجود بیاید و همواره کلیه خمها دارای انحناء دایره ای شکل باشد .
7- زمین کابلهایی که از خارج سایت به آن وارد می شوند به سیستم زمین متصل شوند.
8- سیستم زمین برق شهر از تجهیزات مجزا باشد .
گزارش کارآموزی سخت افزار شرکت کامپیوتری
مقدمه1
سرآغاز2
کاربرد راحت4
یک رابط برای همه دستگاهها 4
پیکربندی خودکار4
به دور از تنظیمات کاربر4
آزاد کردن منابع سخت افزاری برای وسایل جانبی 4
سادگی کابل5
Hot pluggable5
عدم احتیاج به منبع تغذیه5
سرعت6
قابلیت اطمینان7
قیمت پایین7
صرفهجویی در مصرف انرژی7
قابلیت انعطاف8
پشتیبانی توسط سیستم عامل9
پشتیبانی وسیله جانبی10
مجمع ابزار آلات USB11
این پورت کامل نیست12
از دید کاربران12
پشتیبانی نشدن توسط سخت افزارهای قدیمی12
محدودیت سرعت13
محدودیت فاصله14
ارتباطات نظیر به نظیر14
تولیدات شکلدار14
از دید ارتقاء دهندگان15
پیچیدگی پروتکل15
پشتیبانی در سیستم عامل15
گیرهای سخت افزاری16
مبالغ16
USB در برابر IEEE _ 139417
حداقل نیازهای کامپیوتر17
کنترل کننده میزبان18
سیستم عامل18
اجزا18
اجزای یک اتصال19
تجهیزات لازم برای ارتقاء20
انتخاب تراشه21
اجزای یک کنترلر USB21
پورت USB 22
بافرهای داده USB 22
CPU23
حافظه برنامه24
حافظه داده 26
رجیسترها26
I/O های دیگر26
ویژگیهای دیگر27
ساده سازی پروسه ارتقاء27
انتخاب معماری27
تراشههایی که از ابتدا برای USB طراحی شدهاند28
تراشههایی بر اساس خانوادههای آشنا28
تراشههایی که به میکرو کنترلرهای خارجی متصل میگردند29
مرجع خصوصیات تراشه30
برنامه تراشه نمونه30
انتخاب راه انداز30
ابزارهای اشکالزدایی31
بردهای ارتقا از فروشندگان تراشه31
بردهای از منابع دیگر32
نیازمندیهای پروژه33
نگاهی به بعضی از تراشهها35
EnCore محصول شرکت سیپرس35
معماری CPU35
کنترلر USB36
EZ _ USB شرکت سیپرس37
معماری CPU37
کنترلر USB38
PCI 16C7X5 شرکت میکروچیپ 42
معماری42
کنترلر USB42
NET 2888 شرکت نت چیپ
کنترلر USB
USB 9603 شرکت National Semiconductor44
کنترلر USB46
PDIUSBD 11/1 محصول فیلیپس46
معماری46
کنترلرهای USB47
Strong ARM اینتل47
کلاسهای دستگاهها48
استفاده از کلاسها48
اجزای یک مربع خصوصیات کلاس49
کلاسهای تعریف شده50
مطابقت یک دستگاه با یک کلاس 52
وسایل جانبی استاندارد52
صفحه کلید ، ماوس و دسته بازی 52
دستگاههای انبارش تودهای53
چاپگرها55
دوربینها و اسکنرها 55
برنامههای صوتی56
مودمها57
کاربردهای غیر استاندارد57
دستگاههایی که دادهها را با یک سرعت کم منتقل میکنند58
به روز رسانی دستگاههای RS _ 23259
دستگاههای مراکز فروش60
جایگزینی دستگاههای با پورت موازی غیر استاندارد61
ارتباطهای کامپیوتر به کامپیوتر63
پیوندهای بیسیم63
مقدمه
مطالعه در زمینه سخت افزارهای کامپیوتری معمولاً مستلزم داشتن اطلاعات قبلی در این زمینه است. هر نوآوری در این صنعت باید قابل تطبیق با پدیدههایی باشد که قبل از آن آمدهاند. این مسئله هم در مورد کامپیوترها و هم در مورد وسایل جانبی آنها صدق میکند. حتی وسایل جانبیای که به نوبة خود انقلابی را در زمینه سختافزار ایجاد کردهاند، باید از رابطهایی استفاده کنند که کامپیوترها از آنها پشتیبانی کنند.
اما اگر امکان طراحی یک رابط وسایل جانبی را داشته باشید، چه نکات و خصوصیاتی را مد نظر قرار خواهید داد. در اینجا فهرستی از آنچه که ممکن است مورد نظر شما باشد آورده شده است:
کاربرد راحت:
به گونهای که نیازی به آشنایی با جزئیات نصب نخواهیم داشت.
سرعت:
به گونهای که رابط باعث پایین آمدن سرعت ارتباط نشود.
قابلیت اطمینان:
به گونهای که خطاها کاهش یابد و امکان اصلاح خودکار خطاهایی که اتفاق میافتد وجود داشته باشد.
قابلیت تطبیق:
به گونهای که انواع مختلفی از وسایل جانبی بتوانند از این رابط استفاده کنند.
ارزانقیمت:
به گونهای که کاربران (و کارخانههایی که از این رابط برای تولیدات خود بهره میبرند) متحمل هزینه زیادی نشوند.
صرفه جویی در مصرف انرژی: به منظور کاهش مصرف باتری در کامپیوترهای قابل حمل.
شناخته شده توسط سیستم عاملها: به گونهای که ارتقادهندگانی که از این رابط برای ارتباط با وسیله جانبی خود استفاده میکنند مجبور به نوشتن راه اندازهایی نزدیک به زبان ماشین نباشند.
خبر خوب آنکه شما مجبور به ایجاد این رابط ایدهآل نیستید چون طراحان (USB) این کار را برای شما انجام دادهاند. طراحی USB از ابتدا بر این اساس بوده که بتواند رابطی باشد آسان، با توانایی ارتباط مؤثر با همة انواع وسایل جانبی و به دور از محدودیتهایی که در رابطهای کنونی وجود دارد.
همه کامپیوترهای جدید دارای یک جفت پورت USB هستند که به منظور ارتباط با صفحه کلید ، ماوس، اسکنر، چاپگر و یا هر نوع سخت افزار استاندارد دیگر ایجاد شدهاند، هابهای ارزانقیمت موجود این امکان را فراهم میکند که به هر تعداد که مایل باشید وسیله جانبی USB را به این دو پورت متصل کنید.
این اهداف بزرگ USB باعث شد که ارتقادهندگان، یعنی کسانی که وسایل جانبی USB را طراحی و برنامه ریزی میکنند، با مشکلاتی رو به رو شوند. یک نتیجه از کاربرد راحت این رابط پیچیده شدن آن نسبت به رابطهای قدیمیتر بود. به علاوه کارکردن با رابطی که هنوز عمری از طراحی آن نگذشته، فقط با این دلیل که جدید است طراحان را با سختیهایی رو به رو کرد. هنگامی که USB برای اولینبار روی کامپیوترها قرار گرفت، ویندوز هنوز دارای راهانداز برای همة انواع وسایل جانبی USB متعارف، نشده بود. از طرفی آنالیز کنندههای پروتکل و ابزارةای ارتقا هنوز طراحی نشده بودند، بنابراین انتخاب USB به عنوان رابط مناسب دچار محدودیت میشد. مشکلاتی شبیه به این امروزه دیگر وجود ندارند و مزایای استفاده از USB در کنار متعدد شدن میکروکنترلرها و ابزارها ارتقا و تواناییهای سیستمهای عامل افزایش یافته است. این کتاب به شما نشان خواهد داد که چگونه میتوانید یک وسیله جانبی USB را به آسانی و سرعت و با استفاده از بهترین وسایلی که هم اکنون وجود دارد طراحی کنید و راه بیندازید.
این فصل شامل مطالبی از جمله شرح ویژگیهای از USB، مزایا و اشکالات آن، همچنین مسائلی که در طراحی و برنامهریزی وسایل جانبی USB پیش میآید و مختصری از تاریخچه رابطها خواهد بود.
کاربرد راحت
بزرگترین هدف از طراحی USB، ایجاد رابطی با کاربری راحت بوده است و حاصل آن رابطی است که به علتهای زیادی استفاده از آن مقبول واقع شده است.
یک رابط برای همة دستگاهها ـ USB میتواند برای ارتباط با همه نوع وسیلة جانبی مورد استفاده قرار گیرد به جای داشتن کانکتورهای مختلف و سختافزارهایی که فقط یک نوع وسیله جانبی را پشتیبانی کنند، از یک رابط برای همة وسایل جانبی استفاده میکنیم.
پیکربندی خودکار ـ هنگامی که کاربر وسیله جانبی USB را به سیستم خود متصل میکند، ویندوز به طور خودکار آن را پیدا کرده و راهآنداز مربوط به آن را بارگذاری میکند. هنگامی که برای اولین بار یک وسیله را به کامپیوترمان متصل میکنیم، ممکن است ویندوز به ما پیغام دهد که دیسکتی که شامل راهانداز آن دستگاه میباشد را درون دستگاه قرار دهیم، اما در بقیه مواقع، نصب به صورت خودکار انجام میشود و ما مجبور نیستم که برنامه setup را اجرا کنیم و یا کامپیوتر را برای استفاده از آن وسیله جانبی restart کنیم.
به دور از تنظیمات کاربر ـ وسایل جانبی USB امکان تنظیماتی از قبیل آدرس پورتها و یا خطوط در خواست وقفه (IRQ) را به کاربر نمیدهند. تعداد خطوط IRQ در یک کامپیوتر محدود است و عدم اجبار به تخصیص یک خط به وسیله جانبی خاص، خود میتواند یک دلیل کافی برای استفاده از USB باشد.
آزادکردن منابع سختافزاری برای وسایل جانبی دیگر ـ استفاده از USB این امکان را فراهم میکند که خطوط IRQ برای دیگر وسایل جانبی که نیاز به استفاده از آن دارند، آزاد شود. در کامپیوتر یک سری از آدرس پورتها و یک خط IRQ برای رابط USB اختصاص داده میشود اما در عوض، هر وسیله جانبی که از رابط USB استفاده میکند دیگر احتیاج به منبع سختافزاری اضافی نخواهد داشت. توجه کنید که، هر وسیله جانبی غیر از USB نیاز به یک آدرس پورت و معمولاً یک خط IRQ و احیاناً یک کارت توسعه دهنده دارد (به عنوان مثال برای پورت موازی)
اتصال راحت ـ برای استفاده از USB احتیاجی به بازکردن کامپیوتر برای اضافهکردن کارتهای توسعه دهنده نیست. هر کامپیوتر حداقل دارای دو پورت USB است که شما میتوانید تعداد آنها را با متصل کردن هابها پورتهای موجود تا تعداد دلخواه افزایش دهید. هر هاب دارای تعدادی پورت برای متصل کردن وسیله جانبی و یا هابهای دیگر میباشد.
سادگی کابل ـ کانکتورهای کابل USB طوری ساخته شدهاند که اتصال اشتباه آنها امکان نیست. کابلها میتوانند تا 5 متر طول داشته باشند و یا حتی از طریق هابها دستگاهها میتوانند تا 30 متر از کامپیوتر فاصله بگیرند. شکل 1ـ1 کانکتورهای USB را نشان میدهد که در کنار کانکتورهای پورت 232 – RS و پورت موازی دیده میشوند و دیده میشود که در مقابل آنها چقدر کوچک و ظرفیت میباشد. برای اطمینان از عملکرد صحیح، کابلها در مرجع خصوصیات USB ویژگیهایی که باید کابلها و کانکتورها داشته باشند، آمده است.
HOT pluggable ـ شما میتوانید بدون توجه با اینکه سیستم روشن است یا خاموش، وسیله جانبی خود را هر زمان که بخواهید به سیستم خود وصل یا از آن قطع کنید با اطمینان از اینکه به کامپیوتر یا ابزار جانبی شما صدمهای وارد نمیشود. سیستم عامل هم هنگامی که شما وسیله جانبی را وصل میکنید، به طور خودکار آن را پیداکرده و آماده استفاده مینماید.
عدم احتیاج به منبع تعذیه ( بیشتر مواقع) ـ رابط USB شامل سیمهای زمین و تغذیه نیز میباشد که V 5+ را از طریق کامپیوتر و یا هاب به دستگاه میدهند . وسایل جانبی که حداکثر به mA 500 جریان نیاز دارند ، میتوانند از این سیم، جریان مورد نظر خود را بکشند بدون آنکه به منبع تغذیه مجزا نیاز داشته باشند. سایر وسایل جانبی باید از منبع تغذیه خارجی برای تأمین تغذیه استفاده کنند.
سرعت
USB سه سرعت متفاوت را برای باس پشتیبانی میکند؛ سرعت خیلی بالا با 480 مگابایت در هر ثانیه ، سرعت بالا با 12 مگابایت در هر ثانیه و سرعت پایین با 5/1 مگابایت در هر ثانیه . همة کامپیوترها سرعتهای پایین و بالا را پشتیبانی میکنند. سرعت خیلی بالا در نسخه ـ 0/2 مرجع USB اضافه شده است و به سختافزار سازگار با USB نسخه 0/2 در روی مادربرد یا کارت توسعه دهنده احتیاج دارد.
این سرعتها، سرعت انتقال بیت روی باس است و نرخ انتقال داده مفید کمتر از این حد میباشد علاوه بر داده ، باس باید اطلاعات دیگری از قبیل بیتهای وضعیت ، کنترل و سیگنالهای بررسی خطا را نیز عبور دهد. به علاوه ممکن است چندین وسیلة جانبی از یک باس مشترک استفاده کنند. ماکزیمم نرخ تئوری برای انتقال سیگنال حدود 53 مگابایت در هر ثانیه برای سرعت خیلی بالا و حدود 2/1 مگابایت در هر ثانیه برای سرعت بالا و 800 بایت در هر ثانیه برای سرعت پایین است.
حال چرا سه سرعت؟ سرعت پایین به دو هدف ایجاد شد. وسایل جانبی با سرعت پایین معمولاً میتوانند خیلی ارزانتر عرضه شوند و از طرفی برای ماوس و وسایلی که احتیاج به کابلهای قابل انعطاف دارند کابلهای سرعت پایین میتوانند خیلی قابل انعطافتر ساخته شوند به این دلیل که احتیاج به شیلد کردن زیاد نخواهند داشت.
