مقاله میوه انجیر

مقاله میوه انجیر

میوه انجیر

انجیر

نام جنس انجیر Ficus L.  است .که  از نام لاتین قدیم گیاه گرفته شده است . این جنس از تیره توت یا Moraceae است و دارای 800گونه می باشد .

- ویژگی های گیاهشناسی جنس  انجیر :  

درختان ، درختچه ها و یا گیاهان اپی فیت و بالارونده خزان پذیر و یا همیشه سبز با شاخه های کوتاه  است . این درخت دارای پوست قهوه ای یا خاکستری و برگهای متناوب بوده تمام قسمتهای گیاه دارای شیرابه می باشد.

گلها تک جنس و گیاه تکپایه یا دو پایه است . گل آذین به شکل کوزه در آمده و گلهای کوچک تک جنس فاقد گلبرگ به سطح داخلی آن چسبیده اند  در گونه های مختلف انجیر گلهای نر و گلهای ماده به شکلهای متفاوت و در مواقع مختلف سال تشکیل می شوند مثلاً در کوزه(گل آذین) های بهاره ، گلهای نر که دارای گلپوش سه قطعه ای و سه پرچم هستند همراه با گلهای سترون و نازا که خامه ای کوتاه دارند ، دیده می شوند . در کوزه های تابستانی فقط گلهای ماده بارور با خامه بلند وجود دارد در کوزه های پائیزی فقط گلهای پنبه ای دیده می شود .

 عمل گرده افشانی و لقاح در این گیاهان بوسیله حشره کوچکی به طول 2تا3میلیمتر بنام Blastophago glossorum انجام می گیرد و در جریان گرده افشانی ابتدا حشره ماده به داخل گل آذین کوزه مانند که دارای  گلهای پنبه ای است وارد می شود و داخل آن تخمگذرای می کند . سپس حشرات به وجود آمده از تخم در داخل نهنج جفت گیری می کنند بعد بلافاصله نرها می میرند و حشرات ماده در حالی که دانه های گرده به بدن آنها چسبیده  از کوزه مربوطه خارج می شوند و وارد گل آذین دیگر برای تخمگذاری می شوند. بدین ترتیب دانه های گرده را به داخل کوزه پایه های دیگرمی برند و سبب لقاح گلهای ماده موجود در آنها می شوند .

میوه انجیر خوراکی در واقع نوعی میوه کاذب است که از گل آذین کوزه مانند آبدار بوجود آمده است . کاسبرگهای هر گل نیز گوشتی شده است . میوه های حقیقی گیاه  فندقه بوده که به تعداد بی شماری در هرکوزه (گل آذین ) قرار دارند . دانه انجیر دارای جنین مستقیم یا خمیده و شامل آلبومن یا فاقد آن است .

- معرفی گونه های جنس Ficus  :

• لول یا لور Ficus bengalensis L. 

از درختان بزرگ کائوچویی در جزایر و بنادر جنوب مانند آبادان و بوشهر تا چا ه بهار و تیس می باشد . اصل این گیاه از هند شرقی است .

 از ساقه های هوایی آن ریشه های هوایی بی شماری ظاهر می شوند به طوری که به زمین می رسند و در اطراف درختان بزرگ صدها متر مربع زمین را اشغال می کنند . این ریشه ها را ریشه های شمعی گویند . برگهای لور بیضی شکل و درست و براق و طول آن به cm 25 بالغ می گردد .

 میوه گیاه بی پایه و به درشتی فندق است و چوب آن خاکستری رنگ می باشد و سختی و دوام چندانی ندارد ولی در آب دوام می کند و چوب ریشه های هوایی آن سخت است .

نام این درخت در جنوب لول ، لور ، درخت مکرزن است و در جزیره خارک ، لیل و در جزیره کیش لیر نامیده می شود و در کتب مختلفه به اسامی اثاب ، الول بروبرگت و کراک نامبرده شده و تصور می شود . که سه نام اخیر نامهای این درخت در هند است.

2- انجیر ( Ficus carica L.)

    این گونه دارای واریته های زیر است :

• Ficus carica var genuine Boiss.
• Ficus carica var  Johannis Boiss
• Ficus carica var rupestris Hausskn

Ficus carica var genuina : درخت انجیر در اغلب جنگلهای شمال و ساحل دریای خزر وجود دارد ولی بیشتر طالب نقاط گرم و خشک می باشد و بطور پراکنده می روید . در جنگلهای ارسباران و گلی داغ نیز دیده می شود اما تا ارتفاع زیادی از جنگل بالا نمی رود .

پائین ترین  نمونه های آن در سواحل شمال است و حد اعلای آن در ارتفاع m  1800 اسالم است . درخت انجیر علاوه بر جنگلهای شمال در استپهای مختلف و جنگلهای غرب نیز دیده می شود . چوب آن در شمال مصرف روستایی ندارد و فقط برای تهیه تخته صندوقهای مرکب مصرف می گردد .

ارتفاع درخت انجیر به 6 متر و قطر آن به 40 سانتی متر می رسد دارای تنه ای صاف و خاکستری است و برگهایش لوب دار و زبر می باشد و نهنج میوه آن گوشتی و شیرین است . نامهای محلی آن عبارت است از :

انجیل ( در مازندران) – انجیر ( درنور )- شال انجیر (در آمل )– گم شو(درارسبلان  )

دیوانجیر ( در رامسر )- انجی ( در طوالش ) هنجیر ( در کردستان)- کشکل ( در رودسر )  و نام عربی آن تین است .

