دانلود مقاله طراحی بسته بندی

مقاله طراحی بسته بندی

مقاله طراحی بسته بندی 

مقدمه

طراحی بسته بندی در دنیای امروز یکی از هیجان انگیزترین عرصه ها در بازار تولید و مصرف است که با مددگیری از صنایع و فنون مختلف مرزهای متعددی را گذرانده است. تمامی کوششهایی که صرف طراحی یک بسته می گردد و هنگامی به هدف خود دست
می یابد که خریدار و مصرف کننده با رؤیت بسته مورد نظر ضمن کسب اطمینان از سلامت محتوی بسته، بدلیل قدرت و گیرایی طراحی بسته مورد نظر، مجذوب شده و آن را خریداری نموده و یا در بازارهای بدون رقابت با اطمینان به مصرف برسانند.

هیچ طراحی نمی تواند قبل از کسب اطلاعات موثق طرح خود را به عموم ارایه نماید. زیرا هیچ گاه دو مشتری به یکدیگر شبیه نیستند. و هر فرد رفتار و انتظارات مختلفی از چیزی که خریداری می نماید دارد و علاوه برآن مشتریها نیاز خود را از چندین منبع تأمین می نمایند که بیانگر نحوة ارزیابی آنها از جنبه های مختلف کالاهایی است که خریداری می کنند. از قبیل کیفیت کالا، قیمت و…

بازسازی انواع بسته بندیها

1- بسته بندیهای فلزی

سال 1988 رشد سریع استفاده از انواع بسته بندی مورد مصرف در مواد غذایی بخصوص برای انواع نوشابه ها در ظروف فلزی را نشان می دهد. این رشد بدلیل تغییرات در نحوه زندگی، تولید و توزیع محصولات غذایی است که مصرف کننده با توجه به شرایط زندگی و نحوه کار خود ترجیح می دهد بسته بندیهایی را که براحتی مورد استفاده قرار می گیرد تهیه و به مصرف برساند،‌ ظروف فلزی از نظر حمل و نقل و رعایت اصول بهداشتی مقرون به صرفه است. (ظروف فلزی غیر از نوع آلومینیمی آن براحتی توسط آهن ربا جذب و جدا می شود). ظروف فلزی از نظر جنس متفاوت می باشند. وقتی از ظروف فلزی قابل برگشت صحبت می شود باید ظروف آلومینیمی، فولادی با اندود قلع بصورت یکپارچه با سر و کف آلوینیمی و فولادی را در نظر داشت،‌ اما در مقابل آهن سفید، آلومینیم صد در صد قابل بازسازی است.

طبق آمار بدست آمده در سال 1988 از 125 میلیون قوطی نوشیدنی فروخته شده 80 درصد آن از جنس آلومینیم یک پارچه بوده است. در حال حاضر نیز بیش از 50 درصد کل ظروف فلزی مصرفی دنیا از جنس آلومینیم است.

ظروف آلومینیمی سبک است و در مقابل ضربات جانبی از مقاومت برخوردار بوده و خرد کردن آسان و بی خطر می باشد. به آسانی بازسازی می شود و میزان برگشت پذیری آن در مقایسه با ظروف شیشه ای و سایر ظروف فلزی 50 درصد بیشتر برآورد گردیده است. حمل و نقل آن بسیار آسان است. ترکیبات شیمیایی آلومینیم در جریان ذوب تغییر نمی کند و بدفعات نامحدود می توان برگشت داده شود.

در اروپا در پی ترویج استفاده از ضایعات بسته بندی کارخانجات مختلفی
تأسیس گردیدند که بسته بندیها را از یکدیگر تفکیک و در اختیار صنایع مربوطه قرار می دادند.

2- بسته بندیهای شیشه ای

مشکل اساسی در بازسازی ظروف شیشه ای ناخالصیهای آن با سایر مواد موجود در زباله ها است. برخی از آنها براحتی بوسیله دست جدا می شوند. اما برای جدا کردن تکه های سرامیک و اجسام دیگر وسیله خاص وجود ندارد امروزه در آلمان سالیانه 4 میلیارد بطری یک بار مصرف بازسازی می شود. هزینه اولیه بالا و سود پایین استفاده از این نوع ظروف را محدود می سازد ولی بهر صورت چنین برنامه هایی بجهت حفظ محیط زیست از نظر کاهش میزان زباله های موجود در محیط و تأمین مقدار کافی ظروف بخصوص از نوع بطری در رابطه با کمبود کل بسته بندی مصرفی قابل قبول می نماید.

نقش رنگ در بسته بندی

رنگها نمایانگر محصول درون بسته هستند و بعضاً شکل، عطر، بو، مزه، و حتی وزن محصول را نمایان می سازند. از دید بازاریابی برقراری ارتباط اشخاص با محتوی بسته بوسیله رنگ انجام می گیرد.

تأثیر رنگها را در هر کشور یا در میان ملت ها باید مورد مطالعه قرار داد.

