مقاله ضرورت استاندارد و شرایط آن

مقاله ضرورت استاندارد و شرایط آن

مقاله ضرورت استاندارد و شرایط آن 

تاریخچه

گذشته از پیشرفت تاریخی غیر مدون استاندارد در ایران اولین تشکیلات مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران با تصویب قانون اوزان و مقیاس ها در سال 1304 به لحاظ ضرورت تعیین ویژگی ها و نظارت بر کیفیت کالاهای صادراتی و وارداتی، ایجاد یک تشیکلات رسمی مورد توجه قرار گرفته و هسته اولیه تشکیلات سازمانی مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران به صورت اداره ای از وزارت بازرگانی وقت شکل می گیرد. در سال 1339 با تصویب قانون تأسیس مؤسسه استاندارد ایران، این مؤسسه کار خود را در چهار چوب هدف ها و مسئولیت های تعیین شده آغاز می نماید. مؤسسه در سال 1343 به عضویت سازمان بین المللی استاندارد ISO در آمده و این عضویت تا به امروز شکل به مؤثری ادامه دارد به گونه ای که در بیش تر کمیته های فنی بین المللی حضور فعال داشته و دبیرخانه بین المللی کمیته های فنی زیر در ایران مستقر است.

1 - دبیرخانه کمیته های فنی زیر در ایران مستقر است

2- دبیرخانه کمیته فرعی واژه شناسی اطلاعات و اسناد

3-دبیرخانه کمیته فنی شرینده ها ( مواد فعال سطحی)

موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران علاوه بر عضویت در سازمان بین المللی استاندارد با سازمان های زیر همکاری دارد:

1- … کمیسیون بین المللی الکتروتکنیک

2- … سازمان بین المللی اندازه شناسی

3- عهد نامه راجع به دفتر بین المللی اوزان و مقیاس ها

4- انجمن جهانی سازمان های تحقیقات صنعتی و تکنولوژی

مهمترین وظایف و مسئولیت های اداره کل استاندارد و تحقیقات صنعتی یزد

1-تعیین، تدوین و نشر استانداردهای ملی به عنوان تنها مرجع رسمی کشور باستثنای مواد داروئی ( تدوین استانداردهای داروئی به عهده وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی می باشد، تدوین استانداردهای انرژی هسته ای به سازمان انرژی اتمی واگذار گردیده است و جهت هماهنگی بهتر کارها وجود آمار دقیق استانداردها باید تماماً ثبت ملی شوند که این کار بر عهده مؤسسه استانداردی می باشد.)

2- انجام تحقیقات کاربردی به منظور تدوین استاندارد. بالا بردن کیفیت کالاهای تولید داخلی، کمک به بهبود روش های تولید و کارآیی صنایع

3- ترویج استاداردهای ملی

4- نظارت بر اجرای استاندارد های اجباری به منظور تأمین ایمنی و سلامت جامعه و حفظ منافع مصرف کننده و تولید کننده

5- کنترل کیفیت کالاهای صادراتی مشمول مقررات استاندارد اجباری و جلوگیری از صرور کالاهای نامرغوب به منظور فراهم نمودن امکان رقابت با کالاهای مشابه خارجی و حفظ بازارهای بین المللی.

6- کنترل کیفیت کالاهای وارداتی مشمول مقررات استاندارد اجباری به منظور حمایت از مصرف کنندگان و تولید کنندگان داخلی و جلوگیری از ورود کالاهای نامرغوب خارجی

7- ترویج سیستم بین المللی یکاها SI به عنوان سیستم رسمی اوزان و مقیاس ها در کشور و کالبیرده کردن وسایل سنجش ( با سلول های ثابت سنگین، با سلول های بسیار سبک، وسایل توزین سبک، ترازوهای مرغی، دیجیتالی و عقربه ای)

8- آزمایش و تطبیق نمونه کالاها با استاندارد مربوط اعلام مشخصات و اظهار نظر مقایسه ای و صدور گواهی نامه های لازم

9-تأیید صلاحیت شرکت ها و مؤسسات بازرسی کننده داخلی و خارجی ( سررویانس) و بازرسی کالا در مبدأ.

