پایان نامه اهمیت مطالعه در تعلیم و تربیت

پایان نامه اهمیت مطالعه در تعلیم و تربیت

اهمیت مطالعه در تعلیم و تربیت

فصل اول

1-1 مقدمه

2-1 بیان مسئله

3-1 اهداف تحقیق

4-1 اهمیت موضوع تحقیق

5-1 فرضیه‌های تحقیق

6-1 تعریف عملیاتی مفاهیم و متغیرها

فصل دوم

1-2 مقدمه

 2-2 تاریخچة شروع کتاب‌نویسی برای کودکان در ایران

3-2 اشاره به مسئله کتاب و کتابخانه در دیگر کشورهای جهان

4-2 ادبیات کودکان و اهداف آن

 5-2 اهمیت مطالعه

6-2 ویژگی و معیارهای اساسی کتاب کودک

7-2 راههای ایجاد عادت به مطالعه در کودکان

 8-2 رغبت‌های مطالعه در کودکان و نوجوانان چیست

9-2 کتابخانه‌ای برای کودکان فراهم کنیم

 10-2 همکاری خانه و مدرسه

11-2 نقش مطالعه در توسعه فرهنگی

ب) پیشینة تحقیق

فصل سوم

3 مقدمه

2-3 جامعه آماری

 3-3 نمونه و روش نمونه‌گیری

4-3 ابزار اندازه‌گیری

5-3 روش جمع‌آوری اطلاعات

6-3 روش آماری تحقیق

 فصل چهارم
1-4 مقدمه

2-4 طبقه‌بندی داده‌ها

 3-4 اجرای آزمون آماری خی دو ( )

4-4 بررسی وضعیت هر یک از فرضیه‌های تحقیق

فصل پنجم

نتایج تحقیق
1-5 بحث و نتیجه‌گیری
2-5 محدودیتهای تحقیق
3-5 پیشنهادهای تحقیق

علاقه به مطالعة کتاب که ریشه در حس کنجکاوی انسان دارد امری فطری و هماهنگ با انگیزه‌های درونی افراد است و کم و بیش در تمام کودکان وجود دارد کودکان در صورتی که در خانواده‌ای با هر موقعیت فرهنگی و اجتماعی و اقتصادی باشند حداقل به تماشای تصویر کتاب علاقه دارند اگر چه این امر می‌تواند سرآغاز علاقه به مطالعة کتاب در بزرگسالی شود اما به مرور زمان با توجه به موقعیت خانواده این علاقه در دو جهت مختلف شکل می‌گیرد در عده‌ای نگرش مثبت به کتاب رشد کرده و علاقه آنها روز به روز بیشتر می‌شود تا آنجا که طبق برنامة منظم و دقیق مطالعة کتاب را در برنامه روزانه خود جای می‌دهند و در عده‌ای نگرش منفی ایجاد می‌گردد و آنچنان از کتاب گریزان می‌شوند که کتابهای درسی را میز برای کسب حداقل نمره قبولی مطالعه می‌کنند و با کتابهای دیگر هیچ رابطة دوستی و نزدیکی ندارند از دلایل عدم استفاده از مطالعه را می‌توان گفت در کشور ما هنوز هیچ اقدام جدی در این زمینه صورت نگرفته است دلیل اصلی این بی‌توجهی را می‌توان در این دید که مطالعه هنوز در ایران یک موضوع جدی تلقی نشده و نیاز به مطالعه هنوز برای مردم یک نیاز واقعی به حساب نمی‌آید.

نظر به اینکه گرایش و انگیزه به مطالعه در خانواده و از دوران کودکی شکل می‌گیرد قطعاً برای یافتن علت اصلی ابتدا باید سراغ خانواده و سپس به دنبال عوامل دیگر رفت که به نوبة خود دارای اهمیت ویژه‌ای هستند به همین دلیل به عنوان یک معلم که می‌تواند در تشویق دانش‌آموزان به مطالعه مؤثر باشد تحقیقی را در زمینة تاثیر مطالعات غیر درسی در کمک به تحصیلی دانش‌آموزان دورة ابتدائی، موضوع پژوهش قرار داده تا قدم کوچکی در راه تعالی بخشیدن فرهنگ مطالعه در میان آینده‌سازان کشور برداشته شود.