سرعت بالا نزدیک و قابل انطباق با سرعت پورتهای سریال و موازی است و میتواند به جای آنها قرار گیرد.
بعد از نسخه 0/1 USB معلوم شد که رابطی، با سرعت بیشتر میتواند مفید باشد. تحقیقات نشان داد که افزایش سرعت تا 40 برابر امکان پذیر است به طوری که اساس رابط همانند رابطهای سرعتهای پایین و بالا باقی بماند و به این ترتیب سرعت خیلی بالا در USB نسخه 0/2 اضافه شد.
قابلیت اطمینان
قابل اطمینان بودن USB به خاطر نوع طراحی سختافزار و همچنین پروتکل انتقال داده میباشد. ویژگیهای سختافزاری لازم برای راهاندازها و گیرندهها و کابلهای USB، بیشتر نویزهایی را که میتواند باعث ایجاد خطا شود حذف میکند. همچنین، پروتکال USB این امکان را فراهم میکند که خطاهای احتمالی را تشخیص داده و از فرستنده خواسته شود که داده را دوباره بفرستد. این تشخیص و پیغام و انتقال مجدد دادهها توسط سختافزار انجام میشود و احتیاج به برنامه نویسی توسط کاربر ندارد.
قیمت پایین
در حالی که USB پیچیدهتر از رابطهای قبلی است، ولی تجهیزات و کابلهای آن، ارزانقیمت هستند. دستگاهی که از رابط USB استفاده میکند از نظر قیمت برابر یا ارزانتر از دستگاههایی است که از رابطهای قدیمیتر استفاده میکنند. برای وسایل جانبی خیلی ارزان، انتخاب سرعت پایین باعث میشود که احتیاج به سختافزارهای دقیق نداشته و به این ترتیب قیمت بیش از پیش کاهش مییابد.
صرفه جویی در مصرف انرژی
مدارهای ذخیره انرژی و استفاده از کدهای مخصوص باعث میشود وقتی از ابزار USB استفاده نمیشود. با نگهداشتن آن در حالت آماده به کار، مصرف انرژی کاهش یابد. کاهش مصرف انرژی علاوهبر مزیتهای محیطی، برای کامپیوترهایی که با باتری کار میکنند، در جایی که میلی آمپرها نیز اهمیت دارند، بسیار مفید میباشد.
مزیتها برای ارتقادهندگان
مزیتهایی ذکر شده برای کاربران برای ارتقادهندگان سخت افزارها و برنامه نویسان نیز مهم است. این مزیتها باعث میشود که کاربران از وسایل جانبی usb راضی باشند و طراحان ، نگران هدر رفتن وقتشان در طراحی وسایل جانبی با این رابط نباشند. از طرفی بسیاری از مزیتهای ذکر شده برای کاربران بعضی از مسایل را برای ارتقادهندگان راحتتر میکند بهعنوان مثال، استانداردهای کابلهای USB و بررسی خودکار خطا به این معناست که ارتقادهندگان مجبور نیستند که خصوصیات کابل دستگاه خود را مشخص کنند ویا نرمافزارهای بررسی خطا را طراحی کنند. استفاده از USB همچنین دارای مزیتهایی است که فقط ارتقادهندگان از آنها بهره میبرند.
ارتقادهندگان شامل گروههایی میشوند از جمله طراحان سختافزار که کارشان طراحی مدارهاست و تجهیزات لازم را انتخاب میکنند، برنامهنویسانی که نرم افزارهایی را مینویسند که با وسایل جانبی ارتباط برقرار میکنند و برنامه نویسانی که کدهای مربوط به وسیله جانبی را مینویسند.
مزیتهای USB برای ارتقا دهندگان، از انعطاف پذیری آن در مسائلی همچون پروتکلUSB و پشتیبانی توسط میکروکنترلرها و سیستم عامل ناشی میشود.
واضح است که کاربرها از این ویژگیها بهرهای نمی برند و تنها نتایج آن را که مسائلی مانند ارزان بودن و بدون مشکل بودن وسشایل جانبی است، خواستار هستند.
قابلیت انعطاف
چهار نوع انتقال داده و سه سرعت مختلف در USB آن را تبدیل به یک رابط عملی برای همة انواع وسایل جانبی کرده است. انواع مختلف انتقال داده برای سازگاری با مبادله بلوکهای بزرگ و کوچک داده با در نظر گرفتن یا نگرفتن قید زمان وجود دارد. برای دادههایی که میزان تأخیر بین دادهها مهم است. USB میتواند نرخ انتقال یا حداکثر فاصله زمانی بین انتقالها را ثابت نگه دارد. این تواناییها به ویژه برای ویندوز در جایی که احتیاج داریم با وسیله جانبی به صورت بلادرنگ ارتباط داشته باشیم مطلوب است. سیستم عاملها، راهاندازها و نرم افزارها هنوز تأخیرهای اجتناب ناپذیری را دارا میباشند اما USB این امکان را فراهم میکند که به انتقال داده بلادرنگ نزدیکتر شویم.
بر خلاف دیگر رابطها، USB برای سیگنالها کاربردهای ویژهای را تعریف نمیکند و یا فرضهایی را برای اینکه چگونه از رابط استفاده خواهد شد ندارد. به عنوان مثال در پورت موازی خطوط وضعیت و کنترل به منظور ارتباط با خطهای چاپگر تعریف شدهاند. در این پورت 5 خط ورودی با کاربردهای ویژه از قبیل تشخیص مشغول بودن یا وضعیت تمام شدن کاغذ وجوددارد. وقتی که ارتقا دهندگان میخواهند از این پورت برای وصل کردن اسکنر یا دیگر وسایل جانبی استفاده کنند که باید حجم زیادی از اطلاعات را توسط آنها به کامپیوتر بفرستند، محدودیت 5 خط ورودی مشکل ایجاد خواهد کرد.
USB این گونه پیش فرضها را ندارد و برای استفاده در هر نوع وسیله جانبی مناسب است. در مورد ارتباط با دستگاههای معمولی از جمله چاپگر و مودم کلاسهایی وجود دارد که در آنها مسائلی مربوط به نیازهای آن وسیله و پروتکل آن تعریف شده و آماده است. این ویژگی سبب میشود که نیاز به طراحی دوباره آنها نباشد.
پشتیبانی توسط سیستم عامل
ویندوز 98 اولین سیستم عاملی بود که USB را پشتیبانی میکرد. جانشینان آن یعنی ویندوز 2000 و ویندوز Me نیز USB را پشتیبانی میکنند. این کتاب توجه خود را برای برنامه نویسی کامپیوتر به سیستم عامل ویندوز معطوف میدارد. اما توجه داشته باشید که دیگر کامپیوترها و سیستم عاملها نیز از USB پشتیبانی میکنند.
بر روی کامپیوتر Apple فقط کانکتور پورت USB وجود دارد و بقیه مکینتاشها نیز USB را پشتیبانی میکنند. USB روی Linux، NetBSD و FreeBSD نیز پشتیبانی میشود.
هر چند که ادعای پشتیبانی توسط سیستم عامل خیلی مسائل را در بر میگیرد، سطح پشتیبانی میتواند متفاوت باشد. در یک سطح پایه از پشتیبانی، سیستم عاملی که USB را پشتیبانی میکند، باید توانایی انجام سه کار را داشته باشد:هر گاه دستگاه جانبی وصل یا قطع شود آن را تشخیص دهد.با دستگاههای جدیدی که متصل شدهاند ارتباط برقرار کند و نحوة انتقال داده آنها را مشخص کند.مکانیزمی را فراهم کند تا راه انداز را قادر سازد با سخت افزار USB میزبان وسیله جانبی ارتباط برقرار کند.در یک سطح بالاتر، سیستم عامل ممکن است شامل راهاندازهایی باشد که برنامه نویسان را قادر میسازد با فراخوانی بعضی توابع که توسط سیستم عامل پشتیبانی میشود به وسیله جانبی دسترسی یابند. اگر سیستم عامل شامل راه انداز مناسب برای وسیلة جانبی ویژهای نباشد، سازندگان آن وسیله مجبورند این راه انداز را خودشان تهیه کنند.
مایکروسافت در هر نسخه ویندوز راهاندازهای مربوط به کلاسهای مختلف وسایل جانبی را اضافه کرده است. هم اکنون گروههای وسایل جانبیای که راهاندازهای آنها در ویندوز وجود دارد شامل ابزارهای ارتباط با کاربر (HID) ( مانند صفحه کلید، ماوس، دسته بازی)، وسایل صوتی، مودمها، دوربینها و اسکنرها، چاپگرها و وسایل ذخیره اطلاعات میباشد. یک راهانداز فیلتر میتواند از قابلیتها و ویژگیهای خاص یک دستگاه پشتیبانی کند. برنامههای کاربردی یا از توابع API و یا از دیگر خصوصیات سیتم عامل برای ارتباط با راهانداز دستگاهها بهره میبرند.
به نظر میرسد در آینده، ویندوز کلاسهای ابزاری بیشتری را پشتیبانی کند. در ضمن سازندگان تراشهها نیز راهاندازهایی را تهیه میکنند که این امکان را به ارتقا دهندگان می دهد که با کمترین تغییرات، انها بتوانند به هدف خود نائل شوند.
راهاندازهای وسایل USB از مدل راه انداز Win32 جدید (WDM) استفاده میکنند که یک ساختار واحد را برای اجرا شدن تحت ویندوز 98، ویندوز 2000 و Me و نسخههای بعدی ویندوز ارائه میکند. هدف از این مدل آن است که ارتقا دهندگان بتوانند وسیله خود را توسط یک راه انداز در همة ویندوزها اجرا کنند. واقعیت آن است که هنوز بعضی از وسایل احتیاج به دو راه انداز WDM شبیه به هم دارند که یکی برای ویندوز 98 و Me میباشد و دیگری برای ویندوز 2000.
به خاطر آنکه ویندوز از راه اندازهای نزدیک به زبان ماشین برای ارتباط با سخت افزار USB استفاده میکند، نوشتن راه انداز ابزارهای USB راحتتر از نوشتن راه انداز برای دیگر رابطه است.
پشتیبانی وسیلة جانبی
اما در سمت وسیلة جانبی، هر سخت افزار دستگاه USB باید دارای یک تراشة کنترلی باشد که وظیفه انجام بیشتر جزئیات مربوط به ارتباطات USB را به عهده دارد. بعضی از کنترلرهای کی میکرو کامپیوتر کامل هستند که دارای یک CPU و حافظه و کدهای مخصوص به دستگاه میباشد که در سمت وسیلة جانبی اجرا میشوند. اما دیر کنترلرها فقط انجام وظایف ویژه USB را به عهده میگیرند و دارای باس دادهای هستند که باید به میکروکنترلر دیگری که کارهای غیر وابسته به USB را انجام میدهد متصل شوند.
وسیلة جانبی مسئول پاسخ دهی به نیازهای مربوط به ارسال یا دریافت داده و خواندن و نوشتن دادههای دیگر در صورت لزوم میباشد. در برخی تراشهها، توابعی به صورت سخت افزاری تعبیه میشوند و نیاز به نوشتن برنامه برای آنها نخواهیم داشت.
بسیاری از کنترلرهای USB مبتنی بر معماریهای متعارف از جمله 8051 اینل میباشند، که مدارها و کدهایی برای پشتیبانی کردن USB به آنها اضافه شده است. اگر با معماری تراشه خاصی آشنا هستید که امکان اضافه شدن قابلیت USB را داراست، دیگر نیازی به یادگیری قواعد و دستورات برنامه نویسی جدید برای استفاده از USB نخواهید داشت.
بسیاری از سازندگان ابزارهای جانبی، کدهای نمونهای را برای تراشههای خود ارائه میدهند. استفاده از این کدها میتواند برای شروع کردن ارتقاتان مفید باشد و ایدههایی به شما بدهد.
مجمع ابزار آلات USB
بر خلاف دیگر رابطها، USB برای راه اندازی پروژهتان از طریق مجمع ابزار آلات USB، کمکهای زیادی به شما ارائه میکند. (IF ـ USB)و وبسایت (www.usb.org) این مجمع به صورت شرکتی است که توسط ارائه کنندگان مرجع خصوصیات USB ایجاد شده است. وظیفة این مجمع پشتیبانی کردن از پیشرفت و سازگاری تکنولوژی USB میباشد.
برای این منظور مجمع، اطلاعات، ابزارها، و تستهایی را به شما پیشنهاد میکند. اطلاعات شامل مرجع خصوصیات، FAQها و یک برد اینترنتی است که ارتقادهندگان میتوانند سؤالات خود را در ارتباط با USB پست و پاسخ دریافت کنند. ابزارها نیز شامل تستهای سازگاری، کارگاههایی که ارتقادهندگان میتوانند ساختههایشان را در آنجا تست کنند، و همچنین اعطای اجازه استفاده از علامت USB به ساختههایی که تستها را به خوبی پشتسر میگذارند.
این پورت کامل نیست
تمام مزایایی که دربارة USB گفته شد این پورت را به عنوان یک کاندید برای استفاده در همة وسایل جانبی پیشنهاد میکند. اما این رابط عیبهایی نیز دارد.
از دید کاربران
از دید کاربردان بعضی از عیبهای USB میتواند مسائلی چون پشتیبانی نشدن این پورت در سخت افزارهای قدیمی و سیستم عاملها، محدودیت سرعت و فاصله باشد که USB را برای بعضی کاربردهای خاص غیر علمی میکند.
پشتیبانی نشدن توسط سختافزارهای قدیمی
کامپیوترهای قدیمی پورت USB نداشتند. اگر بخواهید یک وسیله جانبی با رابط غیر USB را از طریق پورت USB به کامپیوتر وصل کنید، راهحل آن است که از تبدیل کنندههایی استفاده که وظیفه ترجمه اطلاعات بین پورت USB، رابطهای قدیمی را بر عهده دارند. سازندگان، تبدیلهای برای RS-232، RS-458 و پورت موازی ساختهاند که در بازار موجود میباشد.
