تاریخچه و مبدأ پیدایش هلو

تاریخچه و مبدأ پیدایش هلو

تاریخچه و مبدأ پیدایش هلو

تاریخچه و مبدأ پیدایش هلو

هلو بومی مناطق گرم چین می باشد، ولی به نظر می رسد که سالها قبل از معرفی شدن به اروپا که از آنجا به آمریکای شمالی برده شد در ایران کشت می شده است. بجز سیب، هلو وسیعترین درخت میوه خزانه دار کشت شده در آمریکا می باشد و درختی است نسبتاً کم عمر که دارای اندازه متوسط تا کوچک می باشد. از نظر ژنتیکی، هلو خیلی کمتر از سیب و گلابی متغیر می باشد و میوه هر نهال بذری کشت می شود و حداقل قابل خوراک می باشد و طبیعتاً زودبار می دهد لذا اصلاح ارقام جدید آسان می باشد. اغلب ارقام هلو که امروز بکار می روند محصول برنامه های اصلاح نژاد آزمایشی می باشند. برنامه های اصلاح نژاد موفقیت آمیز در مناطق مختلف دنیا منجر به تولید ارقام تجارتی خیلی بیشتری از آنچه که در مورد سیب و گلابی یافت می شود گردیده است که کشت می شود. (1)

گیاهشناسی هلو

هلو (پرنوس پرسیکا) از خانوادة رزاسه و زیرخانوادة پرونوئیده دارای 16 کروموزوم (16=n2) و بومی چین می باشد. جنس پرونوس شامل هلو، شلیل، بادام، زردآلو، آلو، گوجه و بسیاری از پایه های زینتی می باشد. در این جنس جوانه های گل زودتر از برگ ها باز می شوند و همیشه جانبی بوده، هیچ گاه انتهایی نیستند – هلو و بادام به زیرجنس آمیگدالوس (Amigdalus) تعلق دارند که دارای گل بدون دمگل یا دمگل کوتاه بوده میوه ها کرکی هستند. اندازه درخت هلو. متوسط ارتفاع 3 تا 5 متر – شاخه ها در اطراف تنه گسترده و مرکز آن باز است. درخت خزان کننده با سیستم ریشه ای تقریباً عمیق می باشد.

جوانه های گل غالباً دوتایی روی شاخ های یکساله و به طور جانبی در طرفین جوانه، رویشی قرار می گیرند. اما در بعضی موارد تعداد جوانه های گل در یک نقطه می تواند متغیر و از یک یا چهار گل منفرد تغییر کند. میوه هلو از نوع شفت می باشد و ارقام آن به دو دسته هسته آزاد و یا چسبیده به گوشت تقسیم می شوند. اغلب ارقام هلو خود بارور می باشند ولی تعدادی ارقام خود عقیم نظیر Malberta، Mikade و Alamar وجود دارند. J.H Hale از ارقام خود ناسازگار هلو می باشد. هلو میوه زیادی تولید می کند و برای بدست آوردن میوه ای با اندازه و کیفیت خوب باید تنک شود.

درختان هلو سالانه به هرس نسبتاً شدیدی نیازمندند تا علاوه بر تولید شاخه های یکساله با رشد مناسب برای حفظ باردهی خوب با ایجاد تعادل بین ریشه و قسمت هوایی بتوان تولید میوه را بیشتر کرد. (3)

گلدهی:

گلدهی در درختان میوه را می توان به دو فرآیند نموی اصلی تقسیم کرد. این فرآیندهای نموی عبارتند از آغازش و نمو جوانه های گل که در طول تابستان و پاییز یک سال رخ می دهند و نیز فرآیند گلدهی که در اوایل بهار سال بعد واقع می شود گلدهی در درختان میوه زمانی است که درخت از نظر رشد به سن معینی رسیده باشد سالها طول می کشد تا درختان حاصل از رویش بذر به سن گلدهی برسد. (2)

عادت گلدهی هلو:

در هلو گلدهی منفرد از جوانه های جانبی ساده، برروی شاخه های فصل قبل تولید می شوند، لذا برای حفظ باردهی خوب هر سال 40 الی  CM50 رشد جدید ضروری می باشد. تمایزیابی در اواسط تابستان شروع می شود و برای چندین هفته ادامه می یابد. هر سال گل کافی برای باردهی سالانه خوب تشکیل می شود ولی به دنبال یک سال پر محصول درختان تمایل به گلدهی کمتری نشان می دهند و اغلب در سال دوم یا سوم بعد از کاشت گل می دهند. (2)

نونهالی

نونهالی را می توان بصورت مرحله فیزیولوژیکی یک نهال که در طول آن نهال را نمی توان وادار به گلدهی می کرد تعریف کرد. بسته به نوع گونه ها، گیاهان بطور کلی تعداد زیادی از خصوصیات و صفات مرفولوژیکی خود را تغییر می دهند که خود نشانه پایان دوره نونهالی گیاه است. شکل و ضخامت برگ و آرایش برگی روی ساقه، داشتن خار، توانایی تشکیل ریشه نابجا و صفات دیگر می تواند همزمان یا قبل از گلدهی تغییر کند. سرعت رشد گیاهان نونهال تنها تیماری است که انتقال از دوره نونهالی به دوره گلدهی را سرعت می بخشد.