3-1 اهداف تحقیق

هدفهای کلی تحقیق

1- آگاهی از تاثیر مطالعات غیر درسی در موفقیت تحصیلی دانش‌آموزان.

2- آگاهی از تأثیر کتابخانة مدارس در ایجاد عادت به مطالعه در دانش‌آموزان و زمینه‌سازی برای توسعة فرهنگی.

هدفهای جزئی تحقیق

1- آگاهی از تأثیر تشویق والدین و معلمان در گرایش دانش‌آموزان به مطالعه

2- آشنایی با عواملی که در مطالعة دانش‌آموزان نقش دارد.

3- آگاهی از ضرورت تهیة کتابهای ادبیات کودکان مطابق با سن و فهم و احتیاجات فعلی آنها از سوی متخصصان.

4- مشخص کردن میزان علاقة دانش‌آموزان نسبت به موضوعات مختلف مورد مطالعه

5- تحریک قوة خلاقیت و ابتکار دانش‌آموزان و تقویت و پرورش نیروی تخیل آنان.

6- آگاه نمودن والدین دانش‌آموزان به اهمیت مطالعات غیر درسی در کسب موفقیت‌های تحصیلی.

7- آگاهی از تأثیر مطالعات غیر درسی در پیشرفت خواندن.

4-1 اهمیت موضوع تحقیق

انسان از زمانی که خط را اختراع کرد تا امروز که صفحة کامپیوتر منعکس کنندة افکار و امیال و جولانگاه فکر بشر است هیچگاه از کتاب و کتابخانه بی‌نیاز نبوده است در دنیای معاصر که بوسیلة وسایل ارتباطی مثل دهکده‌ای کوچک و محدود شده است و چهار گوشة آن هر لحظه روشن‌تر و واضح‌تر و قابل رویت می‌شود هنوز کتاب و مطالعه جایگاه رفیع فرهنگی خود را حفظ کرده و به عنوان سرآمدترین و بهترین وسیلة انتقال پیام و اطلاعات محسوب می‌شود.

دربارة اهمیت مطالعه و نقشی که در سازندگی فرد و اجتماع و سرنوشت بشری دارد و اینکه مطالعه می‌تواند چه نقش عظیمی در تعلیم و تربیت ایفا کند صحبت فراوان شده است و امروزه کمتر کسی را می‌توان یافت که با کتاب سر و کار نداشته باشد و به این نکتة مهم واقف نباشد شکی نیست که علاقمندی به مطالعه خصلتی است که باید در افراد بوجود آید و مدام تقویت شود تا زمانی که فرد خود بتواند این کار را ادامه دهد عادت به مطالعه اکتسابی است و باید از همان دوران کودکی در شخص تقویت گردد.

با توجه به اینکه یکی از وظایف آموزش و پرورش ایجاد عادت به مطالعة مستمر در دانش‌آموزان است و از طرفی نقشی که مطالعة مدام در شکل‌گیری شخصیت انسان دارد به اهمیت نقش والدین و مدرسه و جامعه در این امر مهم پی می‌‌بریم هدف آموزش و پرورش به معنای واقعی گذشته از تعلیم و تدریس، جستجو و کنکاش در روح دانش‌آموزان برای درک ذوق و استعدادهای نهفتة آنان و رهبری این استعدادها به سوی کمال است. در عصری که ما در آن زندگی می‌کنیم هدف آموزش و پرورش در آموزشگاهها به پایان رساندن برنامة درسی سالانه نیست امروز دیگر نمی‌توان دانش‌آموزان را محکوم و محدود به خواندن چند کتاب درسی کرد ذهن کنجکاو و جستجوگر آنان پاسخ پرسشهای بی‌شماری را که پیشرفت حیرت‌انگیز دانش و اکتشافات بی‌شمار امروز برای او بوجود آورده است، طلب می‌کند و برآوردن این نیازها دسترسی به منابع و خدمات کتاب و کتابخانه می‌باشد.