اما اگر بخواهید دستگاه جانبی با رابط USB را به کامپیوتری که این پورت را پشتیبانی نمیکند وصل کنید باید ابتدا قابلیت USB را به کامپیوتر خود اضافه کنید. برای این کار به دو چیز نیاز دارید: سختافزار کنترل کننده USBمیزبان و سیستم عاملی که USB را پشتیبانی کند. ارتقای سخت افزار با اضافه کردن کارتهای توسعه دهنده که روی شکاف PCI نصب میشوند (و یا عوض کردن مادربرد) امکان پذیر است. نسخه ویندوز لازم نیز میتواند ویندوز 98 یا بالاتر باشد. بعضی از وسایل جانبی دارای راه اندازی برای نسخه قدیمی تر ویندوز 95 را به عنوان سیستم عاملی که از USB پشتیبانی میکند به شمار نیاوریم. اگر سخت افزار دارای حداقل احتیاجات مورد نیاز ویندوز 98 نباشد، باید به روزرسانی شود. این به روزرسانی ممکن است سبب صرف هزینهای بیشتر از خرید یک کامپیوتر جدید با پورت USB شود، در این حالت بهترین انتخاب می تواند عوض کردن کامپیوتر باشد.
اما اگر اماکن به روزرسانی کامپیوتر برای پشتیبانی USB نباشد، استفاده از مبدلهایی به منظور ترجمه از پورت USB موجود بر روی وسایل جانبی به Rs-232 و یا پورت موازی موجود بر روی کامپیوترچگونه خواهد بود؟ به طور کلی تبدیل کنندههای رابطها به منظور استفاده بین پورت USB موجود بر روی کامپیوتر و پورتهای دیگر بر روی وسایل جانبی قدیمی طراحی شدهاند. طراحی تبدیلی در مسیر برگشت بسیار پیچیده و مشکل خواهد بود چون لازم است سخت افزار کنترل کننده میزبان USB و کُدهای موجود بر روی کامپیوتر مدل سازی شود. بنابراین استفاده از تبدیل کنندهها در مسیر برگشت انتخاب مناسبی برای ارتباط با کامپیوترهایی با رابطهای قدیمی نخواهد بود.
حتی بعضی از سیستمهای جدید، ممکن است از سیستم عاملهای قدیمی مانند داس استفاده کنند. در حالی که نرم افزارهای ویندوز 98 برای ارتباط با پورت USB از راهاندازهایی استفاده میکنند که مخصوص به خود ویندوز است. بدون راهانداز نیز راهی برای ارتباط با وسایل جانبی USB نخواهد بود. البته امکان نوشتن راهانداز برای داس وجود دارد که بعضی از سازندگان وسایل جانبی این راهانداز را برای ابزار خود ارائه میدهند.
هر چند باید توجه داشته باشیم که ماوس و صفحه کلید استاندارد، لازم است همیشه قابل استفاده باشند. از جمله در داس و یا صفحة بایاس که در هنگام بالا آمدن سیستم دیده میشود و همچنین حالت Safemode ویندوز از اینگونه وسایل در بایاس سیستم نیز پشتیبانی میشود تا در همة مواقع قابل استفاده باشند.
محدودیت سرعت
USB طوری طراحی نشده است که بتواند همه کار دهد. سرعت خیلی بالا در USB آن را قابل رقابت با IEEE-1394 با سرعت 400 مگابیت در ثانیه کرده است. اما هنوز IEEE-1394b با سرعت 2/3 گیگابایت در هر ثانیه دارای سرعت بیشتری است
محدودیت فاصله
با در نظر گرفته اینکه، وسایل جانبی نزدیک به کامپیوتر هستند، USB به صورت یک باس رومیزی طراحی شده است. کابل USB میتواند 5 متر طول داشته باشد. رابطهای دیگر مانند RS-232، RS-485 و اترنت کابلهای طولانیتری را مجاز میدانند. شما میتوانید طول کابل USB را با استفاده از 5هاب و 6 تکه سیم 5 متری تا طولانیتری را مجاز میدانند. شما میتوانید طول کابل USB را با استفاده از 5 هاب و 6 تکه سیم 5 متری تا 30 متر نیز افزایش دهید.
برای افزایش این محدودة، یک انتخاب دیگر میتواند استفاده از رابط USB موجود بر روی کامپیوتر و یک مبدل RS-485 یا رابط دیگری باشد که اجازه طول طول بیشتری از سیم را میدهد.
ارتباطات نظیر به نظیر
فرض اینکه USB یک باس رومیزی است به این معنی است که سیستم داراری یک کامپیوتر میزبان است که ارتباطات باس را مدیریت میکند و وسایل جانبی نمیتوانند به طور مستقیم با هم ارتباط برقرار کنند. همة ارتباطات میبایست از طریق کامپیوتر میزبان باشد. در حالی که دیگر رابطها از جمله IEEE-1394 امکان ارتباط مستقیم وسیلة جانبی به وسیله جانبی را نیز ممکن میسازند.
تولیدات مشکل دار
حقیقت آن استکه بعضی از تولیدات آن گونه که لازم است با پورت USB کار نمیکنند و دارای مشکلاتی هستد و نتیجه آن ناتوانی ارتباط با وسیله جانبی یا نرم افزار یا سیستم خواهد بود. علت این مشکلات ممکن است سخت افزاری یا نرم افزاری، از جانب کامپیوتر یا از جانب وسیلة جانبی باشد. مشکلاتی شبیه به اینها به علت پیچیدگی USB و جدید بودن آن است.اما از طرفی بسیاری از تولیدات وجود دارند که کار خود را به درستی انجام میدهند. مشکلات موجود به علت بهتر شدن پشتیبانی سیستم عاملها و آشنا شدن ارتقادهندگان با USB تقلیل یافته است.
از دید ارتقا دهندگان
از دید ارتقادهندگان، بزرگترین مشکل USB افزایش پیچیدگی برنامه نویسی آن وهمچنین گیرهایی است که در سخت افزارهای USB روی کامپیوتر یا وسیلة جانبی وجود دارد و باعث کندشدن ارتقا پروژه میشود. البته این مشکلات با افزایش قدرت سیستم عاملها و همچنین متعدد شدن تراشهها و ابزارهای ارتقا موجود کاهش یافته است.
پیچیدگی پروتکل
برای برنامه ریزی کردن وسیلة جانبی USB، لازم است که اطلاعات زیادی دربارة پروتکل USB داشته باشید (برای تبادل اطلاعات روی باس). تراشههای کنترلی، بسیاری از این ارتباطات را به صورت خودکار انجام میدهند اما هنوز هم احتیاج به برنامهریزی دارند و برنامهریزی آنها لازم میدارد که با علم برنامه نویسی و همچنین وسایل برنامهریزی آشنا باشیم. تراشهها نیز بر اساس میزان پشتیبانی کردن ارتباط با USB متفاوت هستند. اما در سمت کامپیوتر برنامه نویسان نرم افزار احتیاجی به دانستن جزئیات USB ندارند در حالیکه نویسندگان راهاندازها باید با پروتکل USB به طور کامل آشنا باشد.
رابطهای قدیمی تر میتوانند با یک مدار ساده و با یک پروتکل ابتدایی ارتباط مورد نیاز خود را با کامپیوتر برقرار کنند. به عنوان نمونه پورت موازی فقط یک سری ورودی و خروجیهای دیجتیال است که میتوانید از طریق رلهها، سوئیچها و تبدیل کنندههای آنالوگ به دیجیتال به این مدارهای ووردی و خروجی ابتدایی متصل شوید بدون اینکه نیاز داشته باشید به یک هوش کامپیوتری یا راهاندازی بر روی کامپیوتر خود نیاز داشته باشید.
گزراش کارآموزی کارخانجات نساجی بروجرد
موقعیت جغرافیایی کارخانه
طرز قرار گیری قسمت های مختلف کارخانه
چارت سازمانی
نمودار مسیر تولید محصولات کارخانه
مقدمات وتکمیل پارچه بافته شده 1
رنگرزی 14
آزمایشگاه کنترل کیفیت و رنگ 21
چاپ 37
کنترل کیفیت پارچه 50
گرمایش 52
تهویه 55
ابتدا به سالن مقدمات تکمیل می رویم در اینجا برای پارچه های پنبه ای و پنبه– پلی استر و پنبه ویسکوز و ویسکوز پلی استر است که برای همه یکسان است.
پرز سوزی که با استفاده از حرارت انجام می گیرد . می دانیم پارچه خاصی که از انبار گرفته می شود به علت وجود آهار و پرز پارچه مطلوبی نیست و کیفیتی ندارد.
ابتدا این پارچه در قسمت اول ماشین برس زده می شود چون پرز پارچه خوابیده است و وقتی برس می خورد پرز بالا می آید آماده می شود برالی پرز سوزی . اکنون پارچه به قسمت پرز سوزی می رود پشت و روی پارچه پرزسوزی می شود و دوباره پارچه برس می خورد تا پرز های سوخته شده از بین رود.
آهار گیری :
بعد از اینکه پرزسوزی پارچه وارد قسمتی می شود که wash box نامیده می شود و دارای آنزیم + صابون است . وقتی مواد به پارچه نفوذ می کند انتهای ماشین روی big bach جمع می شود و سپس به دستگاه bach منتقل می شود وبعد از 12 الی 24 ساعت برای عملیات بعدی به ماشین شستشو انتقال داده می شود. در مرحله آهار گیری ، آهار پارچه توسط آنزیم جدا می شودو بعد از آن pad bach می شود.
شستشوی مقدماتی :
تذکر :
الف: اگر پارچه پلی استر تنها باشد فقط در ماشین شستشوی مقدماتی فقط شستشوی خالی می شود.
ب: اگر پارچه پنبه ای بود ابتدا قلیایی می شود سپس سفید گری و بعد مرسریزه و در مرحله بعدی شستشو می شود.
ج: ویسکوز – پلی استر : فقط یک مرحله سفید گری می شود.
پارچه پنبه ای بعد از آنزیم زنی (آهار گیری ) برای سفید گری آماده می شود.
الف : پارچه باید قلیایی شود:
پارچه وارد ماشین شستشوی مقدماتی می شود. ابتدا داخل دو wash box می شود و شسته می شود . سپس داخل قسمتی می رود که حاوی مواد قلیا است . می دانیم دو wash box اول حاوی آب 90 درجه هستند. حال وارد دو wash box بعدی که شده اند در آنجا مواد می خورند. این مواد توسط پمپ از مخزن کنار ماشین (قلیا) وارد ماشین می شود و پشت و روی پارچه مواد می خورد.
بعد از خوردن مواد وارد استیمر می شود. در استیمر 10 دقیقه می ماند.
در واقع مواد استیموروی پارچه عمل می کنند. مواد شامل قلیا و صابون است . که سود 50 درجه بوده است . سپس وارد سه wash box می شود که دوتای اول آب 90 درجه و آخری آب 60 درجه است. که در این سه wash box پارچه شستشو می شود. پارچه ای که خیس است روی سیلندر خشک می شود.
این سیلندرها 10 جفت هستند که 18 تای اول گرم است و 2 تای آخری سرد است. پارچه پس از عبور از سیلندر ها توسط vender روی big bach جمع می شود.
اکنون پارچه پنبه ای که باید سفید گری شود در همین ماشین شستشو اعمال زیروروی آن انجام می شود :
پارچه که در مرحله قبل قلیایی شده است را در wash box ابتدایی می شود که حاوی آب 90 درجه است. پس از آن وارد wash box بعدی می شود که این wash box حاوی مواد زیر است:
آب اکسیژنه 35% - صابون و سود وپایدار کننده.
WBEN,,SFSC26./DS26/ : پایدار کننده
EWSZ,,Lee Weet : صابون
(می دانیم پارچه های پلی استر- پنبه را قلیایی نمی کنیم چون پلی استر قلیا حساس است ) سپس پارچه وارد استیمر می شود و 10 دقیقه می ماند تا مواد اثر کنند سپس واردwash box بعدی شده که دو تای اول حاوی آب 90 درجه و آخری حاوی آب 60 درجه است.شستشو می شود. بعد پارچه روی big bach بسته می شود .
نکته : اگر پارچه ضخیم باشد سیلندر خنک تر است و اگر پارچه نازک تر باشد دمای سطح سیلندر بالاتر است.
مرسریزاسون:
در این دستگاه مدسریزه پارچه های سفید گری شده و اکثریت پنبه ای در معرض سود سوز آور تحت کشش غلتک ها وارد دستگاه می شود. اگر پارچه چروک داشته باشد در بین غلتک ها در قسمت مرسه ریزه با همان چروک از ماشین بیرون می آید و باعث شکستگی می شود . این ماشین دارای 16 اتاقک است که در اتاقک 02 پارچه وارد شده و در همان اتاقک سود هم وارد می شود. تا اتاقک 05 هم این عمل ادامه یابد .
می دانیم سود 28 درجه بومه استفاده می شود.و داخل این اتاقک ها بخار 100درجه وجود دارد و غلتک هایی که پارچه روی آن پیچیده می شود و حرکت می کند. بعد ازشستشو و خنثی سازی وارد حمامک های شستشو یا wash box حاوی آب 90 درجه می شود و شستشو می شود.
اتاقک 13 و 15 حاوی آب سرد است که پارچه در آن شستشو می شود.
در اتاقک 16 دو غلتک فشارنده وجود دارد که آب پارچه از آن خارج می شود.
می دانیم پارچه نم دارد و مجبوریم دوباره شستشو داده شود که با سیلندرهای داغ خشک شود. لازم به ذکر است پارچه هایی که در مرحله مرسریزه قلیایی شده اند چون قلیا از روی پارچه به خوبی شسته نشده است دوباره ماشین شستشوی مقدماتی تحویل داده می شود و شستشو با آب خالی انجام می شود.
ابتدا 4 - wash box حاوی آب 90 درجه و wash box دیگر حاوی آب 60 درجه و استیند حاوی آب 80 درجه است و استحکام پارچه تغییر آن چنانی نکرده است.
در ماشین مرسریزه قسمت تخلیه آب پشت دستگاه قرار دارد واز یک فیلتر استفاده می شود تا نا خالصی ها را جدا کند بعد مبدل حرارتی کمک دستگاه می کندتا آب wash box را گرم نگه دارد.