تا حدی رنگ بعضی از بسته ها نمود فرآورده های داخل آنهاست. رنگ مهم ترین عامل بسته بندی است و تأثیر نافذ در احساس بصری دارد و تأثیر آن به آسانی در خاطر اشخاص می ماند. نقش رنگ و بسته بندی و ارتباط آن با کالا در کالاهای مختلف متفاوت است. مثلاً نقش رنگ در فروش کاکائو و فروش یک دارو.

رنگ می تواند عامل مؤثری جهت دلبستگی مصر ف کنندگان به یک محصول که کم مورد توجه و عنایت قرای می گرد باشد و این امر هنگامی می تواند مؤثر باشد که مصرف کنندگان هنوز بسته مشخصی را برای خرید انخاب نکرده اند.

از خصوصیات رنگها، تحمیل یک رنگ به بیننده و در نتیجه خرید آن کالا و فریب دادن بیننده می باشد. گاهی اوقات یک جنس نامرغوب بعلت داشتن بسته بندی شکیل که رنگ آن به عنوان عنصر تعیین کننده و حساب شده بکار گرفته شده مشتری را به راحتی فربب داده و باعث روش رفتن آن کالا می شود.

یک شرکت بزرگ آمریکایی برای تعیین تأثیرات رنگ بسته بندی برای فروش بیشتر در شهر شیکاگو دست به آزمایش جالبی زد بدین ترتیب که یک نوع پودر رختشویی را در سه رنگ جعبه بسته بندی کرد و از هر رنگ یک قوطی به تعدادی خانم خانه دار داد، که آن را مصرف کرده و بگویند کدام را بهتر می پسندند. اکثریت قریب به اتفاق مصرف کنندگان پودری را که در قوطی آبی بود ضعیف می دانستند و لباس را تمیز نمی کرد، محوی قوطی زرد زیاد قوی بود و لباس را خراب می کرد و پودر رختشویی محتوای قوطی مخلوط آبی و زرد چیزی بود که سالهاست دنبالش می گردند. در اینجا نباید فراموش کرد که فقط رنگ قوطیها متفاوت بود و پودر ها همه یکسان بود.

رنگ نیز می تواند در شکل جعبه تأثیراتی بر جای بگذارد و این بخش یکی از مهم ترین اثرات بصری رنگها می باشد.

مثال: بسته هایی که دارای رنگهای قرمز و نارنجی می باشند بنظر می رسد که دارای محتویات بزرگتری نسبت به بسته بندیهایی که دارای رنگهای تیره با همان ابعاد هستند می باشند.

درجه روشنی هر رنگ ظاهر جعبه تعیین کننده است. بطور مثال یک مستطیل آبی روشن از یک مستطیل آبی تیره به همان اندازه بزرگتر است.

علاوه بر موارد بالا که ذکر گردید رنگ قابلیت های عملکردی زیر را در بسته دارد:

• جلب توجه و خوش آیندی می کند؛
• محصول را در فروشگاه قابل رؤیت می کند؛
• نوشته ها را خوانا نشان می دهد؛
• ارتباط صحیح بین رنگ بسته و محتوای آنرا برقرار می کند؛
• با موارد استفاده و مصرف تناسب برقرار می کند؛
• اعتماد مشتری و خریدار کالا را جلب می کند؛
• از محتویات محصول آگاهی می دهد؛
• در آسان به خاطر سپرده شدن یک بسته کمک فراوانی می کند.

وظایف طراح بسته بندی

تمامی بایدها و نبایدها، انتخاب فرم، جنس، اندازه، رنگ، طرح، نشانه و علایم تجاری،‌ شناخت خریداران و مصرف کنندگان و همچنین آگاهی از فرآورده ها و انتخاب عناصر تصویری مناسب یک بسته، به طراح بر می گردد.

هنگامی که طرحی و کاری سفارش می گردد. طراح به عنوان تصمیم گیرنده و مغز متفکر تولید کنده و پرداختگر اصلی و نهایی در ظاهر تولید و بسته اعمال نفوذ می کند.

در هر پروژه بسته بندی، محاسبات بازاریابی دقیق و قدرتمندی دخالت دارد که این قسمت از مسئولیت های طراح است و او را تحت فشار قرار می دهد، و وادار میکند تا نسبت به طرح خود با شناخت دقیق و آگاهی بیشتر عمل کند تا بسته طراحی شده بتواند اهداف تولید کننده را عملی نماید.

پیش از آنکه محصول عرضه شود طراح مسئول تحلیل تخصصی طراحی است و باید در یابد که طرح بسته مورد استفاده برای آن کالا با کدام مواد و با بکارگیری چه تکنولوژی و آن هم در چه سطحی و برای چه قشر مصرف کننده و چه تعداد و … باید در نظر گرفته شود.

طراح بسته بندی، آگاهیهایی دارد که دیگران ندارند. زیرا او بسته را آفریده است. و برای ابزار خلاقیت حقیقی و قابل اعتماد، دانش طراح در مورد مواد، روشها و ساختارهای بسته بندی می باید به روز و مدرن باشد. آگاهی مداوم او به ابداعات فنی عاملی مهم در دست یافتن به موقعیت محصول نهایی است.