متأسفانه امروزه دانش‌آموزان به مطالعات جانبی به علل گوناگون رغبت و علاقة چندانی نشان نمی‌دهند و شمار قابل توجهی از اولیاء و معلمان نیز با غفلت و عدم آشنایی از اهمیت و نقش اینگونه مطالعات، دانش‌آموزان را در این جهت تشویق و راهنمایی نمی‌کنند گاهی بر این باورند که این مطالعات باعث اتلاف وقت و موجب افت تحصیلی می‌گردد در صورتی که کتاب بهترین دوست انسان و موجب باروری اندیشه و غذای روح بشر است بنابراین کودکان و نوجوانان به کتابهایی نیاز دارند که جذاب و عمیق و شیرین بوده و با تجربه‌های آنان و نیز نیازها و علایق و تواناییهای آنها هماهنگ باشد و همچنین وسیله‌ای باشد برای کنجکاوی‌های خودانگیخته و آرمانهای بلندپروازانة آنها، خوراکی باشد برای تخیل سرشار و سیّال آنان و بر وسعت تجربه‌های آنان بیافزاید به آنها لذت خواندن و عمیق شدن را ارزانی دارد و سرانجام لذت را به علاقه و علاقه را به عادت مبدل سازد.

در جوامع مترقی دنیا که اهمیت مطالعه و خواندن مطالب به علت پیشرفت علم و تکنولوژی بر مردم آشکار شده است بهبود وضع مطالعه و افزایش سرعت خواندن و درک مطالب یکی از اقدامات مهم آموزشی به حساب می‌آید در این جوامع روشهای درست مطالعه در ضمن آموزش دروس مختلف آموزشگاهها به یادگیرندگان آموزش داده می‌شود متأسفانه در کشور ما هنوز هیچ اقدامی در این زمینه صورت نگرفته است بنابراین اهمیت تحقیق با توجه به موارد بالا و اهداف ، به خوبی آشکار است و نیازی به توضیح بیشتر ندارد.

5-1 فرضیه‌های تحقیق

1- بین مطالعه کتابهای غیر درسی و موفقیت تحصیلی دانش‌آموزان دوره ابتدایی رابطة معنی‌دار وجود دارد.

2- بین کتابخانة مدارس و عادت به مطالعه در دانش‌آموزان رابطة معنی‌دار وجود دارد.

3- بین تشویق دانش‌آموزان و تمایل آنان به مطالعة کتابهای غیر درسی رابطة معنی‌داری وجود دارد.

4- بین پرسشهای بعضی از دروس و ارجاع دانش‌آموزان به مطالعة غیر درسی رابطة معنی‌دار وجود ندارد.

5- بین دانش‌آموزان علاقمند به درس و ارجاع آنان به کتابخانه برای مطالعة کتابهای غیر درسی رابطة معنی‌داری وجود دارد.

6-1 تعریف عملیاتی مفاهیم و متغیرها

الف) مفاهیم

بررسی: یک آزمایش منظم پدیدارهای برای فهمیدن یا بیان آنهاست (تحقیق)

تاثیر: اثر کردن، احساس قبول کردن امری یا مطلبی که در فرد ایجاد شود.

مطالعه: بکار بردن عقل یا ذهن برای یادگیری یک مسئله و موضوع و نگریست و دقت نظر در چیزی برای فهمیدن و آگاهی یافتن از آن است.

کتب درسی: کتبی که مربوط به آموزش رسمی کشور می‌باشد.