اگر همراه با سود ناخالصی داشته باشیم توسط دستگاه فیلتر سود گرفته می شود.
هر 5 دقیقه یکبار آب شروع به کار می کند صافی را شستشو می دهیم تا پرز ها داخل آب می ریزد.
دو نوع مرسریزه داریم :
1 - مرسریزه گرم
2 - مرسریزه سرد.
فرق آنها دردمای سود است .در مرسریزه گرم دما به 62 درجه می رسد.
در مرسریزه سرد توسط دستگاه خنک کننده سود را خنک می کنیم . 18 درجه مرسریزه سرد برای پارچه های سبک بکار می بریم چون نفوذ کمتر است و سرعت بیشتراست . پارچه های ضخیم از مرسریزه گرم استفاده می شود.
دربالای ماشین مرسریزه دو تانک ذخیره داریم یکی را سود غلیظ می ریزیم اگر بومه بالا یا پایین باشد دستگاه دستورمی دهد تا بومه پایین نیاید و سود وارد مخزن ماشین می شود. و تانک دیگر مخزن ذخیره سود 28درجه بومه است توسط تانکر پایینی سود را درست می کنیم. سود غلیظ 48 بومه است سرعت دستگاه مرسریزه 30m/min است . ولی بسته به نوع پارچه هم سرعت های مختلف دارد. کشش را هم دستگاه نشان می دهد که متغیر است .فشار غلتک ها بر حسب bar است. که برای قسمت های (1) و(5) و (7) و (9) و( 14) و (16) نشان داده شده است.
ماشین رنگزی
ترموزول:
با این ماشین پارچه های الیاف مصنوعی را رنگ می کنند مانند پلی استر و یا پارچه های دو فاز مانند پلی استرو ویسکوز که فاز 1 را که همان پلی استر است با این ماشین رنگرزی می کنند.
پداستیم:
با این ماشین پارچه هایی باالیاف طبیعی را رنگرزی می کنند. مانند پارچه هایی که دو فاز هستند مثل ویسکوز- پلی استر که ویسکوز 67% مقدار پودرا تشکیل می دهد با ماشین پداستیم ویسکوز را رنگرزی می کنند . با پارچه های پنبه ای – پلی استر که پنبه را ماشین پداستیم رنگرزی می کند.
طرز کار دستگاه ماشین ترموزول:
پارچه وارد حوضچه رنگ یا traf می شود در این قسمت رنگ می شود. یک جفت غلتک pader وارد IR یا Drier که با گاز مایع کار می کند می شود که شعله های آن در المنت با گاز مایع کار بستگی به نوع ضخامت پارچه (ضخیم – نازک ) دمای آن متفاوت است بین 280-240 درجه سانتی گراد است . رنگ را یکنواخت می کند و دما باعث می شود از مهاجرت رنگ جلوگیری شود.
نکته : حاشیه پارچه نسبت به وسط پارچه که شل تر است و در انتهای کار یکنواخت می شود.
سپس وارد اتاقک 1 می شود که جفت غلتک در آن وجود دارد که با روغن داغ کار می کنند. برای پارچه های مختلف 210-175 درجه سانتی گراد داریم . 210 بیشتر برای پارچههای تیره به کار می رود.
نکته : وقتی پارچه در یک مرحله رنگرزی جواب نمب دهد به صورت pad dry رنگ می کنند وبه این ترتیب که فاز 1 که تولید می شود توسط پداستیم شسته می شودو سپس مجدداً توسط ترموزول قسمت ویسکوز آن رنگ می شود و جهت تثبیت و سپس توسط پداستیم قلیایی می شود. که این قلیا همان هیدروسولفید سدیم + سود و آب اکسیژنه است که داخل wash box می ریزند.
در 1500 لیتر آب3 لیتر از این مواد را حل می کنند و آب اکسیژنه برای شفافیت پارچه به کار می ردو . پارچه در اتاقک 1 مقداری نم دارد. اصل ترموزول و تثبیت در اتاقک 2 و 3 است ممکن است هنگام رنگرزی در ترموزول ببینیم که پارچه رنگ شده دارای عیوبی است از جمله اینکه لکه ای روی پارچه گذاشته شده باشد که این لکه هرچند متر به فاصله 20cm تکرار می شود. و کل پارچه خراب می شود. سپس باید در این حالت پارچه را از ماشین خارج کرده و پارچه راهنما که رنگ مشکی دارد را جایگزین کنیم .
سپس کار پارچه راهنما این است که لکه هایی که در سرتا سر مسیر روی غلتک ها مانده است را هنگام عبور جدا کندو حوضچه محتوی آب است و پارچه از حوضچه حاوی آب عبور می کند. (مارک این ماشین BABCOCK آلمان است)
اما لکه به علل زیر ایجاد می شود:
1 - ممکن است بعضی از رنگزارها بخصوص رنگ که حالت چسبندگی دارند به دیواره حوضچه رنگ بچسبند و یا به غلتک ها بچسبند در این صورت روی پارچه آنقدر لکه می افتد تا رنگ محو شود.
2 - ماشین پداستیم : رنگ کردن پارچه های پنبه ای و ویسکوز وظیفه این ماشین است . رنگرزی به صورت گرم و سرد از طریق استیفر با دمای 98 درجه و سرد از طریق PADER که اصطلاح آن Cold pad back یا cpb است.
این ماشین شامل سه قسمت است :
قسمت شستشو دارای 6 wash box می باشد. دمای wash box اول 60 درجه سانتی گراد است و اتاقک 2 تا 5 ، 95 درجه است و 6 هم 90 درجه سانتی گراد است. در wash box 2و 3 صابون مصرف می شود.
قسمت سوم یا خشک کن هم از طریق سیلندر با دمای بخار پارچه را خشک می کند.
نسبت رنگ در ماشین pad از 4 سیلندر است . 4 لیتر رنگ و 1 لیتر قلیا ( رنگ Reactive و قلیا هم سود وسیلیکات – کربنات و بی کربنات است.)
رنگ های سرد برای شیدهای تیره استفاده می شود. (سرمه ای – مشکی ) رنگهای گرم برای شیدهای متوسط تا روشن استفاده می شود (سبز یشمی – دودی – استخوانی – کرم)
پارچه بعد از اینکه از ماشین ترموزول خارج شد توسط ماشین پداستیم اول شستشو می شود ( قسمت دوم wash box ) پارچه از طریق غلتک و قیچی ها وارد حوضچه اول می شود واز طریق غلتک های چلاننده یک به یک وارد wash box 1تا 6 می شود.
چرا پارچه های ترموزول شستشو می شوند به خاطر اینکه پارچه هایی که رنگ می کنند روی ویسکوز و پنبه می نشیند پس شسته می شوند تا رنگ های سطحی از بین روند. و آماده می شوند برای رنگرزی {گرم و سرد }
پارچه های مشکی رنگرزی سرد می شوند. بجز اینها تمام پارچه های دیگر رنگرزی گرم می شوند . اکنون پارچه وارد حوضچه اول می شود که در این حوضچه فقطآب داریم و دو غلتک فشارنده داریم که پارچه از بین آنها عبور می کند.
سپس وارد wash box دوم می شود برای شستشوی پارچه های فاز 1 آب 90 درجه است هر wash box و 1800 Lit آب می گیرد.
دو مخزن رنگ داریم که 1000 لیتر ظرفیت دارند. با نسبت 4:1 که قلیا 250 لیتر است.
دوتا مخزن صابون داریم که هر کدام 1500لیتر ظرفیت دارند.
رنگهای رمازول
Remasol Red R.B
Yenow E.B Remasol
Yenow G.R Remasol
رنگهای Leva fix
Lev Yenow E.G
Lev Brown E.ZR
مواد کمکی رنگی:
P.T.M = یکنواخت کننده
ارکانتول = نفوذ دهنده
اکسید کننده –لودیگل : کمکی
اوره = جاذبه الرطوبه
اگر رنگ Leva fix باشد قلیا کربنات و بی کربنات است.
ولی اگر رنگ Remasal باشد قلیا سیلفیات و سود است.
نکته : رنگ مورد استفاده در دستگاه ترموزول : نوع رنگ Disperse نفوذ دهنده P.T.M وارکانتول و یکنواخت کننده پریمازول
آزمایشگاه رنگ وکنترل کیفیت:
کنترل کیفیت:
ثبات شستشویی:ثبات شستشویی پارچه در دستگاهی بنام poly met اندازه گرفته می شود. به این صورت که پارچه رنگ شده را بین دو تا پارچه (پلی استر و پنبه ) گذاشته سپس در دستگاه poly met گذاشته و میزان مهاجرت رنگ در مجاورت واثر جنثیت را بررسی می کنیم سپس grayscalel مقایسه می کنیم . به این صورت که نمونه 10*4 سانتی متر بریده شده که در دو فاز رنگرزی شده یکی با Reachive و دیگری با Disperse را داخل کپسول حاوی پربورات – کربنات می گذاریم . و همانطور که می دانیم میزان مهاجرت رنگزا بررسی می شود. پس این دو فاز پارچه که لکه گذاری روی آن مشخص شده را با gray scale مقایسه می کنیم . اگر نتیجه 2 بود خیلی بد است و اگر 3 بود نیاز به تجدید نظر داردواگر 4 بود عالی است.
اگر خیلی بد باشد باید آنقدر در ماشین شستشوی خط رنگ پداستیم شستشو شود تا دیگر رنگ مهاجرت نکند.
ثبات سایش : دستگاهی داریم که در آن نمونه سفید را چسبانده و نوک دستگاه را روی پارچه مورد نظر حرکت می دهیم تا ببینیم در سایش با هم لکه گذاری می شود یا خیر واین آزمایش بیشتر برای پارچه های چاپ شده و تیره کاربرد دارد.
درصد اختلاط: فیتیله الیاف 67% پلی استر و 33% ویسکوز را به آزمایشگاه تحویل داده و در آزمایشگاه جهت تعیین درصد اختلاط ویسکوز و پلی استر اعمال زیر را انجام می دهیم : مقداری از فیتیله را وزن می کنیم سپس داخل اسید سولفوریک 75% (رقیق شده ) می اندازیم بعد لز 10 دقیقه شستشو می شود و خنک می کنند و مجدداً وزن می کنندو میزان درصد اختلاط الیاف از حیث مقدار ترکیبی پلی استر و ویسکوز مشخص می شود و جواب را به ریسندگی تحویل می دهند.
اصلاحیه: پارچه ای که در خط رنگ ، رنگ شده با نمونه orser مورد نظر اختلاف دارد. به دلایل مختلف : اشتباه اپراتور اختلاف دستگاههای آزمایشگاه با ماشین تولید و عیوب غیر قابل پیش بینی ماشین های تولیدی.
برای رسیدن به شید order
نسخه رنگی :
همه اینها را به حجم 500 میلی لیتر می رسانیم سپس با ماشین فولارد در آزمایشگاه رنگ می کنیم. وpad کردهو بعد به ترموزول آزمایشگاهی داده تا رنگ تثبیت شود:
و سپس مرحله شستشوی با آب جوش و صابون برای بردن رنگ های سطحی و مقایسه با نمونه order و سپس نسخه اصلاحیه را تحویل خط تولید می دهند.
نکته : غلتک های ماشین فولارد برای هر ماشین فرق می کند که میزان فشار آن برای هر pick up فرق می کند.
طرز کار دستگاه فولارد:
ابتدا پارچه مورد نظر را به صورت خشک توزین نموده و فشار فولارد را بر روی عددی بنا به تجربه اپراتور در محدوده وزن پارچه تنظیم کرده و سپس از حوضچه محلول رنگ عبور دهید. دستگاه فولارد را روشن نموده پارچه آنچه به محلول رنگ را از لابلای دو غلتک فولارد عبور دهید بلافاصله پارچه را در ظرف در بسته ای با وزن مشخص قرار داده و توزین نمایید با کم کردن وزن ظرف در بسته وزن پارچه آغشته به محلول رنگ را مشخص نموده و از فرمول زیر pu را مشخص کنید .
با تغییر فشار فولارد تا به دست آمدن 70% p.u محلول پنبه ای و 69% p.u محلول پارچه ای مخلوط P.E با پنبه یا ویسکوز برای رنگرزی فاز 1 مراحل قبل را تکرار کنید:
وزن پارچه خشک/ وزن پارچه آغشته به رنگ –وزن پارچه خشک Pickup=
آبرفت پارچه: این پارچه ها از قسمت shrink گرفته می شودو در آزمایشگاه کنترل در ماشین شستشو داده می شود. علامت هایی در دو طرف پارچه گذاشته می شود که یکی در جهت تار و دیگری در جهت پود که سپس از شستشوی پارچه این علامت ها تغییر می کنند. که میزان تغییر آن را به قسمت shrink گزارش می دهیم.
ثبات در برابر عرق بدن: L-Histidin
گزارش کارآموزی واگن پارس سنسورها
فصل اول
تعریف عبارت سنسور 4
تکنیک های تولد سنسور 6
سنسورها در تکنولوژی لایه نازک 8
سنسورهای سیلیکانی 9
خواص سیلیکان واثرات آنهابرسنسورها 10
فصل دوم
سنسورها اکوستیکی ، سنسورها ی صوتی وکاربردهای 14
سنسورهای موج صوتی سطحی 16
فصل سوم
سنسورهای گازیSAW 20
کاربردهایی ازسنسورهای سرعت وشتاب 21
توضیحات مکمل 22
فصل چهارم
سنسورهای مکانیکی 26
شتاب سنج ها 27
سنسورهای FLOW 28
فصل پنجم
سنسورهای نوری 32
مقاومت های نوری 33
سنسورهای نیمه هادی نوری برای آشکارسازی الکترومغناطیس و
امواج هسته ای 35
دیودهای نوری 37
ترانزیستورهای نوری 38
مثالی ازکاربرد سنسورهای نوری 41
سایر مواد نیمه هادی برای سنسورهای نوری 46
تولیدات اصلی کارخانه :
لکو موتیو دیزل الکتریک ME10 :
لکو موتیو دیزل الکتریکME10 ساخت واگن پارس لکو موتیوی است. برای ماموریت های مختلف که نیروی محرکه آن به وسیله برق از طریق ژنراتور تامین میگردد. و بعنوان لکو موتیو مانوری یا کششی در خطوط اصلی با سرعت 100 کیلومتر در ساعت بطور دائم مورد بهربرداری قرار میگیرد.