10- انگ گذاری و تعیین عیار فلزات گرانبها

11- تأیید صلاحیت مسئولین کنترل کیفیت کارخانجات تولیدی

12- نظارت برسلوهای شارژ گاز مایع و توزیع گاز مایع

« اهداف استانداردها»

ترفیع منافع جامعه

توسعه تجارت

انتقال و توسعه فن آوری                          

نحوه شکل گیری استانداردها

برآیند حقوق آگاهانه و منافع منصفانه طرفهای ذینفع تفاهم جمعی، که به تصویب سازمان رسمی آن نیز برسد.

استانداردهای ملی

ویژگی های کیفی، مشخصات عمل کردی و یا ایمنی محصول که با توجه به شرایط اقتصادی و تکنولوژی کشور و ملحوظ داشتن آخرین اطلاعات و دستاوردهای فنی براساس ضوابط مشخص تنظیم می شود. پس از تصویب در کمیته های ملی مربوط استاندارد ملی نامیده می شود. در حال حاضر حدود 5600 فقره استاندارد ملی تدوین گردیده است و تعداد زیادی از آن ها چندین بار تجدید نظر شده اند.

استاندارد اجباری

استاندارد هائیکه اجراء آنها به عرض قانون اجباری اعلام می گردد و تولید کنندگان و عرضه کنندگان موظفند محصولات خود را منطبق با استاندارد ملی زیربط تولید و ارائه نمایند.

استاندارد تشویقی

برای محصولی که با رعایت استاندارد ملی تولید یا عرضه گردد چنان چه اجرای استاندارد ملی مربوط اجباری نباشد پس ازکسب مجوز از موسسه می توان از علامت استاندارد به صورت تشویقی استفاده نمود.

علامت استاندارد ایران

واحدهای دارنده پروانه کاربرد علامت استاندارد ایران از مؤسسه، مجاز خواهند بود از علامت استاندارد ایران برای معرفی محصولات خود استفاده نمایند عدم رعایت ویژگی های استانداردهای اجباری مشمول پیگرد قانونی و ابطات پروانه کاربرد علامت استاندارد خواهد بود. کاربرد علامت استاندارد ایران نشانگر تعهد تولید کننده یا ارائه کننده محصول به رعایت ضوابط و موازین و استمرار انطباق مشخصات کالا با استاندارد ملی می‌باشد. تولید، تمرکز، توزیع و فروش کالاهای مشمول اجرای اجباری استاندارد با کیفیت پایین تر از استاندارد و یا بدون علامت استاندارد ایران ممنوع می باشد.

علائم استاندارد

علائم استاندارد در اجلاسیه مورخه23 دی 1358 به تصویب شورای عالی استاندارد رسید و همگی به استثنای یک مورد دارای کادر اصلی به صورت S است و میتواند هم گویای کلمه SAFETY ( ایمنی) و هم علامت اختصاری STANDARD (استاندارد) باشد. طرح های داخل کادر نیز به نحوی با موضوع کار ارتباط دارند و طرح داخل علامت اصلی کلمه (ایران) است و در صورت وارونه نمودن علامت، نام اختصاری مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران به زبان انگلیسی ISIRI مشاهده می شود.

علامت اصلی و کامل استاندارد ایران برای کالاهایی که ویژگی های آنها از هر حیث با استاندارد ملی ایران مطابقت داشته باشند و همچنین بر روی گواهینامه ها، اوراق و بسته بندی کالاهای استاندارد شده و مصنوعات مختلف بکار برده می شود.

علامتی که می توان در صورت لزوم با اضافه نمودن علامت یا شکل برای مقاصد مختلف استاندارد کالاها بکار برده می شود.

علامت استاندارد ایمنی فقط برای کالاهائی که از نظر ایمنی دارای اهمیت بوده و با استاندارد مربوط منطبق باشند، بکار برده می شود.

در موارد بسیار نادر و استثنایی که کالا از نظر فنی مواجه با اشکالاتی گردد بکار برده می‌شود.