کتابهای غیر درسی: نوشته‌هایی هستند که در رشته‌‌های گوناگون علمی، ادبی، هنری، اجتماعی و … برای دانش‌آموزان در سنین مختلف نوشته می‌شوند و با کتابهای درسی تفاوت دارند.

مطالعات غیر درسی: مطالعاتی که مربوط به کتابهایی غیر از کتب مربوط به آموزش رسمی کشور باشد.

موفقیت تحصیلی: معلومات یا مهارتهای اکتسابی خصوصی یا عمومی در موضوعهای درسید که معمولا بوسیلة آزمایشها یا نشانه‌ها یا هر دو که معلمان برای دانش‌آموزان وضع می‌کنند اندازه‌گیری می‌شوند و نیز توانایی دانش‌آموز در کسب نمره در زمینه‌های مختلف درسی و توانایی ارتقاء او از یک سطح و پایه تحصیلی به سطح بالاتر است.

دانش‌آموز: شخصی که یک مطالعة جدی و رسمی را آغاز کرده و در این تحقیق منظور کودکان واجب‌التعلیم که دوره‌های مربوط به آموزش رسمی کشور را می‌گذرانند است.

ب) متغیرها

1- متغیر مستقل یا تأثیرگذار: مطالعه کتابهای غیر درسی

2- متغیر وابسته یا تاثیرپذیر: موفقیت تحصیلی دانش‌آموزان

تاریخچة شروع کتاب‌نویسی برای کودکان در ایران

گسترش علم و دانش و پیدایش رشته‌های علمی جدید در هر مقعطی از زمان مه پشت سر گذاشته می‌شود موجب توسعة اندیشه انسان و نشر دست‌آوردها و اندیشه‌های او در پهنة جهان است و کتاب در این میان کماکان نقش ویژه‌ای دارد. کتاب چه در زمینه شعر و قصه و چه مضامین آموزشی – علمی می‌تواند نقش مؤثری در رشد و تربیت صحیح کودکان بازی کند. محمود حکیمی نویسندة کتاب نوجوانان دربارة کتاب این چنین می‌نویسد کتاب خوب می‌تواند در کودک و نوجوان شوق و پرس‌جو و کنجکاوی فراهم کند و او را به جهان انسان بودن یعنی دنیای دانستن و آزاد زیستن رهبری کند، انسان آگاه و آزاد، ستم‌پذیر و بندة آدمیان نیست هر چه می‌شوند و می‌خواند کورکورانه نمی‌پذیرد، مغزش را به کار می‌گیرد، پیش از آنکه سخنی را بپذیرد اندیشه می‌کند، کتاب ابزار انتقال فرهنگ و تمدن و دانش بشری است همچنین عامل محرک انسانها می‌باشد. کتاب سازنده و توسعه دهندة فرهنگ نخبگان است ادیانی که تا امروز دوام آورده‌اند صاحب کتاب بوده‌اند و جامعه‌ای که به کتاب اهمیت و اعتبار می‌دهد و در نشر و توسعه و توزیع آن سرمایه‌گذاری می‌کند جامعه‌ای که به پژوهش و تحقیق بها می دهد، آن جامعه فرهنگی پویا  سازنده دارد کتاب یکی از پایه‌های چهارگانة آموزش پرورش است سه پایة دیگر آموزگار، برنامه و روش می‌باشد، بدون داشتن کتاب، آموزش و پرورش ناقص است و کتاب با معلم همکاری بسیار صمیمانه‌ای می‌نماید  او را در آموزش مطالب یاری می‌دهد، لازمة لذت بردن از هر کاری مهارت داشتن در آن کار است مطالعة کتاب نیز بدین نحو می باشد اگر شخصی به امر مطالعه عادت و مهارت کافی نداشته باشد به هر بهانه‌ای از انجام آن خودداری خواهد کرد. علاقه و استعداد تنها عوامل مؤثر در این امر نیستند بلکه فرصتهای زمانی هم اهمیت بسیار دارد، زیرا عادت در طول یک دوره شکل می‌گیرند و ممکن است که روزها، ماهها و یا سالها طول بکشد.