این لکو موتیو برای موقعیت جغرافیایی با درجه حرارت بین 45 + و 15 – درجه سانتیگراد تا ارتفاع 1800 متر از سطح دریا طراحی شده است. کابین راننده که تقریبا در وسط قرار دارد راننده را از حداکثر دید وسیع و همه جانبه برخوردار مینماید.
تجهیزات مورد نیاز جهت حرکت کنترل و ترمز بطور جداگانه برای هر دو جهت حرکت در کابین راننده بطور ضربدری نصب شده است که از نظر صرفه جویی زمانی در هنگام دور زدن لکو موتیو در ایستگاهها قابل ملاحظه میباشد. در کابین راننده تجهیزات کنترل برق والکترونیک و سیستم علائم اخباری و تجهیزات ضروری مربوط به لکو موتیو تعبیه شده است.
واگن مسافربری درجه یک :
واگن مسافربری درجه(1) با ده کوپه به گنجایش 60 نفر مسافر منطبق با استانداردهای بین المللی راه آهن های اروپا (UIC) مجهز به امکانات رفاهی مانند تهویه مطبوع تخت خواب میزهای تا شو سیستم پیام رسانی نور پردازی و فضای کافی جهت تردد وبار مسافرین طراحی وسخته شده است.
کوپه مهماندار نیز جهت اریه خدمات هر چه بهتر مجهز به کلیه امکانات لازم مانند یخچال، آب سرد کن ،گرم کن و ... بوده که این مجموعه بهمراه سرویسهای زیبا و مدرن بهداشتی و نیز قابلیتهای فنی بالا می تواند رفاه و آسایش مسافرین را به بهترین نحو ممکن در طول سفر تامین نماید.
آرایش و تزئینات داخلی واگن بر اساس هر نوع سلیقه و نیاز قابل طراحی و اجرا می باشد.
واگن مخصوص حمل سنگ آهن (چهار محوره) :
مشخصات کلی :
دو تیر طولی U شکل در طول واگن شاسی اصلی را تشکیل و شبکه ای از سپری های کف و بدنه را شکل می دهند. کف و بدنه واگن از ورق 8 و 6 میلی متری از جنس(CORTEN_A )میباشد که در مقابل سایش و زنگ زدگی مقاوم است.
حجم بارگیری واگن 47 متر مکعب، طول بارگیری 10600 میلی متر ، عرض 2950 میلی متر.
بوژی مدل 665llRR از نوع H با سرعت km/h 120
سیستم ترمز از نوع KE_GP_16 که با هوای فشرده عمل می نماید.
واگن حمل گندم(گنجایش80 متر مکعب) :
مناسب برای حمل گندم و سایر غلات و مواد با دانه بندی ریز
مشخصات کلی :
بدنه از ورق فولادی ST 52_3 به ضخامت 5 میلیمتر ساخته شده است. شاسی از دو تیر طولی تشکیل شده و بدنه توسط زین و تکیه گاه به آن متصل می شود . بارگیری از طریق چهار دریچه از بالای واگن انجام می گیرد.
تخلیه واگن از زیر از طریق چهار قیف با دریچه های کشویی قابل هدایت از یک طرف واگن صورت می گیرد.
واگن به قلاب اتو ماتیک و ضربه گیر و همچنین چهار تامپون با قدرت 350 کیلو نیوتن و کورس نهایی 90 میلیمتر مجهز شده است .
بوژی مدل 665llRR از نوع H با سرعت km/h 120
سیستم ترمز از نوع" KE_GP_2*12 که با هوای فشرده عمل می نماید.
واگن شش محوره مخصوص حمل سنگ آهن :
مشخصات کلی :
دو پروفیل U شکل در طول شاسی و شبکه ای از سپری های شاسی و کف واگن را تشکیل می دهند.سپرهایی که به فواصل از یکدیگر قرار گرفته ، با دیواره هایی از ورق 8 میلی متری ، بدنه واگن را شکل میدهند.
کف :
کف واگن از ورق با ضخامت 10 میلی متر از جنس(CORENT A ) میباشد که در مقابل سایش و زنگ زدگی مقاوم است.
حجم بار گیری 0 60 متر مکعب ، طول مفید بارگیری 12800 میلی متر ، عرض 2500، میلی متر
واگن مجهز به قلاب اتوماتیک و ضربه گیر . بوژی مدل WU 84 سه محوره از نوع H باسرعت km/h 120 .
بوژی مدل 665llRR از نوع H با سرعت km/h 120
سیستم ترمز از نوعKE_GP_14" 2که با هوای فشرده عمل می نماید
واگن کفی با سطح بار گیری 49 متر مکعب :
مناسب برای حمل بارهای بسته بندی شده (صندوقی و کانتینری) و انواع فلزات بصورت ورق ، رول و پروفیل
مشخصات کلی :
شاسی بطول 18660 میلی متر و عرض 2660 میلی متر با سطح مفید بار گیری 49 متر مربع. در هر سمت دارای 9 درب لولایی به ارتفاع 50 سانتی متر است که در فواصل دو درب یک ستون تکیه گاه قرار دارد .
پوشش کف واگن از چوب جنگلی اشباع شده به ضخامت 48 میلی متر (یا ورق فولادی آجدار 6 میلی متر ) تشکیل شده که می تواند حد اکثر فشار معادل kn 50 را از ناحیه چرخ لیفتراک تحمل نماید .
واگن دارای 16 تیرک عمودی است ، که برای نگهداشتن بارهای مرتفع منظور شده است .
بوژی مدل 665llRR از نوع H با سرعت km/h 120 میباشد.
سیستم ترمز از نوعKE_GP_16" که با هوای فشرده عمل می نماید.
واگن مخزن دار – مخصوص حمل مواد نفتی و مایعات :
این واگن برای حمل انواع مایعات و مواد نفتی که تحت فشار نباشد طراحی و ساخته شده است.
مشخصات واگن :
ظرفیت بار گیری مخزن 65 متر مکعب است . طول واگن 14900 میلیمتر ، عرض آن 3130 میلیمتر و ارتفاع 4265 میلیمتر می باشد.
سیستم ترمز از نوعKE_GP_16" که با هوای فشرده عمل می نماید.
بوژی مدل 665llRR از نوع H با سرعت km/h 120 میباشد.
بمنظور تسریع در تخلیه مواد مخزن مجهز به سیستم لوله های حرارتی با بخار آب گرم می باشد.
واگن مسقف ( گنجایش : 105 متر مکعب) :
مناسب برای حمل بارهای بسته بندی شده ، قطعات صنعتی ، فلزات و مواد غذایی و غلات
مشخصات کلی :
سقف و بدنه از ورق های فولادی ST 52_3 به ضخامت 5/1 و 3 میلی متر ساخته و تکمیل گردیده که چهار درب کشویی به ابعاد (2500*2150 میلیمتر) جهت بارگیری کلاها ییکه نیاز به محفظه سر پوشیده را دارند طراحی و در نظر گرفته شده است.
ضمنا" جهت بار گیری مواد غذایی و غلات نیز چهار دریچه به قطر600 میلیمتر تعبیه گردیده که با فواصل روی سقف واگن قرار دارند . سطح بار گیری 40 متر مربع و حجم مفید واگن 105 متر مکعب است .
واگن مجهز به قلاب اتوماتیک و ضربه گیر و همچنین دارای چهار تامپون با قدرت kn 350 و کورس نهایی 90 میلی متر است .
بوژی مدل 665llRR از نوع H با سرعت km/h 120 میباشد.
سیستم ترمز از نوعKE_GP_16" که با هوای فشرده عمل می نماید.
واگن شن کش ( با ظرفیت 30 متر مکعب) :
مناسب برای حمل بالاست و شن و ماسه
مشخصات کلی :
بدنه اصلی از ورق 5 میلیمتر St 52 – 3 ساخته شده است که دیواره های آن از طرفین شیب دار است. در انتهای شیب دو دریچه تخلیه قیفی شکل قرار دارد. دریچه ها قابل کنترل بوده می تواند مواد را در وسط یا کنار ریل تخلیه نماید.
طول شاسی 12800 میلیمتر و ارتفاع واگن 3500 میلیمتر است.
واگن مجهز به قلاب اتوماتیک و چهار تامپون با قدرت 3500 KN و کورس نهایی 90 میلیمتر است.
بوژی مدل 665 llRR از نوع H با سرعت 120 km / h
سیستم ترمز از نو عKE_GP_16" که با هوای فشرده عمل می کند.
واگن حمل گاز مایع (گنجایش 110 متر مکعب) :
مناسب برای حمل انواع گاز مایع تحت فشار
مشخصات واگن :
بدنه اصلی از یک استوانه به قطر 3000 و طول 16400 میلیمتر و ضخامت 14 میلیمتر از فولاد مخصوص STE 47 ساخته شده، تخلیه و بارگیری واگن از طریق دو شیر که در زیر واگن قرار دارند انجام می گیرد.
حجم مخزن گاز 110 متر مکعب و ظرفیت بارگیری 46 تن است.
مخزن دارای 2 شیر اطمینان می باشد که در فشار 2/23 بار عمل می نمایند.
بوژی مدل 665 llRR از نوع H با سرعت 120 km / h
سیستم ترمز از نو عKE_GP_16" که با هوای فشرده عمل می کند.
واگن حمل سیمان و پودر (گنجایش : 52 متر مکعب)
مناسب برای حمل سیمان و انواع فله مثل گچ، پودر آلومینیوم و سایر مواردی که دانه بندی آنها کمتر از 4 میلی متر است.
مشخصات کلی :
بدنه اصلی از یک استوانه به قطر 2600 و طول 12710 میلمتر و ضخامت 6 میلیمتر ساخته شده که داخل آن با ورق 4 میلیمتر شیب دار شده است و در زیر به 4 قیف تخلیه منتهی می شود. بارگیری از 4 دریچه صورت می گیرد که در بالای واگن قرار دارد.
تخلیه واگن با ظرفیت 2/1 تن در دقیقه به کمک هوای فشرده از طریق یک لوله به قطر100میلیمتر انجام می شود. این سیستم قادر است مواد را تا ارتفاع 20 متر در سیلو تخلیه کند.
حجم مخزن 52 متر مکعب و ظرفیت بارگیری واگن 55 تن است.
بوژی مدل 665 llRR از نوع H با سرعت 120 km / h
سیستم ترمز از نو عKE_GP_16" که با هوای فشرده عمل می کند.
شرکت واگن پارس علاوه بر ساخت واگنها و لوکو مو تیوهاو واگنهای شرکت رجا و شرکتهای خارجی را بازرسی اساسی می نماید.
همچنین در سالنهای مربوط به بوژی های زیر تولید و تعمیر میشوند:
همچنین شرکت بوژی های رومانی –هندی را نیز تعمیر اساسی می نماید.
تاسیسات کارخانه :
آب مورد نیاز کارخانه از طریق مخازن خانه سازی سکایی به ساختمان شماره پنج کارخانه انتقال یافته و به آزمایشگاه ساختمان 12 میرسد و توسط فیلتر سختی آب گرفته می شود.
آب اراک به علت سختی بالایی که دارد موجب رسوب در جداره دیگ ها و لوله ها میگرددودر نتیجه خوردگی دیگها افزایش می یابد. فیلتر های سختی گیر آب و پس از هر 45 متر مکعب باید احیا شوند. ظرفیت تصفیه آب بین5 تا7 متر مکعب در ساعت است.
برق مورد نیاز کارخانه توسط پست63 کیلو ولت نزدیک کار خانه تهیه شده و سپس درست شماره5 کارخانه به 20 کیلو ولت کاهش میابد. سپس توسط پست های فرعی که در هر بخش وجود داردبه 400 ولت سه فاز تبدیل می شود. سوخت مازاد مورد نیاز کارخانه در محوطه کارخانه در مخازنی به حجم500 متر مکعب نگهداری میشود.هوای مورد نیاز کارگاهها توسط6 دستگاه کمپر سور با ظرفیت 5و6 متر مکعب در دقیقه تأمین می شود.
خط تولید کارخانه :
سالنهای خط تولید را به سه بخش کلی می توان تقسیم نمود: انبارهای مواد خام و سالنهای قطعه سازی و سالنهای
مونتاژو رنگ. علاوه بر این سالنهای تعمیر نیز بخشی از کارخانه را تشکیل می دهند.در انبارهای مواد خام مواد اولیه مورد نیاز کارخانه شامل ورقها و پروفیلها و مواد کامپوزیت نگهداری می شوند. دراین بخش بر اساس استانداردهای انبار داری مواد نگهداری و لیست می شوند.
ماشین آلات در سالنهای قطعه سازی به صورت کارگاهی (عملکردی) استقرار یافته اند.بدین صورت که ماشین آلات و دستگاههایی که دارای عملکرد مشابه می باشندو در یک سالن استقرار یافته اند. پس از انبار و سالن عملیات اولیه قرار دارد که اکنون به ماشین آلات موجود در آن میپردازیم:
در ابتدای سالن واحد ساچمه پاشی قرار دارد که با پاشیدن بر روی سطوح ورق هر گونه آلودگی و زنگ زدگی را بر طرف می نماید. سپس دستگاههای برش قرار دارد که معمولا اولین مرحله ساخت یک قطعه در این بخش صورت می گیرد. دستگاههای برش هوا گازNC در این بخش قرار دارند. یکی از این دستگاهها توسطمتخصصین شرکت با نصب کامپیوتر مورد نیاز به CNC ارتقا پیدا کرده است.
دستگاه برش پلاسما (زیر آبی) دیگر دستگاه برش این بخش است.این دستگاه به صورت CNC عمل می کند و توسط کدهای استاندارد مشخصات قطعه را می گیرد. در این دستگاه برش زیر سطح آب صورت می گیرد. به این صورت که دستگاه دارای حوضچه ای پر از آب است که قطعه درون آن قرار می گیرد. سپس الکترود برش وارد آب می شود و در فاصله ای معین از سطح جسم قرار می گیرد و عملیات برش با استفاده از قوس الکتریکی آغاز می شود.برای دور ساختن مواد مذاب از گاز اکسیژن استفاده می شود. گاز اکسیژن توسط نازل هایی که قابل تعویض هستندبه محل مذاب هدایت می شوند. برای جلوگیری از اکسیداسیون سریع ورق در محل بریده شده در اطراف محل برش آب مقطر تزریق می شود. سرعت برش در این دستگاه بسیار بالا است و به دلیل سرد شدن سریع ورق درون آب و تنش های پس مانده حرارتی کنترل می شوند. سطوح بریده شده توسط این دستگاه کیفیت بسیار مناسبی دارند و نیازی به ماشین کاری ندارند.