فاست به نقل از وایزر و همکاران (1976) سرعت گلدهی دانهالهای سیب و گلابی را با یکدیگر مقایسه کردند. دانهالهایی که رشد سریعتری داشتند زودتر از آنهایی که سرعت رشد کمتری داشتند وارد مرحله زایشی شدند. (2)

گرده افشانی

تولید مثل جنسی و نمو دانه درختان میوه منوط به گرده افشانی یعنی انتقال دانه گرده از بساک به کلاله می باشد. دانه گرده بعد از رسیدن به کلاله جوانه زده و ایجاد لوله ای را می نمایند که به طرف پایین خامه رشد می کند. لقاح وقتی صورت می گیرد که هسته نر در لوله گرده، سلول تخم زای داخل کیسه جنینی ترکیب شود. گل در هلو دو جنسه است و اکثر ارقام هلو خودباور هستند بنابراین شکل آنچنانی از نظر تلقیح و گره افشانی در ارقام هلو دیده نمی شود و تنها تعدادی از ارقام هلو از جمله رقم جی اچ هیل خود نابارور است که برای گرده افشانی و تلقیح بهتر است توأم با ارقام تلقیح بهتر بصورت توأم با ارقام تلقیح کننده کشت می شوند. گرده افشانی در هلو توسط حشرات صورت می‌گیرد گلبرگها و عطر گلها حشرات را به سمت خود جلب کرده و پرچم ها در اثر تماس حشرات گرده خود را روی مادگی می افشانند. (1)

تشکیل میوه

با تکمیل شدن گرده افشانی، لوله گرده از خانه عبور نموده و با نفوذ به میکروپیل تلقیح تخم صورت می گیرد (محرک هورمونی از جنین جوان در حال نمو و از ریزش میوه جلوگیری کرده و باعث بزرگ شدن تخمدان و نسوج مجاور آن و تبدیل به میوه در حال نمو می گردد. تشکیل میوه ها با پژمردگی گلبرگها و در بیشتر گیاهان با ریزش پرچم ها و کاسه گل همراه می باشد و معمولاً در هلو 30-25% گلهای باز شده به میوه تبدیل می شوند. (1 و 2)

وقایع مهم در تشکیل میوه

بعد از گرده افشانی، لقاح و شاید قبل از آن وقایع فیزیولوژیک متوالی مهمی اتفاق می افتد تا تشکیل و رشد میوه انجام پذیرد. نخستین پیش شرط برای تشکیل مناسب میوه، نمو به اصطلاح قوی جوانه های گل است که در طول پاییز سال قبل یا تابستان صورت می گیرد و نیاز به مقدار مشخصی از فتوسنتز و ذخیره ازت دارد. این موضوع با نیاز مهم دیگری یعنی گسترة درجه حرارت یعنی در طول دورة شکوفه دهی یا بلافاصله پس از آن به لحاظ حصول اطمینان از به لحاظ حصول اطمینان از گرده افشانی کامل رشد لوله گرده و لقاح دنبال می شود. شرایط دیگر مربوط به بعد از لقاح است. به عبارت دیگر زمانی که میوه های جوان در حال نمو به مقدار نسبتاً بالایی از مواد فتوسنتزی نیاز دارند. چنانچه هر یک از این عوامل تأمین نگردد تشکیل میوه اندکی خواهد شد. این بدان مفهوم است که بلافاصله پس از شکوفه دهی بیشتر میوه های جوان خواهد ریخت. (2)

رشد و نمو میوه

رشد و تکامل میوه هلو بصورت یک منحنی سیگموئیدی مضاعف تغییر می کند. بنابراین تکامل میوه را می توان به سه دوره رشد و نمو تقسیم کرد:

1-در مرحلة اول جنین هلو چند هفته پس از لقاح خیلی آهسته تکامل می یابد در حالیکه پریکارپ برون برا و بذر خیلی سریع رشد می کند. تقسیم سلولی در 2 و 3 هفته اول افزایش یافته سپس بسرعت کاهش می یابد و در اواخر هفته دوم یک افزایش سریعی در اندازه سلول دیده می شود که مربوط به باروری تخمک می باشد. رشد و نمو بذر در این مرحله سریع است. بافت خودش و پوسته تخمک به حداکثر اندازه خود می رسد پیشنهاد شده است که انتقال بین مرحله 1 و 2 در ارقام مختلف در مناطق یکسان همزمان صورت می گیرد. در پایان مرحله یک هسته تقریباً اندازه کامل خود را بدست می آورد و. طول این دوره ارتباط مستقیمی با زمان رسیدن میوه ندارد و 50-45 روز طول می کشد. مرحلة دوم با یک افزایش آرام (کند) در مزوکارپ مشخص می شود و در این مرحله چوبی شدن آندوکارپ (درون بر) اتفاق می افتد. مرحله چوبی شدن آندوکارپ از اواخر مرحله یک شروع و در مرحله دوم تکمیل شده و تا مرحله سوم طول می کشد. در طول مرحله دوم عمدتاً بعلت تجمع ماده خشک در هسته درصد مواد جامد افزایش می یابد. در اواسط مرحله یک بین مزوکارپ و آندوکارپ ممکن است یک تفاوتی در ماده خشک مشاهده شود. در اواخر مرحله دوم جنین و لپه ها به حداکثر اندازه خود در ارقام دیررس می رسند در صورتیکه در ارقام زودرس ، مرحله سوم ادامه می یابد. مدت این مرحله 9-1 هفته می باشد.