اولین کتابخانه عمومی در ایران رد سال 1305  به همت شهرداری تهران «بلدیة آن روزگار» تأسیس شد در این سال «کریم بوذر جمهری» کفیل بلدیة تهران با تاسیس بلدیه و استقرار آن در ساختمان توپخانه و اصطبل محمدشاهی، دو اتاق به کتابخانة بلدیة تهران اختصاص داد و این کتابخانه در واقع اولیه کتابخانه عمومی است که در ایران تأسیس شد.

در ایران ما نمی‌توانیم پیشینة کتاب کودک را از جنبش مشروطیت و آغاز قرن 20 عقب‌تر ببریم و آغازگر ادبیات کودک در ایران را باید جبار باغچه‌‌بان به شمار آورد او نخستین کسی که کتابها و نمایشنامه‌هایی برای کودکان نوشت و با دنیای کودک همخوانی داشت یحیی دولت‌‌آبادی و عباس یمینی شریف سنت او را ادامه دادند و صمد بهرنگی رنگ و تحرک تازه‌ای به آن داد تأسیس شورای کتاب کودک در سال 1340 و کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در سال 1344 امکانی فراهم آوردند که کتاب کودک با سرعت بیشتر و کیفیت بهتر رشد کند و به این ترتیب نویسندگان و شعرای زیادی به آفرینش اثر برای کودکان روی آوردند.

در دهه‌های اخیر پژوهشگران و علاقمندان و مربیان ایرانی در این زمینه شروع به تحقیق کرده‌اند و اقدامات قابل توجهی نیز در مورد ادبیات کودکان و ایجاد کتابخانه انجام داده‌اند.

برخی از عوامل مؤثر در مطالعه و یادگیری عبارتند از:

- درک ضرورت و احساس نیاز به مطالعه و موضوع آن.

- داشتن انگیزه، علاقه، حوصله و پشتکار در کار مطالعاتی.

- پاسخ‌خواهی مجهولات درونی و بیرونی خویشتن.

- آشنایی با انواع و مراحل شیوة مطالعه.

- رفع موانع و آفات مطالعاتی و نیز یادداشت‌برداری و تلخیص مطالب.

- یادسپاری، یادآوری و بکارگیری معلومات (مثلاً تدریس یا بازگو کردن آن).

- توکل و توسل و طهارت باطنی و معنوی.

- بالا بردن معلومات و سطح آگاهی.

تصمیم و کوشش برای بکارگیری روش صحیح مطالعه و اندیشیدن در هنگام مطالعه.

2-5-2 انگیزه‌های مطالعه:

اهداف و انگیزه‌های مطالعه در فرهنگهای مختلف متفاوت است مهمترین انگیزه های مطالعه عبارتند از:

عادت، وظیفه، گذراندن اوقات فراغت، آگاهی از مسائل جاری، ارضاء میل شخصی، نیاز روزمرة زندگی. افزایش میزان علایق و سرگرمی‌ها، ارضاء نیازهای اجتماعی و شخصی، رشد عمومی از جمله ارتقاء سطح فرهنگی، ارضاء نیازهای مبرم روحی و معنوی و فکری می‌باشد.

 روشهای مطالعه:

مطالعه کردن به هفت روش انجام می‌گیرد.

 خواندن اجمالی

هدف از خواندن اجمالی دست یافتن به نکات و مطالب مهم کتاب، کشف ساختمان مواد و مطالب در یک زمان کوتاه و با سرعت زیاد است.

فواید خواندن اجمالی عبارتند از:

الف)تخمین زدن اهمیت مطالب و طرح‌ریزی یک روش مناسب مطالعه

ب) تخمین زدن مقدار مطالب و دشواری آنها برای یک بودجه‌بندی واقعی از زمان.