دیتگاه دیگری که در این بخش وجود دارد و دستگاه لیزری است که از ایتالیا خریداری شده است. این دستگاه متصل به کامپیوتر مخصوصی است که بر پایه سیستم عامل WINDOWS 2000 کار می کند. توسط این کامپیوتر کلیه کنترلهای عملیات برش انجام می پذیرد. علاوه بر این کامپیوتر مذکور قابلیت اتصال به انترنت را نیزداراست و بدین وسیله که دستگاه دچار مشکل شود متخصصین شرکت سازنده از طریق اینترنت کنترل را در دست گرفته و نسبت به رفع مشکل اقدام می نمایند.
دستگاه برش لیزر قابلیت برش با ابعاد بسیار دقیق را داراست و قطعاتی را برش می زند که با دستگاههای برش معمولی امکان پذیر نیست. سطوح برش خورده با این دستگاه کیفیت بسیار بالایی دارند و به پرداخت نیازی ندارند.در سالن بعدی انواع دستگاههای برش دیسکی و اره ای و انواع ماشین های تراش و پرس وجود دارد.در سالنهای مونتاژ طریقه استقرار ماشین آلات متفاوت است. بدین ترتیب که ماشین آلات بر اساس نوع تولید مرتب شده اند.و مجموعه پس از تکمیل هر مرحله دقیقا به مرحله بعدی انتقال پیدا می کند مثلا ابتدا فیکسچرهای سر شاسی و سپس فیکسچرهای شاسی قرار گرفته اند. این مساله در سالنهای مختص تعمیرات نیز با توجه به روند تعمیر رعایت شده است. بطور مثال سالن تعمیر بوژی که کار اصلی آن تراش و بالانس کردن چرخهای بوژی است.
در این کارخانه بیش از 320 عدد ماشین وجود دارد که تنوع بسیار زیادی را شامل می شود. بیش از 150 عدد از این ماشینها در عملیات ساخت و تولید قطعات بکار می روند.
این ماشین آلات به بخشهای زیر تقسیم می شوند:
دستگاههای برش(لیزری-پلاسما-گیوتین-اره های دیسکی و نواری و برش هوا گاز)
دستگاههای برش(خمکاری-ضربه ای-چکشی-هیدرولیکی) تراش(کپی تراش-تراش افقیو عمودی دروازه ای)و ماشین آلات سنگ(تخت-داخل زن)
70 عدد از ماشین آلات کارخانه مخصوص عملیات تعمیرو بازسازی واگن و قطعات و مجموعه های آن می باشد.
که شامل گروههای شستشو- پرس کورهای- تراش و...می باشد.
مابقی ماشین آلات مربوط به آزمایشگاه مرکزی کارخانه می باشد که ماشین آلات کششی- سختی سنج-تست پاندولیو اشعه ایکس می باشد.
نصب ماشین آلات موجود در کارگاهها از سال 53 همزمان با آغاز عملیات ساختمانی کارخانه شروع شده و تا سال 65 ادامه پیدا می کند.
شماره گذاری و کد بندی ماشین آلات :
به منظور سهولت کار و کنترل روند تعمیر ماشین آلات موجود در کارخانه کد بندی می شوند . بدلیل اینکه از هر نوع ماشین امکان دارد بیش از یک کد دو بخشی اختصاص داده شده است که بخش اول آن بیانگر سالنی است که ماشین در آن استقرار یافته است و بخش دوم شماره اختصاصی دستگاه در آن سالن می باشد.
مثلاماشین670 در سالن 6 استقرار آن 70 است . از این سیستم شماره بندی در پرونده ماشین برنامه ریزی تولید سرویس و نگهداری و ... استفاده می شود .
تعمیر ماشین آلات :
برای سهولت در امر تعمیر ماشین آلات به سه دسته A,B,C تقسیم شده اند و برای هر دسته تیم جداگانه ای وجود دارد .
آشنایی با قطعات اصلی واگن و لوکوموتیو :
هر واگن شامل بخشهای بدنه ( اتاق و شاسی ) و بوژی می باشد . بوژی شامل چرخ و سیستم تعلیق و ترمز است . در واگن های باری سیستم تعلیق بسیار ساده بوده و شامل یک سری فنر و سیستم استهلاکی اصطکاکی است .
ترمز های واگن باری نیز بسیار ساده بوده و شامل یک کفشک ترمز که مستقیما بر روی چرخ قرار می گیرد . به دلیل سایش شدید چرخهای واگن و کاهش قطر چرخهای سیستمی وجود دارد که همواره کفشک ترمز را در فاصله معینی از چرخ قرار می دهد تا ترمز ها به خوبی عمل نمایند .
در واگنهای مسافر بری راحتی و آسایش میافران پارامترهای بسیار مهمی است بنابزاین از سیسیتم تعلیق پیچیده تری استفاده می شود که شامل فنرهای سری وموازی و مستهلک کننده های اصطکاکی و ویسکوز است .
بسته به نوع اصلی بوژی بدنه اصلی بوژی می تواند با استفاده از تیرها و ورقها و جوش آنها به یکدیگر یا با ریختگری به صورت یکپارچه تولید شود .
بر روی بوژی قطعه ای کاسه مانند قرار گرفته است ( کام ) که زبانه آن در زیر واگن تعبیه شده است . و به این ترتیب واگن روی بوژی مستقر می شود . در پیچ های تند امکان دارد بر اثر نیروی گریز از مرکز و بار گذاری نا متعادل روی واگن زبانه واگن از کام بوژی خارج شود . برای پیش گیری از این موضوع روی زبانه و کام سوراخی ایجاذ می شود تا پینی در این بین قرار گیرد .
در دو طرف بوژی بالشتکی M شکل برای تنظیم قرار دارد . این بالشتکها در هنگام دور زدن واگن باعث می شوند که که فشار وارده بر پین اتصال کمتر شده و از سویی باعث می شود که واگن در هنگام دور زدن تراز افقی را نسبتا حفظ نماید .
تعریف عبارت سنسور :
امروز کلمه سنسور به هیچوجه از مفاهیمی از قبیل میکرو پروسسور ، ترانسپیونز (یک میکرو چیپ کامپیوتری بسیار قدرتمند که می توان مقادیر فوق العاده زیاد اطلاعات را به طور خیلی سریع پردازش نماید) انواع مختلف حافظه و سایر عناصر الکترونیکی به عنوان یکی از لغات وا بسته به دنیای نو آوری های تکنولوژیکی اهمیت کمتری را ندارد . با وجود این سنسور هنوز هم فاقد یک تعریف دقیق است همچنانکه عباراتی از قبیل پروب، بعد سنج (gauge ) ، پیک –آپ یا ترنسدیوسر، مدتها چنین بوده اند . کوششهای زیادی به عمل آمده است تا کثرت تعاریف را محدود نماید . کلمه سنسور یک عبارت تخصصی است که از کلمه لاتین Sensorium به معنای توانایی حس کردن یا Sensus به معنای حس برگرفته شده است . پس از آشنایی با منشا مفهوم سنسور ، تاکید کردن بر تشابه بین سنسورهای تکنیکی و اندام های حس انسانی واضح به نظر می رسد.
پایان نامه بررسی رابطه بین تفکر غیر منطقی و سلامت روانی
فهرست
چکیده 1
فصل اول: کلیات تحقیق 2
مقدمه 3
بیان مسئله 5
سوال مسئله 6
هدف تحقیق 6
اهمیت و ضرورت تحقیق 6
فرضیه های تحقیق 7
متغیر های تحقیق 7
فصل دوم: پیشینه و ادبیات تحقیق 9
مقدمه و کلیات 10
تعریف 11
مشکل تعریف 11
تاریخچه 15
مختصری درباره تاریخچه بهداشت روانی در ایران 27
هدف بهداشت روانی و سلامت عمومی 35
پیشگیری 36
پیشگیری اولیه 37
نظریه آلبوت الیس در رابطه با تفکر غیر منطقی 52
مبانی نظری 53
نظریه شخصیت 54
رشد شخصیت 57
منشا اضطراب و رفتار ناسازگار 58
اهداف درمان 62
فنون درمان 63
فصل سوم: تعیین روش تحقیق 64
جامعه مورد مطالعه 65
حجم نمونه 65
روش نمونه گیری 65
معرفی ابزار تحقیق 65
معرفی پرسش نامه تفکر غیر منطقی 66
روش تحقیق 67
روش آماری مربوط به فرضیه ها 68
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها 69
جدول 1-4 نمرات آزمون 70
تجزیه و تحلیل داده ها 72
فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری 82
بحث و نتیجه گیری 83
پیشنهادات 85
محدودیت های تحقیق 86
ضمائم و پرسشنامه سلامت روانی گلدنبرگ 87
پرسشنامه سلامت عمومی(GQH) 88
دستور اجرا و پرسشنامه سلامت عمومی(GQH) 90
نمره گذاری 92
منابع و ماخذ 95
چکیده :
هدف از تحقیق حاضر بررسی رابطه بین سلامت روانی و تفکر غیر منطقی در بین داشجویان غیر بومی رشته های صنایع و تربیت بدنی ورودی 85 ـ 84 دانشگاه آزاد اسلامی واحد ابهر است که فرضیه های عنوان شده عبارتند : 1 ـ بین سلامت روانی و تفکر غیر منطقی دانشجویان رابطه وجود دارد . 2 ـ بین سلامت روانی دانشجویان رشته صنایع و تربیت بدنی تفاوت معنی داری وجود دارد . 3 ـ بین تفکر غیر منطقی دانشجویان رشته صنایع و تربیت بدنی تفاوت معنی داری وجود دارد . که جامعه مورد مطالعه دانشجویان رشته های صنایع و تربیت بدنی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ابهر ورودی 85 ـ 84 است که 60 نفر به عنوان نمونه انتخاب گردیده و آزمون سلامت روانی گلندبرگ که دارای 28 سوال 5 گزینه ای است و آزمون تفکر غیر منطقی 30 سوال که دارای دو گزینه بله وخیر است که جهت آزمون فرضیه 5 از روی ضریب همبستگی پیلرولون و ازروش آماری t و تغییر مستقل برای فرضیه های اول و دوم و سوم که نتایج بدست آمده حاکی از آن است که بین سلامت روانی وتفکر غیر منطقی رابطه معنی داری وجود دارد ولی بین سلامت روانی دانشجویان رشته صنایع و تربیت بدنی تفاوت معنی داری وجود ندارد و همین طور بین تفکر غیر منطقی در بین دانشجویان صنایع و تربیت بدنی تفاوت معنی داری وجود ندارد .
فصل اول
کلیات تحقیق
مقدمه :
اعتقاد داریم که تندرستی یکی از نعمتهای بزرگ در زندگی انسان است و نمی توان منکر شد که سلامتی روانی در زمره بالاترین نعمتهاست افرادی که به نحوی ازلغا با بیماران روانی ، عقب ماندگی ذهنی و معتادین به مواد مخدر و اکس سرو کار دارند به این امر اعتقاد کامل دارند . بدیهی است بیماران روانی مخصوص به یک قشر و یا طبقه خاصی نبوده وتمام طبقات جامعه را شامل می گردد و تعصب نسبت به بیماران روانی به قدری است که هنوز نه تنها در کشور ما بلکه در بیشتر کشورهای جهان آمار دقیق و منظمی مربوط به بیماران روانی در دسترس نیست در ایران فقط 10 در صد تخت های بیمارستانی متعلق به بیماران روانی و در حدود 12 درصد بودجه بهداشتی کشور صرف بیماران روانی می گردد مسئله افزایش بیماریهای روانی موضوع روز بوده و رابطه مستقیم با سیر صعودی رشد جمعیت و افزایش فشارهای عاطفی و هیجانی دارد تاریخچه بهداشت و سلامت روانی با توجه به وجود بیماریها روانی از زمانی که بشر وجود داشته و مخصوصا زندگی اجتماعی را شروع کرده همراه بوده است پیدا کردن شروع آغاز هر نهضتی بخصوص نهضتهای اصلاحی و علمی به علت داشتن منابع گوناگون و چند جانبه مسئله مشکلی است در حقیقت روان پزشکی را می توان قدیمی ترین حرفه و تازه ترین علم به شمار آورد قدیمی ترین چون بیماریهای روانی از قدیم وجود داشته و سقراط در سال 377 تا 460 سال قبل از میلاد عقیده داشته که بیماران روانی را مانند بیماران جسمی باید درمان کرد و تازه ترین علم برای اینکه تقریبا از سال 1930 بعد از تشکیل اولین کنگره بین الملی بهداشت روانی بود که روان پزشکی به صورت جزئی از علوم پزشکی شهر و سازمان روان پزشکی و مراکز پیشگیری در کشور های مترقی یکی بعد از دیگری فعالیت خود را شروع کردند و اکثرا همه این مشکلات از طریق افکار و باورهایی است که می تواند زندگی آدمی را دستخوش آسیب کند که باعث سعی کرد این افکار را از ذهن خود جدا کرد .
موسوی پور ـ 1381 ـ ص 17
بیان مسئله :
بیماریهای روانی مانند بیماریهای جسمانی کشنده نیستند اگر چه خودکشی یکی از علل مرگ ومیر بیماران روانی است ولی از نظر آماری و مقایسه با مرگ و بیماری جسمانی می توان آن را نادیده گرفت عدم درک از نحوه شیوع بیماری و حتی ایجاد رفتارهای غیر طبیعی در آدمی باعث بهم خوردن سلامت روحی وروانی افراد میشود و گاهی عوامل و عللی وجود دارد که باعث ایجاد بهم خوردن سلامت روانی شود که می توان آن را به افکار و باور های فرد نسبت دارد که گاهی اوقات افکار نادرست و به کارگیری روشهای نادرست در زندگی باعث ایجاد ناراحتیهای روانی می شود و گاهی اوقات دوری از خانواده در بین جوانان و مشکلات ناشی از آن مانند امکانات اقتصادی و تغذیه و پیدا شدن دوستان ناباب و عوض شدن راه زندگی تامل در عدم سلامت روانی می تواند دخالت داشته باشد .