رعایت همه مواردی که ذکر شد از دید تبلیغات و بازاریابی مستلزم بررسی و مطالعه روی خواص کالا، اطلاع کافی از ترکیب و اثر ترکیب جنس و تأثیرپذیری مواد لازم برای بسته بندی می باشد و اینها از وظایف طراح بسته بندی و طراح کافی از ترکیب و اثر ترکیب جنس و تأثیرپذیری مواد لازم برای بسته بندی می باشد و اینها از وظایف طراح بسته بندی و طراح صنعتی می باشد. در اینجا ممکن است این سئوال مطرح شود که چگونه می توان هم بهترین مواد را برای بسته بندی انتخاب نمود و هم مسئله مقرون به صرفه بودن را در نظر گرفت. چطور می شود طرح بسته را طوری تهیه  کرد که خواص و مزایای بسته را به وضوح عیان سازد و شرح ترکیب جنس و روشهای بکار بردن آن را روی بسته نوشت. در حالی که ذکر گردید در طرح بسته باید از رنگهای آمیزش و ترکیبی و فرمهای شلوغ و پرمطلب پرهیز کرد. در پاسخ باید گفت در بسیاری از مسایل ذوقی و درونی مخصوصاً مسایلی که با پذیرش گروهی سروکار دارند، این تضادها دیده می شود و کار عمدة‌ یک طراح خوب نیز تجمع همین اضداد است در بسیاری از موارد می شود یک عامل کم اهمیت را فدای عوامل دیگر ساخت. مثلاً بخاطر مرغوبیت بسته و به عنوان مثال نقش حفاظتی که جنس بسته برای نگهداری کالا ایفا می کند، از گران شدن هزینه کلی نهراسید و یا بنا به خاطر جلوه بخشی به طرح بسته، از ظاهر ساختن خواص روی بسته ها خودداری کرد. تسلط کافی به آنچه گذشت و آشنایی به امور اقتصادی و فنی و هنری بسته بندی، و بکاربردن همه شیوه های معقول در بازاریابی و تبلیغ،‌ امکان تلفیق اضداد را به نحو شایسته و به آسانی خواهد داد و توفیق طراح را در ارایه یک طرح صحیح و مطلوب که با رعایت اصول روان شناسی بازاریابی شده باشد مقدور خواهد ساخت.

طراح می باید بهترین علایق مشتری خود را با اصرار و پیگیری دریابد تا مواد جدید بسته بندی او با محصولات سازگار و همچنین دارای کیفیت حفاظتی مناسب و مقاوم در برابر عوامل طبیعی چون سرما، گرما،‌ رطوبت، فشار، خراش و … باشد. بعلاوه ملاحظة همه اشکال و جزییات گرافیکی که سهمی در تولید محصول مطلوب و ارایه نیرومند کالا به مصرف کننده را دارد،‌ بنماید. همچنین شناخت خطرات و احتمالاتی که در راه منحصر بفرد ساختن کارش بوجود می آید و با آگاهی از آن می تواند همه رخنه ها را پر کند و بسته اش را در میان موانع هدایت کند، بدست آورد. البته این کار زمانی ممکن است که فرد واقعاً و براستی طراح بسته بند باشد، نه تکرار کننده دوبارة فرم ها، علایم و رنگ ها.

متعادل کننده مانند پلاستوفروم استفاده کرد و در طرح بسته باید تمهیدات حفاظتی برای هر کدام از شرایط فوق پیش بینی گردد.

در طراحی بسته هایی که درون آنها کالای شکستنی وجود دارد نباید از بسته ها و فرمهای پیچیده و فانتزی استفاده کرد. چنین بسته هایی باید ساده، گویا، و طریقه  نگهداری آن،‌ یا پایین بردن آن بدون ابهام و همچنین دارای راهنما در هنگام حمل و نقل باشد. این توضیح بیشتر شامل بسته هایی می شود که احتمال آسیب پذیری بیشتری دارند.

بسته هایی که خریدار نیاز به دیدن رنگ و یا جس آنها از درون بسته دارد باید از طلق و یا امکانات ترانسپارانت دیگر، برای رؤیت آنها از درون جعبه استفاده کرد.

در انتخاب مقوا معمولاً باید سعی کرد در صورت عدم ضرورت مقوا ضخیم بکار نرود زیرا سنگین و استفادة آن مشکل است، همچنین باید پس از مصرف بتوان آنرا به راحتی از بین برد.

بطور کلی فرم جعبه باید خصوصیات زیر را داشته باشد:

• ساده و عقلانی باشد؛
• صحیح و مدلل باشد؛
• جالب باشد؛
• بدنما نباشد؛
• تمیز باشد؛
• پیچیده و غیر عقلانی نباشد؛

عواملی که باعث ماندگاری و موفقیت یک طرح بسته بندی می گردد بشرح زیر است:

• مناسب از لحاظ ارگونومی؛
• راحتی استفاده؛
• ایمنی و مراقبت؛
• بهداشت و سلامت؛
• عوامل محیطی؛
• قیمت تمام شده طرح.