پ) کسب یک نظر کلی از مطالب پیش از خواندن جزئیات، برای افزایش میزان درک مطالب و نگهداری آنها در حافظه

ت) افزایش میزان دقت و تمرکز حواس از طریق افزایش میزان علاقه به مطلب

روش: روش خواندن اجمالی مبتنی است بر یک نمونه‌گیری سریع از نکات اساسی و صرف‌نظر کردن از جزئیات در این روش مطالعه در جستجوی نکات کلیدی دربارة مواد و ساختمان مطالب و نظر و سبک مؤلف است همچنین برای افزایش میزان علاقة خود نسبت به مطالب به طرح سؤالاتی در مورد مطالب خواندنی بپردازید.

سریع خواندن

هدف از سریع خواندن یک کتاب کسب یک آشنایی کلی با مطالب کتاب از طریق مرور کتاب با یک سرعت فوق‌العاده زیاد است.

فواید سریع خواندن عبارتند از:

الف) کامل کردن روش خواندن اجمالی و افزودن به ارزش آن

ب) مرور کردن مطالبی که قبلاً خوانده‌اید

پ) جایگزین کردن این روش با روش مطالعه دقیق و کامل، هنگامی که درک کمتری از مطالب مورد نیاز است و وقت کمی موجود است.

ت) افزودن بر وسعت دامنه مطالب خواندنی

روش: روش سریع خواندن مستلزم یک حرکت منظم و همراه با ریتم چشم بر روی صفحات است در حالی که روش خواندن اجمالی مبتنی است بر یک روش انتخابی و نمونه‌گیری از مطالب و عبارات اساسی و کلید است روش سریع خواندن امکان مرور کردن مطالب را به طرزی بسیار سریع میسر می‌سازد نتیجة کار یک آگاهی خیلی وسیع ولی نه خیلی دقیق از محتوای کتاب یا مطالب خواندنی است.

عبارت خواندن

هدف عبارت خوانی افزایش سرعت مطالعه است از طریق خواندن عبارات و جملات به عوض خواندن کلمات.

فواید عبارت خوانی به قرار زیرند:

الف) افزایش سرعت مطالعه از طریق کاهش زمان مطالعه

ب) افزایش درک مطلب از طریق شناسایی اندیشه‌ها و مفاهیم و رابطة بین آنها

پ) افزایش تمرکز حواس و لذت حاصل از مطالعه از طریق هماهنگ کردن سرعت خواندن با سرعت فکر کردن

روش: روش عبارت خوانی دارای دو سطح است یکی سطح مکانیکی، دیگر سطح ادراکی، سطح مکانیکی مربوط است به عادت دادن چشم برای حرکت سریع از طریق توجه کردن به گروه کلمات، در عوض توقف چشم بر روی یک یک کلمات همچنین مستلزم استفاده از میدان وسیعتر دید خواننده است، آنطور که وی با نگاه کردن به سطور متوجه مجموعه‌های بزرگتر و بیشتری از کلمات و عبارت که حاوی معانی بیشتری هستند بشود. هر چه خواننده بر سطح مکانیکی روش عبارت خوانی بیشتر تسلط یابد، در سطح ادراکی میزان فراگیری مطالب برای وی بیشتر می‌شود خواننده به تدریج یاد می گیرد تا معانی و مفاهیم مطالب خواندنی را از ترکیب کلمات، یعنی عبارات، کسب کند و انرژی خود را از راه حرکت کُند چشم از کلمه‌ای به کلمة دیگر به هدر ندهد.

 روش دقیق خواندن

هدف دقیق خواندن درک کامل مطالب خوانده شده و نگهداری آنها به طرزی منظم و منطقی در حافظه است، به طریقی که یادآوری آنها برای استفاده‌های بعدی میسر باشد.

فواید خواندن دقیق به قرار زیرند:

الف) فهم بیشتر مطالب از طریق درک ساختمان مفاهیم و معانی.