سوال مسئله :
آیا بین تفکر غیر منطقی و سلامت روانی رابطه وجود دارد ؟
آیا بین تفکر غیر منطقی دانشجویان ـ صنایع و تربیت بدنی تفاوت وجود دارد ؟
آیا بین سلامت روانی دانشجویان صنایع و تربیت بدنی تفاوت وجود دارد ؟
هدف تحقیق :
هدف از تحقیق حاضر بررسی رابطه بین سلامت روانی و تفکر غیر منطقی است و اینکه آیا باورهای غلط و منفی می تواند در فرد و سلامت روحی آن نقش بسزایی داشته باشد و آیا افکار نادرست در امور زندگی می تواند فرد را دوچار تنش کند و اینکه آیا دوری از خانواده در بین جوانان این تفکرات رابیشتر و بیشتر می کند یا نه ؟
اهمیت و ضرورت تحقیق
عدم سازش و وجود اختلالات رفتاری در جوامع انسانی بسیار مشهود و فراوان است در هر طبقه و صنفی و در هر گروه و جمعی اشخاص نا متعادلی زندگی می کنند بنابراین در مورد همه افراد اعم از کارگر ، دانش پژوه و پزشک و ... خطر ابتلا به ناراحتی های روانی است که همه اینها می تواند از باورهای غلط و منفی آدمی در ذهنش نشات گرفته باشد که باید آدمی از راه حلهایی استفاده کند که کمتر با این موارد دست و پنجه نرم کند دانشجویان دانشگاه معمولا افراد برگزیده هر جامعه هستند و آنها معمولا از لحاظ هوش بر دیگر همسالان خود برتری دارند و اغلب از لحاظ موقعیت اجتماعی و اقتصادی از دیگر جوانان برخوردارند با این وجود در دانشگاهها عده ای از دانشجویان افراد پیکسوت و عده زیادی نورتیک است و گاهی این عوامل به جهت دوری از خانواده یا تفکرات باطل و منفی است که دانشجو در صورت نبود خانواده به خود و ذهنش راه می دهد که با ارائه این تحقیقات امید است که این مشکلات روحی و ذهنی قشر جوانان را کاهش داد و طوری که این جوانان با امید و افکارمثبت و منطقی بتوانند سلامت روحی و روانی خود را افزایش دهند که این تحقیقات در محیط های آموزشی و خانواده می تواند نقش بسزایی داشته باشد .
احمدی 1380 ـ ص21
فرضیه های تحقیق :
1 ـ بین تفکر غیر منطقی و سلامت روانی دانشجویان رابطه معنی داری وجود دارد .
2 ـ بین تفکر غیر منطقی دانشجویان صنایع و تربیت بدنی تفاوت معنی داری وجود دارد .
3 ـ بین سلامت روانی دانشجویان صنایع و تربیت بدنی تفاوت معنی داری وجود دارد .
مقاله انرژی های تجدید پذیر و تولید پراکنده انرژی ها در جهان
عوامل موثر در پرخاشگری دانش آموزان مقطع راهنمایی
پایان نامه سوء تغذیه و تأثیر آن در روح و جسم نوجوانان
فهرست مطالب
کلیات
مقدمه
فصل اول : تغذیه
تغذیه
تاریخچه غذا
عهد قدیم تا دوران آگاهی
هرم غذایی
فصل دوم: گروههای غذایی
ویتامین ها
کربوهیدارتها
چربی ها
امگا- 3 و امگا- 4
پروتئین ها
املاح معدنی
آهن
سدیم و پتاسیم
کلسیم
ید
روی
آب
فصل سوم: اهمیت تغذیه
تغذیه در دوران بلوغ
ویژگی های رفتاری تغذیه در نوجوانان
اهمیت تغذیه در دختران
تأثیر تغذیه در خوجوانان در موفقیت جامعه
توصیه های تغذیه ای
اهمیت صبحانه و میان وعده ها
فصل چهارم: عوارض ناشی از تغذیه نادرست
جسمی:
مشکلات ناشی از تغذیه ناسالم
چاقی
منشاءچاقی
عوارض رژیم های نادرست
کم خونی ناشی از فقر آهن
کم خونی مگالوپلاستیک
کم خونی پرنی سیوز
کم خونی همولتیک
کم خونی ناشی از کمبود مس
کربوهیدارت ها و پوسیدگی دندان
گواتر
کمبود ویتامین A
کمبود ویتامین B
کبمود پروتئین
روانی:
افسردگی
افسردگی جوانان
افسردگی و تغذیه
فصل پنجم: مصاحبه
مصاحبه با دکتر حسینی متخصص تغذیه
فصل ششم: جمعبندی
فصل هفتم: پیوست
منابع
مقدمه
حمد و سپاس خدای را که شالوده ای از وجود الهی خویش را در ابعاد گوناگون به انسان ابوالبشر نازل نموده است.
و آفرین بر آفریننده زیبایی ها که والاترین خلق کائنات و هستی او انسان و انسانیت شاهکار اوست.
و اوست راهنمای روح و اندیشه بشر شفای دردهای روح و جسم همگان بهترین راهنما از مُلک تا ملکوت – پرکننده خلاء های عمیق زندگی و دریای معرفت بی انتها ونور هدایت بدون خاموشی
اوست که آموخت خوردن و آشامیدن را و بخشید گوهر معرفت را به روح.
ودوباره حمد و سپاس و ستایش فقط او را که با سخاوت کامل بخشید ویژگی شعور به ا نسان و او را متمایز کرد و یاد داد تا بداند غذای روح و جسم را.
پس ای انسان تأمل و دقت کن، این همه شگفتی را که برای هدایت توست.
و شکراین همه نعمت جسم و روح تغذیه مناسب آنهاست.
فصل اول
تغذیه
تغذیه
تغذیه علمی است که رابطه میان رژیم غذایی و وضعیت سلامت و بیماری را مطالعه می کند نیاز انسان به غذا یکی از احتیاجات ذاتی یا فیزیولوژیک است که مهمترین عامل بقای زندگی و طول عمر می باشد.احتیاج به غذا دائمی است و ارگانیسم را مجبور
می کند تا برای بدست آوردن غذا و رفع گرسنگی کوشش کند. تغذیه صحیح و متعادل نه تنها پدیده رشد را میسر می سازد و به تندرستی وطول عمر می انجامد بلکه با تأثیر روی اعصاب وروان سبب رشد فکری و نمو نیروهای روانی می گردد.
نقش غذا در بدن
غذا با مواد جامد یامایعی گفته می شود که از راه دهانی مصرف می شوند و علاوه بر برطرف کردن حس گرسنگی نیازهای بدن را نیز تأمین می کند این نیازها عبارتند از:
انرژی که برای ادامه کار دستگاههای مختلف بدن از قبیل: قلب، ریه، دستگاه گوارش وعضلات و همچنین انجام فعالیتهای روزانه مثل ایستادن، راه رفتن، ورزش و درس خواندن لازم است.
تأمین مواد اولیه برای رشد و نمو( بخصوص در کودکان، نوجوانان و زنان باردار )
ترمیم و جانشین کردن سلول ها و بافتهای مختلف بدن که در اثر افسردگی از بین می روند.
مواد مغذی
غذاها از مواد مغذی یعنی کربوهیدراتها، پروتئین ها، چربیها، ویتامین ها، مواد معدنی و آب تشکیل شده اند که همه برای حفظ سلامت بدن مهم هستند این مواد کم وبیش در غذاها وجود دارند نقش مواد مغذی مختلف در بدن عبارتند از:
کوبوهیدارتها و چربیها منابع عمده تأمین انرژی هستند.
پروتئین ها نقش سازندگی دارند و برای ساخته شدن و نگهداری سلول ها و بافتهای بدن موردنیاز هستند پروتئین ها بعلت نقش ویژه خود در رشد بدن در برنامه غذایی نوجوانان از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
ویتامین ها و مواد مغذی در مقایسه با کربوهیدارتها و پروتئین ها به مقدار کمتری مورد نیازند اما به همان اندازه در حفظ سلامت بدن، تنظیم واکنش شیمیایی و اعمال حیاتی بدن نقش دارند برخی از مواد اجزای ساختمانی بافت ها را تشکیل می دهند مثل کلسیم در استخوانها و دندانها و آهن در خون.
آب سالم و فیبر( الیاف گیاهی) نیز از جمله اجزای یک رژیم غذایی مناسب می باشند.
نیازهای تغذیه ای
غذاها از مواد مغذی تشکیل شده اند و تغذیه صحیح یعنی خوردن و دریافت مقدار لازم وکافی از هریک از این مواد مقدار مناسب این مواد مغذی که برای حفظ سلامت لازم است نیازهای تغذیه ای نامیده می شوند این نیازها با توجه به شرایط جسمی،محیطی، و فردی متفاوتن و براساس سن، جنس، شرایط فیزیولوژیک اندازه بدن و میزان فعالیت فرد تعیین می شوند.
گروههای غذایی
یکی از بهترین راهها برای اطمینان از تأمین نیازهای تغذیه ای استفاده از چهارگروه اصلی غذایی است توصیه می شود در برنامه غذایی روزانه از این گروههای غذایی استفاده شود.
«تاریخچه غذا»
تا اوایل سده نوزدهم مفهوم غذاخوردن فقط پرکردن شکم بود و احساس گرسنگی بشر را وادار می کرد تا آنچه را دردسترس خود می دید بدون توجه به کیفیت و کمیت آن مصرف کند. شهرنشینی و تشکیل اجتماعات باعث ایجاد تغییرات زیادی در طرز تغذیه بشرشده است. اولین اختراعات و شهرها در میانرودان، آسیای غربی، مصر و یونان بوجود آمدند شهرنشینی های اولیه کشاورزی و دامپروری را بخوبی می دانستند و برای تغذیه خود از محصولات متنوع استفاده می کردند ایران نخستین کشور جهان است که انسان اولیه در آن به کشاورزی و پرورش دام پرداخته است( دو تن از متخصصین به نام های آرتورکیت و دکترارنست هرتسیلمند در کتابی به نام صنایع ایران ثابت کرده اند که کشاورزی و تمدن از فلات ایران شروع شده است) در حفاری هایی که در بعضی از نقاط ایران نظیر شوشتر، دامغان، تخت جمشید و تپه سیلک کاشان بعمل آمده نشان می دهد که تاریخ کشاورزی در ایران متجاوز از 6000 هزارسال است تاریخچه تغذیه در یونان نشان میدهد که مردم یونان باستان برای تغذیه اهمیت زیادی قائل بودند واین جمله به آنان منسوب است که« برای تقویت روح هرگز جسم را نباید فراموش کرد و باید مردم را با غذای مناسب تربیت کرد. شواهد نشان میدهد که درزمان های قدیم مردم یونان بیشتر از گیاهان تغذیه می کردند و مصرف گوشت گوسفند، پرندگان، شکر، لبنیات، و ماهی نیز در بین بعضی از طبقات اجتماع معمول بوده است.
همچنین روغن زیتون را بسیار دوست داشته و مصرف می کردند در روم قدیم مردم کشاورزی می کردند غلات غذای اصلی آنها راتشکیل می داد ومصرف گوشت منحصر به طبقه اشرافی بود در دورانهای قدیم یعنی پس از استقرار امپراتوری در روم وضع تغذیه مردم تغییر کرد و رومیان بعد از فتوحات مختلف از تغذیه مردم سرزمینهای فتح شده تقلید کرده ودر این راه جانب افراط می پیمودند. البته این طرز تغذیه مربوط به طبقات مرفه و اعیان بود در حالی که مردم عادی تغذیه ساده ای داشتند. در این زمان حتی کتب آشپزی نیز در روم منتشر شده که کتاب Deipnoshistae اثر Athenoceus در قرن دوم میلادی چاپ شده و طرز تهیه غذاهای گوشتی سبزیها و اطلاعات دیگری در آن شرح داده شده است.
در مورد رژیم های غذایی آغاز پیدایش آن به لوحه ای متعلق به سال 1900 قبل از میلاد مسیح در ناحیه سومر مربوط می شود که در آن برنامه غذایی یک کودک نوشته شد ه و در حال حاضر در موزه باستانشناسی استامبول نگهداری می شود طی دوران های مختلف تاریخ و از دیدگاه مذاهب گوناگون رژیم های غذایی حائز اهمیت بسیار بوده و در بسیاری از کتب مذهبی مطالبی در زمینه تغذیه در دوران بارداری شیردهی و روزه منعکس شده بقراط غالباً نصایح و توصیه هایی در زمینه مصرف یا عدم مصرف بعضی از غذاها به بیماران خود می کرده است.
زکریای رازی که از دید عده زیادی پدر علم تغذیه و رژیم های غذایی کودک شناخته شده توصیه هایی مختلفی در زمینه رژیم های غذایی دارد. هم چنین در کتاب الصحه اثر اسرف بن محمد در زمینه تغذیه و رژیم غذایی در دوران مختلفی زندگی مطالبی سودمند عنوان شده است با وجود اهمیت زیاد این رشته در حفظ سلامت انسان از گذشته تا حال داشته ولی تا سالهای پایان وضعیت زندگی استاد در جنگ جهانی اول هیچ سازمانی که رسماً در این زمینه فعالیت کند وجود نداشت که در سال 1917 نخستین انجمن مربوط به رژیم شناسان را در سال 1925 منتشر کرد و به تدریج دامنه فعالیت خود را در زمینه مدیریت و خدمات غذایی مراکز تغذیه توسعه داد دانش آموختگان این رشته که رژیم شناس نامیده می شوند باید تمام اطلاعات ودانش خود را در رته کمک به برقراری و بهبود سلامت بشر به کار گیرند.
اصطلاح رژیم درمانی یا درمان با رژیم به معنای استفاده از رژیم غذایی نه فقط برای بیماران بلکه برای افراد سالم نیز است. بدین معنی که افراد سالم نیز باید به نوبه خود از رژیم غذایی مناسب استفاده کنند تا بدین وسیله از ابتلاء به سوء تغذیه مصون مانده و از سلامت کامل برخوردار شوند.