علامت ویژه مصنوعات کالا با عیار 22

علامت ویژه مصنوعات کالا با عیار 18

علامت ویژه مصنوعات طلا با عیار 14

علامت ویژه مصنوعات نقره با عیار 90

علامت ویژه مصنوعات نقره با عیار 84

شبکه اطلاع رسانی

ایجاد شبکه اطلاع رسانی که بتواند اطلاعات به هنگام را در اختیار سطوح مختلف مدیران و کاربران قرار دهد در دنیای ارتباطات امروز امری لازم و ضروری میباشد. مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران با ایجاد شبکه اطلاع رسانی این امکان را فراهم نموده اسیت تا اقشار مختلف جامعه بتوانند اطلاعات مورد نیاز مرتبط با استاندارد را از این طریق در اختیار داشته باشند و این اداره کل با در اختیار داشتن یک خط اینترنت می تواند اطلاعات مورد نیاز کاربران را در بخش های مختلف صنعت در اختیار آنان قرار دهد. آدرس شبکه اینترنت مؤسسه www.IsiRi. org  می باشد.

مزایای بکارگیری استاندارد:

• بررسی مجدد فعالیتهای سازمان براساس اهداف سازمان و رفع کاستی ها.
• شفافیت فرآیندها و شاخص ها در سازمان
• جلوگیری از دوباره کاری ها به واسطه تعریف فعالیتهای برنامه ریزی شده و سیستماتیک.
• کاهش هزینه ها – ایجاد اطمینان و اعتماد در بیرون سازمان
• ایجاد اطمینان و اعتماد درون سازمان ( مشتری)
• افزایش توان رقابت در عرصه بین المللی.

دامنه کاربردی:

این استاندارد در کلیه سازمان های تولیدی، خدماتی، پژوهشی و آموزشی و… کاربر دارد.

« استاندارد 14000 ISO»

استاندارد خانواده 14000 ISO شامل استانداردهای بین المللی در رابطه با سیستم های زیست محیطی می باشد.

این استاندارد در سال 1996 میلادی توسط کمیته فنی 207 سازمان ایزو به وجود آمد. یک سیستم مدیریت زیست محیطی می تواند به عنوان بخشی از سیستم جامعه مدیریت به حساب آید. این سیستم شامل ساختار سازمانی، فعالیتهای طرح ریزی، تعریف مسئولیت ها. تعیین روشها و فرآیندها و همچنین در اختیار گیری منابع لازم برای تهیه، اجرا، بازنگری، حفظ خط مشی زیست محیطی سازمان است.

مزایای بکارگیری استاندارد:

• ایجاد سیستمهای مدیریت زیست محیطی که منجر به حفاظت بیشتر از محیط زیست می شود.
• به حداقل رسانیدن موانع غیر تعرفه ای تجاری و تسهیل تجارب بین الملل با توجه به بها دادن بیشتر به محیط در سازمان ها
• جلب مشتریان بیشتر و افزایش سهم بازار در سطح بین المللی
• افزایش رعایت مقررات و قوانین مربوطه به محیط زیست
• استفاده بهینه از منابع طبیعی – تسهیل تجارب بین الملل
• ایجاد ارزش افزوده بیشتر برای سازمان

دامنه کاربرد:

این استاندارد برای کلیه منابع کاربرد دارد.

« استاندارد 18001 ohsAs »

سری ارزیابی بهداشت حرفه ای ohsAs استانداردی واحد در پاسخ به نیاز فوری سازمان ها طراحی نموده و این استاندارد قابل ممیزی و اخذ گواهینامه می باشد که به دو بخش تقسیم شده است 18001 ohsAs که شامل مشخصاتی می باشد که براساس آنها گواهی کسب می شود و 18002 ohsAs که راهنمایی جهت پیاده سازی یک سیستم مدیریت بهداشت حرفه ای و ایمنی می باشد.

ساختار استاندارد 18001 ohsAs سازگار ب استانداردهای 1996: 14001 و 2000: 9001 ISO می باشد سازمان ها به راحتی بتوانند سیستم مدیریت کیفیت محیط زیست و بهداشت و ایمنی شغلی را با یکدیگر ادغام کرده و سیستم واحدی را ایجاد نمایند.