ب) نگهداری بیشتر مطالب در حافظه از طریق یک روش ساده و مرور کردن و یادگیری جزئیات و ربط دادن آنها به اصول و مفاهیم.

پ) افزایش توانایی خواننده در پاسخ دادن به سؤالات، بدین خاطر که در این روش مطالعه، مفاهیم بوسیلة خوانندة سازمان می‌یابند و به زبان وی بیان می‌شوند و صرفاً به حافظه سپرده نمی‌شوند.

ت) افزایش کسب لذت در نتیجه ایجاد اطمینان بیشتر حاصل از درک عمیق‌تر مطالب.

روش: فنون اساسی روش دقیق خواندن عبارتند از سازمان دادن و مرتب کردن، حاشیه‌نویسی و علامت‌گذاری و خلاصه کردن.

در سازمان دادن و مرتب کردن، خواننده به دنبال سازمان فکری مؤلف می‌گردد و از رابطة بین مطالب آگاه می شود با حاشیه‌نویسی و علامت‌گذاری خواننده صفحات را علامت می‌زند تا مطالب را روشن‌تر سازد در خلاصه کردن، خواننده مطالب را مرور می‌کند و درک خود را از مطالب روشن‌تر و بهتر می‌سازد.

 خواندن تجسسی

هدف خواندن تجسمی تمرکز بیشتر به حواس دادن ودرک عمیقتر معانی است.

فواید خواندن تجسمی به شرح زیراند:

الف ) کمک به تمرکز حواس از طریق تحریک حس کنجکاوی

ب ) غلبه بر تنبلی ، حالت کسلی و حواس پرتی از طریق شرکت فعالانه در مطالعه

پ ) آمادگی بیشتر برای گذراندن موفقیت آمیز امتحانات و شرکت در بحث های کلاسی

ت) افزایش زمان نگهداری مطالب در حافظه، از طریق کسب رضایت حاصل از دادن پاسخ درست به سؤالات.

ث ) افزایش آفرینندگی ، از طریق نوع تفکری که هدفش همواره طرح پرسش و جستجو برای دادن پاسخ به پرسش است.

روش: روش خواندن تجسسی مستلزم طرح تعداد زیادی از انواع مختلف سؤالات است طرح تعداد زیادی از سؤالات و دقت در کیفیت و جهت این سؤالات خصوصیات روش خواندن تجسسی هستند. سؤالات ساده مسائل عینی را مورد پرس و جو قرار می دهند، سؤالات دقیق تر به طور عمیق تر وارد مسائل می شوند و بهترین نوع سؤالات از محدوده مطالب موجود فراتر می روند و مسائل ادراکی را در بر می گیرند.

خواندن انتقادی

هدف از خواندن انتقادی دستیابی به قضاوت مستدل و درگیری عمیق تر با مطالب از طریق تجزیه و تحلیل معانی است.

فواید خواندن انتقادی عبارتند از:

الف) فهم عمیق‌تر مطالب و درگیری بیشتر با مطالب در نتیجه تجزیه و تحلیل مطالب.

ب) طولانی ساختن مدت نگهداری مطالب در حافظه از طریق شناسایی روابط بین مواد مختلف مطالب و روابط بین مواد و مطالب خواندنی دیگر و تجربیات شخصی.

پ) کسب اعتماد در مورد ارائه نظرات انتقادی از راه مستدل ساختن عقاید.

روش: منظور از خواندن انتقادی قضاوت کردن در مورد درستی، اعتبار یا ارزش مطالب خواندنی، بر اساس ملاکها یا استانداردهای صحیح است. خواندن انتقادی، با یک ذهن فعال و پرسنده برای قضاوت کردن درست اهمیت فراوان دارد خواندن انتقادی کلید فهم صحیح مطالب و درگیری با مطالب است، که برای تشخیص و ارزش‌گذاری نوشته‌های خلاق ضرورت دارد این روش همچنین برای تشخیص حقیقت و ارزش سایر نوشته‌‌ها لازم است.