Ficus carica var  Johannis

    این انجیر در طبس و بلوچستان و فارس و درنقش شاهپور کازرون و ارتفاعات تخت جمشید و در ارتفاع m 1500 از سطح دریا دیده می شود . درختچه ایست کم برگ برگهای آن خیلی بریده است و روی آن زبر و پشت آنها کرکدار است میوه آن تخم مرغی گلابی شکل و کمی مخملی است .

Ficus carica var  rupestris

    این انجیر در استپهای غرب و جنوب مانند لرستان و اراک و کهکیلویه و فارس می روید و تا ارتفاع  m 1800 بالا می رود برگهای آن کامل است و فاقد بریدگی
می باشد و کشیده و تخم مرغی است میوه آن گلابی شکل و کم و بیش کرکدار است .

• - فیکوس برگ درشت ( Ficus elastica Roxbg.):

این درخت در جنگلهای مرطوب آسیای حاره می روید درختی است زیبا با برگهای درشت یشمی رنگ و براق  جوانه انتهایی آن را برگه سرخ رنگی می پوشاند .

این گیاه بعنوان گیاه زینتی در  منازل   بکار می رود و زمستان در داخل گلخانه آن را از سرما محفوظ نگاه می دارند. نام فارسی آن که در بین باغبانان متداول شده : فیکوس ، کائو چوک و فیکوس برگ درشت است . فیکوس ابلق و اریته ای از آن می باشد .

4 – فیکوس ابلقFicus elastica Roxbg. var aurea  :

این فیکوس با برگهای سفید متمایل به کرم رنگ خود از ارقامی است که مورد توجه بعضی از علاقه مندان قرار گرفته است و مانند گونه خود باید در زمستان از سرما محفوظ گردد .

5- فیکوس برگ ریز ( Ficus eriobotryoides Kunth. & Bouche)

موطن اصلی این درخت معلوم نیست و به عنوان درختان زینتی در گلخانه حفظ می شود و با سایر گونه های فیکوس مخلوط می باشد . سطح تحتانی برگهای آن قهوه ای رنگ است و ساقه درخت از موهای ریز پوشیده شده است .

• - فیکوس پرسیکا( Ficus persica Boiss. )

درختچه  ایست با شاخه های بلند و برگهای گرد یا تخم مرغی و لوب دار که میوه آن تخم مرغی و گلابی شکل است و از ارتفاعات جنوب غربی ایران در دالکی نامبرده شده است .

• – انجیر چسب ( Ficus Pumila L.)

این انجیر در شمال کشور در هوای آزاد می روید ولی در تهران و سایر نقاط سرد در گلخانه نگهداری می شود . این انجیر بوسیله ریشه های صعود کننده

     خود از سایر درختان بالا می رود. برگهای گیاه تیره و همیشه سبز است و برگهای جوان آن به قهوه ای روشن متمایل می شود طول برگ به 2-4 سانتیمتر می رسد .

8 - انجیر معابد ( Ficus religiosa L.)   

انجیر معابد از درختان بزرگ هند می باشد و دارای برگهای قلبی شکل با انتهای خیلی باریک و کشیده است و رنگ سبز چمنی آن زیبا است . در ایران دربعضی از باغها و در داخل گلدان کشت می شود ودر زمستان آن را به گلخانه می برند . نام محلی آن در هند پی پل و در ایران بنام انجیر معابد مشهور است و در تیس کائوچو نامیده می شود ودر کتب نیز اراک الهند نام برده شده است . در بلوچستان ، نصیر آباد و جزایر جنوبی می روید .

9 – بنجامین ( Ficus benjamina)

این گونه فیکوس از گونه های زیبا و زینتی است که ارتفاع آن تا پنج متر می رسد

برگها به رنگ سبز روشن و پهنک آن بیضی شکل و نوک تیز است .شاخه های گیاه آویخته و انعطاف پذیر است و به همین علت نام انگلیسی آن فیکوس مجنون می باشد . این گیاه به نور کافی اما غیر مستقیم نیاز داشته و به سرما حساس است .

واریته ابلق این گیاه نیز وجود دارد که از زیبایی خاصی برخوردار است این واریته انعطاف پذیر تر از واریته سبز بوده و ریشه آن معمولا از رشد کمتری برخوردار است لذا معمولا روی پایه واریته سبز پیوند زده می شود .

انجیر، اولین محصول زراعی بشر
انجیر

     در فرهنگ ملل مختلف آمده است انجیر میوه خدایان است و در انجیل و در کتاب تکوین آمده که آدم و حوا بعد از خوردن میوه ممنوعه از درخت دانش خیر و شر ،خود را با برگهای انجیر پوشاندند

     انجیرها شامل تقریبا ً800 گونه از درختان چوبی،بوته ها و تاکها هستند و به خانواده Moraceae تعلق دارند. آنها درسرتاسر نواحی استوایی و گرمسیری وجود داشته و گونه های کمی از آنها در مناطق معتدل گسترش دارند. این دسته شامل یک گونه به نام انجیر معمولی(F. carica) است که انجیر تجاری به نام figرا تولید می کند؛بسیاری از انجیرهای گونه های دیگر هم خوراکی هستند اما مصرف چندانی ندارند. نمونه های دیگر این گونه ، درخت Banyan و Peepul (انجیر هندی) می باشد. بیشتر گونه های این میوه برگهایی همیشه سبز دارند اما انواعی که در آب و هوای معتدل و فصول خشک طولانی مدت رشد می کنند برگ ریز هستند. درخت انجیر  100 سال عمر می کند و 100فوت ارتفاع دارد. اما درختان بومی6فوت ارتفاع دارند.