مزایای بکارگیری استاندارد:

• تفکری طرح ریزی شده و مستند در ارتباط با بهداشت شغلی و ایمنی
• ساختاری روشن برای مدیریت ohsAs
• ایجاد محیط کاری ایمن تر و سالم تر
• افزایش آگاهی و دانش در خصوص مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی
• کاهش ریسک حوادث رویدادها و… های شغلی

دامنه کاربرد:

این استاندارد در کلیه سازمان های تولیدی و خدماتی دارای کاربرد می باشد.

« استاندارد 17025 ISO/IEC»

روند تخصصی شدن فعالیتهای موسسات و سازمان های تدوین کننده استاندارد و برآن می دارد تا نیازمندی های خاصی را جهت حصول اطمینان از کیفیت خدمات این نوع سازمان ها تدوین نمایند.

17025 ISO /IEC یکی از این استاندارد های تخصصی است که برای تشریح سیستم مدیریت کیفیت آزمایشگاهها تدوین شده است. این استاندارد که با همکاری کمیته بین المللی  الکترونیک ( IEC) و سازمان بین المللی استاندارد ISO تهیه شده است. الزامات خود را در دو بخش سیستم مدیریت کیفیت و نیازمندی های فنی مطرح نموده است.

مزایای به کارگیری استاندارد:

• ایجاد اطمینان در مشتریان در خصوص خدمات آزمایشگاهها
• کسب سهم بازار مشتریان دارای گواهینامه 9000QS یا 16949 ISO/TS ( طبق الزامات این استاندارد در سازمان های دارنده گواهی مذکور به استفاده از خدمات آزمایشگاههای دارای گواهی 17025 ISO/ IEC می باشد)
• ایجاد قابلیت اخذ تایید منفی از موسسه استاندارد ملی
• سازگاری با سیستم های مدیریت کیفیت 9001 ISO( بخصوص برای آزمایشگاههایی که بخش از یک سازمان بزرگ دارای گواهینامه 9001 ISO می باشند)
• استفاده از مزایای عمومی استقرار سیستمهای مدیریت کیفیت در سازمانها

دامنه کاربرد:

این استاندارد برای کلیه آزمایشگاههای ارائه دهنده خدمات اندازه گیری، تست، آزمون و کالیبراسیون ( آزمایشگاههای صنعتی) بدون توجه به تعداد پرسنل یا گستردگی محدوده فعالیتهای آن قابل کاربرد می باشد.

« استاندارد 16949 ISO/TS »

با وجود آنکه استانداردهای سری 9000 ISO به دلیل ماهیت مستقل خود، برای بسیاری از نهادها به عنوان پایه و اساس ساختن سیستم مدیریت کیفیت قرار گرفته، اما برخی از حوزه های، اقتصادی بخصوص، مانند صنایع خودرو که علاقه بیشتری بر برآورد شدن خواسته های کیفی خود دارند اقدام به تدوین الزامات ویژه نموده اند و اجرای این خواسته ها را برای تامین کنندگان خود الزام نموده اند.

امروزه سیستم کیفیت بر مبنای 16949 ISO/TSI را بهترین الگوی سیستم مدیریت کیفیت در جهان برای صنعت خودرو می باشد.

مزایای به کارگیری استاندارد:

-انطباق کامل با استاندارد 2000: 9001 ISO و قابلیت تلفیق بخصوص برای داده های تولیدی که هم برای صنعت خودرو و هم خارج از آن فعالیت می نمایند.

-قابلیت انطباق و سازگاری با استاندارد مدیریت، زیست محیطی 1400 ISO

- استقرار یک سیستم مدیریت کیفیت فرآیند گر که متضمن ایجاد بهبود مداوم در سازمان و حرکت به سمت مدلهای TQM و تعالی سازمان است.

- قابلیت انطباق سیستم با الزامات خودرو سازمان ایرانی

- استفاده از مزایای عمومی سیستمهای مدیریت کیفیت.

دامنه کاربرد:

این استاندارد برای سازمانهای تولید کننده و تأمین کننده قطعات خودرو تدوین شده است. این مشخصه فنی می تواند برای زنجیره تأمین خودروسازی نیز استفاده شود.
( پیمانکاران فرعی، قطعه سازان طرف قرارداد با خودرو ساز)