« عهد قدیم تا دوران آگاهی عصر جدید»
انسان بعنوان یک موجود همه چیز خوار در طول 250000 سال قبل پدیدار گشت. تغذیه های اول بیشتر دارای سبزیها و هر از چندگاهی گوشت و ماهی در صورت وجود بود. کشاورزی حدود 1000 سال قبل در جهان بوجود آمد که محصولاتی چون گندم،غلات، برنج ،ذرت، نان و لازانیا حاصل آن بود مزرعه داری نیز همچنین برای بوجود آوردن محصولاتی چون شیر و لبنیات و گوشت وانواع سبزیجات دست به کار شد.
اهمیت اول درجه خلوص غذا در زمان تشخیص داده شد که انباشت حجیم محصولات منجمد به ظهور آفات و خطرات الودگی گشت. آشپزی بعنوان یک فعالیت سنتی و مرسوم رایج گردید.
475 سال قبلا از میلاد مسیح« انک گواری» اعتقاد داشت غذا توسط انسان جذب می شود و بنابراین دارای ترکیبات زاید است در نتیجه وجود مواد مغذی را استنباط کرد. 400 سال قبل ازمیلاد مسیح« هیپوراتی» می گوید بگذار غذا داروی تو باشد.
اولین تجربه غذایی ثبت شده ودر کتاب مقدس،کتاب دانیال یافت شده است دانیال نبی و دوستانش توسط پادشاه بابل در زمان حمله اسرائیل دستگیر شدند. آنها که بعنوان خدمه دادگاه بکار گرفته شده بودند بایداز غذاهای خوب و شراب پادشاه میخوردند ولی آنها امتناع می کردند و خوردن سبزیجات وآب را طبق آئین غذایی یهودیان ترجیح دادند مباشر اعظم پادشاه تنها با یک محاکمه موافقت کرد که دانیال نبی ودوستانش قرار شد 10روز رژیم غذایی خود را داشته باشند و بامردان شاه مقایسه شوند، بعد از 10 روز وقتی که سالمتر ازمردان شاه به نظر رسیدند و به آنها اجازه داده شد که هر چه دوست دارند بخورند.
قرن 16
دانشمند و هنرمند« لئوناردو داوینچی» متابولیسم را به یک شمع در حال سوختن شبیه کرد.
قرن 18
دکتر جیمز لیند که یک پزشک در نیروی دریایی انگلیس به وجود اولین آزمایشات علمی درباره تغذیه انجام داد و کشف کرد که آبلیمو دریانوردان و ملوانان را در دریا برای سالهای متمادی از بیماری کشنده اسکوربوت نجات داده است.این کشف به مدت 40 سال بی اهمیت جلوه شد که بعد از آن دریانوردان انگلیسی به نام Limegs یا آبلیمویی ها شهرت یافتند. ویتامین C مخوجود در آبلیمو تا دهه 1920 کشف نشد.
سال 1770:« آنتوئین لاویرز» پدر شیمی و تغذیه جزئیات متابولیسم را کشف کرد اینکه اکسیدشدن غذا منبع اصلی گرماغی بدن است.
سال 1970:« جورج فوردیس» وجود کلسیم را در زنده ماندن ماکیان ضروری دانست.
« عصر جدید تا سال 1941»
اوایل قرن 19: عناصر کربن، نیتروژن و هیدروژن و ا کسیژن بعنوان ترکیبات اصلی غذا شناخته شدند و روش هایی برای اندازهگیری آنها در بدن ابداع شد.
سال 1816: « فرانسیس ماگندی» کشف کرد که سگ هایی که فقط کربوهیدرات چربی می خوردند پروتئین خود را از دست می دهند و طی چند هفته می میرند.
سال 1840: « جاستین لیپیگ» کشف کرد که چربی بدن از کربوهیدرات و پروتئین ساخته می شود یعنی انرژی در گلوکز خون می تواند در چربی بعنوان گلیکوژن ذخیره شوند.
دهه 70 قرن 19: « کلود برنارد» کشف کرد که آرایش شیمیایی کربوهیدراتها
، چربیها، و پروتئینها بوده است.
اوایل دهه 1880: « کونچیروتاکاکی» کشف کرد که دریانوردان ژاپنی بیماری بری بری گرفته اند ولی همتایان انگلیسی آنها این بیماری را نگرفته اند. با اضافه کردن گوشت وشیر به رژیم غذایی ژاپنی ها از بروز بیماری آنها جلوگیری شد.
سال 1896:« بومن» آیودین را در غده تیروئید مشاهده کرد.
سال 1879:« کریستین اجتمان» با بومیان جاده که از بری بری رنج کشیده بودند همکاری کرد و مشاهده کرد جوجه هایی که برنج سفید خورده بودند علائمی از بری بری را بروز داده بودند ولی زمانی که برنج قهوه ای( برنج خام) مصرف کرده اند سالم ماندن این برنج دارای ویتامین B1 می باشد.
اوایل دهه سال 1990:« کارل وان ویت» و « ماکی رابند» بطر مجزا مصرف انرژیی کالریک رت در گونه های مختلف حیوانات انداز ه گیری کردند.
سال 1906: « ولتیاک و هاپکین» عوامل دستیابی غذا را به غیر از کالری ها، پروتئین ها و مواد معدنی بعنوان مود طبیعی و لازم برای سلامت دانستند که بدن آنها را نمی تواند درست کند.
سال 1912:« کمیسرفانک» اصطلاح ویتامین را که عامل مهم درتغذیه می باشد را از کلمه vita (حیاتی) وAmine ( آمینه) که از مواد جلوگیری کننده بیماری اسکوربوت، بری بری، پلاگر بودند اختراع کرد.
سال 1913:« الروری مک کلون» اولین ویتامین ها، ویتامین حلال چربی A و ویتامین حلال AB را کشف کرد و ویتامین C را بعنوان ماده ای ناشناخته و در آن زمان برای جلوگیری از بیماری اسکوربوت دانست.
سال 1919: « سرادوارد ملابنی» به نادرستی علت نرمی استخوان را نبود ویتانین A تشخیص داد برای اینکه میتوانست این بیماری را در سگ بوسیله روغن ماهی معالجه کند.
سال 1922: « مک کلون»نظریه بالا را رد کرد و نام ویتامین Dبرروی آن گذاشت.
سال 1922: « اچ ام اوانز» و« کشیش ال اس» ویتامین E را بعنوان عامل مهم درزایمانخرگوش دانستنداین ویتامین تا سال 1925 عامل غذایی x نامیده می شد.
سال 1925: « هارت» مس را بعنوان عامل مهم جذب آهن دانست.
سال 1927: « آدلف اتورانیهله» ویتامین D را بطور مصنوعی در آزمایشگاه درست کرد که بخاطر آن جایزه نوبل شیمی را در سال 1928 از آن خود کرد.
سال 1928:« آلبرت استرت جورجی» اسیدآستوربیک یا ویتامین ث را جدا کرد و درسال 1932 اثبات کرد که ویتامین ث عامل مهم در جلوگیری از اسکوربوت است در سال 1935 این ویتامین را بطور مصنوعی درست کرد و در سال 1947 جایزه نوبل را برد.
دهه 40قرن بیستم:« ویلیام کامینگ روز» اسیدهای آمینه را کشف کرد که بدن نمی تواند آن را سنتز کند.
سال 1935:« اندروود» و «مارتسن» بطور مجزا ضرورت کبالت را کشف کردند.
سال 1936: « یوجین فلویه دوبو» نشان داد که فعالیت در مدرسه و مخل کار با میزان حذب کالری رابطه مستقیم دارد.
سال 1938: ساختار شیمیایی ویتامین E توسط« ارهارفرنور» کشف شد وتوسط« پول کارر» ساخته شد.
سال 1941:اولین ترکیبات موردنیاز تغذیه(RDAS ) توسط شورای تحقیقات ملی منتشر شد.
اخیراً درسال 2002 تحقیقات نشان میدهد که رابطه میان تغذیه و رفتار خشونت آمیز را نشان میدهد.
تحقیقات سال 2005 نشانمیدهد که چاقی ممکناست توسط ویروس آدنو ناشی شود تا تغذیه بد.
هرم غذایی
هرم غذایی یکی از وسایل مورد استفاده در معرفی انواع گروههای غذایی است که میزان مصرف هر یک از مواد غذایی ونسبت مصرف آنها را با یکدیگر نشان میدهند.
ابتدا در مورد تاریخچه ایجاد هرم باهم صحبت خواهیم کرد. در دهه 1960 مطالعات و پژوهش ها نشان داد که مرگ ومیر ناشی از بیماری های مزمن چون بیماری های قلب و عروق،دیابت، سکته، سرطان و ..... بالاست. در ایالت متحده 20 درصد مرگ ومیرها مستقیماً با برنامه غذایی افراد در ارتباط است.از طرف دیگر با افزایش سطوح بهداشتی –درمانی توسط طول عمر افزایش یافته و تعداد سالمندان بیش از گذشته است و مردم نیز اطلاع دقیقی از نحوه مصرف غذا ندارند. از اینرو در سال 1980 درایالت متحده اولین راهنمای غذایی برای مردم ارائه شد که به شرح زیر بود:
شکل هرم:
هرم غذایی همانطور که مشاهده می کنید، طبقه بندی گروههای غذایی براساس اهمیت و میزان مصرف می باشد.
گروههای غذایی شامل گروه نان و غلات، گروه میوه، گروه سبزی، گروه گوشت، گروه شیر است. در هرم غذایی، گروه نان و غلات که شامل: نان، برنج، ماکارونی، بیسکویت، غلات، صبحانه و دیگر مواد نشاسته ای است در طبقه اول قرار دارند که بزرگترین بخش هرم است. از این گروه روزانه باید به میزان 6 تا 11 واحد مصرف شود. طبقه دوم گروه میوه و سبزی است که در درجه دوم اهمیت دارد.
تغذیه و تندرستی
« معرف هرم غذایی»
شما وضعیت بدنی خودرا می دانید و از وضعیت سلامتی یا خطرات احتمالی آن آگاهی یافته اید. حال چگونه بدانیم که چه موادی را مصرف کنیم تا نیاز بدن ما به مواد مغذی برآورده شود و افزایش وزن پیدا نکنیم؟
خوردن یکی از لذت های زندگی انسان است و اگر برروی اصول و برنامه ریزی باشد، لذت از خوراک، به لذت از عمر طولانی و یا سلامتی می انجامد ولی همان غذای گوارا و لذیذ در صورتی که بیش از اندازه مصرف شود و حاوی مواد مطلوب نباشد برای شما نه تنها لذت بخش نخواهد بود بلکه موجب بروز بسیاری از بیماری های فرض می شود.
اما چه چیز و به چه اندازه مصرف کنیم؟
روشن است که چرا نوع و غذا و میزان مصرف آن باید تعیین شود. بدنها در هر سن و هر شرایطیی که باشیم نیاز خاصی دارد. یعنی ما باید میزان معینی انرژی، پروتئین، کربوهیدرات و چربی و ریز مغذیها که املاح و ویتامین ها هستند، مصرف کنیم.
یک رژیم شناس تعیین می کند که نیاز بدن شما چه میزان است، با شرایط خاص، مثل بیماری، سنین متفاوت و دیگر مشخصه های فردی نیاز هر فرد را در نظر می گیرد و رژیم مناسبی را طراحی می کند.
از گروه سبزی روزانه 3 تا 5 واحد و از گروه میوه روزانه 2 تا 4 واحد باید مصرف شود. در درجه سوم گروه گوشت و لبنیات واقع است که میزان مصرف گروه گوشت روزانه 2 تا 3 واحد از گروه شیر نیز 2تا 3 واحد باشد. در قسمت نوک هرم بخش چربی ها و شیرینی هاست که کمترین فضا را در است و این بدان معنی است که باید آنها را به مقدار کم مصرف کرد. این نوع غذاها بعنوان یک گروه غذایی اصلی توصیه نشده اند. بنابراین مصرف آنها اختیاری است ولی باید محدود باشد چون دارای کالری بالا هستند. ادویه ها، قهوه،چای، و نوشابه های گازدار در هرم حایی ندارد زیرا مواد مغذی را شامل نمی شود ولی باعث لذیذترشدن غذا می گردند. امید است با بکارگیری راهنمایی های ارائه شده توضیحاتی که در آینده ارائه مینمائیم تصویر درستی از رژیم غذایی سالم در ذهنتان نقش بندد.
تغذیه و تندرستی
«گروههای غذایی هرم»
هدف از تنظیم هرم غذایی مصرف اضافی و کافی از مواد غذای برای تأمین نیازهای بدنمان می باشد.گروه های غذایی را شناختیم گروه نان، گروه سبزیها، گروه میوه ها، گروه گوشت، و گروه لبنیات.درهرکدام از این گروهها مقداری از مواد مغذی نه همه آنها برای شما فراهم می شود. غذای یک گروه نمی تواند بجای غذای گروه های دیگر مصرف شود و هیچ کدام از گروههای غذایی هرم از گروه دیگر مهمتر است.
درواقع انسان برای سلامت خود به همه گروه ها نیازمند است.
گروه نان: شامل غلات کامل( گندم، جو، جودوسر، ارزن، برنج و انواع ماکارونی لازانیا، رشته فرنگی، رشته پلویی، رشته آشی) استاین گروه کربوهیدارت پیچیده و فیبر همچنین ویتامین های خانواده واملاحی چون آهن و پروتئین موردنیاز بدن ما را تأمین می کند.
گروه سبزیها: شامل بسیاری از سبزیهای متنوع از جمله سبزیهای سبزرنگ( مثل سبزی خوردن)، صیفی جات وسبری های نشاسته ای( مثل باقلا) است. این گروه تأمین کننده املاح و ویتامین مورد نیاز ماست از جمله ویتامین و املاح کلسیم و منیزیم همچنین تأمین کننده فیبر نیز می باشد.
گروه میوه ها: شامل انواع و اقسام میوه هایی است که شما با آن آشنا هستید.
این گروه تأمین کننده فیبر، ویتامین و پتاسیم است.این گروه با اهمیت است چرا که فاقد سدیم چربی و کلسترول می باشد.
گروه گوشت: شامل گوشت قرمز، گوشت ماکیان، ماهی، تخم مرغ و حبوبات است.